Kosmologia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 01:49, 13 lip 2017

Kosmologia (z gr. kósmos: porządek, wszechświat oraz lógos: słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn: termin ten, wprowadzony przez Christiana Wolffa, jest już dziś jednak rzadko stosowany, gdyż wyparty został przez zbliżony znaczeniem „filozofia przyrody”^[1]. Obecnie oznacza on głównie naukę empiryczną poszukującą odpowiedzi na pytanie o strukturę i ewolucję Wszechświata. Natomiast pochodzenie Wszechświata, choć bywa przedstawiane jako ściśle związane z kosmologią, jest obszarem zainteresowania kosmogonii, a nie kosmologii^[2].

Przed powstaniem nowożytnych nauk przyrodniczych, przy wyjaśnianiu zasad rządzących Wszechświatem łączono kwestie jego strony fizycznej z problemami natury metafizycznej (kosmologia religijna). Powstanie ogólnej teorii względności dało podstawę do tworzenia fizycznych modeli Wszechświata, a co za tym idzie do powstania kosmologii fizycznej, obejmującej kosmologię obserwacyjną i kosmologię teoretyczną^[3]^[4].

Zobacz też

kosmogonia

↑ Podsiad 2000 ↓, s. 457.
↑ Cosmogony or Cosmology? [online], National Aeronautics and Space Administration (NASA) (ang.).
↑ Maślanka 1989 ↓, s. 77–80.
↑ Ellis 2008 ↓.

Bibliografia

George F. R. Ellis. Issues in the Philosophy of Cosmology. , 2008. arXiv:astro-ph/0602280v2. (ang.).
Michał Heller: Ewolucja kosmosu i kosmologii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. ISBN 83-01-04618-X.
Andrew Liddle: Wprowadzenie do kosmologii współczesnej. Prószyński i S-ka, 2000. ISBN 83-7255-114-6.
Krzysztof Maślanka. Refleksje o kosmologii współczesnej: kosmologia wczesnego Wszechświata (I). „Urania”, 1989-03. PTMA. ISSN 0042-0794. OCLC 499973597.
Antoni Podsiad: Słownik terminów filozoficznych. Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000.

Linki zewnętrzne

[CITEREFPodsiad2000457-1] Podsiad 2000 ↓, s. 457.

[2] Cosmogony or Cosmology? [online], National Aeronautics and Space Administration (NASA) (ang.).

[CITEREFMaślanka198977–80-3] Maślanka 1989 ↓, s. 77–80.

[CITEREFEllis2008-4] Ellis 2008 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Przekierowanie|kosmografia|[[Kosmografia (podręcznik)]]}}
-'''Kosmologia''' (z [[język grecki|gr.]] ''kósmos'': porządek, wszechświat oraz ''lógos'': słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn: termin ten, wprowadzony przez [[Christian Wolff|Christiana Wolffa]], jest już dziś jednak rzadko stosowany, gdyż wyparty został przez zbliżony znaczeniem "[[filozofia przyrody]]"{{odn|Podsiad|2000|s=457}}</ref>. Obecnie oznacza on głównie naukę empiryczną poszukującą odpowiedzi na pytanie o strukturę i ewolucję [[Wszechświat]]a. Natomiast pochodzenie Wszechświata, choć bywa przedstawiane jako ściśle związane z kosmologią, jest obszarem zainteresowania [[kosmogonia|kosmogonii]], a nie kosmologii<ref>{{cytuj |url=http://genesismission.jpl.nasa.gov/educate/scimodule/Cosmogony/CosmogonyPDF/CosCosmolTT.pdf|tytuł=Cosmogony or Cosmology?|opublikowany=[[NASA|National Aeronautics and Space Administration]] (NASA)|język=en}}</ref>.
+'''Kosmologia''' (z [[język grecki|gr.]] ''kósmos'': porządek, wszechświat oraz ''lógos'': słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn: termin ten, wprowadzony przez [[Christian Wolff|Christiana Wolffa]], jest już dziś jednak rzadko stosowany, gdyż wyparty został przez zbliżony znaczeniem „[[filozofia przyrody]]”{{odn|Podsiad|2000|s=457}}. Obecnie oznacza on głównie naukę empiryczną poszukującą odpowiedzi na pytanie o strukturę i ewolucję [[Wszechświat]]a. Natomiast pochodzenie Wszechświata, choć bywa przedstawiane jako ściśle związane z kosmologią, jest obszarem zainteresowania [[kosmogonia|kosmogonii]], a nie kosmologii<ref>{{cytuj |url=http://genesismission.jpl.nasa.gov/educate/scimodule/Cosmogony/CosmogonyPDF/CosCosmolTT.pdf|tytuł=Cosmogony or Cosmology?|opublikowany=[[NASA|National Aeronautics and Space Administration]] (NASA)|język=en}}</ref>.
 Przed powstaniem nowożytnych nauk przyrodniczych, przy wyjaśnianiu zasad rządzących Wszechświatem łączono kwestie jego strony [[fizyka|fizycznej]] z problemami natury [[Metafizyka klasyczna|metafizycznej]] ([[kosmologia religijna]]). Powstanie [[ogólna teoria względności|ogólnej teorii względności]] dało podstawę do tworzenia fizycznych [[Model kosmologiczny|modeli Wszechświata]], a co za tym idzie do powstania [[kosmologia fizyczna|kosmologii fizycznej]], obejmującej [[Kosmologia obserwacyjna|kosmologię obserwacyjną]] i [[Kosmologia teoretyczna|kosmologię teoretyczną]]{{odn|Maślanka|1989|s=77–80}}{{odn|Ellis|2008}}.