Bosfor

Cieśnina Bosfor, zdjęcie satelitarne

Most Bosforski

Most Mehmeda Zdobywcy

Bosfor (tur. Bogaziçi, İstanbul Boğazı; gr. Βόσπορος, bosporos – przejście, przeprawa dla bydła) – cieśnina łączącą Morze Czarne z Morzem Marmara, położona między Półwyspem Bałkańskim a Azją Mniejszą, oddziela Europę od Azji. Wraz z cieśniną Dardanele łączy Morze Egejskie z Morzem Czarnym. Obie cieśniny stanowią szlak morski o międzynarodowym znaczeniu.

Podstawowe dane:

• długość: ok. 30 km
• szerokość: 0,7-3,7 km
• głębokość: 30-120 m (w torze wodnym)

W Bosforze płyną dwa prądy morskie: powierzchniowy o prędkości 4 km/h wynoszący wodę wysłodzoną z Morza Czarnego oraz przeciwnie skierowany prąd głębinowy o dużym zasoleniu.

Bosfor jest zalaną dawną doliną rzeczną o stromych i skalistych brzegach. Posiada liczne zatoki – nad największą z nich – zatoką Złoty Róg, leży Stambuł.

Odcinek Bosforu w Stambule

W Stambule zbudowano dwa mosty łączące brzegi Bosforu, jeden zwany Mostem Bosforskim (południowy, ukończony w 1973, długość 1074 m) i drugi – Most Mehmeda Zdobywcy (północny, ukończony w 1988, długość 1090 m). Obecnie w fazie budowy jest podwodny tunel kolejowy Marmaray mający połączyć oba brzegi cieśniny. Planuje się również budowę trzeciego mostu drogowego, wysuniętego bardziej na północ od dwóch poprzednich.

Wycieczka statkiem po cieśninie jest polecaną atrakcją turystyczną Stambułu. Zobaczyć można przybrzeżne zabytki, m.in.:

• Pałac Topkapi (Topkapı Sarayı) (XV-XIX wiek)
• Pałac Dolmabahçe (Dolmabahçe Sarayı)
• Meczet Dolmabahçe (Dolmabahçe Camii)
• Pałac Çırağan (Çırağan Sarayı, obecnie Çırağan Hotel Kempinski, bud. 1867, przeb. 1920)
• Meczet Ortaköy (Ortaköy Camii, oficjalna nazwa nazwa Büyük Mecidiye Camii)
• Budynek Wyższej Szkoły Morskiej Kuleli (wojskowej)
• Pałac Beylerbeyı (Beylerbeyı Sarayı) – XIX w. letnia rezydencja zbudowana dla sułtana Abdülaziza
• Fortyfikacje Anadolu Hisarı (Twierdza Azja) i Rumeli Hisarı (Twierdza Europa)
• Wieżę Leandra