Czarny obelisk Salmanasara III

Czarny obelisk Salmanasara III w zbiorach British Museum (Room 6: Assyrian sculpture).

Jehu, król północnego królestwa Izraela, składający trybut Salmanasarowi III - jeden z paneli czarnego obelisku

Czarny obelisk Salmanasara III – kamienny, czworoboczny obelisk odnaleziony w 1846 roku przez Austena H. Layarda w czasie wykopalisk w Kalchu (obecne Nimrud w północnym Iraku). Upamiętnione na nim zostały militarne dokonania asyryjskiego króla Salmanasara III (858-825 p.n.e.). Zabytek ten znany jest przede wszystkim z umieszczonego na nim przedstawienia Jehu, króla Izraela wzmiankowanego w Biblii. Obecnie belisk znajduje się w zbiorach British Museum.

Opis

Czarny obelisk Salmanasara III wykonany został z czarnego wapienia, ma wysokość 1,98 metra i szerokość 0,46 metra. Szczyt obelisku zwęża się schodkowo ku górze. Na każdym z jego czterech boków znajduje się pięć umieszczonych jeden nad drugim paneli z przedstawieniami reliefowymi. Nad każdym z paneli znajduje się krótka inskrypcja pismem klinowym objaśniająca przedstawioną na panelu scenę. Inskrypcja klinowa pokrywa również szczyt i dół obelisku.

Na obelisku przedstawiono pięć różnych scen składania trybutu przed władcą asyryjskim. Każda z nich zajmuje jeden panel na każdym z czterech jego boków, tak więc aby obejrzeć ją całą trzeba obejść obelisk dookoła. Sceny te, w kolejności od szczytu do podstawy, przedstawiają odpowiednio: (1) składanie trybutu przez króla Suę z Gizanu (południowo-zachodni Iran); (2) składanie trybutu przez Jehu z rodu Omri (północne królestwo Izraela); (3) składanie trybutu przez nienazwanego z imienia władcę z kraju Musri (Egipt?); (4) składanie trybutu przez Marduk-apil-usura z Suhi (rejon środkowego Eufratu); (5) składanie trybutu przez Qalparundę z Patiny (region wokół miasta Antakya w Turcji)

Na szczególną uwagę zasługuje druga scena od góry, na ktorej przedstawiony został Jehu, wzmiankowany w Biblii król północnego królestwa Izraela, który złożył trybut Salmanasarowi III w 841 r. p.n.e. Ahab, syn Omri, król północnego królestwa Izraela, stracił życie kilka lat wcześniej walcząc z krolem Damaszku. Jego syn, Joram, po kilkuletnim panowaniu utracił tron, na którym zasiadł Jehu, uzurpator, który zerwał istniejące przymierze z Fenicją i Judą podporządkowując się Asyrii. Tekst ponad sceną składania przez niego trybutu Salmanasarowi III brzmi następująco:

"Trybut Jehu, z rodu Omri (akad. ^mIa-u-a mār ^mHu-um-ri). Otrzymałem od niego srebro, złoto, złotą misę, złotą wazę z ostro zakończonym dnem, złote kubki, złote naczynia, cynę, berło (godne) królewskiej dłoni, włócznie".

Na uwagę zasługują też przedstawione wśród darów dla króla asyryjskiego egzotyczne zwierzęta, takie jak wielbłądy, małpy, słoń czy nosorożec. Władcy asyryjscy uwielbiali ozdabiać swe królewskie parki roślinami i zwierzętami niewystępującymi naturalnie na terenie Mezopotamii.

Na inskrypcję klinową na szczycie i u podstawy obelisku składają się fragmenty roczników królewskich Salmanasara III opisujących kampanie wojenne prowadzone przez niego samego i Dajjan-Aszura, jego turtannu, dowódcę wojsk.

Obelisk powstał pod koniec panowania Salmanasara III i umieszczony został w miejscu publicznym w Kalchu w 825 r. p.n.e., kiedy to w Asyrii trwała wojna domowa o władzę pomiędzy synami Salmanasara III.

Linki zewnętrzne

• The Black Obelisk of Shalmaneser III - opis zabytku na oficjalnej stronie British Museum