Cymelia

Iluminowany rękopis - przykład cymelium

Cymelia (albo cimelia; l.poj. cymelium) – zbiory lub obiekty o szczególnej wartości, odpowiednio chronione i przechowywane; najcenniejsze druki i rękopisy w bibliotece, często trzymane w sejfie bibliotecznym.

Cymelia to najstarsze i najrzadsze obiekty biblioteczne, posiadające własną historię, zawierające autograf lub odręczne notatki autora. Mogą stanowić również pamiątkowe przedmioty osobiste pisarza.

Są przechowywane i udostępniane zazwyczaj nie jako oryginały, lecz w postaci fotokopii, mikrofilmów lub, ostatnio coraz częściej, w wersji cyfrowej. Często pokazuje się jako obiekty muzealne. Dostęp do szczególnie cennych oryginałów jest zarezerwowany na ogół dla ściśle określonej kadry bibliotecznej i naukowej.

Niekiedy w bibliotece tworzone są specjalne działy, w których umieszcza się cymelia (np. dział "rzadkich książek" w Związku Radzieckim i "rezerwy" w Belgii).

Do cymeliów zaliczyć można: książki rękopiśmienne i drukowane, które wyróżniają się formą, treścią, pochodzeniem lub wiekiem, dzieła sławnych drukarni (np. Aldiny, Elzewiry), druki i rękopisy o szczególnych walorach artystycznych, istotne dokumenty świadczące o przemianach społecznych, naukowych czy ideowych.W Polsce do cymeliów zaliczamy między innymi: najstarsze druki, zwłaszcza XVI w. cenne grupy pism z późniejszych okresów (np. literatura ariańska), fragmenty ciekawych zbiorów (np. Volsciana, biblioteka Zygmunta Augusta), ale również nowe książki, wybierane pod kątem rzadkości występowania, a także wyżej wymienionych walorów (np. prasa konspiracyjna).

Etymologia: gr. keimēlia l.mn. od keimēlion – nieruchomość; kosztowności; skarb; klejnot (za Władysławem Kopalińskim).

Bibliografia

Encyklopedia wiedzy o książce, red. Aleksander Birkenmajer, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971

Linki zewnętrzne

Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej