Grążawy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 060 edycji
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 39: Linia 39:
== Zabytki ==
== Zabytki ==
* Kościół św. Marcina z 1752 roku ufundowany przez biskupa płockiego Antoniego Dębowskiego. Kościół rozbudowano w 1886 roku. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej. Najcenniejszy zabytek to obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII wieku przysłonięty w XIX wieku przez wizerunek św. Marcina. Ołtarze w stylu eklektycznym zostały przywiezione tu w XIX wieku z różnych klasztorów w czasie ich kasaty.
* Kościół św. Marcina z 1752 roku ufundowany przez biskupa płockiego Antoniego Dębowskiego. Kościół rozbudowano w 1886 roku. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej. Najcenniejszy zabytek to obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII wieku przysłonięty w XIX wieku przez wizerunek św. Marcina. Ołtarze w stylu eklektycznym zostały przywiezione tu w XIX wieku z różnych klasztorów w czasie ich kasaty.
* grodzisko kasztelańskie na północ od wsi, w widłach Drwęcy i Brynicy. Grodzisko pełniło w średniowieczu ufortyfikowanego ośrodka administracyjnego, z którego kasztelan zarządzał pobliską okolicą. Obiekt po raz pierwszy był wymieniany w źródłach pisanych w 1230 roku jako ''castrum Zvitinese''. Okres funkcjonowania grodu przypada na okres od XII do XVI wieku<ref>{{Cytuj | url=http://gorzberg.blogspot.com/2013/01/grodzisko-grazawy.html | tytuł=Górzno - wśród lasów i jezior: Grodzisko "Grążawy" - kasztelańska warownia w widłach rzek<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=gorzberg.blogspot.com | data dostępu=2017-11-23}}</ref><ref>Chudziakowa J., 1994, Wczesnośredniowieczne grodziska Ziemi Chełmińskiej; katalog źródeł, Instytut Archeologii i Etnologii, UMK, Toruń</ref>.
* grodzisko kasztelańskie na północ od wsi, w widłach Drwęcy i Brynicy. Grodzisko pełniło w średniowieczu ufortyfikowanego ośrodka administracyjnego, z którego kasztelan zarządzał pobliską okolicą. Obiekt po raz pierwszy był wymieniany w źródłach pisanych w 1230 roku jako ''castrum Zvitinese''. Okres funkcjonowania grodu przypada na okres od XII do XVI wieku<ref>{{Cytuj | url=http://gorzberg.blogspot.com/2013/01/grodzisko-grazawy.html | tytuł=Górzno - wśród lasów i jezior: Grodzisko "Grążawy" - kasztelańska warownia w widłach rzek<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=gorzberg.blogspot.com | data dostępu=2017-11-23}}</ref><ref>Chudziakowa J., 1994, Wczesnośredniowieczne grodziska Ziemi Chełmińskiej; katalog źródeł, Instytut Archeologii i Etnologii, UMK, Toruń</ref>. Gród powstał w szczytowym okresie ekspansji polskiej w XII wieku. Stanowił on niewątpliwie istotny ośrodek z punktu widzenia strategicznych planów państwa piastowskiego, na co wskazuje nic tylko jego topografia i dwuczłonowa forma obwałowań, ale także funkcja strażnicy przeprawy przez Drwęcę w kierunku Mazowsza i ziemi lubawskiej przez Brynicę<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Toruń) Instytut Archeologii i Etnografii |tytuł = Studia nad Osadnictwem Średniowiecznym Ziemi Chełmińskiej. T. 5 (2003) |data = 2003 |data dostępu = 2019-08-26 |wydawca = Toruń |url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=42138}}</ref>. Rangę tego ośrodka miał pośrednio podkreślać fakt planowanej fundacji klasztornej ''in confinio casti Zvitinense'', na co zezwalał biskup płocki Gunter niejakiemu Arnoldowi z Opola (jednak czy do owej fundacji w ogóle doszło, trudno przesądzić). Sukces akcji kolonizacyjnej i chrystianizacyjnej nie trwał chyba zbyt długo, skoro tak znacząca warownia została opuszczona na rzecz [[Michałowo (Brodnica)|Michałowa]] zapewne w 2. ćwierci XIII wieku, choć sam obiekt pojawia się źródłach pisanych w 1230 roku jako książęca darowizna na rzecz biskupów płockich. Możliwe, że jeszcze do 1239 roku Świecie nad Drwęcą zachowało swe funkcje administracyjne, co poświadcza dokument księcia Bolesława Mazowieckiego, potwierdzając przynależność do tego grodu szeregu wsi<ref name=":0" />.


== Religia i oświata ==
== Religia i oświata ==

Wersja z 13:27, 26 sie 2019

Grążawy
{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{alt zdjęcia}}}
Zabytkowy kościół w Grążawach
Państwo kujawsko-pomorskie
Powiat

brodnicki

Gmina

Bartniczka

Liczba ludności (III 2011)

516[1]

Strefa numeracyjna

(+48) 56

Kod pocztowy

87-321

Tablice rejestracyjne

CBR

SIMC

0843738

Położenie na mapie gminy Bartniczka
Mapa konturowa gminy Bartniczka
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie powiatu brodnickiego
Mapa konturowa powiatu brodnickiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Multimedia w Wikimedia Commons

Grążawy – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Bartniczka.

Podział administracyjny

W latach 1973-2004 miejscowość była siedzibą gminy Grążawy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyły 516 mieszkańców[1]. Są czwartą co do wielkości miejscowością gminy Bartniczka.

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wymienia się w 1229 roku. Do 1772 roku pozostawała własnością biskupów płockich.

Zabytki

  • Kościół św. Marcina z 1752 roku ufundowany przez biskupa płockiego Antoniego Dębowskiego. Kościół rozbudowano w 1886 roku. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej. Najcenniejszy zabytek to obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII wieku przysłonięty w XIX wieku przez wizerunek św. Marcina. Ołtarze w stylu eklektycznym zostały przywiezione tu w XIX wieku z różnych klasztorów w czasie ich kasaty.
  • grodzisko kasztelańskie na północ od wsi, w widłach Drwęcy i Brynicy. Grodzisko pełniło w średniowieczu ufortyfikowanego ośrodka administracyjnego, z którego kasztelan zarządzał pobliską okolicą. Obiekt po raz pierwszy był wymieniany w źródłach pisanych w 1230 roku jako castrum Zvitinese. Okres funkcjonowania grodu przypada na okres od XII do XVI wieku[2][3]. Gród powstał w szczytowym okresie ekspansji polskiej w XII wieku. Stanowił on niewątpliwie istotny ośrodek z punktu widzenia strategicznych planów państwa piastowskiego, na co wskazuje nic tylko jego topografia i dwuczłonowa forma obwałowań, ale także funkcja strażnicy przeprawy przez Drwęcę w kierunku Mazowsza i ziemi lubawskiej przez Brynicę[4]. Rangę tego ośrodka miał pośrednio podkreślać fakt planowanej fundacji klasztornej in confinio casti Zvitinense, na co zezwalał biskup płocki Gunter niejakiemu Arnoldowi z Opola (jednak czy do owej fundacji w ogóle doszło, trudno przesądzić). Sukces akcji kolonizacyjnej i chrystianizacyjnej nie trwał chyba zbyt długo, skoro tak znacząca warownia została opuszczona na rzecz Michałowa zapewne w 2. ćwierci XIII wieku, choć sam obiekt pojawia się źródłach pisanych w 1230 roku jako książęca darowizna na rzecz biskupów płockich. Możliwe, że jeszcze do 1239 roku Świecie nad Drwęcą zachowało swe funkcje administracyjne, co poświadcza dokument księcia Bolesława Mazowieckiego, potwierdzając przynależność do tego grodu szeregu wsi[4].

Religia i oświata

We wsi znajduje się parafia pod wezwaniem św. Marcina[5] oraz Szkoła Podstawowa Przyjaciół Szkół Katolickich im. św. Franciszka z Asyżu[6].

Pomniki przyrody

W 2009 roku ustanowiono pomnikiem przyrody sosnę zwyczajną o obwodzie 285 cm, wysokości 36 m, przybliżonym wieku 155 lat i nazwie „Sosna Wojtka”. Drzewo rośnie w oddziale leśnym nr 273i na terenie leśnictwa Długi Most[7].

Przypisy

  1. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Górzno - wśród lasów i jezior: Grodzisko "Grążawy" - kasztelańska warownia w widłach rzek [online], gorzberg.blogspot.com [dostęp 2017-11-23].
  3. ↑ Chudziakowa J., 1994, Wczesnośredniowieczne grodziska Ziemi Chełmińskiej; katalog źródeł, Instytut Archeologii i Etnologii, UMK, Toruń
  4. ↑ a b Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Toruń) Instytut Archeologii i Etnografii, Studia nad Osadnictwem Średniowiecznym Ziemi Chełmińskiej. T. 5 (2003), Toruń, 2003 [dostęp 2019-08-26].
  5. ↑ Parafia pod wezwaniem św. Marcina
  6. ↑ Internetowy Serwis Informacyjny Diecezji Toruńskiej
  7. ↑ Uchwała nr XXVI/122/09 Rady Gminy Bartniczka z dnia 29 września 2009 roku (DZ. URZ. WOJ. KUJ-POM. 2009.102.1710). [dostęp 14-06-2012].

Linki zewnętrzne

Gmina Bartniczka
Siedziba gminy
Wsie
Osady
Osada leśna
Integralne części wsi
  • Belfort
  • Dębowo
  • Iły
  • Jastrzębie-Przydatki
  • Kozieniec

Herb gminy Bartniczka

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grążawy&oldid=57348647”