Grafika: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Znaczniki: blanking (filtr nadużyć) VisualEditor |
m Wycofano edycje użytkownika 79.190.119.150 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Tar Lócesilion. |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Disparates 05.jpg|thumb|250px|Przykład grafiki artystycznej ([[Francisco Goya]])]] |
|||
* |
|||
[[Plik:Timbres francais.jpg|thumb|250px|Przykład grafiki użytkowej – [[Znaczek pocztowy|znaczki pocztowe]]]] |
|||
'''Grafika''' – jeden z podstawowych obok [[malarstwo|malarstwa]] i [[Rzeźba|rzeźby]] działów [[Sztuki plastyczne|sztuk plastycznych]]. Obejmuje techniki pozwalające na powielanie [[rysunek|rysunku]] na [[papier]]ze lub [[tkanina|tkaninie]] z uprzednio przygotowanej formy. |
|||
Zależnie od funkcji rozróżniamy grafikę [[grafika warsztatowa|'''artystyczną''']] zwaną też warsztatową oraz grafikę '''użytkową''' zwaną też stosowaną. |
|||
Grafika artystyczna (warsztatowa) wyróżnia się skupieniem w rękach artysty całego procesu twórczego od projektu przez wykonanie matrycy do wykonania odbitek — [[rycina|rycin]], które mają wartość oryginalnych dzieł sztuki. Liczba odbitek uzyskanych z jednej płyty zależy od techniki. |
|||
Grafika użytkowa to dziedzina grafiki i drukarstwa artystycznego służąca celom użytkowym. Związana jest z rynkiem wydawniczym i reklamą. Grafika użytkowa obejmuje [[plakat]], [[ilustracja|ilustracje]], [[Akcydens (poligrafia)|druki okolicznościowe]], [[magazyn (czasopismo)|magazyny]], [[gazeta|gazety]], [[znaczek pocztowy|znaczki pocztowe]], [[banknot]]y, [[Ekslibris (znak)|ekslibrisy]] i [[liternictwo]]. |
|||
== Podział technik graficznych == |
|||
Techniki graficzne dzielone są na grupy ze względu na sposób opracowania [[Grafika warsztatowa|matrycy]] (np. cięcie, trawienie) i materiał, z którego jest zrobiona (np. drewno, gips, miedziana płyta). Istnieją trzy podstawowe grupy<ref>Według: Krystyna Czarnocka, ''Półtora wieku grafiki polskiej'', Wiedza Powszechna, Warszawa 1962.</ref>: |
|||
: 1. techniki '''[[druk wypukły|druku wypukłego]]''' polegają na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają pozostać niewydrukowane – na odbitce ślad pozostawią wypukłe części formy drukowej; są to m.in. [[drzeworyt]], [[kamienioryt]], [[linoryt]], [[gipsoryt]], [[pirografia]], [[cynkoryt]], [[korkoryt]], [[fleksografia]]; |
|||
: 2. techniki '''[[druk wklęsły|druku wklęsłego]]''' polegają na żłobieniu lub trawieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które odbiją się na papierze: |
|||
::* techniki suche (ryte): [[miedzioryt]], [[staloryt]], [[sucha igła]] (suchoryt), [[ceratoryt]], [[kamienioryt]], [[mezzotinta]] (sztuka czarna); |
|||
::* techniki trawione: [[akwaforta]], [[akwatinta]], [[miękki werniks]], [[odprysk]], [[heliograwiura]], [[fluoroforta]]; |
|||
::* techniki metalowe – te z technik suchych i trawionych, które do wykonania matrycy wykorzystują metalową płytkę; |
|||
: 3. techniki '''[[druk płaski|druku płaskiego]]''' polegają na takim spreparowaniu matrycy, aby część nie pokryta rysunkiem była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej; zaliczamy do nich: [[litografia|litografię]], [[algrafia|algrafię]], [[cynkografia|cynkografię (cynkotypię)]], [[monotypia|monotypię]]. |
|||
Poza tymi trzema grupami istnieje jeszcze '''[[druk sitowy]]''' oraz '''[[druk cyfrowy]]'''. Pierwszy różni się od technik z ww. grup tym, że farba jest przetłaczana przez matrycę, a wykorzystywany jest w technice [[Sitodruk|serigrafii]]. Druk cyfrowy natomiast, w odróżnieniu od reszty, nie wymaga użycia formy drukowej. |
|||
== Historia grafiki w Polsce == |
|||
Grafika pojawiła się w Polsce w II połowie XV wieku. Na przełomie XV i XVI stulecia na terenie dzisiejszego Wrocławia [[drzeworyt]]y po raz pierwszy posłużyły jako ilustracja książkowa. Dla drzeworytników z Małopolski i Śląska inspiracją stały się [[miedzioryt]]y niemieckiego artysty [[Wit Stwosz|Wita Stwosza]], które wykonał podczas pobytu w Krakowie, stylem podobne do jego [[Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie|Ołtarza Mariackiego]]<ref>Janusz Kłębowski, ''Polska sztuka gotycka'', Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983, ISBN 83221-0206-2.</ref>. |
|||
== Zobacz też == |
|||
{{wikisłownik|grafika}} |
|||
{{zobacz kategorię|Techniki graficzne}} |
|||
* [[grafika komputerowa]] |
|||
{{Przypisy}} |
|||
[[Kategoria:Grafika|!]] |
[[Kategoria:Grafika|!]] |
Wersja z 12:59, 16 cze 2015
Grafika – jeden z podstawowych obok malarstwa i rzeźby działów sztuk plastycznych. Obejmuje techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy.
Zależnie od funkcji rozróżniamy grafikę artystyczną zwaną też warsztatową oraz grafikę użytkową zwaną też stosowaną.
Grafika artystyczna (warsztatowa) wyróżnia się skupieniem w rękach artysty całego procesu twórczego od projektu przez wykonanie matrycy do wykonania odbitek — rycin, które mają wartość oryginalnych dzieł sztuki. Liczba odbitek uzyskanych z jednej płyty zależy od techniki.
Grafika użytkowa to dziedzina grafiki i drukarstwa artystycznego służąca celom użytkowym. Związana jest z rynkiem wydawniczym i reklamą. Grafika użytkowa obejmuje plakat, ilustracje, druki okolicznościowe, magazyny, gazety, znaczki pocztowe, banknoty, ekslibrisy i liternictwo.
Podział technik graficznych
Techniki graficzne dzielone są na grupy ze względu na sposób opracowania matrycy (np. cięcie, trawienie) i materiał, z którego jest zrobiona (np. drewno, gips, miedziana płyta). Istnieją trzy podstawowe grupy[1]:
- 1. techniki druku wypukłego polegają na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają pozostać niewydrukowane – na odbitce ślad pozostawią wypukłe części formy drukowej; są to m.in. drzeworyt, kamienioryt, linoryt, gipsoryt, pirografia, cynkoryt, korkoryt, fleksografia;
- 2. techniki druku wklęsłego polegają na żłobieniu lub trawieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które odbiją się na papierze:
- techniki suche (ryte): miedzioryt, staloryt, sucha igła (suchoryt), ceratoryt, kamienioryt, mezzotinta (sztuka czarna);
- techniki trawione: akwaforta, akwatinta, miękki werniks, odprysk, heliograwiura, fluoroforta;
- techniki metalowe – te z technik suchych i trawionych, które do wykonania matrycy wykorzystują metalową płytkę;
- 3. techniki druku płaskiego polegają na takim spreparowaniu matrycy, aby część nie pokryta rysunkiem była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej; zaliczamy do nich: litografię, algrafię, cynkografię (cynkotypię), monotypię.
Poza tymi trzema grupami istnieje jeszcze druk sitowy oraz druk cyfrowy. Pierwszy różni się od technik z ww. grup tym, że farba jest przetłaczana przez matrycę, a wykorzystywany jest w technice serigrafii. Druk cyfrowy natomiast, w odróżnieniu od reszty, nie wymaga użycia formy drukowej.
Historia grafiki w Polsce
Grafika pojawiła się w Polsce w II połowie XV wieku. Na przełomie XV i XVI stulecia na terenie dzisiejszego Wrocławia drzeworyty po raz pierwszy posłużyły jako ilustracja książkowa. Dla drzeworytników z Małopolski i Śląska inspiracją stały się miedzioryty niemieckiego artysty Wita Stwosza, które wykonał podczas pobytu w Krakowie, stylem podobne do jego Ołtarza Mariackiego[2].
Zobacz też
- Zobacz też kategorię:
- ↑ Według: Krystyna Czarnocka, Półtora wieku grafiki polskiej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1962.
- ↑ Janusz Kłębowski, Polska sztuka gotycka, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983, ISBN 83221-0206-2.