Województwo pomorskie

	województwo pomorskie
	województwo pomorskie
Herb województwa pomorskiego	Flaga województwa pomorskiego
Państwo	Polska
Kod ISO 3166-2	PL-PM
TERYT	22
Siedziba wojewody i sejmiku	Gdańsk
Wojewoda	Dariusz Drelich
Marszałek	Mieczysław Struk
Powierzchnia	18 310,34 km²
Populacja (30.06.2018); • liczba ludności	; 2 328 214.
• gęstość	127 os./km²
Urbanizacja	65,0
Tablice rejestracyjne	G
	Adres Urzędu Wojewódzkiego:ul. Okopowa 21/27; 80-810 Gdańsk
	Adres Urzędu Marszałkowskiego:ul. Okopowa 21/27; Gdańsk
	Podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu	4
Liczba powiatów	16
Liczba gmin miejskich	22
Liczba gmin miejsko-wiejskich	20
Liczba gmin wiejskich	81
	Położenie na mapie Polski;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Wiadomości w Wikinews
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona Urzędu Wojewódzkiego
	Strona Urzędu Marszałkowskiego
	Portal Polska

Ten artykuł dotyczy obecnego województwa. Zobacz też: inne obszary określane jako województwo pomorskie.

Województwo pomorskie (kaszub.: Pòmòrsczé wòjewództwò) – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw, położone w północnej części kraju. Siedzibą władz województwa jest Gdańsk. Obejmuje obszar o powierzchni 18 310,34 km². Jest najdalej wysuniętym na północ województwem państwa.

30 czerwca 2018 roku województwo miało 2 328 214 mieszkańców^[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Województwa z lat 1975-1998 z granicą obecnego województwa pomorskiego

Województwo pomorskie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

gdańskiego (w całości)
słupskiego (oprócz gmin powiatu sławieńskiego)
elbląskiego (tylko gminy powiatów nowodworskiego, malborskiego, kwidzyńskiego i obecnego sztumskiego)
bydgoskiego (tylko 3 z 4 gmin powiatu chojnickiego)

W wyniku protestów Bydgoszczy nie udało się utworzyć wielkiego regionu pomorskiego obejmującego również Bydgoszcz, Toruń, Włocławek i Grudziądz (obecnie będących częścią województwa kujawsko-pomorskiego).

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Mapa fizyczna województwa.

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 18 310,34 km²^[2].

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. pomorskim lasy obejmowały powierzchnię 664,4 tys. ha, co stanowiło 36,3% jego powierzchni. 9,8 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych^[3].

Położenie administracyjne[edytuj | edytuj kod]

Województwo jest położone w północnej Polsce i graniczy z^[4]:

Rosją (z obwodem kaliningradzkim) – granica państwowa przecina Mierzeję Wiślaną na długości 0,8 km

oraz z województwami:

kujawsko-pomorskim na długości 238,8 km na południu
warmińsko-mazurskim na długości 191,4 km na wschodzie
wielkopolskim na długości 61,7 km na południowym zachodzie
zachodniopomorskim na długości 182,2 km na zachodzie

Położenie historyczne[edytuj | edytuj kod]

Większość obszaru województwa znajduje się na terenie Pomorza Gdańskiego. Poza tym jego północno-zachodnia część zaliczana jest do Pomorza Zachodniego, natomiast część wschodnia do Prus.

Topografia[edytuj | edytuj kod]

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 149 km, to jest 1°20′41″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 192 km, co w mierze kątowej daje 2°56′15″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

północny: 54°50′08″ szer. geogr. N – pn. narożnik działki ewidencyjnej nr 1 (powiat pucki),
południowy: 53°29′27″ szer. geogr. N – pd. narożnik działki ewidencyjnej nr 5280/3 (powiat człuchowski),
zachodni: 16°42′40″ dług. geogr. E – działka ewidencyjna nr 20/7 (powiat słupski),
wschodni: 19°38′55″ dług. geogr. E – przecięcie granicy państwowej z pn. brzegiem Zalewu Wiślanego na Mierzei Wiślanej na wsch. od słupka granicznego nr 2436 (powiat nowodworski).

Najwyższym punktem jest wierzchołek Wieżycy – 329 m n.p.m.

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa pomorskiego.

Województwo pomorskie jest podzielone na 16 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu.

Miasta na prawach powiatu
Miasto n.prawach powiatu	Populacja (30 czerwca 2018)^[1]	Powierzchnia [km²]
Gdańsk	464.829	265,50
Gdynia	246.204	135
Słupsk	91.225	43,15
Sopot	36.328	17,31

Powiaty
Powiat	Siedziba	Populacja (30 czerwca 2018)	Powierzchnia (km²)
Powiat wejherowski	Wejherowo	214.871	1279,84
Powiat kartuski	Kartuzy	135.142	1120,04
Powiat starogardzki	Starogard Gdański	128.029	1345,28
Powiat tczewski	Tczew	115.779	697,54
Powiat gdański	Pruszcz Gdański	115.191	793,17
Powiat słupski	Słupsk	98.794	2304
Powiat chojnicki	Chojnice	97.389	1364,25
Powiat pucki	Puck	85.123	577,85
Powiat kwidzyński	Kwidzyn	83.363	834,64
Powiat bytowski	Bytów	79.208	2192,81
Powiat kościerski	Kościerzyna	72.444	1165,85
Powiat lęborski	Lębork	66.331	706,99
Powiat malborski	Malbork	63.809	494,63
Powiat człuchowski	Człuchów	56.518	1574,41
Powiat sztumski	Sztum	41.795	730,85
Powiat nowodworski	Nowy Dwór Gdański	35.842	652,75

Urbanizacja[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

W województwie pomorskim znajduje się Trójmiasto, czyli zespół trzech miast: Gdańska, Gdyni i Sopotu. Kolejne trzy miasta: Wejherowo, Rumia i Reda nazywane są Małym Trójmiastem Kaszubskim. Aglomeracja gdańska składa się z siedmiu miast, również z Pruszcza Gdańskiego. Niektórzy urbaniści zaliczają do niej ponadto Puck, Tczew i Żukowo.

Podkreślono siedziby władz powiatów, a pogrubiono miasta na prawach powiatu.

Liczba mieszkańców na dzień 30 czerwca 2018^[1]:

Miasto	Powiat	Populacja	Powierzchnia (km²)
Gdańsk	Miasto na prawach powiatu	464.829	265,50
Gdynia	Miasto na prawach powiatu	246.204	135
Słupsk	Miasto na prawach powiatu	91.225	43,15
Tczew	Powiat tczewski	60.153	22,26
Wejherowo	Powiat wejherowski	49.864	25,65
Rumia	Powiat wejherowski	48.832	30,09
Starogard Gdański	Powiat starogardzki	48.014	25,27
Chojnice	Powiat chojnicki	39.900	21,05
Malbork	Powiat malborski	38.688	17,15
Kwidzyn	Powiat kwidzyński	38.526	21,54
Sopot	Miasto na prawach powiatu	36.328	17,31
Lębork	Powiat lęborski	35.445	17,86
Pruszcz Gdański	Powiat gdański	30.690	16,47
Reda	Powiat wejherowski	25.477	34,96
Kościerzyna	Powiat kościerski	23.851	15,83
Bytów	Powiat bytowski	16.992	8,72
Ustka	Powiat słupski	15.635	10,19
Kartuzy	Powiat kartuski	14.502	6,23
Człuchów	Powiat człuchowski	13.842	12,48
Puck	Powiat pucki	11.220	4,9
Miastko	Powiat bytowski	10.548	5,68
Sztum	Powiat sztumski	10.057	4,59
Władysławowo	Powiat pucki	10.004	12,59
Nowy Dwór Gdański	Powiat nowodworski	9.953	5,06
Czersk	Powiat chojnicki	9.934	9,73
Prabuty	Powiat kwidzyński	8.718	7, 29
Pelplin	Powiat tczewski	7.872	4,45
Skarszewy	Powiat starogardzki	7.071	9,43
Gniew	Powiat tczewski	6.765	6,23
Żukowo	Powiat kartuski	6.688	5
Czarne	Powiat człuchowski	5.972	46,39
Dzierzgoń	Powiat sztumski	5.397	3,88
Brusy	Powiat chojnicki	5.226	5,1
Debrzno	Powiat człuchowski	5.113	7,52
Nowy Staw	Powiat malborski	4.188	4,65
Łeba	Powiat lęborski	3.672	14,8
Kępice	Powiat słupski	3.635	4,65
Skórcz	Powiat starogardzki	3.609	3,67
Hel	Powiat pucki	3.317	21,27
Czarna Woda	Powiat starogardzki	2.835	27,75
Jastarnia	Powiat pucki	2.717	8
Krynica Morska	Powiat nowodworski	1.298	102,04

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Parki Narodowe:

Parki Krajobrazowe

Obszary chronione powiatu słupskiego

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Gęstość zaludnienia w województwie pomorskim terenów wiejskich w osobach na km² (w przekroju gminnym, stan 1 stycznia 2007 roku) [1].

Dane z 31 grudnia 2014 r.

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	2 302 077	100	1 180 090	51,3	1 121 987	48,7
Gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	125,7		64,4		61,3

Piramida wieku mieszkańców W. pomorskiego w 2014 roku^[5].

Religia[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Religia w województwie pomorskim.

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. pomorskiego wynosił 93,9 mld zł, co stanowiło 5,8% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 41,0 tys. zł (97,9% średniej krajowej), co plasowało pomorskie na 5. miejscu względem innych województw^[6].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. pomorskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3646,08 zł, co lokowało je na 3. miejscu względem wszystkich województw^[7].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 115,4 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,3% do aktywnych zawodowo^[8].

W 2011 r. 9,1% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. pomorskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)^[9].

Bezpieczeństwo publiczne[edytuj | edytuj kod]

W województwie pomorskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Gdańsku i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999^[10].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Tabor kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Pociąg SA136-014 Pomorskiej Kolei Metropolitarnej na stacji Gdańsk Port Lotniczy

W roku 2016 w województwie odprawiono 53,7 mln pasażerów korzystających z usług kolei. 94% z nich podróżowało w relacjach regionalnych i aglomeracyjnych. Statystyczny mieszkaniec województwa wykonał w ciągu roku 23,3 podróże, wobec 18,9 w woj. mazowieckim i przeciętnie 7,6 km w skali kraju^[11].

Województwo pomorskie jest obecnie właścicielem 21 elektrycznych zespołów trakcyjnych i 27 autobusów szynowych, kupionych przez Urząd Marszałkowski. Stacjonują one w lokomotywowniach Gdynia Cisowa i Chojnice.

Tabor kolejowy należący do województwa
ozn. kolejowe	ozn. producenta	numery	liczba	producent	przewoźnik
EN57	5B/6B	765, 986, 989, 1112, 1128, 1184	6	Pafawag	Przewozy Regionalne
EN57AL	5B/6B	1324, 1464, 1531, 1550, 1786	5	Pafawag^[a]
EN57AP	5B/6B	1435, 1507, 1603, 1618	4	Pafawag^[b]
EN71	5Bg/6Bg	006, 009, 014, 018	4	Pafawag
EN90 Impuls	45WE	001–002	2	Newag
SA103	214Ma	006, 011	2	Pesa
SA109	212M	006	1	Kolzam
SA131	218M	001	1	Pesa
SA132	218Mb	005–007	3	Pesa
SA133	218Mc	025–028	4	Pesa
SA133	218Mc	029–031	3	Pesa	PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście
SA136 Atribo	219M	013–019	7	Pesa	PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście
SA137	220M	001–002	2	Newag	Przewozy Regionalne
SA138	221M	001–004	4	Newag	Przewozy Regionalne

Oświata^[12][edytuj | edytuj kod]

Gmach główny, Politechnika Gdańska - najstarsza politechnika w kraju

Szkolnictwo wyższe:

Administracja[edytuj | edytuj kod]

Samorząd wojewódzki[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Sejmik Województwa Pomorskiego.

Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Pomorskiego, składający się z 33 radnych^[13]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa jest Gdańsk^[14]. W Słupsku znajduje się także oddział zamiejscowy urzędu marszałkowskiego^[15].

Marszałkowie województwa[edytuj | edytuj kod]

Nr	Marszałek województwa	Okres urzędowania
Nr	Marszałek województwa	od	do
1	Jan Zarębski	01.01.1999	26.11.2002
2	Jan Kozłowski	26.11.2002	22.02.2010
3	Mieczysław Struk	22.02.2010

Zarząd województwa od 26 listopada 2018[edytuj | edytuj kod]


Marszałek	Mieczysław Struk
Wicemarszałkowie	Ryszard Świlski, Wiesław Byczkowski
Pozostali członkowie	Agnieszka Kapała-Sokalska, Józef Sarnowski

Wicemarszałkowie województwa pomorskiego:

Jacek Kurski od 1999 do 2001
Marek Biernacki od 2002 do 2004
Mieczysław Struk od 2005 do 2010
Leszek Czarnobaj od 2006 do 2010
Wiesław Byczkowski od 2010
Hanna Zych-Cisoń od 2010 do 2014
Krzysztof Trawicki od 2014 do 2018
Ryszard Świlski od 2018^[16]

Administracja rządowa[edytuj | edytuj kod]

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Pomorski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Gdańsk^[14], posiada on także delegaturę w Słupsku^[17].

Wojewodowie pomorscy:

Tomasz Sowiński od 1 stycznia 1999 do 20 października 2001
Jan Ryszard Kurylczyk od 20 października 2001 do 26 lipca 2004
Cezary Dąbrowski od 26 lipca 2004 do 27 stycznia 2006
Piotr Ołowski od 27 stycznia 2006 do 26 lutego 2007
Piotr Karczewski od 22 maja 2007 do 29 listopada 2007
Roman Zaborowski od 29 listopada 2007 do 25 października 2011
Ryszard Stachurski od 12 grudnia 2011 do 8 grudnia 2015
Dariusz Drelich od 8 grudnia 2015

Wicewojewodowie pomorscy:

Edmund Głombiewski od 1999 do 2001
Krzysztof Pusz od 1999 do 2001
Stanisław Kochanowski od 2001 do 2003
Krystyna Gozdawa-Nocoń od 2001 do 2005
Piotr Karczewski od 2006 do 2007
Michał Owczarczak od 27 grudnia 2007 do 9 grudnia 2015
Mariusz Łuczyk od 16 grudnia 2015

Logo województwa pomorskiego[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze logo województwa pomorskiego zostało wyłonione w konkursie i oficjalnie ogłoszone 22 czerwca 2007 roku. Autor logo to Wojciech Janicki, wykładowca poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przedstawiało ono maszerującego człowieka, złożonego z trzech elementów: słońca (głowa postaci) symbolizującego radość, energię, rozwój, fali (tworzącej ręce) podkreślającej nadmorskie położenie województwa, wypoczynek oraz dynamikę oraz strzałki (przypominającej nogi), która z jednej strony wskazuje kurs, kierunek północny, a z drugiej przypomina namiot – oznaczający turystykę lub dach domu – symbol opieki i gościnności. Pod grafiką znajdowało się hasło promujące województwo: „Pomorskie – dobry kurs”, również wyłonione w drodze konkursu^[18].

15 kwietnia 2015 zaprezentowano nowe logo województwa autorstwa grafika Andrzeja Pągowskiego. Składa się ono z żółto-czerwonego wykrzyknika i stylizowanego napisu „Pomorskie” w kolorze granatowym^[19].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Modernizacja w ZNTK Mińsk Mazowiecki.
↑ Modernizacja w zakładach Newag.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d GUS (autor korporatywny), Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca 2018 roku [dostęp 2019-03-15] (pol.).
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78. ISSN 1641-3229.
↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
↑ http://www.polskawliczbach.pl/pomorskie, w oparciu o dane GUS.
↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.
↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
↑ Ubóstwo w Polsce w 2011 r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112 (pol.). uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27].
↑ Sławomir Lewandowski W województwie pomorskim chętnie jeździmy koleją, Pomorskie - magazyn samorządu województwa pomorskiego nr 2/2017
↑ Polska w Liczbach: Poziom wykształcenia mieszkańców (w wieku 13 lat i więcej) w pomorskim (pol.). Polska w Liczbach. [dostęp 2015-05-18].
↑ Zarządzenie nr 56/10 Wojewody Pomorskiego z dnia 4 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2010 r. Nr 35, poz. 594]).
↑ ^a ^b (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
↑ Oddział Zamiejscowy Urzędu w Słupsku. W: Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. [dostęp 2011-10-30].
↑ Mieczysław Struk ponownie wybrany marszałkiem województwa pomorskiego. Znamy też zarząd województwa. pomorskie.eu, 2018-11-26. [dostęp 2018-11-27].
↑ Delegatura w Słupsku. Pomorski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2011-10-30].
↑ Magazyn Pomorskie: Województwo Pomorskie ma swoje logo. s. 3.
↑ Nowa jakość w promocji regionu. 2015-04-15.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Pomorskie w Liczbach

[12] Modernizacja w ZNTK Mińsk Mazowiecki.

[13] Modernizacja w zakładach Newag.

[gus2018-1] GUS (autor korporatywny), Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca 2018 roku [dostęp 2019-03-15] (pol.).

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.

[3] Raport o stanie lasów w Polsce 2012. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78. ISSN 1641-3229.

[4] rtal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].

[5] ttp://www.polskawliczbach.pl/pomorskie, w oparciu o dane GUS.

[6] Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.

[7] Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).

[8] Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].

[9] Ubóstwo w Polsce w 2011 r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].

[10] Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112 (pol.). uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27].

[11] Sławomir Lewandowski W województwie pomorskim chętnie jeździmy koleją, Pomorskie - magazyn samorządu województwa pomorskiego nr 2/2017

[14] Polska w Liczbach: Poziom wykształcenia mieszkańców (w wieku 13 lat i więcej) w pomorskim (pol.). Polska w Liczbach. [dostęp 2015-05-18].

[15] Zarządzenie nr 56/10 Wojewody Pomorskiego z dnia 4 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2010 r. Nr 35, poz. 594]).

[siedziba-16] (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

[17] Oddział Zamiejscowy Urzędu w Słupsku. W: Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. [dostęp 2011-10-30].

[18] Mieczysław Struk ponownie wybrany marszałkiem województwa pomorskiego. Znamy też zarząd województwa. pomorskie.eu, 2018-11-26. [dostęp 2018-11-27].

[19] Delegatura w Słupsku. Pomorski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2011-10-30].

[20] Magazyn Pomorskie: Województwo Pomorskie ma swoje logo. s. 3.

[21] Nowa jakość w promocji regionu. 2015-04-15.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[a]

[b]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]