Hals (żeglarstwo): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
wstawienie {{Kontrola autorytatywna}} |
Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 16: | Linia 16: | ||
: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest po prawej burcie – jednostka porusza się lewym halsem. |
: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest po prawej burcie – jednostka porusza się lewym halsem. |
||
<blockquote>Pojęcie ''prawego/lewego halsu'' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym. |
<blockquote>Pojęcie ''prawego/lewego halsu'' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym. |
||
UWAGA: pierwsza definicja odnosi się do kierunku, skąd wieje wiatr (niepoprawnie), natomiast druga [powinno być niezależnie od kierunku wiatru] do burty, po której jednostka żaglowa ma wystawiony żagiel główny (poprawnie). Zdarzają się sytuacje przy kursach pełnych, że wiatr wieje skośnie od tyłu i żagiel jest wyłożony na burtę nawietrzną tak bardzo, że jeszcze pracuje. Wówczas widoczny jest mankament definicji pierwszej. |
|||
Proszę zwrócić uwagę, że "hals jest [np.] LEWY", gdy sternik będący na rufie (przy sterze) "widzi go na LEWYM końcu bomu", bo żagiel jest nad prawą burtą. I analogicznie z halsem PRAWYM.</blockquote> |
|||
== Hals (lina) == |
== Hals (lina) == |
Wersja z 11:02, 19 mar 2024
Hals – termin w żeglarstwie określa trzy odrębne zagadnienia:
- Hals (prawy/lewy) – pojęcie związane z prawem drogi;
- Hals (droga) – odcinek drogi jednostki o napędzie żaglowym pokonywany lub pokonany pomiędzy zwrotami.
- Hals (lina) – lina olinowania ruchomego.
Hals (prawy/lewy)
Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru. Związany z zasadą prawa drogi mówiącą, że:
- Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,
- jednostka mająca wiatr z burty lewej – czyli poruszająca się lewym halsem
- powinna ustąpić jednostce mającej wiatr z burty prawej – czyli poruszającej się prawym halsem.
- Jeżeli jednostka ma wiatr dokładnie z tyłu, a główny żagiel niesie po lewej burcie
- – na jednostce o ożaglowaniu rejowym po lewej niesie największy żagiel skośny –
- to jednostka porusza się prawym halsem.
- Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest po prawej burcie – jednostka porusza się lewym halsem.
Pojęcie prawego/lewego halsu i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także bojerów, żaglowozów – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.
UWAGA: pierwsza definicja odnosi się do kierunku, skąd wieje wiatr (niepoprawnie), natomiast druga [powinno być niezależnie od kierunku wiatru] do burty, po której jednostka żaglowa ma wystawiony żagiel główny (poprawnie). Zdarzają się sytuacje przy kursach pełnych, że wiatr wieje skośnie od tyłu i żagiel jest wyłożony na burtę nawietrzną tak bardzo, że jeszcze pracuje. Wówczas widoczny jest mankament definicji pierwszej.
Proszę zwrócić uwagę, że "hals jest [np.] LEWY", gdy sternik będący na rufie (przy sterze) "widzi go na LEWYM końcu bomu", bo żagiel jest nad prawą burtą. I analogicznie z halsem PRAWYM.
Hals (lina)
Lina olinowania ruchomego pozwalająca regulować:
- pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy róg halsowy wysoko nad pokładem np. latacz i topsel;
- poziome położenie rogów szotowych żagla rejowego niemającego pod sobą rei – np. rejowego fokżagla.
Hals latacza – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na noku (zewnętrznym końcu) bukszprytu biegnie do kołkownicy na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest fał i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest obkładana, a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany kontrafał i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla.
Halsy żagla rejowego – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny (szoty), które przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końców (noków) poniższej rei. W żaglu, który nie ma pod sobą rei jego dolne rogi obsługiwane są przez:
- szoty - biegnące w kierunku rufy skośnie w dół do pokładu
- oraz
- halsy - biegnące w kierunku dziobu skośnie w dół do pokładu.
Halsem lub halslinką nazywany bywa przewiąz (sejzing) mocujący róg halsowy żagla. Przy refowaniu sejzing ten nazywany jest refhalsem.
Cunningham – dająca się w trakcie żeglugi wybierać i luzować linka zamocowana do remizki znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na jachtach i łódkach regatowych.
Zobacz też
Bibliografia
- Encyklopedia żeglarstwa, Jacek Czajewski (red.), Jerzy Arszyłowicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-11914-4, OCLC 69269903 .