Maciej Korwin: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.1) (robot dodaje ar:ماتياس كورفينوس |
→Panowanie: drobne merytoryczne |
||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
W pierwszym okresie panowania, do końca lat 1460-tych, głównym celem władcy było zapewnienie niepodległości państwa i utrzymanie władzy nad całością terytorium. W drugim okresie rządów Maciej przeprowadził reformy wojska, spraw wewnętrznych, dworu, prawa i systemu monetarnego w celu umocnienia i ustabilizowana władzy centralnej, założył zawodową armię zaciężną, tzw. czarne szeregi (''Fekete Sereg''). W trzecim okresie rządów Maciej prowadził liczne wojny w celu umocnienia pozycji międzynarodowej Węgier i pokonania Habsburgów, z którymi jego rodzina walczyła o władzę nad państwem. Po wojnie z Czechami przyłączył do Węgier [[Śląsk]] (1464), [[Łużyce]] i [[Morawy]] (1468–1490), koronował się w [[Ołomuniec|Ołomuńcu]] na króla Czech (1469), a następnie, po walkach z Fryderykiem III, zajął i przyłączył do Węgier [[Dolna Austria|Dolną Austrię]] (1477–1490). Sam Wiedeń zdobył w 1485 roku i przeniósł tam swoją siedzibę. Korwin walczył na arenie dyplomatycznej o koronę cesarską, jednak bez powodzenia, natomiast dopiero w 1464 roku udało mu się dokonać uroczystej koronacji na króla Węgier<ref name="bc"/>. |
W pierwszym okresie panowania, do końca lat 1460-tych, głównym celem władcy było zapewnienie niepodległości państwa i utrzymanie władzy nad całością terytorium. W drugim okresie rządów Maciej przeprowadził reformy wojska, spraw wewnętrznych, dworu, prawa i systemu monetarnego w celu umocnienia i ustabilizowana władzy centralnej, założył zawodową armię zaciężną, tzw. czarne szeregi (''Fekete Sereg''). W trzecim okresie rządów Maciej prowadził liczne wojny w celu umocnienia pozycji międzynarodowej Węgier i pokonania Habsburgów, z którymi jego rodzina walczyła o władzę nad państwem. Po wojnie z Czechami przyłączył do Węgier [[Śląsk]] (1464), [[Łużyce]] i [[Morawy]] (1468–1490), koronował się w [[Ołomuniec|Ołomuńcu]] na króla Czech (1469), a następnie, po walkach z Fryderykiem III, zajął i przyłączył do Węgier [[Dolna Austria|Dolną Austrię]] (1477–1490). Sam Wiedeń zdobył w 1485 roku i przeniósł tam swoją siedzibę. Korwin walczył na arenie dyplomatycznej o koronę cesarską, jednak bez powodzenia, natomiast dopiero w 1464 roku udało mu się dokonać uroczystej koronacji na króla Węgier<ref name="bc"/>. |
||
W 1474 roku w odwecie za zniszczenia dokonane na [[Słowacja|Węgrzech Górnych]] przez [[Paweł Jasieński|Pawła Jasieńskiego]], poprowadził wyprawę na polską [[Województwo ruskie|Ruś]]. Jego stosunki z Polską były nienajlepsze, gdyż dwór polski podważał jego prawo do tronu, wytykając mu brak królewskiego pochodzenia. Ponadto Kazimierz IV Jagiellończyk, jako szwagier Władysława Pogrobowca, rościł sobie pretensje do korony węgierskiej. W roku |
W roku 1471 wybuchł przeciwko królowi bunt magnatów, którego celem było powołanie na tron węgierski królewicza polskiego [[Święty Kazimierz|Kazimierza]]. Wyprawa polska 13 letniego Kazimierza w wojskami polskimi utknęła jednak w Nitrze. W 1474 roku w odwecie za zniszczenia dokonane na [[Słowacja|Węgrzech Górnych]] przez [[Paweł Jasieński|Pawła Jasieńskiego]], poprowadził wyprawę na polską [[Województwo ruskie|Ruś]]. Jego stosunki z Polską były nienajlepsze, gdyż dwór polski podważał jego prawo do tronu, wytykając mu brak królewskiego pochodzenia. Ponadto Kazimierz IV Jagiellończyk, jako szwagier Władysława Pogrobowca, rościł sobie pretensje do korony węgierskiej. W 1477 roku objął protektorat nad Zakonem Krzyżackim i przyrzekł mu poparcie na wypadek wojny z Polską, jednak 2 kwietnia 1479 roku podpisał w Budzie porozumienie z królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem. Korwin rywalizował także o tron czeski z [[Władysław II Jagiellończyk|Władysławem Jagiellończykiem]]<ref name="bc"/>. |
||
Za jego panowania Węgry znalazły się u szczytu potęgi. |
Za jego panowania Węgry znalazły się u szczytu potęgi. |
||
Wersja z 11:30, 12 sie 2011
Szablon:Władca kraju infobox Maciej Korwin, łac. Mátyás Corvinus, węg. Hunyadi Mátyás, zwany Sprawiedliwym, węg. Igazságos (ur. 23 lutego 1443 w Koloszwarze (obecnie Kluż-Napoka w Rumunii), zm. 6 kwietnia 1490 w Wiedniu) – król Węgier od 1458 i Czech od 1469 roku, drugi syn Jana Hunyadyego, brat Władysława Hunyadyego.
Panowanie
Po śmierci ojca został uwięziony w Pradze przez Władysława V Pogrobowca. W wieku 15 lat został wybrany na króla Węgier, co było zasługą jego wuja, Miháliego Szilágyiego, który osobiście zabiegał o poparcie dla Macieja wśród panów węgierskich. Panowanie nowgo króla rozpoczęło się w trudnej sytuacji, ponieważ północ kraju znajdowała się w rękach zbuntowanej szlachty, a zachód i południowy-zachód był opanowany przez cesarza Fryderyka III. Młody król nie mógł dokonać uroczystego obrzędu koronacji, ponieważ insygnia królewskie znajdowały się w posiadaniu cesarza. Trudną sytuację Macieja wykorzystywali również możnowładcy, którzy zapewnili sobie obowiązek zwoływania co rok sejmu, stworzenie armii najemnej finansowanej ze skarbu królewskiego i nienakładanie na szlachtę podatków[1].
W pierwszym okresie panowania, do końca lat 1460-tych, głównym celem władcy było zapewnienie niepodległości państwa i utrzymanie władzy nad całością terytorium. W drugim okresie rządów Maciej przeprowadził reformy wojska, spraw wewnętrznych, dworu, prawa i systemu monetarnego w celu umocnienia i ustabilizowana władzy centralnej, założył zawodową armię zaciężną, tzw. czarne szeregi (Fekete Sereg). W trzecim okresie rządów Maciej prowadził liczne wojny w celu umocnienia pozycji międzynarodowej Węgier i pokonania Habsburgów, z którymi jego rodzina walczyła o władzę nad państwem. Po wojnie z Czechami przyłączył do Węgier Śląsk (1464), Łużyce i Morawy (1468–1490), koronował się w Ołomuńcu na króla Czech (1469), a następnie, po walkach z Fryderykiem III, zajął i przyłączył do Węgier Dolną Austrię (1477–1490). Sam Wiedeń zdobył w 1485 roku i przeniósł tam swoją siedzibę. Korwin walczył na arenie dyplomatycznej o koronę cesarską, jednak bez powodzenia, natomiast dopiero w 1464 roku udało mu się dokonać uroczystej koronacji na króla Węgier[1].
W roku 1471 wybuchł przeciwko królowi bunt magnatów, którego celem było powołanie na tron węgierski królewicza polskiego Kazimierza. Wyprawa polska 13 letniego Kazimierza w wojskami polskimi utknęła jednak w Nitrze. W 1474 roku w odwecie za zniszczenia dokonane na Węgrzech Górnych przez Pawła Jasieńskiego, poprowadził wyprawę na polską Ruś. Jego stosunki z Polską były nienajlepsze, gdyż dwór polski podważał jego prawo do tronu, wytykając mu brak królewskiego pochodzenia. Ponadto Kazimierz IV Jagiellończyk, jako szwagier Władysława Pogrobowca, rościł sobie pretensje do korony węgierskiej. W 1477 roku objął protektorat nad Zakonem Krzyżackim i przyrzekł mu poparcie na wypadek wojny z Polską, jednak 2 kwietnia 1479 roku podpisał w Budzie porozumienie z królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem. Korwin rywalizował także o tron czeski z Władysławem Jagiellończykiem[1].
Za jego panowania Węgry znalazły się u szczytu potęgi.
Zmarł w 1490, pochowany został w królewskiej nekropolii w Białogrodzie (węg. Székesfehérvár) na Węgrzech.
Wykształcenie i działalność oświatowa
Król był człowiekiem wszechstronnie wykształconym, najpierw był uczniem Jana Vitéza, później Grzegorza z Sanoka. Miał łatwość uczenia się języków, wedle tradycji służył ojcu jako tłumacz. Znał łacinę, język francuski, włoski i niemiecki. Król studiował we Włoszech, zainspirowany ideami renesansu wprowadzał jego osiągnięcia na Węgrzech, był w kontaktach listownych z pierwszymi uczonymi włoskimi. Założył Universitas Istropolitana (uniwersytet w Bratysławie, wówczas Pozsóny), znany był jako mecenas sztuki, nauki i kultury[1].
Przydomek "Korwin" pochodzi od herbu, na którym umieszczony był kruk (łac. corvus).
Małżeństwa i potomstwo
Maciej Korwin miał dwie żony:
- (1461): Katarzyna Podiebrad (1449–1464), córka króla Czech Jerzego z Podiebradów,
- (1476): Beatrycze Aragońska (1457–1508), córka króla Neapolu Ferdynanda I Aragońskiego,
Miał jedno nieślubne dziecko (z Barbarą Edelpeck, mieszczanką z Wrocławia), syna Jana Korwina (1473–1504), ks. głogowskiego (1488–1490), opawskiego (1491–1501) i sławońskiego (1491–1504).
Wywód przodków
| 4. László Hunyadi | ||||||
| 2. Jan Hunyady | ||||||
| 5. Erzsébet Morsinai | ||||||
| 1. Maciej Korwin | ||||||
| 6. László Szilágyi | ||||||
| 3. Erzsébet Szilágyi | ||||||
| 7. Katalin Bellyéni | ||||||
Źródła
- M. Marek, www.Genealogy.Eu (ang.)
- ↑ a b c d Piotr Tafiłowski: Z dziejów kultury węgierskiej w późnym Średniowieczu. [w:] Bibliotheca Corviniana [on-line]. UMCS. [dostęp 2011-04-29]. (pol.).