Zantyr: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne techniczne |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Koordynaty|53|56|37|N|18|54|36|E|umieść=na górze}} |
{{Koordynaty|53|56|37|N|18|54|36|E|umieść=na górze}} |
||
'''Zantyr''' – nieistniejący [[gród]], obecnie [[uroczysko]] w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], w [[powiat sztumski|powiecie sztumskim]], w [[Sztum (gmina)|gminie Sztum]], na południe od wsi [[Uśnice]]. Znajduje się w [[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat|Obszarze Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat]], na południowym krańcu [[Żuławy Wiślane|Żuław Wiślanych]]. |
'''Zantyr''' – nieistniejący [[gród]], obecnie [[uroczysko]] w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], w [[powiat sztumski|powiecie sztumskim]], w [[Sztum (gmina)|gminie Sztum]], na południe od wsi [[Uśnice]] lub w rejonie [[Biała Góra (województwo pomorskie)|Białej Góry]] u zbiegu Nogatu i Wisły. Znajduje się w [[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat|Obszarze Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat]], na południowym krańcu [[Żuławy Wiślane|Żuław Wiślanych]]. |
||
Pierwsze udokumentowane wzmianki o Zantyrze pojawiają się w roku [[1240]] |
Pierwsze udokumentowane wzmianki o Zantyrze pojawiają się w roku [[1240]] w dokumencie papieża Grzegorza IX, w którym zawarto skargę biskupa misyjnego [[Christian z Oliwy|Chrystiana z Oliwy]] na zniszczenie przez Krzyżaków między innymi kościoła biskupiego, miasta i grodu ''Sanctir''. Obszary [[Prusy (kraina historyczna)|pruskiej]] [[Pomezania|Pomezani]] zostały częściowo zdobyte i opanowane przez [[książęta pomorscy|książąt pomorskich]], którzy to ([[Świętopełk II Wielki|Świętopełk gdański]]) na prawym, wysokim brzegu [[Nogat]]u założyli gród Zantyr wraz z [[podgrodzie]]m. |
||
W grudniu 1251 [[Sambor II]] podarował Zantyr [[Zakon krzyżacki|Zakonowi krzyżackiemu]] za pomoc przy budowie zamku [[tczew]]skiego i w [[Gorzędziej]]u. Inna wersja informuje o sprzedaży Krzyżakom grodu w Zantyrze przez Świętopełka II Wielkiego. W 1266 po śmierci Świętopełka [[Mściwój II]] domaga się zwrotu Zantyru, nazywając Krzyżaków ''żebrakami przypisującymi sobie prawo do grodu''. W 1275 roku [[Grzegorz X]] potwierdził posiadanie przez Krzyżaków wyspy Zantyr. Około [[1280]] roku Krzyżacy zaczęli wznosić, częściowo z materiałów uzyskanych z rozbiórki starych zabudowań klasztornych grodu w Zantyrze, [[Zamek w Malborku|zamek]] w dolnym biegu [[Nogat]]u, który nazwali Marienburg (dzisiejszy Malbork). W 1399 wyświęcono kościół w Zantyrze. Zantyr jest widoczny na mapie Hennenberga z 1576 roku oraz Suchodolca z lat 1700-1713<ref>{{Cytuj|autor=Mieczysław Haftka|tytuł=Uwagi w sprawie wczesnośredniowiecznego osadnictwa północnej Pomezanii i kwestia lokalizacji Santyra|czasopismo=Pomerania Antiqua tom 4|data=1982|s=455–471}}</ref>. |
|||
Lokalizacja Zantyru do dnia dzisiejszego nie została ostatecznie wyjaśniona. |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
| Linia 10: | Linia 14: | ||
* [[rezerwat przyrody Las Łęgowy nad Nogatem]] |
* [[rezerwat przyrody Las Łęgowy nad Nogatem]] |
||
* [[rezerwat przyrody Las Mątawski]] |
* [[rezerwat przyrody Las Mątawski]] |
||
{{Przypisy}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
Wersja z 11:48, 29 kwi 2016
Nieprawidłowe parametry: {53|56|37|N|18|54|36|E} Zantyr – nieistniejący gród, obecnie uroczysko w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Sztum, na południe od wsi Uśnice lub w rejonie Białej Góry u zbiegu Nogatu i Wisły. Znajduje się w Obszarze Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat, na południowym krańcu Żuław Wiślanych.
Pierwsze udokumentowane wzmianki o Zantyrze pojawiają się w roku 1240 w dokumencie papieża Grzegorza IX, w którym zawarto skargę biskupa misyjnego Chrystiana z Oliwy na zniszczenie przez Krzyżaków między innymi kościoła biskupiego, miasta i grodu Sanctir. Obszary pruskiej Pomezani zostały częściowo zdobyte i opanowane przez książąt pomorskich, którzy to (Świętopełk gdański) na prawym, wysokim brzegu Nogatu założyli gród Zantyr wraz z podgrodziem.
W grudniu 1251 Sambor II podarował Zantyr Zakonowi krzyżackiemu za pomoc przy budowie zamku tczewskiego i w Gorzędzieju. Inna wersja informuje o sprzedaży Krzyżakom grodu w Zantyrze przez Świętopełka II Wielkiego. W 1266 po śmierci Świętopełka Mściwój II domaga się zwrotu Zantyru, nazywając Krzyżaków żebrakami przypisującymi sobie prawo do grodu. W 1275 roku Grzegorz X potwierdził posiadanie przez Krzyżaków wyspy Zantyr. Około 1280 roku Krzyżacy zaczęli wznosić, częściowo z materiałów uzyskanych z rozbiórki starych zabudowań klasztornych grodu w Zantyrze, zamek w dolnym biegu Nogatu, który nazwali Marienburg (dzisiejszy Malbork). W 1399 wyświęcono kościół w Zantyrze. Zantyr jest widoczny na mapie Hennenberga z 1576 roku oraz Suchodolca z lat 1700-1713[1].
Lokalizacja Zantyru do dnia dzisiejszego nie została ostatecznie wyjaśniona.
Zobacz też
- Biała Góra
- Piekło
- Pogorzała Wieś
- rezerwat przyrody Las Łęgowy nad Nogatem
- rezerwat przyrody Las Mątawski
- ↑ Mieczysław Haftka, Uwagi w sprawie wczesnośredniowiecznego osadnictwa północnej Pomezanii i kwestia lokalizacji Santyra, „Pomerania Antiqua tom 4”, 1982, s. 455–471.
Linki zewnętrzne
- Strona o Zantyrze W.Kunicki