Województwo łódzkie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
województwo łódzkie
województwo
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-LD

TERYT

10

Siedziba wojewody i sejmiku

Łódź

Wojewoda

Tobiasz Bocheński

Marszałek

Grzegorz Schreiber

Powierzchnia (2022)

18 218 km²

Populacja (1 stycznia 2022)
• liczba ludności


2 394 946[1]

• gęstość

131 os./km²

Urbanizacja

62,5

Tablice rejestracyjne

E

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Piotrkowska 104
90-926 Łódź
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
al. marsz. J. Piłsudskiego 8
90-051 Łódź
Podział administracyjny
Plan województwa łódzkiego
Liczba miast na prawach powiatu

3

Liczba powiatów

21

Liczba gmin miejskich

18

Liczba gmin miejsko-wiejskich

32

Liczba gmin wiejskich

127

Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego
Portal Polska
Mapa fizyczna województwa łódzkiego

Województwo łódzkie – jedno z 16 województw Polski, położone w centralnej części kraju. Obejmuje obszar o powierzchni 18 218,95 km². Według danych z 30 czerwca 2020 roku województwo zamieszkiwało około 2,4 mln osób[2]. Ma najmniejszą lesistość w kraju. Siedzibą władz województwa jest Łódź.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Administracyjne i gospodarcze kształtowanie się województw łęczyckiego, sieradzkiego, rawskiego i łódzkiego w ciągu całej historii państwowości polskiej zostało szczegółowo przedstawione w monografii prof. Marka Kotera[3].

Księstwa i ziemie w XIII–XIV w.[edytuj | edytuj kod]

Województwa I Rzeczypospolitej w latach 1339–1793[edytuj | edytuj kod]

Jednostki administracyjne w zaborze pruskim w latach 1793–1795[edytuj | edytuj kod]

Jednostki administracyjne w zaborze pruskim w latach 1795–1807[edytuj | edytuj kod]

Podział administracyjny w Księstwie Warszawskim[edytuj | edytuj kod]

Podział administracyjny w Królestwie Polskim[edytuj | edytuj kod]

Podział administracyjny w II Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]

Województwo łódzkie w latach 1945–1975[edytuj | edytuj kod]

Województwa w latach 1975–1998[edytuj | edytuj kod]

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Termy Uniejów

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosiła 18 218,95 km²[4].

Według danych z 2010 województwo łódzkie ma najmniejszą lesistość spośród wszystkich województw – 21,1%[5]. Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. łódzkim lasy obejmowały powierzchnię 386,1 tys. ha, co stanowiło 21,2% jego powierzchni. Około 100 ha lasów znajdowało się w obrębie parku narodowego[6] (Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach będący częścią Kampinoskiego PN).

Położenie administracyjne[edytuj | edytuj kod]

Województwo jest położone w środkowej Polsce i graniczy z województwami[7]:

Położenie fizycznogeograficzne[edytuj | edytuj kod]

Województwo łódzkie znajduje się na pograniczu dwóch dużych jednostek geomorfologicznych: Niżu Środkowoeuropejskiego i Wyżyn Polskich. W północnej części województwa dominują więc rozległe i prawie płaskie równiny, natomiast w południowej pagórki.

Pod względem fizycznogeograficznym przeważającą część województwa zajmuje Wysoczyzna Łódzka ograniczona od zachodu doliną Warty, od wschodu doliną Pilicy, od północy Pradoliną Warszawsko-Berlińską, zaś od południa łącząca się ze strefą wyżyn Polski (Wzgórza Radomszczańskie).

Topografia[edytuj | edytuj kod]

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 172 km, to jest 1°33′03″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 179 km, co w mierze kątowej daje 2°35′05″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Ukształtowanie powierzchni ma charakter nizinny (średnia wysokość 169,6 m n.p.m.)[8]
Najwyższymi punktami są wierzchołki: naturalny Fajnej Ryby – 347 m n.p.m. i sztucznie utworzony Góry Kamieńskiej – 406 m n.p.m.[9]

Miasta[edytuj | edytuj kod]

Pałac Izraela Poznańskiego
Pałac Poznańskich
Pałac Scheiblera – obecnie Muzeum Kinematografii
Pałac Scheiblerów przy Piotrkowskiej
Pałac Edwarda Herbsta
Dworek i pałac Grohmana
Nowoczesne centrum Łodzi
Łódzki Manhattan
Bank Narodowy w Łodzi
Bank Geyera
Dworzec Tramwajowy Centrumi
Pomnik jednorożca
Kamienica Scheiblerów
Kamienica Sendrowicza
Plac Wolności
Piotrkowska
Piotrkowska
Pasaż Meyera
Łódź Fabryczna
Atlas Arena podczas meczu
Miejscowości
Klasycystyczny ratusz łowicki
Ratusz i Brama Krakowska w Wieluniu
Aleksandrów Łódzki, od prawej ratusz, dalej kościół i ul. Wojska Polskiego
Dworek Jabłońskich w Głownie, obecnie Muzeum Regionalne w Głownie
Pajęczno z lotu ptaka
Działoszyn z lotu ptaka
Rynek w Warcie
Zamek w Uniejowie – pierwszym polskim uzdrowisku termalnym
Pałac Biskupów Kujawskich w Wolborzu – najmłodszym mieście w województwie
Rynek w Błaszkach
Pałac w Walewicach
Obiekty pofabrykanckie
Centrum Manufaktura
Przędzalnia Karola Scheiblera na Księżym Młynie
Remiza na Księżym Młynie
Osiedle robotnicze na Księżym Młynie
Dawna fabryka Krusche&Ender w Pabianicach
Fabrykancki pałac Schlosserów w Ozorkowie
Biała Fabryka
Beczki Grohmana
Fabryka Fryderyka Schweikerta
Fabryka Józefa Balle
Fabryka Kindermanna – obecnie Hotel Focus
Obiekty sakralne
Kościół św. Józefa w Wieluniu – w pierwszym mieście zaatakowanym przez hitlerowskie Niemcy
Gotycki tył kolegiaty w Łasku
Kościół i były klasztor jezuitów w Rawie Mazowieckiej
Drewniany kościółek w Wieruszowie
Kościół w Tuszynie
Kościół w Strykowie
Kościół św. Mikołaja w Rzgowie
Kościół w Złoczewie
Kościół i dzwonnica w Białej Rawskiej
Kościół w Kamieńsku
Gotycki kościół w Szadku

W województwie łódzkim są 52 miasta, w tym 3 miasta na prawach powiatu. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności[1] z dnia 30 kwietnia 2022, powierzchnia według GUS z dnia 30 czerwca 2014:

Miasto Liczba ludności
(30 czerwca 2020)
Powierzchnia
[km²]
POL Łódź COA.svg Łódź 661 329 293,25
POL Piotrków Trybunalski COA.svg Piotrków Trybunalski 67 734 67,24
POL Pabianice COA.svg Pabianice 61 754 32,99
POL Tomaszów Mazowiecki COA.svg Tomaszów Mazowiecki 58 421 41,3
POL Bełchatów COA old.svg Bełchatów 53 309 34,64
POL Zgierz COA.svg Zgierz 54 254 42,33
POL Skierniewice COA.svg Skierniewice 45 773 36,08
POL Radomsko COA.svg Radomsko 43 698 51,43
POL Kutno COA 1.svg Kutno 41 461 33,59
POL Sieradz COA.svg Sieradz 39 351 51,22
POL Zduńska Wola COA.svg Zduńska Wola 39 172 96,57
POL Łowicz COA.svg Łowicz 26 393 23,42
POL Wieluń COA.svg Wieluń 20 993 16,90
POL Aleksandrów Łódzki COA.svg Aleksandrów Łódzki 22 160 13,82
POL Opoczno COA.svg Opoczno 19 360 24,75
POL Ozorków COA.svg Ozorków 18 369 15,46
POL Konstantynów Łódzki COA.svg Konstantynów Łódzki 19 139 27,25
POL Rawa Mazowiecka COA.svg Rawa Mazowiecka 16 168 14,28
POL Łask COA.svg Łask 16 270 15,67
POL Głowno COA.svg Głowno 13 293 19,84
POL Łęczyca COA.svg Łęczyca 13 261 8,95
POL Koluszki COA.svg Koluszki 12 230 9,90
POL Brzeziny COA.svg Brzeziny 12 044 21,58
POL Wieruszów COA.svg Wieruszów 8442 5,97
POL Żychlin COA.svg Żychlin 7689 8,68
POL Zelów COA.svg Zelów 7163 10,75
POL Poddębice COA.svg Poddębice 6874 5,87
POL Tuszyn COA.svg Tuszyn 7158 23,25
POL Pajęczno COA.svg Pajęczno 6445 20,23
POL Sulejów COA.svg Sulejów 5961 26,26
POL Działoszyn COA.svg Działoszyn 5366 4,94
POL Krośniewice COA.svg Krośniewice 4093 4,18
POL Drzewica COA.svg Drzewica 3570 4,81
POL Przedbórz COA.svg Przedbórz 3256 6,08
POL Stryków COA.svg Stryków 3414 8,15
POL Rzgów COA.svg Rzgów 3449 16,77
POL Złoczew COA.svg Złoczew 3414 13,79
POL Warta COA.svg Warta 3004 10,85
POL Biała Rawska COA.svg Biała Rawska 3060 9,53
POL Uniejów COA old.svg Uniejów 2943 12,23
POL Kamiensk COA.svg Kamieńsk 2633 11,99
POL gmina Wolbórz COA new.svg Wolbórz 2245 15,18
POL gmina Lututów COA.svg Lututów 2220 18,95
POL Błaszki COA.svg Błaszki 2032 1,62
POL Szadek COA.svg Szadek 1784 17,93
POL gmina Ujazd (województwo łódzkie) COA.svg Ujazd 1717 10,30
POL gmina Piątek COA.svg Piątek 1592 1,33
POL gmina Rozprza COA.svg Rozprza 1680 4,18
POL gmina Lutomiersk COA.svg Lutomiersk 1559 5,18
POL Jeżów 2023 COA.png Jeżów 1400 12,56
POL Bolimów COA.svg Bolimów 889 3,78
POL Dąbrowice COA.png Dąbrowice 847 18,49

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Ludność i powierzchnia
(dane GUS, stan: 30 czerwca 2020)[2]
Lp. Herb Flaga Powiat Siedziba władz Powierzchnia
[km²]
Ludność
(30 czerwca 2020)
Gęstość zaludnienia
[osób/km²]
1 POL powiat bełchatowski COA.svg POL powiat bełchatowski flag.svg bełchatowski Bełchatów 967,60 112.702 116
2 POL powiat brzeziński COA.svg Flaga powiatu brzezińskiego brzeziński Brzeziny 358,56 30.793 86
3 POL powiat kutnowski COA.svg POL powiat kutnowski flag.svg kutnowski Kutno 886,86 96.126 108
4 POL powiat łaski COA.svg POL powiat łaski flag.svg łaski Łask 618,23 49.794 81
5 POL powiat łęczycki COA.svg Flaga powiatu łęczyckiego łęczycki Łęczyca 772,75 49.562 64
6 POL powiat łowicki COA.svg Flaga powiatu łowickiego łowicki Łowicz 988,17 77.842 79
7 POL powiat łódzki wschodni COA.svg Flaga powiatu łódzkiego wschodniego łódzki wschodni Łódź 499,76 72.408 145
8 POL powiat opoczyński COA.svg Flaga powiatu opoczyńskiego opoczyński Opoczno 1040,19 75.847 73
9 POL powiat pabianicki COA 1.svg Flaga powiatu pabianickiego pabianicki Pabianice 492,18 119.225 242
10 Herb powiatu pajęczańskiego Flaga powiatu pajęczańskiego pajęczański Pajęczno 803,82 51.071 64
11 Herb powiatu piotrkowskiego Flaga powiatu piotrkowskiego piotrkowski Piotrków Trybunalski 1428,74 91.360 64
12 POL powiat poddębicki COA.svg POL powiat poddębicki flag.svg poddębicki Poddębice 881,21 41.037 47
13 POL powiat radomszczański COA.svg POL powiat radomszczański flag.svg radomszczański Radomsko 1442,57 112.255 78
14 POL powiat rawski COA.svg Flaga powiatu rawskiego rawski Rawa Mazowiecka 646,20 48.504 75
15 POL powiat sieradzki COA.svg Flaga powiatu sieradzkiego sieradzki Sieradz 1490,83 117.370 79
16 POL powiat skierniewicki COA.svg Brak flagi skierniewicki Skierniewice 753,57 38.156 51
17 POL powiat tomaszowski (łódzki) COA.svg Flaga powiatu tomaszowskiego tomaszowski Tomaszów Mazowiecki 1024,79 116.141 113
18 POL powiat wieluński COA.svg POL powiat wieluński flag.svg wieluński Wieluń 926,48 76.081 82
19 Herb powiatu wieruszowskiego Brak flagi wieruszowski Wieruszów 577,13 42.050 73
20 POL powiat zduńskowolski COA.svg POL powiat Zduńskowolski flag.svg zduńskowolski Zduńska Wola 369,23 66.232 179
21 POL powiat zgierski COA.svg POL powiat zgierski flag.svg zgierski Zgierz 855,18 166.154 194
22 POL Łódź COA.svg POL Łódź flag.svg Łódź 293,25 677.286 2310
23 POL Piotrków Trybunalski COA.svg POL Piotrków Trybunalski flag 1.svg Piotrków Trybunalski 67,24 72.785 1082
24 POL Skierniewice COA.svg Flaga Skierniewic Skierniewice 34,41 47.932 1393
Razem 24 21 18 218,95 2 448 713 134

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z 30 czerwca 2020 r. województwo miało 2 448 713 mieszkańców[2].

Dane z 30 czerwca 2020:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2 448 713 100 1 282 067 52 1 166 646 48
powierzchnia 18 218,96 km²
gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
134 70 64
  • Piramida wieku mieszkańców województwa łódzkiego w 2014 roku.


Piramida wieku Lodzkie.png

Religia[edytuj | edytuj kod]

Zdecydowaną większość mieszkańców województwa łódzkiego stanowią katolicy, a zwłaszcza wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego. Zdecydowana większość województwa pokrywa się z administracyjnymi granicami metropolii łódzkiej, w skład której wchodzą archidiecezja łódzka i diecezja łowicka. Południowa część województwa przynależy administracyjnie do metropolii częstochowskiej: archidiecezji częstochowskiej i diecezji radomskiej. Zachodnie rubieże województwa podlegają pod metropolię poznańskądiecezja kaliska i metropolię gnieźnieńskądiecezja włocławska. W stolicy województwa znajduje się także niewielka parafia greckokatolicka, obejmująca wyznawców Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego z całego regionu. Województwo łódzkie należy do najmniej religijnych części Polski, w archidiecezji łódzkiej praktykuje zaledwie 24,5% wiernych, a w diecezji łowickiej 31%[10].

Drugim co do wielkości wyznaniem województwa łódzkiego są mariawici, szczególnie licznie zamieszkujący okolice Strykowa, Zgierza, Brzezin, Grabowa, Łowicza i Łodzi. W niektórych miejscowościach powiatu zgierskiego i brzezińskiego stanowią nawet większość mieszkańców. Niemal połowa polskich mariawitów zamieszkuje województwo łódzkie. Pierwszym biskupstwem na terenie miasta Łodzi była mariawicka diecezja śląsko-łódzka powstała w 1910 roku. Pierwszym biskupem w Łodzi był mariawita Leon Maria Andrzej Gołębiowski. Wyznawcy Kościoła Starokatolickiego Mariawitów przynależą do diecezji śląsko-łódzkiej, której siedziba znajduje się w Łodzi. Wierni Kościoła Katolickiego Mariawitów należą do kustodii płockiej. Na terenie województwa mieszkają także przedstawiciele innych Kościołów starokatolickich, a w Łodzi znajduje się parafia Kościoła Polskokatolickiego.

Dużą i historycznie osadzoną grupę wyznaniową stanowią ewangelicy. Wierni Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, przynależą do diecezji warszawskiej i diecezji pomorsko-wielkopolskiej. W Pabianicach znajduje się siedziba luterańskiego biskupa. Na terenie całego województwa znajduje się wiele pamiątek po luteranach, m.in. liczne kościoły, kantoraty i cmentarze. W okolicy Łodzi i Bełchatowa mieszka ponad połowa polskich kalwinistów, zrzeszonych w Kościele Ewangelicko-Reformowanym. W Łodzi i Pabianicach swoje siedziby mają placówki Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego. Na terenie województwa łódzkiego znajdują się także liczne placówki innych Kościołów protestanckich o charakterze adwentystycznym, baptystycznym i zielonoświątkowym.

W przeszłości ważną rolę na ziemiach województwa łódzkiego odgrywali prawosławni. Obecnie Łódź stanowi siedzibę diecezji łódzko-poznańskiej i dekanatu łódzkiego Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Największe ośrodki prawosławne w regionie znajdują się w Łodzi i Piotrkowie Trybunalskim.

Liczebną grupę stanowią także Świadkowie Jehowy, którzy na terenie całego województwa mają 80 zborów. Ponadto swoją siedzibę mają niewielkie placówki Świeckiego Ruchu Misyjnego „Epifania” i Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.

Przed II wojną światową miejscowości obecnego województwa łódzkiego było licznie zamieszkane przez Żydów. Wyznawcy judaizmu stanowili niekiedy większość mieszkańców małych miasteczek. Świadectwem ich obecności są liczne synagogi i cmentarze żydowskie rozsiane po terytorium całego województwa. Obecnie w Łodzi znajduje się siedziba Żydowskiej Gminy Wyznaniowej.

W Łodzi swoją siedzibę ma także Gmina Muzułmańska należąca do Ligi Muzułmańskiej w RP.

W stolicy województwa znajdują się także dwa ośrodki buddyjskie: Buddyjskiego Związku Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu i Szkoły Zen Kwan Um.

Województwo łódzkie znane jest ze swojego wielokulturowego i wieloreligijnego charakteru. Na terenie Łodzi i w innych miejscowościach odbywają się nabożeństwa ekumeniczne, koncerty, festiwale, prelekcje i wydarzenia promujące różnorodność regionu. Do najbardziej znanych inicjatyw należy Festiwal Łódź Czterech Kultur. W całym regionie odbywają się rozmaite spotkania o charakterze wieloreligijnym, organizowane m.in. przez Centrum Dialogu im. Marka Edelmana i Łódzki Oddział Polskiej Rady Ekumenicznej. Także w mniejszych miejscowościach odbywają się spotkania promujące wielokulturowy charakter regionu, m.in. w Nowej Sobótce powstaje Centrum Wielokulturowości „Dom na Skrzyżowaniu” – ośrodek dialogu, miejsce spotkań i integracji społecznej[11].

Administracja i polityka[edytuj | edytuj kod]

Samorząd wojewódzki[edytuj | edytuj kod]

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Łódzkiego, składający się z 33 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Łódź. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie Województwa Łódzkiego:

Administracja rządowa[edytuj | edytuj kod]

Administracja wojewódzka[edytuj | edytuj kod]

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Łódzki, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Łódź[12], gdzie znajduje się Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi.

Administracja centralna[edytuj | edytuj kod]

W województwie łódzkim siedzibę posiadają następujące jednostki, wchodzące w skład centralnej administracji rządowej:

  • Biuro do spraw Substancji Chemicznych (Łódź),
  • Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej (Łódź),
  • Centrum Egzaminów Medycznych (Łódź),
  • Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia (Łódź),
  • Centralna Baza Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych (Poręby k. Zduńskiej Woli)

Tym samym województwo łódzkie jest 2. województwem (po województwie mazowieckim), w którym ulokowano najwięcej jednostek wchodzących w skład centralnej administracji rządowej[13][14].

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W 2012 produkt krajowy brutto woj. łódzkiego wynosił 98,8 mld zł, co stanowiło 6,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 39,0 tys. zł (93,2% średniej krajowej), co plasowało łódzkie na 6. miejscu względem innych województw[15].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. łódzkiego w 3. kwartale 2011 wynosiło 3316,60 zł, co lokowało je na 9. miejscu względem wszystkich województw[16].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 152,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,8% do aktywnych zawodowo[17].

W 2019 roku bezrobocie rejestrowane w województwie wynosiło 5,4% (6,1% wśród kobiet i 4,8% wśród mężczyzn) natomiast średnie wynagrodzenie brutto 4 441zł[18].

Według danych z 2016 2,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. łódzkiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[19].

Zasoby surowców mineralnych[edytuj | edytuj kod]

Przemysł[edytuj | edytuj kod]

Największe ośrodki:

Największe przedsiębiorstwa przemysłowe (według przychodów ogółem):

Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna

Transport[edytuj | edytuj kod]

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Fragment autostrady A2 w pobliżu Strykowa
Droga krajowa 70 w Skierniewicach
Fragment ulicy Warszawskiej (droga nr 74) w Wieluniu
Jedna z ulic w centrum Brzezin
Ulica Zamkowa w centrum Pabianic
Ulica Łaska w Zduńskiej Woli – oś tego miasta
Drogi krajowe w województwie łódzkim[20]
Droga Trasa Obecna długość w województwie Uwagi
1E75 Piotrków TrybunalskiRadomskoCzęstochowaKoziegłowySiewierzDąbrowa Górnicza 104 km Odcinek drogi w województwie przebudowywany do standardu autostrady.
A1E75 S6 GdańskToruńŁódźPiotrków TrybunalskiCzęstochowaGliwiceGorzyczkigranica państwa z Czechami Czechy 67,3 km
A2E30 granica państwa z Niemcami NiemcyŚwieckoPoznańŁódźWarszawa (węzeł „Konotopa”) – ... – Warszawa (węzeł „Lubelska”) – Biała PodlaskaKukurykigranica państwa z Białorusią Białoruś 108 km
S8E67 Wrocław (Psie Pole) – KępnoSieradzA1 (Łódź) – ... – A1 (Piotrków Trybunalski) – Rawa MazowieckaWarszawaOstrów MazowieckaZambrówChoroszcz S19 104 km
12 granica państwa z Niemcami NiemcyŁęknicaDrożów 3GłogówLesznoJarocinKaliszSieradzPiotrków TrybunalskiSulejówRadomZwoleńPuławyLublinDorohuskgranica państwa z Ukrainą Ukraina 159 km
S12 A1 Piotrków TrybunalskiSulejówRadomPuławyKurówLublinPiaskiChełmDorohusk – granica państwa z Ukrainą Ukraina ? W województwie brak odcinków w eksploatacji
14 ŁowiczStrykówŁódźPabianice S14 83,2 km
S14 Zachodnia Obwodnica Łodzi A2S8 13,7 km Czynny odcinek Aleksandrów Łódzki – Róża, pozostałe odcinki w budowie.
42 NamysłówKluczborkPraszkaRudnikiDziałoszynPajęcznoNowa BrzeźnicaRadomskoPrzedbórzRuda MalenieckaKońskieSkarżysko-KamiennaRudnik 97,8 km
43 Wieluń 45RudnikiKłobuckCzęstochowa 16 km
45 Zabełków 78KrzyżanowiceRacibórzKrapkowiceOpoleBierdzanyKluczborkPraszkaWieluńZłoczew 32,6 km
48 Tomaszów MazowieckiInowłódzKlwówPotworówBiałobrzegiGłowaczówKozieniceSłowiki NoweSieciechówOpactwoDęblinMoszczankaKock 35,9 km
60 ŁęczycaKutnoGostyninŁąckPłockBielskDrobinCiechanówRóżanOstrów Mazowiecka 37,8 km
70 ŁowiczSkierniewiceZawady 37,7 km
71 StrykówZgierzKonstantynów ŁódzkiPabianiceRzgów 52,2 km
72 KoninTurekŁódźRawa Mazowiecka 121 km
74 S8WieluńBełchatówPiotrków Trybunalski -SulejówŻarnówRuda MalenieckaKielceŁagówOpatówOżarówAnnopolKraśnikJanów LubelskiFrampolGorajecSzczebrzeszynZamośćHrubieszówZosin – granica państwa z Ukrainą Ukraina ~ 150 km
S74 S12 (Sulejów) – KielceOpatówTarnobrzegStalowa WolaS19 (Nisko) ? W województwie brak odcinków w eksploatacji
83 TurekSieradz 28,6 km
91 GdańskTczewA1 (węzeł „Nowe Marzy”) – ŚwiecieToruńWłocławekKowalŁęczycaŁódźGłuchówPiotrków TrybunalskiKamieńskRadomskoKłomniceCzęstochowa 147 km
92 WarszawaSochaczewŁowiczKutnoKołoKoninWrześniaPoznańRzepin 75,3 km

Na terenie województwa przebiega 1179 km dróg wojewódzkich, 7975 km powiatowych i 13380 km gminnych (2008 rok)[21].

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Czynne linie kolejowe na obszarze województwa:

Planowana jest budowa szybkiej kolei łączącej Łódź z Warszawą, Poznaniem i Wrocławiem, tzw. linii „Y”.

Województwo łódzkie jest właścicielem Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, która obsługuje ruch pasażerski na wybranych liniach kolejowych.

Tabor kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Województwo Łódzkie jest właścicielem 49 elektrycznych zespołów trakcyjnych i pięciu elektryczno-spalinowych zespołów trakcyjnych zakupionych przez Urząd Marszałkowski lub ŁKA. Przewoźnikami obsługującymi połączenia w województwie są Polregio oraz Łódzka Kolej Aglomeracyjna. Choć żaden spalinowy szynobus nie jest własnością województwa, to jednak Polregio eksploatuje pojedyncze egzemplarze serii SA135 i SA139 na linii kolejowej nr 25.

Seria Typ Numery Liczba Producent / Modernizator Własność Użytkownik Źródło
EN57 Pafawag 5B/6B 1044, 1452, 1479 3 Pafawag UM Polregio [22]
EN57AKŁ Pafawag 5B/6B 1226 1 Pafawag
Newag
UM Polregio [22]
EN57AKM Pafawag 5B/6B 3003 ÷ 3005 3 Pafawag
ZNTK Mińsk Mazowiecki
UM Polregio
EN57AL Pafawag 5B/6B 753, 959, 1222, 1251, 1768 ÷ 1770, 1825 8 Pafawag
ZNTK Mińsk Mazowiecki
UM Polregio
L4268 001 ÷ 020 20 Stadler UM Łódzka Kolej Aglomeracyjna [23]
36WEd 001 ÷ 014 14 Newag Łódzka Kolej Aglomeracyjna [24]
36WEha 001 ÷ 005 5 Newag Łódzka Kolej Aglomeracyjna [25][26]

Transport lotniczy[edytuj | edytuj kod]

Terminal I portu lotniczego Lublinek

Na obszarze województwa zlokalizowane są następujące lotniska:

Ochrona środowiska[edytuj | edytuj kod]

Załęczański Park Krajobrazowy – Warta w okolicy Lisowic.
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ochrona przyrody w województwie łódzkim.

System ochrony krajobrazu obejmuje prawie 9% powierzchni województwa (ok. 1800 km²). Istnieje 89 rezerwatów i 7 parków krajobrazowych:

Nauka i oświata[edytuj | edytuj kod]

Budynek wydziału prawa Uniwersytetu Łódzkiego

Uczelnie publiczne (Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Muzyczna, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, Politechnika Łódzka, Uniwersytet Medyczny w Łodzi i największa uczelnia regionu – Uniwersytet Łódzki) oraz 22 uczelnie niepubliczne w samej Łodzi, w tym największa w Polsce uczelnia niepubliczna AHE. Istnieje także wiele oddziałów filialnych w większych miastach regionu (Tomaszów Mazowiecki, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, Bełchatów, Sieradz, Kutno).

Bezpieczeństwo publiczne[edytuj | edytuj kod]

W województwie łódzkim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Łodzi i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[27].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [dostęp 2023-01-01] (pol.).
  2. a b c Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-11-25].
  3. Marek Koter, Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., [w:] T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161.
  4. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2014-07-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  5. Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 stycznia 2012, s. 69, ISSN 1230-5820.
  6. Raport o stanie lasów w Polsce 2012, Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78, ISSN 1641-3229.
  7. geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  8. DIGITAL ELEVATION DATA. VIEWFINDER PANORAMAS. (ang.).
  9. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
  10. https://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,25573437,najnowsze-statystyki-koscielne-mniej-niz-40-proc-katolikow.html.
  11. https://ele24.net/wiadomosci/lodzkie/w-nowej-sobotce-powstaje-centrum-wielokulturowosci-dom-na-skrzyzowaniu-ruszyla-zbiorka-pieniedzy-potrzeba-300-tysiecy-zlotych.
  12. (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  13. Decentralizacja urzędów poza Warszawę - nowy raport wskazuje, jak ją przeprowadzić efektywnie, 300Gospodarka.pl, 12 lipca 2019 [dostęp 2021-12-12] (pol.).
  14. Karol Wałachowski (red.), Uwarunkowania delokalizacji centralnych urzędów w Polsce, Kraków, luty 2019, s. 15-16.
  15. Rocznik Statystyczny Województw 2014, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 12 stycznia 2015, s. 625, ISSN 1230-5820.
  16. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  17. Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  18. Województwo łódzkie » mapy, miasta, nieruchomości, GUS, noclegi, regon, wypadki drogowe, bezrobocie, zarobki, wynagrodzenie, tabele, edukacja, demografia, statystyki, pojazdy, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-11] (pol.).
  19. GUS, Ubóstwo w Polsce w latach 2015 i 2016, stat.gov.pl [dostęp 2019-11-22] (pol.).
  20. Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446).
  21. Transport – wyniki działalności w 2008 r./Transport – Activity Results in 2008. Główny Urząd Statystyczny, 2009. s. 110. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)]. ISSN 1506-7998. (pol. • ang.).
  22. a b https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/7849/Lodzkie-ma-juz-cztery-pojazdy-EN57AKL.html
  23. https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/37319/pierwszy-wydluzony-flirt-dla-lka-przechodzil-testy-certyfikujace-etcs-poziomu-drugiego.html
  24. https://www.rynek-kolejowy.pl/mobile/lka-odebrala-dwa-ostatnie-impulsy-zdjecia-94273.html
  25. https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/40355/trzy-nowe-hybrydy-lodzkich-kolei-aglomeracyjnych-pojechaly-w-dziewiczy-kurs-z-pasazerami-do-spaly.html
  26. https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/lka-wszystkie-hybrydy-juz-w-bazie-110903.html
  27. Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]