Clément Jannequin

Szablon:Źródła Jannequin (Janequin) Clément (ur. ok. 1485 w Chatellerault (?), zm. 1558 w Paryżu) - francuski kompozytor muzycznej epoki renesansu. Od 1546 używał przydomku Clemens non Papa. Jest on jednym z najwybitniejszych kompozytorów niderlandzkich działających w połowie XVIw.

Życiorys

Jego życiorys jest mało znany. Urodził się około roku 1485 w Chatellerault blisko Poitiers, zmarł w Paryżu w 1558 r. Jako mały chłopiec śpiewał w chórze szkolnym, a następnie w chłopięcym chórze kościelnym. Ukończył seminarium duchowne i otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1505–23 pozostawał w służbie u Lancelota du Fau w Bordeaux, 1523–29 pracował u Jeana de Foix, biskupa Bordeaux, następnie sprawował funkcje kościelne m.in. w Angres, gdzie 1534–37 prowadził kapelę katedralną. Od III 1545 był kolejno - śpiewakiem, zastępcą mistrza i od 26 III 1545 mistrzem chóru chłopięcego w kościele św. Donata w Bruges. Ok. 1545 przebywał w Paryżu, a przed 1549 kierował kapelą w Beaumont na dworze Philippe'a de Croý diuka d'Aerschot. Po 1550 otrzymał tytuł "kompozytora królewskiego" compositeur ordinaire du roi. Od 1 X do 24 XII 1550 działał w chórze kaplicy bractwa Matki Boskiej w katedrze w 's-Hertogenbosch, wreszcie kierował kapelą we flamandzkim Diksmuide. Jego pierwszym wydawcą w Paryżu był en:Pierre_Attaingnant.

Styl

Jego styl charakteryzuje wokalna faktura a cappella, linearyzm głosów, przeimitowanie jako podstawowa zasada konstrukcyjna. Mistrzostwo techniczne i inwencja twórcza pozwoliły mu na znaczne udoskonalenie przyjętego od Gomberta sposobu komponowania. Clément precyzyjnie wypracowuje frazy tekstowo-muzyczne, użyte w imitacji syntaktycznej, kształtuje melodie swobodnie i z rozmachem, poddając je równocześnie ścisłym rygorom traktowania dysonansów. Forma jego utworów jest plastyczna i przejrzysta, głównie dzięki opanowaniu swobodnej techniki kontrapunktu w fakturze 5-głosowej. Clément odegrał ważną rolę w rozwoju chromatyzacji. Chromatykę traktuje jako środek techniczny, a nie wyrazowy. Występujące w jego utworach transpozycje fraz stanowią o oryginalności brzmienia.

Najważniejsze dzieła

Jannequin jest autorem 263 chansons na 3–5 głosów, zarówno religijnych, jak i świeckich (teksty C. Marota, M. de Saint-Gelais, P. Ronsarda i in.); wydawali je wielokrotnie w latach 1520–78 A. Gardano w Wenecji, P. Attaignant, N. du Chemin, J. Moderne i in. wydawcy paryscy. Większość chansons reprezentuje typ pieśni ilustracyjno-programowej. Jannequin nazwał je 'Inventiones'; brał za temat sceny z walk, polowania, z życia paryskiego, z życia ptaków. Znana jest 4-głosowa La guerre ou bataille de Marignano, której transkrypcję pt. Bellum francigenum zawiera tabulatura organisty Jana z Lublina (1540) i tabulatura z klasztoru Św. Ducha (1548). Inne kompozycje batalistyczne J. przedstawiają zdobycie Boulogne, bitwę pod Renty, oblężenie Metzu. Arcydziełami charakterystyki muzycznej i frywolnego humoru są chansons Le caquet des femmes, La jalousie, wykrzykniki przekupniów ulicznych Les cris de Paris, obrazki przyrody: Le chant des oiseaux, La rossignol, L'alouette; ta ostatnia pojawiła się w tabulaturze org. Jana z Lublina. J. skomponował nadto 5 ksiąg psalmów i pieśni religijnych (Paryż 1549–59), motet Congregati sunt oraz 2 msze oparte na tematach świeckich chansons.