Sobór Przemienienia Pańskiego w Chołmogorach
 nr rej. 2910206004
| |||||||||||||||||
| sobór | |||||||||||||||||
 Sobór w Chołmogorach, widok z 2007 | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
6/19 sierpnia | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu archangielskiego  | |||||||||||||||||
 64°13′08,0″N 41°39′39,0″E/64,218889 41,660833
| |||||||||||||||||
Sobór Przemienienia Pańskiego – prawosławny sobór w Chołmogorach, wzniesiony w 1691. Znajduje się na terenie dekanatu chołmogorskiego[1] eparchii archangielskiej.
Jest to jedna z największych kamiennych świątyń prawosławnych na Rosyjskiej Północy[2]. Została zbudowana w okresie, gdy Chołmogory były siedzibą biskupa ordynariusza eparchii chołmogorskiej i waskiej (została ona następnie przeniesiona do Archangielska). Inicjatorem powstania soboru był arcybiskup chołmogorski Atanazy (Lubimow)[2]. Sam arcybiskup zdecydował o ostatecznym wyglądzie budynku[2]. Prace budowlane zostały rozpoczęte 11 maja 1685[3]. Budynek był gotowy w 1691 i został poświęcony 28 lipca tego roku[2]. Obiekt został wyposażony w ikony przeniesione ze starszej, znajdującej się w Chołmogorach cerkwi Przemienienia Pańskiego, jak również w nowe wizerunki świętych, napisane przez protoprezbitera Fiodora i diakona Fiodora[2]. W swojej architekturze sobór naśladował architekturę cerkwi moskiewskiego Kremla[4].
Sobór wznosi się na wysokość 42 metrów, jest zlokalizowany na wzniesieniu i zwieńczony pięcioma cebulastymi kopułami[3]. W najbliższym sąsiedztwie obiektu wzniesiony był pałac biskupi z domową cerkwią biskupa. W 1685 powstała również zwieńczona dachem namiotowym dzwonnica[2]. W 1693 sobór odwiedził Piotr I, który ufundował dla świątyni nowy, pięciorzędowy[3] ikonostas[2]. Cerkiew stała się również tradycyjnym miejscem pochówku kolejnych hierarchów prawosławnych rezydujących w Chołmogorach, począwszy od fundatora[2].
W latach 1816–1817 cały obiekt został przykryty żelazem, jego kopuły zostały pomalowane na zielono, zaś dach – na czerwono. Następnie, w latach 1883–1884 wyremontowano całą świątynię ze środków wydzielonych przez Świątobliwy Synod Rządzący[3]. W kolejnych latach pieniądze na doraźne naprawy w cerkwi przekazywał, z ofiar wręczanych mu przez wiernych, ks. Jan Kronsztadzki. W 1891 umożliwiły one m.in. wzniesienie wokół obiektu kamiennego ogrodzenia[3].
W 1920 sobór został zamknięty przez władze bolszewickie i do tego czasu systematycznie niszczał. Na początku XXI w. znajdował się w stanie niemal całkowitej ruiny (zniszczona część kopuł, ściany grożące zawaleniem). W lepszym stanie jest dzwonnica, na której na nowo umieszczono 11 dzwonów[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Холмогорское благочиние
- ↑ a b c d e f g h Спасо-Преображенский собор в Холмогорах. cultnord.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]..
- ↑ a b c d e f Спасо-Преображенский собор. lomonosovo.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-29)]..
- ↑ I. Bartieniew, W. Fiodorow, Architiekturnyje pamiatki russkogo siewiera, Iskusstwo, Moskwa–Leningrad 1968, s. 210.