Tepanekowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m drobne |
m poprawa linków |
||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
Osiedlili się na zachodnim brzegu [[Texcoco (jezioro)|jeziora Texcoco]]. Za panowania tlatoaniego [[Acolnahuacatl]]a, Tepanekowie przejęli Azcapotzalco z rąk miejscowej ludności. |
Osiedlili się na zachodnim brzegu [[Texcoco (jezioro)|jeziora Texcoco]]. Za panowania tlatoaniego [[Acolnahuacatl]]a, Tepanekowie przejęli Azcapotzalco z rąk miejscowej ludności. |
||
Lata świetności Tepaneków przypadają na początek [[XV]] wieku, kiedy panował [[Tezozomoc]]. Indiańskie kroniki podają, że Tezozomoc żył około 100 lat. Ciężko chory nie był zadowolony z działań jakie prowadził jego najstarszy syn [[Maxtla]], któremu należał się tron. W testamencie zapisał więc, aby jego młodszy syn - [[Teyauh]] objął tron po jego śmierci. Tezozomoc umarł w [[1426]] roku, a po odczytaniu testamentu Maxtla wzniecił protest i wraz z bratem doszli do kompromisu, który zakładał, że razem mieli rządzić imperium Tepaneków. Oboje z braci chcieli wyeliminować siebie nawzajem. Teyauh nie dorósł jednak do swego partnera Maxtli. Był chwiejny w decyzjach i bojaźliwego charakteru, za panowania Tezozomoca mało mieszał się w sprawy polityczne i pozostawał w cieniu brata, który jako pan [[Coyohuacan]]u od [[1410]] roku był drugą osobą po ojcu. Maxtla nie zamierzał oczywiście dzielić się władzą i postępował samowolnie, jakby był jedynym władcą. Teyauh zgłosił się o pomoc do [[Aztekowie|Meksykanów]] z [[Tenochtitlan]]u. Młody władca Mexiców - [[Chimalpopoca]] polecił mu zabić brata podczas inauguracyjnego bankietu. Rozmowę tę podsłuchał jednak szpieg Maxtla i doniósł swemu panu. Maxtla zamordował brata, podając mu truciznę i stał się jedynym, niepodzielnym władcą. W tym samym roku polecił uwięzić i zabić młodego władcę Mexików, Chimalpopoca, którego osadzono w więzieniu-klatce żywiąc głodową strawą. Chimalpopoca zmarł w [[1427]] roku. Następca Chimalpopoca, [[ |
Lata świetności Tepaneków przypadają na początek [[XV]] wieku, kiedy panował [[Tezozomoc]]. Indiańskie kroniki podają, że Tezozomoc żył około 100 lat. Ciężko chory nie był zadowolony z działań jakie prowadził jego najstarszy syn [[Maxtla]], któremu należał się tron. W testamencie zapisał więc, aby jego młodszy syn - [[Teyauh]] objął tron po jego śmierci. Tezozomoc umarł w [[1426]] roku, a po odczytaniu testamentu Maxtla wzniecił protest i wraz z bratem doszli do kompromisu, który zakładał, że razem mieli rządzić imperium Tepaneków. Oboje z braci chcieli wyeliminować siebie nawzajem. Teyauh nie dorósł jednak do swego partnera Maxtli. Był chwiejny w decyzjach i bojaźliwego charakteru, za panowania Tezozomoca mało mieszał się w sprawy polityczne i pozostawał w cieniu brata, który jako pan [[Coyohuacan]]u od [[1410]] roku był drugą osobą po ojcu. Maxtla nie zamierzał oczywiście dzielić się władzą i postępował samowolnie, jakby był jedynym władcą. Teyauh zgłosił się o pomoc do [[Aztekowie|Meksykanów]] z [[Tenochtitlan]]u. Młody władca Mexiców - [[Chimalpopoca]] polecił mu zabić brata podczas inauguracyjnego bankietu. Rozmowę tę podsłuchał jednak szpieg Maxtla i doniósł swemu panu. Maxtla zamordował brata, podając mu truciznę i stał się jedynym, niepodzielnym władcą. W tym samym roku polecił uwięzić i zabić młodego władcę Mexików, Chimalpopoca, którego osadzono w więzieniu-klatce żywiąc głodową strawą. Chimalpopoca zmarł w [[1427]] roku. Następca Chimalpopoca, [[Itzcoatl]], postanowił uniezależnić się spod władzy Tepaneków i wraz ze sprzymierzeńcami wypowiedział wojnę Azcapotzalco. Po roku ciężkich walk, w [[1428]] roku wojna skończyła się zwycięstwem wojsk sprzymierzonych. Tenochtitlan stał się państwem suwerennym, a imperium Tepaneków zostało zniszczone przez rodzące się Trójprzymierze, do którego należeli Meksykanie z Tenochtitlán i [[Chichimekowie|Acolhuacanie]] z [[Texcoco]]. Wkrótce do Trójprzymierza dołączył także [[Tlacopán]] (dziś: Tacuba), miasto założone przez Tepaneków, który stracił swoje znaczenie i ograniczone zostały jego wpływy do minimum na rzecz Tenochtitlanu i Texcoco. |
||
Rok [[1428]] uznaje się więc za zniszczenie imperium Tepaneków. |
Rok [[1428]] uznaje się więc za zniszczenie imperium Tepaneków. |
||
Wersja z 17:06, 10 maj 2008
Tepanec, Tepanekowie - lud meksykański, który przybył do Doliny Meksyku pod koniec XII wieku lub na początku XIII[1]. Należeli do tej samej rodziny, co Meksykanie, mieli podobny panteon bóstw i mówili językiem nahuatl. Stworzyli imperium, które upadło w wyniku wojny z Mexicami w 1428 roku. Głównymi miastami imperium były między innymi: Azcapotzalco, pełniące rolę stolicy imperium, Coyoacan, Tlacopan, Tlatelolco, Tiliuhcan, Atlacuihuayan.
Historia
Osiedlili się na zachodnim brzegu jeziora Texcoco. Za panowania tlatoaniego Acolnahuacatla, Tepanekowie przejęli Azcapotzalco z rąk miejscowej ludności.
Lata świetności Tepaneków przypadają na początek XV wieku, kiedy panował Tezozomoc. Indiańskie kroniki podają, że Tezozomoc żył około 100 lat. Ciężko chory nie był zadowolony z działań jakie prowadził jego najstarszy syn Maxtla, któremu należał się tron. W testamencie zapisał więc, aby jego młodszy syn - Teyauh objął tron po jego śmierci. Tezozomoc umarł w 1426 roku, a po odczytaniu testamentu Maxtla wzniecił protest i wraz z bratem doszli do kompromisu, który zakładał, że razem mieli rządzić imperium Tepaneków. Oboje z braci chcieli wyeliminować siebie nawzajem. Teyauh nie dorósł jednak do swego partnera Maxtli. Był chwiejny w decyzjach i bojaźliwego charakteru, za panowania Tezozomoca mało mieszał się w sprawy polityczne i pozostawał w cieniu brata, który jako pan Coyohuacanu od 1410 roku był drugą osobą po ojcu. Maxtla nie zamierzał oczywiście dzielić się władzą i postępował samowolnie, jakby był jedynym władcą. Teyauh zgłosił się o pomoc do Meksykanów z Tenochtitlanu. Młody władca Mexiców - Chimalpopoca polecił mu zabić brata podczas inauguracyjnego bankietu. Rozmowę tę podsłuchał jednak szpieg Maxtla i doniósł swemu panu. Maxtla zamordował brata, podając mu truciznę i stał się jedynym, niepodzielnym władcą. W tym samym roku polecił uwięzić i zabić młodego władcę Mexików, Chimalpopoca, którego osadzono w więzieniu-klatce żywiąc głodową strawą. Chimalpopoca zmarł w 1427 roku. Następca Chimalpopoca, Itzcoatl, postanowił uniezależnić się spod władzy Tepaneków i wraz ze sprzymierzeńcami wypowiedział wojnę Azcapotzalco. Po roku ciężkich walk, w 1428 roku wojna skończyła się zwycięstwem wojsk sprzymierzonych. Tenochtitlan stał się państwem suwerennym, a imperium Tepaneków zostało zniszczone przez rodzące się Trójprzymierze, do którego należeli Meksykanie z Tenochtitlán i Acolhuacanie z Texcoco. Wkrótce do Trójprzymierza dołączył także Tlacopán (dziś: Tacuba), miasto założone przez Tepaneków, który stracił swoje znaczenie i ograniczone zostały jego wpływy do minimum na rzecz Tenochtitlanu i Texcoco.
Rok 1428 uznaje się więc za zniszczenie imperium Tepaneków.
Władcy
- Acolnahuacatl "Wielki Mąż" (?-1343 lub 1366[2])
- Tezozomoc "Gniewna Kamienna Twarz" (1367 lub 1370 - 1426)
- Teyauh (1426)
- Maxtla (1426 - 1428)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Datowanie różni się w zależności od źródła, włączając rok 1152 pojawiający się w Rocznikach Tlatelolco, 1210 z Chimalpahina i 1226 z Ixtlilxochitla.
- ↑ W źródłach istnieją różne daty. Chimalpahin wskazuje daty bardziej wiarygodne głosząc, że Acolnahuacatl panował od 1302 do 1366, a Tezozomoc od 1367 do 1426. Niektórzy współcześni historycy (między innymi López Austin) umiejscawiają śmierć Acolnahuacatla i wstąpienie Tezozomoca na tron w tym samym roku - 1371.