Unia lubelska (obraz Jana Matejki)

Unia Lubelska – obraz Jana Matejki z 1869 r.

Obraz jest jednym ze znanych dzieł malarskich Jana Matejki tworzących cykl poświęcony historii Polski. Namalowany został dla upamiętnienia 300 rocznicy unii Polski i Litwy zawartej na sejmie w Lublinie w 1569 r. Kompozycja skupia się na ceremonii zaprzysiężenia unii w renesansowym wnętrzu Zamku Lubelskiego. Unia Lubelska uchodzi za jedno z najlepszych dzieł Matejki, w uznaniu za wartości obrazu malarz odznaczony został w 1870 r. francuskim orderem Legii Honorowej. Obraz jest własnością Muzeum Narodowego w Warszawie, a znajduje się w depozycie w Muzeum Lubelskim na zamku w Lublinie.

Postacie historyczne uwiecznione na obrazie

• Z krzyżem bedąc centralną postacią obrazu stoi król Polski Zygmunt August.
• W racjonale uwieczniony został Jakub Uchański Prymas Polski
• Klęczy na klęczniku z reką na Ewangelii, w drugiej trzyma dokument z tekstem aktu unii Marcin Zborowski kasztelan krakowski.W rzeczywistosci nie zył od 4 lat, ale był gorącym orędownikiem ujednolicenia podstaw ustrojowych Polski i Litwy i stąd jego obecnośc na obrazie.
• Treśc przysięgi odczytuje Filip Padniewski biskup krakowski stojacy za prymasem.
• Zmieczem w rece klęczy Mikołaj Radziwiłł zwany Rudym, jako jedyny litewski senator nie złozył podpisu pod dokumentem unii, a wyciagniety miecz ma symbolizować wobec króla i unii wrogą postawę.
• Klęczy także Mikołaj Mielecki w zbroi z buławą hetmańską w prawej ręce. W rzeczywistosci godność hetmana wielkiego koronnego otrzymał dopiero w 1578.
• Na lewo od króla na pierwszym planie zsuwa się z fotela Walerian Protasewicz biskup wileński. Ze wzgledu na stan zdrowia i podeszły wiek nie był obecny w Lublinie.Podtrzymujący go Jan Łaski też nie był w Lublinie, bo zmarł w 1560.
• W czerwonych kardynalskich sztach na fotelu siedzi Stanisław Hozjusz, oparty o jego fotel stoi Łukasz Górka wojewoda poznański,nie było go w Lublinie, ale Matejko umiescił go, aby symbolizował kolebkę państwa polskiego Wielkopolskę.
• Z laską marszałkowską sportretowany został Jan Firlej marszałek wielki koronny.
• W głębi z ręką zgłaszającą się do odpowiedzi widać ksiecia pruskiego Albrechta Fryderyka Hochenzollerna.
• Po prawej stronie obrazu stoi siostra króla Anna Jagiellonka, nie było jej w Lublinie, ale umieszczenie jej postaci w koronie na głowie symbolizuje kontynuację dynastycznej polityki Jagiellonów.Malujac Annę Matejko wzorował się na zachowanym portrecie królowej w stroju koronacyjnym przechowywanym w Katedrze Wawelskiej.
• Ubrana na czarno brodata postać to Andrzej Frycz Modrzewski, autor dzieła "O naprawie Rzeczypospolitej".