Riukiu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Terminologia: uzup. meryt.
źródła/przypisy
Linia 23: Linia 23:
[[Plik:Extents of the islands and the archipelagos in the southwest of Japan.png|thumb|240px|Zasięg wysp i archipelagów na południowym zachodzie Japonii]]
[[Plik:Extents of the islands and the archipelagos in the southwest of Japan.png|thumb|240px|Zasięg wysp i archipelagów na południowym zachodzie Japonii]]
[[Plik:Satsunan Islands.png|thumb|240px|Archipelag Satsunan składający się z trzech mniejszych archipelagów: Ōsumi, Tokara, Amami]]
[[Plik:Satsunan Islands.png|thumb|240px|Archipelag Satsunan składający się z trzech mniejszych archipelagów: Ōsumi, Tokara, Amami]]
{{nihongo|'''Riukiu'''|南西諸島|Nansei-shotō}} – [[archipelag]] rozciągający się między [[Tajwan (wyspa)|Tajwanem]] a [[Kiusiu]], należący do [[Japonia|Japonii]]. Japońska nazwa ''Nansei-shotō'' oznacza „Wyspy Południowo-Zachodnie”. Oddziela [[Morze Wschodniochińskie]] od [[Morze Filipińskie|Morza Filipińskiego]].
{{nihongo|'''Riukiu'''|南西諸島|Nansei-shotō}} – [[archipelag]] rozciągający się między [[Tajwan (wyspa)|Tajwanem]] a [[Kiusiu]], należący do [[Japonia|Japonii]]. Japońska nazwa ''Nansei-shotō'' oznacza „Wyspy Południowo-Zachodnie”. Oddziela [[Morze Wschodniochińskie]] od [[Morze Filipińskie|Morza Filipińskiego]]{{r|chizu}}.


== Terminologia ==
== Terminologia ==
Linia 30: Linia 30:
Z powyższych powodów obecny termin „wyspy Riukiu” lub „archipelag Riukiu” (Ryūkyū-shotō, 琉球諸島) był rozumiany inaczej i częściowo jest nadal:
Z powyższych powodów obecny termin „wyspy Riukiu” lub „archipelag Riukiu” (Ryūkyū-shotō, 琉球諸島) był rozumiany inaczej i częściowo jest nadal:
* na Zachodzie – jako równoznaczny z całym „archipelagiem Nansei” (Nansei-shotō, 南西諸島), rozciągniętym łukiem od Kiusiu do Tajwanu (od 31 równoleżnika do 24);
* na Zachodzie – jako równoznaczny z całym „archipelagiem Nansei” (Nansei-shotō, 南西諸島), rozciągniętym łukiem od Kiusiu do Tajwanu (od 31 równoleżnika do 24);
* w Japonii – jako odnoszący się do archipelagów i grup wysp usytuowanych tylko pomiędzy Okinawą i Tajwanem (od 27 równoleżnika do 24). Wiąże się to z istnieniem w przeszłości [[Królestwo Riukiu|Królestwa Riukiu]].
* w Japonii – jako odnoszący się do archipelagów i grup wysp usytuowanych tylko pomiędzy Okinawą i Tajwanem (od 27 równoleżnika do 24). Wiąże się to z istnieniem w przeszłości [[Królestwo Riukiu|Królestwa Riukiu]]{{r|chizu}}.


Współczesne mapy Japonii sytuują Ryūkyū-shotō na południe od 27 równoleżnika, od wyspy Yoron w archipelagu Amami, aż do 24 równoleżnika, czyli wysp Yonaguni i Iriomote w archipelagu Yaeyama. Wszystkie te wyspy należą administracyjnie do [[Prefektura Okinawa|prefektury Okinawa]]. Należą do niej także oddalone od głównego łuku archipelagu Nansei i geograficznie odrębne: wyspy: Senkaku i Daitō.
Współczesne mapy Japonii sytuują Ryūkyū-shotō na południe od 27 równoleżnika, od wyspy Yoron w archipelagu Amami, aż do 24 równoleżnika, czyli wysp Yonaguni i Iriomote w archipelagu Yaeyama. Wszystkie te wyspy należą administracyjnie do [[Prefektura Okinawa|prefektury Okinawa]]. Należą do niej także oddalone od głównego łuku archipelagu Nansei i geograficznie odrębne: wyspy: Senkaku i Daitō{{r|chizu}}.


Na północ od 27 równoleżnika, aż do Kiusiu, rozciąga się archipelag [[Wyspy Satsunan|Satsunan]] (Satsunan-shotō, 薩南諸島) czyli „wysp na południe od [[Prowincja Satsuma|Satsumy]]”. Satsunan-shotō obejmuje archipelagi: Amami, Tokara i Ōsumi. Wszystkie te wyspy należą administracyjnie do [[Prefektura Kagoshima|prefektury Kagoshima]].
Na północ od 27 równoleżnika, aż do Kiusiu, rozciąga się archipelag [[Wyspy Satsunan|Satsunan]] (Satsunan-shotō, 薩南諸島) czyli „wysp na południe od [[Prowincja Satsuma|Satsumy]]”. Satsunan-shotō obejmuje archipelagi: Amami, Tokara i Ōsumi. Wszystkie te wyspy należą administracyjnie do [[Prefektura Kagoshima|prefektury Kagoshima]]{{r|chizu}}.


Ze względu na zróżnicowanie nazw w odniesieniu do wysp, wysepek, skał, archipelagów i grup wysp, w języku japońskim używane są następujące słowa{{r|Ken}}{{r|first}}:
Ze względu na zróżnicowanie nazw w odniesieniu do wysp, wysepek, skał, archipelagów i grup wysp, w języku japońskim używane są następujące słowa{{r|Ken}}{{r|first}}:

Wersja z 20:23, 9 gru 2018

Riukiu
{{{nazwa oryginalna}}}
Ilustracja
Mapa archipelagu
Państwo

 Japonia

Akwen

Morze Wschodniochińskie, Morze Filipińskie

Wyspy

Okinawa, Amami Ōshima

Liczba wysp

>100

Powierzchnia

4642 km²

Populacja (2005)
• liczba ludności


1 550 161

• gęstość

333,93 os./km²

Położenie na mapie Japonii
Mapa konturowa Japonii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Riukiu”
Ziemia27°00′N 128°30′E/27,000000 128,500000
Multimedia w Wikimedia Commons
Zasięg wysp i archipelagów na południowym zachodzie Japonii
Archipelag Satsunan składający się z trzech mniejszych archipelagów: Ōsumi, Tokara, Amami

Riukiu (jap. 南西諸島 Nansei-shotō) – archipelag rozciągający się między Tajwanem a Kiusiu, należący do Japonii. Japońska nazwa Nansei-shotō oznacza „Wyspy Południowo-Zachodnie”. Oddziela Morze Wschodniochińskie od Morza Filipińskiego[1].

Terminologia

Z nazewnictwem tych wysp i archipelagów wiąże się wiele nieporozumień i odmiennych interpretacji wynikających z przyczyn historycznych, geograficznych, geologicznych, politycznych, ekonomicznych i językowych.

Z powyższych powodów obecny termin „wyspy Riukiu” lub „archipelag Riukiu” (Ryūkyū-shotō, 琉球諸島) był rozumiany inaczej i częściowo jest nadal:

  • na Zachodzie – jako równoznaczny z całym „archipelagiem Nansei” (Nansei-shotō, 南西諸島), rozciągniętym łukiem od Kiusiu do Tajwanu (od 31 równoleżnika do 24);
  • w Japonii – jako odnoszący się do archipelagów i grup wysp usytuowanych tylko pomiędzy Okinawą i Tajwanem (od 27 równoleżnika do 24). Wiąże się to z istnieniem w przeszłości Królestwa Riukiu[1].

Współczesne mapy Japonii sytuują Ryūkyū-shotō na południe od 27 równoleżnika, od wyspy Yoron w archipelagu Amami, aż do 24 równoleżnika, czyli wysp Yonaguni i Iriomote w archipelagu Yaeyama. Wszystkie te wyspy należą administracyjnie do prefektury Okinawa. Należą do niej także oddalone od głównego łuku archipelagu Nansei i geograficznie odrębne: wyspy: Senkaku i Daitō[1].

Na północ od 27 równoleżnika, aż do Kiusiu, rozciąga się archipelag Satsunan (Satsunan-shotō, 薩南諸島) czyli „wysp na południe od Satsumy”. Satsunan-shotō obejmuje archipelagi: Amami, Tokara i Ōsumi. Wszystkie te wyspy należą administracyjnie do prefektury Kagoshima[1].

Ze względu na zróżnicowanie nazw w odniesieniu do wysp, wysepek, skał, archipelagów i grup wysp, w języku japońskim używane są następujące słowa[2][3]:

  • shotō (諸島) – archipelag, grupa wysp, jakakolwiek grupa wysp;
  • rettō (列島) – archipelag, łańcuch wysp, linia wysp, wyspy w szeregu, łuk wysp;
  • guntō (群島) – archipelag, grupa wysp tworząca krąg, mieszana grupa wysp;
  • ritō, hanare-jima (離島) – izolowana wyspa, odległa wyspa;
  • kotō (孤島) – samotna wyspa;
  • iwa (岩) – skała (występują m.in. w nazwach skał należących do spornej grupy Senkaku);
  • shima, jima, tō – wyspa, wyspy.

Geologia

Wyspy Riukiu tworzą łuk wyspowy, powstały ponad strefą subdukcji w miejscu styku płyty eurazjatyckiej z płytą filipińską. Są to wyspy wulkaniczne; u wschodnich wybrzeży Riukiu rozciąga się Rów Riukiu, głęboki rów oceaniczny.

Podział na grupy wysp

  • Nansei-shotō (Wyspy Południowo-Zachodnie; podział według Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard oraz 日本地図 (Atlas Japonii) wydany przez wydawnictwo Seibido Shuppan w 2018 roku)[4][1]

Galeria

  • Most łączący wyspy Miyako i Ikema w archipelagu Miyako
    Most łączący wyspy Miyako i Ikema w archipelagu Miyako
  • Wybrzeże wyspy Kikai w archipelagu Amami
    Wybrzeże wyspy Kikai w archipelagu Amami
  • Palmy satake (Satakentia liukiuensis) na wyspie Ishigaki
    Palmy satake (Satakentia liukiuensis) na wyspie Ishigaki

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e 日本地図. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 140-141, 234-237. ISBN 978-4-415-11272-5.
  2. ↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha LImited, 1991, s. 356, 390, 571, 952, 1370, 1382, 1537, 1610. ISBN 4-7674-2015-6.
  3. ↑ Robert Walker: Okinawa and the Ryukyu Islands. Tuttle. s. Island Nomenclature. [dostęp 2018-12-05]. (ang.).
  4. ↑ The geographical names and those extents of the wide areas in Japan. 海上保安庁海洋情報部 (Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard, 2009. s. 15. [dostęp 2018-12-04]. (jap.).

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Riukiu&oldid=55242041”