Czameria: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Jeszcze rys historyczny. Linki mówią o wysiedleniach i wypalaniu miejscowości. Ale linki te nie mówią, że chodziło o wojnę domową i że potem domy odbudowywano na koszt rządu. |
→Skutki wojny domowej: - styl. |
||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
== Skutki wojny domowej== |
== Skutki wojny domowej== |
||
Po II wojnie światowej, w roku 1948, ludność małych miejscowości Czamerii, podobnie jak ponad 800 tysięcy ludności całej północnej Grecji, podległa przymusowemu wysiedleniu do dużych miast, w trakcie [[Wojna domowa w Grecji|greckiej wojny domowej]]. Większość z nich nigdy nie powróciła do swych miejscowości, często emigrowano poza Grecję. Podobnie, jak w całej północnej Grecji, wiele zabudowań zostało w Czamerii spalonych |
Po II wojnie światowej, w roku 1948, ludność małych miejscowości Czamerii, podobnie jak ponad 800 tysięcy ludności całej północnej Grecji, podległa przymusowemu wysiedleniu do dużych miast, w trakcie [[Wojna domowa w Grecji|greckiej wojny domowej]]. Większość z nich nigdy nie powróciła do swych miejscowości, często emigrowano poza Grecję. Podobnie, jak w całej północnej Grecji, wiele zabudowań zostało w Czamerii spalonych, zwłaszcza, że wojska rządowe stosowały m.in. bomby napalmowe, przeciw partyzantom [[Demokratyczna Armia Grecji (DSE)|DSE]], wypalano też uprzednio wysiedlone miejscowości w celu uniemożliwienia schronienia się w nich partyzantom. Najcięższe walki tej wojny toczyły się właśnie w Epirze. |
||
== Sytuacja od II połowy XX wieku == |
== Sytuacja od II połowy XX wieku == |
||
Wersja z 12:41, 2 lis 2010
Czameria (alb. Çamëria, gr. Τσαμουριά) - albańska nazwa nadmorskiego regionu Epiru, obecnie w większości w greckiej prefekturze Tesprotia.
Jego granicę zachodnią stanowi Morze Jońskie, na północy rzeka Pavël (Pavlle), na południu rzeka Acheron, wschodnia granica Czamerii przebiega wzdłuż pasma gór Paramithias i Tsamanta.
Historyczne przesłanki konfliktu narodowościowego
W przeszłości w tym regionie mieszkali m.in. albańscy Czamowie, w większości muzułmanie, ale także prawosławni. W czasach Imperium Osmańskiego była to część sandżaku Joanina. W XVII-XVIII w. nastąpiła prawie całkowita islamizacja miejscowej ludności. W Czamerii rekrutowano wtedy oddziały, w służbie Sułtana, krawo tłumiące greckie powstania narodowe.
Skutki wojen bałkańskich i wojny grecko-tureckiej
W 1913 r. na kończącej wojny bałkańskie konferencji londyńskiej, mocarstwa zdecydowały przekazać większość tego obszaru Grecji, natomiast po stronie albańskiej znalazła się niewielka część obszaru Czamerii, z miastem Konispol. W myśl uzgodnień mocarstw, w latach 1923-1930 dokonano wymiany ludności między Grecją i Turcją, z wyznaniem, jako jedynym kryterium uznawania narodowości. Na tej podstawie prawnej i pod kontrolą Ligi Narodów, przymusowo przesiedlono do Turcji kilkanaście tysięcy muzułmanów z Czamerii - rodzin uznanych przez Greków za szczególnie niepożądane. Uwzględniający kategorię językową i religijną grecki spis powszechny z 1928 r. określał liczbę albańskojęzycznych muzułmanów w całym państwie na 19 198 osób, z czego 17 008 zamieszkiwało zachodnią część Epiru.[1]
Skutki II wojny światowej
W trakcie wojny grecko-włoskiej 1940-41 znaczną część Albańczyków - mężczyzn internowano, wysyłając ich na greckie wyspy. Po wspólnej agresji Włoch i Niemiec, wskutek przymusowych dostaw żywności do Rzeszy oraz brytyjskiej blokady kontynentalnej, Grecję ogarnęła klęska głodu, implikując śmierć ponad 300 tysięcy ludności. Muzułmanie często zaciągali się wtedy do pro-hitlerowskich formacji zbrojnych - co umożliwiało uniknięcie przez rodzinę głodu - całymi wioskami, stając się celem ataków greckich partyzantów. W końcowym okresie wojny muzułmanie padli też ofiarą wypędzeń [2], organizowanych przez rojalistyczną partyzantkę grecką, ściśle współpracujego z Brytyjczykami generała Napoleona Zerwasa. W trakcie walk i wypędzeń, w źródłach albańskich określonych jako ludobójstwo, zginąć miało 2909 osób, w tym 11,7% stanowiły kobiety i dzieci. Zdaniem Greków, proporcja ta wskazuje raczej na typowy wynik starć zbrojnych, prowadzonych w kilkudziesięciu miejscowościach, niż na zamierzone ludobójstwo.
Skutki wojny domowej
Po II wojnie światowej, w roku 1948, ludność małych miejscowości Czamerii, podobnie jak ponad 800 tysięcy ludności całej północnej Grecji, podległa przymusowemu wysiedleniu do dużych miast, w trakcie greckiej wojny domowej. Większość z nich nigdy nie powróciła do swych miejscowości, często emigrowano poza Grecję. Podobnie, jak w całej północnej Grecji, wiele zabudowań zostało w Czamerii spalonych, zwłaszcza, że wojska rządowe stosowały m.in. bomby napalmowe, przeciw partyzantom DSE, wypalano też uprzednio wysiedlone miejscowości w celu uniemożliwienia schronienia się w nich partyzantom. Najcięższe walki tej wojny toczyły się właśnie w Epirze.
Sytuacja od II połowy XX wieku
W latach 50-tych XX wieku, rząd grecki sponsorował następnie budowę całkowicie nowych i zelektryfikowanych domostw, wszystkim mieszkańcom wsi, którzy powrócili tam, podejmując produkcję rolną. Objęło to całą Grecję, w tym Czamerię. Przez dziesięciolecia okresu powojennego utrudnione, a często niemożliwe było publiczne posługiwanie się językiem albańskim, nawet w wypadku prawosławnych Czamów. Po stronie albańskiej wprowadzono ustrój komunistyczny, w którym zarówno religijność (każde z wyznań), jak i ludność grecka, podlegały drastycznym prześladowaniom. Po upadku komunizmu w Albanii zauważalnych jest coraz więcej oznak normalizacji sytuacji, po obu stronach. Sprzyja temu praca setek tysięcy Albańczyków w Grecji, wzrost zamożności obu społeczeństw, coraz lepsza współpraca rządów oraz niemal pełne otwarcie granicy pomiędzy Grecją i Albanią.
Czamem był Ali Pasza z Tepeleny (1741-1822), zwany Lwem Janiny; z Czamerii pochodziło wielu działaczy albańskiego odrodzenia narodowego: m.in. Abedin Dino (1843-1908), Hoxha Tahsin (1811-1881), Osman Taka (zm. 1887).
Bibliografia
- G. Arsz, Albania i Epir w konce XVIII – naczale XIX wieka, Moskwa 1963.
- T. Czekalski, Pogrobowcy Wielkiej Idei, Kraków 2007.
- M. Mazower, Three forms of Political Justice: Greece 1944-1945, [w:] After the war was over. Reconstructing the Family, Nation and State in Greece, 1943-1960, ed. M. Mazower, Princeton 2000, s. 25.
Linki zewnętrzne
- ↑ Resultats statistiques du rencensement de la population de la Grece du 15-16 mai 1928, Athenes 1933, vol. IV.
- ↑ http://www.cameriainstitute.org/en/history Chameria