Środki zapobiegawcze

Środki zapobiegawcze – instrumenty prawne w ramach postępowania karnego, służące zamknięciu podejrzanemu lub oskarżonemu dróg manipulowania jego biegiem, w szczególności możliwości ucieczki, ukrywania się przed sądem i organami ścigania, zacierania śladów, nakłaniania świadków do zmiany zeznań itp.; tylko w przypadku podejrzenia o popełnienie ciężkich przestępstw można je również opierać na potrzebie zapobieżenia kolejnym takim przestępstwom podejrzanego lub oskarżonego.

W Polsce

Katalog środków zapobiegawczych

Obowiązujący polski kodeks postępowania karnego z 1997 r. (dalej: „k.p.k.”) przewiduje następujące środki zapobiegawcze:

• tymczasowe aresztowanie,
• poręczenie majątkowe,
• poręczenie społeczne,
• dozór policyjny,
• nakaz opuszczenia przez oskarżonego lokalu mieszkalnego,
• zakaz opuszczania kraju,
• zawieszenia i zakazy z art. 276 k.p.k.:
  • zawieszenie w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu,
  • nakaz powstrzymania się od określonej działalności lub od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów,
  • zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne na czas trwania postępowania.

Organy uprawnione do stosowania środków zapobiegawczych

Uprawnienie do zastosowania tymczasowego aresztowania posiada wyłącznie sąd, na wniosek prokuratora. Postanowienie sądu w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania może uchylić lub zamienić na inny środek zapobiegawczy prokurator w formie postanowienia.

Pozostałe środki stosuje sąd, zaś w postępowaniu przygotowawczym – prokurator. Środek zapobiegawczy określony w art. 276a k.p.k. tj. zakaz zbliżania się do pokrzywdzonego, zakaz kontaktów lub publikacji w stosunku do członka personelu medycznego, w związku z wykonywaniem przez niego zawodu - prokurator może zastosować na maksymalny okres 6 miesięcy, dalsze jego stosowanie jest możliwe przez sąd na wniosek prokuratora.

Linki zewnętrzne

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1375)

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.