Władysława Bytomska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:PL Lodz Doly Cemetery Władysława Bytomska.jpg|thumb |
[[Plik:PL Lodz Doly Cemetery Władysława Bytomska.jpg|thumb|Grób Włady Bytomskiej na [[Cmentarz Doły w Łodzi|Cmentarzu Komunalnym na Dołach w Łodzi z płaskorzeźbą jej postaci]]; 21 maja 2007]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Działalność polityczna == |
|||
W 1927 r. została członkiem [[Polska Partia Socjalistyczna – Lewica (1906–1918)|PPS-Lewicy]], a następnie [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej|Związku Młodzieży Komunistycznej]] i [[Komunistyczna Partia Polski|KPP]]. W 1928 r., gdy [[Łódź|Łodzią]] wstrząsała fala strajków, pracowała w fabryce [[Szaja Rosenblatt|Rosenblatta]]. Jako organizatorka strajków i komunistyczna działaczka została skazana. Po wyjściu z więzienia zajęła się znów działalnością polityczną, była członkiem Centralnego Wydziału Kobiecego [[Partia komunistyczna#Struktura organizacyjna|KC]] KPP w [[Warszawa|Warszawie]], a na początku 1932 r. została członkiem Komitetu Okręgowego KPP w Łodzi, z ramienia którego kierowała w [[Województwo łódzkie|województwie łódzkim]]. |
W 1927 r. została członkiem [[Polska Partia Socjalistyczna – Lewica (1906–1918)|PPS-Lewicy]], a następnie [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej|Związku Młodzieży Komunistycznej]] i [[Komunistyczna Partia Polski|KPP]]. W 1928 r., gdy [[Łódź|Łodzią]] wstrząsała fala strajków, pracowała w fabryce [[Szaja Rosenblatt|Rosenblatta]]. Jako organizatorka strajków i komunistyczna działaczka została skazana. Po wyjściu z więzienia zajęła się znów działalnością polityczną, była członkiem Centralnego Wydziału Kobiecego [[Partia komunistyczna#Struktura organizacyjna|KC]] KPP w [[Warszawa|Warszawie]], a na początku 1932 r. została członkiem Komitetu Okręgowego KPP w Łodzi, z ramienia którego kierowała w [[Województwo łódzkie|województwie łódzkim]]<ref>''Encyklopedia Popularna PWN'', Warszawa 1962, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 143.</ref>. |
||
== Okoliczności śmierci == |
|||
3 listopada 1938 Bytomska została przewieziona do szpitala, gdzie zmarła. Przyczyną śmierci były liczne poparzenia skóry doznane w wyniku tortur sanacyjnej policji, zamachu lub próby samobójczej (oblanie spirytusem i podpalenie na ulicy Smutnej)<ref>''Encyklopedia Popularna PWN'', Warszawa 1962, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 143.</ref>. Spoczęła na [[Cmentarz Doły w Łodzi|cmentarzu komunalnym na Dołach]] w [[Łódź|Łodzi]] (kwatera VII, rząd 5, grób 23). |
|||
Wieczorem, w dniu 2 listopada 1928 r. pobliski posterunek policyjny został powiadomiony, że na podwórzu nie istniejącej kamienicy przy obecnej ul. Wojska Polskiego 147 (d. ul. Brzezińska) leży straszliwie poparzona kobieta. Żyła. Została przewieziona do szpitala "na Radogoszczu" (ob. szpital im. dr W. Biegańskiego) gdzie zmarła na drugi dzień. |
|||
Wdrożone śledztwo szybko ustaliło, że jest to Władysława Bytomska, zam. przy obecnej ul. Organizacji WiN 29 (d. Dworska). Kolejne postępy śledztwa szybko doprowadziły do ustalenia, że zginęła w wyniku oblania cieczą łatwopalną i podpalenia na polach w okolicy ul. Smutnej, przy której jest położony zespół cmentarzy [[Cmentarz Doły w Łodzi|"na Dołach"]]. Płonąca dobiegła do wspomnianej kamienicy samodzielnie; od miejsca zdarzenia jest to odległość ok. 300 metrów. |
|||
W wyniku intensywnie prowadzonego śledztwa policja stwierdziła, że było to samobójstwo, chociaż jego okoliczności (zakneblowane usta, związane drutem ręce) nie bardzo pasowały do tej wersji, ale tym stwierdzeniem śledztwo zostało oficjalnie zamknięte. Natomiast władze KPP natychmiast ogłosiły, że była to zemsta władz sanacyjnych, a przede wszystkim łódzkiej policji, za jej antyustrojową działalność, co też jest wątpliwe na płaszczyźnie ogólnej sytuacji w Polsce i Łodzi. |
|||
Sprawa do dziś nie została wyjaśniona i chyba już nigdy nie zostanie, chyba, że gdzieś w archiwach rosyjskich odnajdą się jakieś nowe dokumenty. Łódzki historyk - dr Jacek Walicki z Uniw. Łódzkiego stawia tezę, że zginęła w wyniku ''porachunków na styku rozadajacej się KPP ze światem przestępczym''<ref>* Anna Gronczewska, ''Tajemnica śmierci Włady Bytomskiej...</ref>. |
|||
Spoczęła na [[Cmentarz Doły w Łodzi|cmentarzu komunalnym na Dołach]] w [[Łódź|Łodzi]] (kwatera VII, rząd 5, grób 23). |
|||
== Upamiętnienie == |
|||
Po II wojnie światowej ówczesne władze PRL wykreowały Władysławę Bytomską na męczennicę, upamiętniając ją w Łodzi na różne sposoby. Po zmianie ustroju w 1989 r. wszystkie te upamiętnienia, poza monumentalnym pomnikiem na jej grobie, uległy likwidacji. |
|||
| ⚫ | |||
* monumentalny pomnik na cmentarzu komunalnym przy ul. Smutnej w Łodzi (kw. VII, rząd 5, grób 23), |
|||
* jej imieniem nazwano jedno z nowych osiedli mieszkaniowych na [[Bałuty|Bałutach]] w Łodzi, |
|||
* dawna ul. Dworska przy której mieszkała pod nr 29 z dniem 15 I 1951 r. uzyskała jej imię; zmieniona z dniem 7 XI 1990 r. na Organizacji WiN. |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* ''Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego'', t. 1, Warszawa 1985. |
* ''Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego'', t. 1, Warszawa 1985. |
||
* Anna Gronczewska, ''Tajemnica śmierci Włady Bytomskiej, komunistycznej bohaterki i męczennicy''; [w:] "Kocham Łódź" (dod. do "Polska. Dziennik Łódzki"), 14 X 2016, nr 407, s. 16. |
|||
{{SORTUJ:Bytomska, Władysława}} |
{{SORTUJ:Bytomska, Władysława}} |
||
Wersja z 16:13, 9 lis 2016
Władysława Bytomska (ur. 16 października 1904, zm. 3 listopada 1938) – polska działaczka komunistyczna działająca w Łodzi.
Działalność polityczna
W 1927 r. została członkiem PPS-Lewicy, a następnie Związku Młodzieży Komunistycznej i KPP. W 1928 r., gdy Łodzią wstrząsała fala strajków, pracowała w fabryce Rosenblatta. Jako organizatorka strajków i komunistyczna działaczka została skazana. Po wyjściu z więzienia zajęła się znów działalnością polityczną, była członkiem Centralnego Wydziału Kobiecego KC KPP w Warszawie, a na początku 1932 r. została członkiem Komitetu Okręgowego KPP w Łodzi, z ramienia którego kierowała w województwie łódzkim[1].
Okoliczności śmierci
Wieczorem, w dniu 2 listopada 1928 r. pobliski posterunek policyjny został powiadomiony, że na podwórzu nie istniejącej kamienicy przy obecnej ul. Wojska Polskiego 147 (d. ul. Brzezińska) leży straszliwie poparzona kobieta. Żyła. Została przewieziona do szpitala "na Radogoszczu" (ob. szpital im. dr W. Biegańskiego) gdzie zmarła na drugi dzień. Wdrożone śledztwo szybko ustaliło, że jest to Władysława Bytomska, zam. przy obecnej ul. Organizacji WiN 29 (d. Dworska). Kolejne postępy śledztwa szybko doprowadziły do ustalenia, że zginęła w wyniku oblania cieczą łatwopalną i podpalenia na polach w okolicy ul. Smutnej, przy której jest położony zespół cmentarzy "na Dołach". Płonąca dobiegła do wspomnianej kamienicy samodzielnie; od miejsca zdarzenia jest to odległość ok. 300 metrów.
W wyniku intensywnie prowadzonego śledztwa policja stwierdziła, że było to samobójstwo, chociaż jego okoliczności (zakneblowane usta, związane drutem ręce) nie bardzo pasowały do tej wersji, ale tym stwierdzeniem śledztwo zostało oficjalnie zamknięte. Natomiast władze KPP natychmiast ogłosiły, że była to zemsta władz sanacyjnych, a przede wszystkim łódzkiej policji, za jej antyustrojową działalność, co też jest wątpliwe na płaszczyźnie ogólnej sytuacji w Polsce i Łodzi.
Sprawa do dziś nie została wyjaśniona i chyba już nigdy nie zostanie, chyba, że gdzieś w archiwach rosyjskich odnajdą się jakieś nowe dokumenty. Łódzki historyk - dr Jacek Walicki z Uniw. Łódzkiego stawia tezę, że zginęła w wyniku porachunków na styku rozadajacej się KPP ze światem przestępczym[2].
Spoczęła na cmentarzu komunalnym na Dołach w Łodzi (kwatera VII, rząd 5, grób 23).
Upamiętnienie
Po II wojnie światowej ówczesne władze PRL wykreowały Władysławę Bytomską na męczennicę, upamiętniając ją w Łodzi na różne sposoby. Po zmianie ustroju w 1989 r. wszystkie te upamiętnienia, poza monumentalnym pomnikiem na jej grobie, uległy likwidacji.
- monumentalny pomnik na cmentarzu komunalnym przy ul. Smutnej w Łodzi (kw. VII, rząd 5, grób 23),
- jej imieniem nazwano jedno z nowych osiedli mieszkaniowych na Bałutach w Łodzi,
- dawna ul. Dworska przy której mieszkała pod nr 29 z dniem 15 I 1951 r. uzyskała jej imię; zmieniona z dniem 7 XI 1990 r. na Organizacji WiN.
Bibliografia
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1985.
- Anna Gronczewska, Tajemnica śmierci Włady Bytomskiej, komunistycznej bohaterki i męczennicy; [w:] "Kocham Łódź" (dod. do "Polska. Dziennik Łódzki"), 14 X 2016, nr 407, s. 16.