Riukiu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Terminologia: uzup. meryt.
→‎Przypisy: drobne techniczne
Linia 69: Linia 69:
<ref name = kaiyo>{{Cytuj stronę | url = http://www1.kaiho.mlit.go.jp/GIJUTSUKOKUSAI/KENKYU/report/tbh27/tbh27-02.pdf | tytuł = The geographical names and those extents of the wide areas in Japan | data = 2009 | opublikowany = 海上保安庁海洋情報部 (Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard | strony = 15 | język = ja | data dostępu = 2018-12-04}}</ref>
<ref name = kaiyo>{{Cytuj stronę | url = http://www1.kaiho.mlit.go.jp/GIJUTSUKOKUSAI/KENKYU/report/tbh27/tbh27-02.pdf | tytuł = The geographical names and those extents of the wide areas in Japan | data = 2009 | opublikowany = 海上保安庁海洋情報部 (Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard | strony = 15 | język = ja | data dostępu = 2018-12-04}}</ref>
<ref name = chizu>{{Cytuj książkę | tytuł = {{k|ja|日本地図}} | wydawca = Seibido Shuppan | miejsce = Tokyo | data = 2018 | strony = 234-237 | isbn = 978-4-415-11272-5}}</ref>
<ref name = chizu>{{Cytuj książkę | tytuł = {{k|ja|日本地図}} | wydawca = Seibido Shuppan | miejsce = Tokyo | data = 2018 | strony = 234-237 | isbn = 978-4-415-11272-5}}</ref>
<ref name = Ken>{{Cytuj książkę | tytuł = Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary | wydawca = Kenkyusha LImited | miejsce = Tokyo | data = 1991 | strony = 356, 390, 571, 952, 1370, 1382, 1610 | isbn = 4-7674-2015-6}}</ref>
<ref name = Ken>{{Cytuj książkę | tytuł = Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary | wydawca = Kenkyusha LImited | miejsce = Tokyo | data = 1991 | strony = 356, 390, 571, 952, 1370, 1382, 1537, 1610 | isbn = 4-7674-2015-6}}</ref>
<ref name = first>{{Cytuj stronę | url = https://books.google.pl/books?id=W9LZAwAAQBAJ&pg=PT16&lpg=PT16&dq=Ryukyu+archipelago&source=bl&ots=lDLSFMCpSF&sig=SuXejzNnnHbLDKhEJ3KKI5CBmlQ&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwil2KjFwYffAhWSt4sKHd4iDrU4ChDoATAJegQIAhAB#v=onepage&q=Ryukyu%20archipelago&f=false | tytuł = Okinawa and the Ryukyu Islands | nazwisko = Walker | imię = Robert | opublikowany = Tuttle | strony = Island Nomenclature | język = en | data dostępu = 2018-12-05}}</ref>
<ref name = first>{{Cytuj stronę | url = https://books.google.pl/books?id=W9LZAwAAQBAJ&pg=PT16&lpg=PT16&dq=Ryukyu+archipelago&source=bl&ots=lDLSFMCpSF&sig=SuXejzNnnHbLDKhEJ3KKI5CBmlQ&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwil2KjFwYffAhWSt4sKHd4iDrU4ChDoATAJegQIAhAB#v=onepage&q=Ryukyu%20archipelago&f=false | tytuł = Okinawa and the Ryukyu Islands | nazwisko = Walker | imię = Robert | opublikowany = Tuttle | strony = Island Nomenclature | język = en | data dostępu = 2018-12-05}}</ref>
}}
}}

Wersja z 11:53, 5 gru 2018

Riukiu
{{{nazwa oryginalna}}}
Ilustracja
Mapa archipelagu
Państwo

 Japonia

Akwen

Morze Wschodniochińskie, Morze Filipińskie

Wyspy

Okinawa, Amami Ōshima

Liczba wysp

>100

Powierzchnia

4642 km²

Populacja (2005)
• liczba ludności


1 550 161

• gęstość

333,93 os./km²

Położenie na mapie Japonii
Mapa konturowa Japonii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Riukiu”
Ziemia27°00′N 128°30′E/27,000000 128,500000
Multimedia w Wikimedia Commons
Zasięg wysp i archipelagów na południowym zachodzie Japonii

Riukiu (jap. 南西諸島 Nansei-shotō) – archipelag rozciągający się między Tajwanem a Kiusiu, należący do Japonii. Japońska nazwa Nansei-shotō oznacza „Wyspy Południowo-Zachodnie”. Oddziela Morze Wschodniochińskie od Morza Filipińskiego.

Archipelag dzieli się geograficznie na mniejsze grupy wysp, które noszą nazwy (w kierunku z północy na południe): Ōsumi, Tokara, Amami, Okinawa, Miyako, Yaeyama. Dwie ostatnie stanowią archipelag Sakishima.

Terminologia

Termin „wyspy Riukiu” może odnosić się zarówno do całego archipelagu, jak też do głównej grupy wysp tego archipelagu, Ryūkyū-shotō (jap. 琉球諸島), która rozciąga się od Tajwanu do Okinawy. Ponadto używana bywa nazwa Ryūkyū-rettō (jap. 琉球列島) (grupa wysp, archipelag Ryūkyū), która określa wyspy należące do terytorium historycznego Królestwa Riukiu i obszar kultury i języków riukiuańskich: wyspy Amami, Okinawa, Miyako i Yaeyama.

Ryūkyū-shotō to grupa wysp leżąca poniżej 27 równoleżnika (wyspy Okinawa, Miyako i Yaeyama), na terytorium dzisiejszej prefektury Okinawa. Północna część archipelagu Riukiu zwana jest Satsunan-shotō 薩南諸島, czyli „wyspy na południe od Satsumy”. Satsuna-shotō obejmuje wyspy Amami, które Satsuma oderwała od Królestwa Riukiu w 1609 r.

Dawna japońska nazwa Riukiu to Nantō (Wyspy Południowe). Japońskie kroniki z VIII wieku sugerują, że niektóre wyspy Nantō mogły być luźno związane z dworem Yamato. W XII wieku powstało tu niepodległe państwo, znane później jako Królestwo Riukiu, którego terytorium rozciągało się od wysp Amami na północy po Yonaguni na południowym zachodzie. W 1609 r. królestwo straciło Amami, a w 1879 r. zostało całkowicie zaanektowane przez Japonię. W miejsce jego powstała prefektura Okinawa. Japonia przyłączyła do Okinawy także wyspy Daitō (1892 r.) i Senkaku (1895 r.), które z geograficznego punktu widzenia nie leżą w obrębie wysp Riukiu. Po drugiej wojnie światowej Riukiu okupowane były przez USA (Amami do 25 grudnia 1953 r., a Okinawa do 15 maja 1972 r.).

Ze względu na zróżnicowanie nazw w odniesieniu do wysp, wysepek, skał, archipelagów i grup wysp, w języku japońskim używane są następujące słowa[1][2]:

  • shotō (諸島) – archipelag, grupa wysp, jakakolwiek grupa wysp;
  • rettō (列島) – archipelag, łańcuch wysp, linia wysp, wyspy w szeregu, łuk wysp;
  • guntō (群島) – archipelag, grupa wysp tworząca krąg, mieszana grupa wysp;
  • ritō, hanare-jima (離島) – izolowana wyspa, odległa wyspa;
  • kotō (孤島) – samotna wyspa;
  • iwa (岩) – skała (występują m.in. w nazwach skał należących do spornej grupy Senkaku);
  • shima, jima, tō – wyspa, wyspy.

Geologia

Wyspy Riukiu tworzą łuk wyspowy, powstały ponad strefą subdukcji w miejscu styku płyty eurazjatyckiej z płytą filipińską. Są to wyspy wulkaniczne; u wschodnich wybrzeży Riukiu rozciąga się Rów Riukiu, głęboki rów oceaniczny.

Podział na grupy wysp

  • Nansei-shotō (Wyspy Południowo-Zachodnie; podział według Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard)[3][4]

Przypisy

  1. ↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha LImited, 1991, s. 356, 390, 571, 952, 1370, 1382, 1537, 1610. ISBN 4-7674-2015-6.
  2. ↑ Robert Walker: Okinawa and the Ryukyu Islands. Tuttle. s. Island Nomenclature. [dostęp 2018-12-05]. (ang.).
  3. ↑ The geographical names and those extents of the wide areas in Japan. 海上保安庁海洋情報部 (Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard, 2009. s. 15. [dostęp 2018-12-04]. (jap.).
  4. ↑ 日本地図. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 234-237. ISBN 978-4-415-11272-5.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Riukiu&oldid=55205889”