Województwo pomorskie
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo |  Polska
| ||||||||||
| Kod ISO 3166-2 | PL-PM | ||||||||||
| TERYT | 22 | ||||||||||
| Siedziba wojewody i sejmiku | Gdańsk | ||||||||||
| Wojewoda | Dariusz Drelich | ||||||||||
| Marszałek | Mieczysław Struk | ||||||||||
| Powierzchnia | 18 310,34 km² | ||||||||||
| Populacja (2017-06-30) • liczba ludności |
2 319 735[1]. | ||||||||||
| • gęstość | 127 os./km² | ||||||||||
| Urbanizacja | 65,0 | ||||||||||
| Tablice rejestracyjne | G | ||||||||||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Okopowa 21/2780-810 Gdańsk | |||||||||||
Adres Urzędu Marszałkowskiego: ul. Okopowa 21/27Gdańsk | |||||||||||
| Podział administracyjny | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Polski.svg)
| |||||||||||
| Strona Urzędu Wojewódzkiego | |||||||||||
| Strona Urzędu Marszałkowskiego | |||||||||||
Portal  Polska
| |||||||||||
Województwo pomorskie (kaszub.: Pòmòrsczé wòjewództwò) – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw, położone w północnej części kraju. Siedzibą władz województwa jest Gdańsk. Obejmuje obszar o powierzchni 18 310,34 km². Jest najdalej wysuniętym na północ województwem państwa.
30 czerwca 2017 roku województwo miało 2 319 735 mieszkańców[1].
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
Województwo pomorskie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:
- gdańskiego (w całości)
- słupskiego (oprócz gmin powiatu sławieńskiego)
- elbląskiego (tylko gminy powiatów nowodworskiego, malborskiego, kwidzyńskiego i obecnego sztumskiego)
- bydgoskiego (tylko 3 z 4 gmin powiatu chojnickiego)
W wyniku protestów Bydgoszczy nie udało się utworzyć wielkiego regionu pomorskiego obejmującego również Bydgoszcz, Toruń, Włocławek i Grudziądz (obecnie będących częścią województwa kujawsko-pomorskiego).
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 18 310,34 km²[2].
Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. pomorskim lasy obejmowały powierzchnię 664,4 tys. ha, co stanowiło 36,3% jego powierzchni. 9,8 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[3].
Położenie administracyjne[edytuj | edytuj kod]
Województwo jest położone w północnej Polsce i graniczy z[4]:
Rosją (z obwodem kaliningradzkim) – granica państwowa przecina Mierzeję Wiślaną na długości 0,8 km
oraz z województwami:
kujawsko-pomorskim na długości 238,8 km na południu
warmińsko-mazurskim na długości 191,4 km na wschodzie
wielkopolskim na długości 61,7 km na południowym zachodzie
zachodniopomorskim na długości 182,2 km na zachodzie
Położenie historyczne[edytuj | edytuj kod]
Większość obszaru województwa znajduje się na terenie Pomorza Gdańskiego. Poza tym jego północno-zachodnia część zaliczana jest do Pomorza Zachodniego, natomiast część wschodnia do Prus.
Topografia[edytuj | edytuj kod]
W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 149 km, to jest 1°20′41″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 192 km, co w mierze kątowej daje 2°56′15″.
Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:
- północny: 54°50′08″ szer. geogr. N – pn. narożnik działki ewidencyjnej nr 1 (powiat pucki),
- południowy: 53°29′27″ szer. geogr. N – pd. narożnik działki ewidencyjnej nr 5280/3 (powiat człuchowski),
- zachodni: 16°42′40″ dług. geogr. E – działka ewidencyjna nr 20/7 (powiat słupski),
- wschodni: 19°38′55″ dług. geogr. E – przecięcie granicy państwowej z pn. brzegiem Zalewu Wiślanego na Mierzei Wiślanej na wsch. od słupka granicznego nr 2436 (powiat nowodworski).
Najwyższym punktem jest wierzchołek Wieżycy – 329 m n.p.m.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Województwo pomorskie jest podzielone na 16 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu.
| Herb | Miasto n.prawach powiatu | Populacja (30 czerwca 2017)[1] |
Powierzchnia [km²] |
|---|---|---|---|
|
Gdańsk | 464.293 | 265,50 |
|
Gdynia | 246.543 | 135 |
|
Słupsk | 91.715 | 43,15 |
|
Sopot | 36.701 | 17,31 |
| Herb | Powiat | Siedziba | Populacja (30 czerwca 2017) |
Powierzchnia (km²) |
|---|---|---|---|---|
|
Powiat wejherowski | Wejherowo | 212.661 | 1279,84 |
|
Powiat kartuski | Kartuzy | 132.382 | 1120,04 |
|
Powiat starogardzki | Starogard Gdański | 127.570 | 1345,28 |
|
Powiat tczewski | Tczew | 115.825 | 697,54 |
|
Powiat gdański | Pruszcz Gdański | 112.775 | 793,17 |
|
Powiat słupski | Słupsk | 98.562 | 2304 |
|
Powiat chojnicki | Chojnice | 97.077 | 1364,25 |
|
Powiat pucki | Puck | 84.202 | 577,85 |
|
Powiat kwidzyński | Kwidzyn | 83.499 | 834,64 |
|
Powiat bytowski | Bytów | 78.916 | 2192,81 |
|
Powiat kościerski | Kościerzyna | 71.958 | 1165,85 |
|
Powiat lęborski | Lębork | 66.219 | 706,99 |
|
Powiat malborski | Malbork | 63.919 | 494,63 |
|
Powiat człuchowski | Człuchów | 56.748 | 1574,41 |
|
Powiat sztumski | Sztum | 42.122 | 730,85 |
|
Powiat nowodworski | Nowy Dwór Gdański | 35.948 | 652,75 |
Urbanizacja[edytuj | edytuj kod]
W województwie pomorskim znajduje się Trójmiasto, czyli zespół trzech miast: Gdańska, Gdyni i Sopotu. Kolejne trzy miasta: Wejherowo, Rumia i Reda nazywane są Małym Trójmiastem Kaszubskim. Aglomeracja gdańska składa się z siedmiu miast, również z Pruszcza Gdańskiego. Niektórzy urbaniści zaliczają do niej ponadto Puck, Tczew i Żukowo.
Podkreślono siedziby władz powiatów, a pogrubiono miasta na prawach powiatu.
Liczba mieszkańców na dzień 30 czerwca 2017[1]:
 |
| Gdańsk |
 |
| Gdynia |
 |
| Słupsk |
 |
| Tczew |
 |
| Starogard Gdański |
 |
| Chojnice |
 |
| Malbork |
 |
| Sopot |
 |
| Kwidzyn |
 |
| Lębork |
| Herb | Miasto | Powiat | Populacja | Powierzchnia (km²) |
|---|---|---|---|---|
|
|
Gdańsk | Miasto na prawach powiatu | 464.293 | 265,50 |
|
|
Gdynia | Miasto na prawach powiatu | 246.643 | 135 |
|
|
Słupsk | Miasto na prawach powiatu | 91.715 | 43,15 |
|
Tczew | Powiat tczewski | 60.285 | 22,26 |
|
Wejherowo | Powiat wejherowski | 50.016 | 25,65 |
|
Rumia | Powiat wejherowski | 48.317 | 30,09 |
|
Starogard Gdański | Powiat starogardzki | 48.144 | 25,27 |
|
Chojnice | Powiat chojnicki | 39.950 | 21,05 |
|
Malbork | Powiat malborski | 38.784 | 17,15 |
|
Kwidzyn | Powiat kwidzyński | 38.605 | 21,54 |
|
|
Sopot | Miasto na prawach powiatu | 36.701 | 17,31 |
|
Lębork | Powiat lęborski | 35.351 | 17,86 |
|
Pruszcz Gdański | Powiat gdański | 30.287 | 16,47 |
|
Reda | Powiat wejherowski | 24.888 | 34,96 |
|
Kościerzyna | Powiat kościerski | 23.858 | 15,83 |
|
Bytów | Powiat bytowski | 17.033 | 8,72 |
|
Ustka | Powiat słupski | 15.774 | 10,19 |
|
Kartuzy | Powiat kartuski | 14.663 | 6,23 |
|
Człuchów | Powiat człuchowski | 13.888 | 12,48 |
|
Puck | Powiat pucki | 11.302 | 4,9 |
|
Miastko | Powiat bytowski | 10.597 | 5,68 |
|
Sztum | Powiat sztumski | 10.188 | 4,59 |
|
Władysławowo | Powiat pucki | 10.021 | 12,59 |
|
Nowy Dwór Gdański | Powiat nowodworski | 9.954 | 5,06 |
|
Czersk | Powiat chojnicki | 9.953 | 9,73 |
|
Prabuty | Powiat kwidzyński | 8.725 | 7, 29 |
|
Pelplin | Powiat tczewski | 7.979 | 4,45 |
|
Skarszewy | Powiat starogardzki | 7.138 | 9,43 |
|
Gniew | Powiat tczewski | 6.820 | 6,23 |
|
Żukowo | Powiat kartuski | 6.608 | 5 |
|
Czarne | Powiat człuchowski | 6.022 | 46,39 |
|
Dzierzgoń | Powiat sztumski | 5.459 | 3,88 |
|
Brusy | Powiat chojnicki | 5.196 | 5,1 |
|
Debrzno | Powiat człuchowski | 5.152 | 7,52 |
|
Nowy Staw | Powiat malborski | 4.184 | 4,65 |
|
Łeba | Powiat lęborski | 3.719 | 14,8 |
|
Kępice | Powiat słupski | 3.660 | 4,65 |
|
Skórcz | Powiat starogardzki | 3.546 | 3,67 |
|
Hel | Powiat pucki | 3.413 | 21,27 |
|
Czarna Woda | Powiat starogardzki | 2.844 | 27,75 |
|
Jastarnia | Powiat pucki | 2.728 | 8 |
|
Krynica Morska | Powiat nowodworski | 1.323 | 102,04 |
Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]
Parki Narodowe:
Parki Krajobrazowe
- Nadmorski Park Krajobrazowy
- Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie
- Kaszubski Park Krajobrazowy
- Nadmorski Park Krajobrazowy
- Park Krajobrazowy Mierzeja Wiślana
- Park Krajobrazowy Dolina Słupi
- Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
- Trójmiejski Park Krajobrazowy
- Tucholski Park Krajobrazowy
- Wdzydzki Park Krajobrazowy
- Zaborski Park Krajobrazowy
Obszary chronione powiatu słupskiego
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 31 grudnia 2014 r.
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 2 302 077 | 100 | 1 180 090 | 51,3 | 1 121 987 | 48,7 |
| Gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
125,7 | 64,4 | 61,3 | |||
- Piramida wieku mieszkańców W. pomorskiego w 2014 roku[5].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. pomorskiego wynosił 93,9 mld zł, co stanowiło 5,8% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 41,0 tys. zł (97,9% średniej krajowej), co plasowało pomorskie na 5. miejscu względem innych województw[6].
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. pomorskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3646,08 zł, co lokowało je na 3. miejscu względem wszystkich województw[7].
W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 115,4 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,3% do aktywnych zawodowo[8].
W 2011 r. 9,1% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. pomorskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[9].
Bezpieczeństwo publiczne[edytuj | edytuj kod]
W województwie pomorskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Gdańsku i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[10].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Tabor kolejowy[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
W roku 2016 w województwie odprawiono 53,7 mln pasażerów korzystających z usług kolei. 94% z nich podróżowało w relacjach regionalnych i aglomeracyjnych. Statystyczny mieszkaniec województwa wykonał w ciągu roku 23,3 podróże, wobec 18,9 w woj. mazowieckim i przeciętnie 7,6 km w skali kraju[11].
Województwo pomorskie jest obecnie właścicielem 13 autobusów szynowych, kupionych przez Urząd Marszałkowski.
| ozn. kolejowe | ozn. producenta | numery | liczba | producent |
|---|---|---|---|---|
| SA103 | 214Ma | 006, 011 | 2 | Pesa Bydgoszcz |
| SA109 | 212M | 006 | 1 | Kolzam |
| SA131 | 218M | 001 | 1 | Pesa |
| SA132 | 218Mb | 005-007 | 3 | Pesa |
| SA137 | 220M | 001–002 | 2 | Newag |
| SA138 | 221M | 001–004 | 4 | Newag |
Oświata[12][edytuj | edytuj kod]
Szkolnictwo wyższe:
- Politechnika Gdańska
- Uniwersytet Gdański
- Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni
- Akademia Morska w Gdyni
- Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
- Akademia Pomorska w Słupsku
- Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
- Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
- Ateneum - Szkoła Wyższa
- Gdańska Szkoła Wyższa
- Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna
- Gdański Uniwersytet Medyczny
- Gdańskie Seminarium Duchowne
- Kaszubsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Wejherowie
- Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych (wydziały zamiejscowe w Gdańsku)
- Pomorska Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Gdyni
- Pomorska Wyższa Szkoła Polityki Społecznej i Gospodarczej w Starogardzie Gdańskim
- Powiślańska Szkoła Wyższa w Kwidzynie
- Szkoła Wyższa Prawa i Dyplomacji w Gdyni
- Wyższa Hanzeatycka Szkoła Zarządzania w Słupsku
- Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni
- Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku
- Wyższa Szkoła Finansów i Administracji w Sopocie
- Wyższa Szkoła Finansów i Rachunkowości w Sopocie
- Wyższa Szkoła Komunikacji Społecznej w Gdyni w Gdyni
- Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku
- Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku
- Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego i Turystyki w Sopocie
- Wyższa Szkoła Zarządzania w Gdańsku
- Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie
Administracja[edytuj | edytuj kod]
Samorząd wojewódzki[edytuj | edytuj kod]
Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Pomorskiego, składający się z 33 radnych[13]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa jest Gdańsk[14]. W Słupsku znajduje się także oddział zamiejscowy urzędu marszałkowskiego[15].
Marszałkowie województwa pomorskiego:
- Jan Zarębski od 1 stycznia 1999 do 26 listopada 2002
- Jan Kozłowski od 26 listopada 2002 do 22 lutego 2010
- Mieczysław Struk od 22 lutego 2010
Wicemarszałkowie województwa pomorskiego:
- Jacek Kurski od 1999 do 2001
- Marek Biernacki od 2002 do 2004
- Mieczysław Struk od 2005 do 2010
- Leszek Czarnobaj od 2006 do 2010
- Wiesław Byczkowski od 2010
- Hanna Zych-Cisoń od 2010 do 2014
- Krzysztof Trawicki od 2014
Administracja rządowa[edytuj | edytuj kod]
Organem administracji rządowej jest Wojewoda Pomorski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Gdańsk[14], posiada on także delegaturę w Słupsku[16].
Wojewodowie pomorscy:
- Tomasz Sowiński od 1 stycznia 1999 do 20 października 2001
- Jan Ryszard Kurylczyk od 20 października 2001 do 26 lipca 2004
- Cezary Dąbrowski od 26 lipca 2004 do 27 stycznia 2006
- Piotr Ołowski od 27 stycznia 2006 do 26 lutego 2007
- Piotr Karczewski od 22 maja 2007 do 29 listopada 2007
- Roman Zaborowski od 29 listopada 2007 do 25 października 2011
- Ryszard Stachurski od 12 grudnia 2011 do 8 grudnia 2015
- Dariusz Drelich od 8 grudnia 2015
Wicewojewodowie pomorscy:
- Edmund Głombiewski od 1999 do 2001
- Krzysztof Pusz od 1999 do 2001
- Stanisław Kochanowski od 2001 do 2003
- Krystyna Gozdawa-Nocoń od 2001 do 2005
- Piotr Karczewski od 2006 do 2007
- Michał Owczarczak od 27 grudnia 2007 do 9 grudnia 2015
- Mariusz Łuczyk od 16 grudnia 2015
Logo województwa pomorskiego[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze logo województwa pomorskiego zostało wyłonione w konkursie i oficjalnie ogłoszone 22 czerwca 2007 roku. Autor logo to Wojciech Janicki, wykładowca poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przedstawiało ono maszerującego człowieka, złożonego z trzech elementów: słońca (głowa postaci) symbolizującego radość, energię, rozwój, fali (tworzącej ręce) podkreślającej nadmorskie położenie województwa, wypoczynek oraz dynamikę oraz strzałki (przypominającej nogi), która z jednej strony wskazuje kurs, kierunek północny, a z drugiej przypomina namiot – oznaczający turystykę lub dach domu – symbol opieki i gościnności. Pod grafiką znajdowało się hasło promujące województwo: „Pomorskie – dobry kurs”, również wyłonione w drodze konkursu[17].
15 kwietnia 2015 zaprezentowano nowe logo województwa autorstwa grafika Andrzeja Pągowskiego. Składa się ono z żółto-czerwonego wykrzyknika i stylizowanego napisu „Pomorskie” w kolorze granatowym[18].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Gminy w Polsce z językiem pomocniczym
- Pomorze Gdańskie
- Pomorska Biblioteka Cyfrowa
- Muzea w województwie pomorskim
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d GUS (autor korporatywny), Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca 2017 roku [dostęp 2017-10-21] (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
- ↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78. ISSN 1641-3229.
- ↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
- ↑ http://www.polskawliczbach.pl/pomorskie, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. Nr 108, poz. 1099).
- ↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
- ↑ Ubóstwo w Polsce w 2011 r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
- ↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112 (pol.). uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27].
- ↑ Sławomir Lewandowski W województwie pomorskim chętnie jeździmy koleją, Pomorskie - magazyn samorządu województwa pomorskiego nr 2/2017
- ↑ Polska w Liczbach: Poziom wykształcenia mieszkańców (w wieku 13 lat i więcej) w pomorskim (pol.). Polska w Liczbach. [dostęp 2015-05-18].
- ↑ Zarządzenie nr 56/10 Wojewody Pomorskiego z dnia 4 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2010 r. Nr 35, poz. 594]).
- ↑ a b (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. Nr 96, poz. 603).
- ↑ Oddział Zamiejscowy Urzędu w Słupsku. W: Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. [dostęp 2011-10-30].
- ↑ Delegatura w Słupsku. Pomorski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2011-10-30].
- ↑ Magazyn Pomorskie: Województwo Pomorskie ma swoje logo. s. 3.
- ↑ Nowa jakość w promocji regionu. 2015-04-15.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| ||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
