Szachownica kostkowata: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
|||
Linia 38: | Linia 38: | ||
Kategorie zagrożenia: |
Kategorie zagrożenia: |
||
* Kategoria zagrożenia w Polsce według [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski|Czerwonej listy roślin i grzybów Polski]] (2006)<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski|inni=Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.)|wydawca=Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk|miejsce=Kraków |rok=2006 |isbn = 83-89648-38-5}}</ref>: '''E''' (wymierający). |
* Kategoria zagrożenia w Polsce według [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski|Czerwonej listy roślin i grzybów Polski]] (2006)<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski|inni=Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.)|wydawca=Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk|miejsce=Kraków |rok=2006 |isbn = 83-89648-38-5}}</ref>: '''E''' (wymierający); 2016: '''CR''' ([[gatunek krytycznie zagrożony|krytycznie zagrożony]])<ref>{{Cytuj książkę | autor =Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.| tytuł =Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants | wydawca =Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk | miejsce =Kraków | rok =2016 | strony = | isbn =978-83-61191-88-9 }}</ref>. |
||
* Kategoria zagrożenia w Polsce według [[Polska Czerwona Księga Roślin|Polskiej Czerwonej Księgi Roślin]]<ref>{{cytuj książkę |autor = Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z. |tytuł=Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone |rok=2014 |wydawca=Instytut Ochrony Przyrody PAN |miejsce=Kraków |isbn = 978-83-61191-72-8}}</ref>: '''CR''' (''critical'', krytycznie zagrożony). |
* Kategoria zagrożenia w Polsce według [[Polska Czerwona Księga Roślin|Polskiej Czerwonej Księgi Roślin]]<ref>{{cytuj książkę |autor = Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z. |tytuł=Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone |rok=2014 |wydawca=Instytut Ochrony Przyrody PAN |miejsce=Kraków |isbn = 978-83-61191-72-8}}</ref>: '''CR''' (''critical'', krytycznie zagrożony). |
||
Wersja z 11:05, 21 kwi 2017
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Klad | |
Klad | |
Klasa | |
Klad | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
szachownica kostkowata |
Nazwa systematyczna | |
{{{nazwa łacińska}}} L. Sp. pl. 1:304. 1753 |
Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagris L.) – gatunek bylin należący do rodziny liliowatych. Występuje głównie w Europie Zachodniej. W rozproszeniu spotyka się ją w środkowej i południowo-wschodniej Europie. W Polsce gatunek bardzo rzadki. Występuje na Pomorzu, w Wielkopolsce, w okolicach Przemyśla (Rezerwat przyrody Szachownica kostkowata w Stubnie, Krównikach), nad Sanem oraz Biebrzą.
Morfologia
- Łodyga
- Dorasta od 15 do 40 cm.
- Liście
- Szarozielone, rynienkowate, wąskolancetowate, rowkowane, ustawione skrętolegle.
- Kwiat
- Bezwonny, dzwonkowaty, pochylony ku dołowi o długości 3–4 cm. Tępe płatki okwiatu są podgięte na wierzchołku, u nasady każdej działki znajduje się miodnik. Kwiat jest purpurowobrązowy z wzorem szachownicy, czasem białawozielono plamisty lub czerwono pstrokaty. Pojedynczy kwiat żyje średnio 6-7 dni, wytwarza w tym czasie dość silnie skoncentrowany nektar (średnie stężenie cukrów >50%) składający się w prawie równych proporcjach z sacharozy, glukozy i fruktozy[2]. Roślina kwitnie od kwietnia do maja.
- Cebula
- Kuliste, wielkości orzecha laskowego.
Biologia i ekologia
Bylina, geofit. Roślina samozgodna lecz nasiona głównie obcopylne. Kwiaty odwiedzane przez błonkówki i muchówki - głównymi zapylaczami są trzmiele[3]. Rośnie na wilgotnych łąkach, w zaroślach, na torfowiskach niskich, bagnach. Gatunek charakterystyczny łąk kaczeńcowych ze związku Calthion[4].
- Wymagania
- Lekkie gleby, w pobliżu oczek wodnych i strumyków.
- Roślina trująca
Zagrożenia i ochrona
W Polsce roślina objęta całkowitą ochroną gatunkową.
Kategorie zagrożenia:
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[5]: E (wymierający); 2016: CR (krytycznie zagrożony)[6].
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin[7]: CR (critical, krytycznie zagrożony).
Występuje m.in. w Rezerwacie przyrody Szachownica kostkowata w Stubnie.
Zastosowanie
- Roślina ozdobna - uprawiana w ogrodach.
- ↑ P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-07-29]. (ang.).
- ↑ M. Stpiczyńska, M. Nepi and M. Zych (2012) Secretion and composition of nectar and the structure of perigonal nectaries in Fritillaria meleagris L. (Liliaceae). Plant Systematics & Evolution 298:997–1013.
- ↑ M. Zych & M. Stpiczyńska 2012. Neither protogynous nor obligatory out-crossed: pollination biology and breeding system of the European red-list Fritillaria meleagris L. (Liliaceae). Plant Biology 14: 285-294. doi:10.1111/j.1438-8677.2011.00510.x
- ↑ W. Matuszkiewicz Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001. ISBN 83-01-13520-4.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.