Spółdzielnia rolników

Spółdzielnia rolników – dobrowolne zrzeszenie osób, które zjednoczyły się w celu podjęcia wspólnych działań w rolnictwie i na obszarach wiejskich; celem spółdzielni jest zapewnienie zrzeszonym rolnikom wielostronnej pomocy w prowadzonej przez nich działalności, oraz wspieranie współposiadania. kształcenia i współpracy.

Regulacje prawne w sprawie spółdzielni rolniczych

Ustawą z 2018 r. o spółdzielniach rolniczych przyjęto zasady tworzenia, organizacji, działalności i likwidacji spółdzielni rolników i ich związków. Ustawa wprowadza nową formę organizacji, która ma zrzeszać podmioty funkcjonujące w produkcji rolniczej i okołorolniczej. Ma na celu wzmocnienie roli spółdzielczości w rolnictwie, której efektem będzie silniejsza pozycja negocjacyjna producentów rolnych stowarzyszonych w większych organizacjach wobec odbiorców i dostawców ich produktów. Nowym rozwiązaniem są ekonomiczne zachęty do tworzenia spółdzielni, polegające na zwolnieniach od podatków.

Spółdzielnia rolników są dobrowolnymi zrzeszeniem osób fizycznych lub prawnych:

• prowadzących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym lub prowadzących działalność rolniczą w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej, będących producentami produktów rolnych lub grup tych produktów lub prowadzących chów lub hodowlę ryb;
• niebędących rolnikami, prowadzących działalność w zakresie przechowywania, magazynowania, sortowania, pakowania lub przetwarzania produktów rolnych lub grup tych produktów.

Zasady tworzenia spółdzielni rolników

Spółdzielnię rolników może utworzyć 10 osób będących rolnikami, które mogą z kolei zakładać związki spółdzielni rolników, prowadzące działalność w imieniu i na rzecz swoich członków.

Spółdzielnie funkcjonują co do zasady w oparciu o ustawę prawo spółdzielcze, jednak statut spółdzielni rolników zawiera dodatkowo regulacje dotyczące co najmniej:

• warunków przyjmowania do spółdzielni rolników członków będących rolnikami oraz podmiotów niebędących rolnikami;
• wskazanie minimalnego okresu członkostwa w spółdzielni rolników, który nie może być krótszy niż rok obrotowy;
• wskazanie terminu składania przez członka spółdzielni rolników informacji o zamiarze wystąpienia ze spółdzielni rolników, który nie może upływać później niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego;
• zasady i zakres dostarczania przez członków spółdzielni rolników, w zakresie prowadzonej przez nich działalności, informacji dotyczących w szczególności: powierzchni uprawy, plonów oraz wielkości produkcji produktów lub grup produktów;
• obowiązujące członków spółdzielni rolników będących rolnikami zasady produkcji produktów lub grup produktów, w tym dotyczące ich jakości i ilości, oraz sposoby ich przygotowywania do zbycia;
• zasady użytkowania, dzierżawy lub najmu przez spółdzielnię rolników wkładów niepieniężnych oraz sposób ustalania odpłatności za ich użytkowanie, dzierżawę lub najem;
• rodzaj i zakres odpowiedzialności członków spółdzielni rolników;
• sankcje wobec członka spółdzielni rolników, który nie wypełnia nałożonych na niego obowiązków statutowych lub nie spełnia wymogów określonych w ustawie, w tym przyczyny wykluczenia i wykreślenia członka spółdzielni rolników z tej spółdzielni;
• szczegółowy sposób i warunki podziału nadwyżki bilansowej i pokrywania strat;
• zasady ustalania liczby głosów przysługujących członkom spółdzielni rolników będącym osobami prawnymi.

Zadania spółdzielni rolników

Podstawowym zadaniem spółdzielni rolników jest prowadzenie działalności gospodarczej na rzecz jej członków, przede wszystkim w zakresie:

• planowania produkcji i dostosowywania jej do warunków rynkowych, ze szczególnym uwzględnieniem ilości i jakości;
• koncentracji podaży oraz organizowania sprzedaży towarów wyprodukowanych przez rolników;
• koncentracji popytu oraz organizowania zakupu niezbędnych rolnikom środków do produkcji.

Ponadto spółdzielnie mogą prowadzić działalność gospodarczą dotyczącą dysponowania produktami własnymi w zakresie:

• przechowywania, konfekcjonowania i standaryzacji produktów rolnych;
• przetwarzania oraz obrotu uzyskanymi w ten sposób produktami przetworzonymi;
• świadczenia usług na rzecz rolników związanych z wytwarzaniem przez nich produktów;
• sprzedaży;
• upowszechniania wśród swoich członków korzystnych dla środowiska metod uprawy, technologii produkcji lub metod gospodarki odpadami.

Wsparcie finansowe spółdzielni rolników

Spółdzielnie rolników uzyskują wsparcie poprzez zwolnienia od podatków. Wolne od podatku od nieruchomości są budynki i budowle lub ich części oraz zajęte pod nie grunty wykorzystywane na działalność określoną w ustawie. Zwolnienia z podatku dochodowego dotyczą również osób prawnych, w zakresie dochodów pochodzących ze sprzedaży produktów rolnych lub grup tych produktów. Zwolnienia te stanowią pomoc de minimis, co oznacza, iż ich łączna suma przyznana jednemu podmiotowi, liczona w okresie 3 lat podatkowych, nie może przekroczyć równowartości:

• 15 tys. euro w sektorze produkcji rolnej;
• 30 tys. euro w sektorze rybołówstwa i akwakultury;
• 200 tys. euro w sektorze innym niż produkcja rolna.

Regulacje resortu rolnictwa w sprawie spółdzielni rolników

W 2019 r. ukazało się rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wykazu produktów rolnych lub grup produktów, ze względu na które mogą być zakładane spółdzielnie rolników. W wykazie znalazły się wszystkie główne ziemiopłody, zwierzęta gospodarskie, ryby słodkowodne a także zwierzęta futerkowe (nutrie, szynszyle, lisy, króliki) oraz ozdobne rośliny ogrodnicze, zielarskie i kwiaty.