Sandałowiec: Różnice pomiędzy wersjami

Sandałowiec
	Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Rząd	sandałowce
Rodzina	sandałowcowate
Rodzaj	sandałowiec
	Nazwa systematyczna
	{{{nazwa łacińska}}} L.; Sp. Pl. 1: 349. 1753
	[[wikispecies:{{{wikispecies}}}\|Systematyka w Wikispecies]]
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 21:07, 12 maj 2010

Sandałowiec (Santalum L.) – rodzaj roślin z rodziny sandałowcowatych. Należy do niego 9 gatunków występujących na nizinach Australii, Azji Południowo-Wschodniej i wyspach Pacyfiku^[2].

Morfologia i biologia

Wiecznie zielone drzewa lub krzewy. Są półpasożytami: przeprowadzają fotosyntezę, ale wodę z solami mineralnymi pobierają od innych roślin^[2]. Ich drewno ma charakterystyczny zapach. Liście naprzeciwległe, całobrzegie, skórzaste lub mięsiste. Kwiaty: Obupłciowe, czterokrotne, zebrane w boczne lub szczytowe drobne wiechy. Owocami są mięsiste pestkowce.

Systematyka

Pozycja systematyczna wg APweb (2001...)

Rodzaj należący do rodziny sandałowcowatych (Santalaceae R.Br.), rzędu sandałowców (Santalales R. Br. ex Bercht. & J. Presl), w obrębie okrytonasiennych (Magnoliales)^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Santalanae Thorne ex Reveal, rząd sandałowce (Santalales Dumort.), podrząd Santalineae Engl., rodzina sandałowcowate (Santalaceae R. Br.), podrodzina Santaloideae Arn., plemię Santaleae Dumort., podplemię Santalineae A. DC. in DC., rodzaj sandałowiec (Santalum L.)^[3].

Wybrane gatunki

sandałowiec biały (Santalum album L.)
Santalum acuminatum (R. Br.) DC.

Zastosowanie

Owoce niektórych gatunków są jadalne^[2]. Z sandałowca białego otrzymuje się olejek sandałowy. Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne, ale ich uprawa ze względu na półpasożytniczy tryb życia jest trudna.

Znaczenie w hinduizmie

Rasarnawa , dzieło hinduistycznej alchemii tantrycznej ( rasajany ) datowane na około XI w. n.e. zapewnia, że rytuał wielbienia Śiwy z użyciem drzewa sandałowego, aloesu, kamfory i szafranu prowadzi do osiągnięcia śiwaloki – nieba boga Śiwy^[4] .

↑ ^a ^b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001.... [dostęp 2009-11-23]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Santalum wg Reveala
↑ David Gordon White: 15. Ocean rtęci : alchemiczny tekst z jedenastego wieku. W: Praktyki religijne w Indiach. Donald S.Lopez Jr (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2001, s. 344. ISBN 83-88238-68-X.

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

[apweb-1] Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001.... [dostęp 2009-11-23]. (ang.).

[E-2] Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.

[3] Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Santalum wg Reveala

[4] David Gordon White: 15. Ocean rtęci : alchemiczny tekst z jedenastego wieku. W: Praktyki religijne w Indiach. Donald S.Lopez Jr (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2001, s. 344. ISBN 83-88238-68-X.

[2]

[1]

[3]

[4]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-{{Roślina infobox
+{{Takson infobox
  | nazwa = Sandałowiec
  | obrazek = Koeh-128.jpg
  | opis obrazka = Sandałowiec biały
+ |systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2009-11-23 | autor = Stevens P.F. | rok=2001... | język=en}}</ref>
- | system = Reveala
+ |domena=[[jądrowce]]
- | podkrólestwo = [[Rośliny naczyniowe|naczyniowe]]
- | nadgromada = [[nasienne]]
+ |królestwo=[[rośliny]]
- | gromada = [[okrytonasienne]]
+ |klad1= [[rośliny naczyniowe]]
- | klasa = ''[[Rosopsida]]''
+ |klad3= [[rośliny nasienne]]
- | rząd = [[sandałowce]]
+ |klasa= [[okrytonasienne]]
- | rodzina = [[sandałowcowate]]
+ |rząd = [[sandałowce]]
+ |rodzina = [[sandałowcowate]]
- | rodzaj = sandałowiec
+ |rodzaj = sandałowiec
- | łacina = Santalum
- | autor = [[Karol Linneusz|L.]]
+ |łacina = Santalum
+ |autor = [[Karol Linneusz|L.]]
+ |cytat = [[Species Plantarum|Sp. Pl. 1: 349. 1753]]
- | commons = Santalum
+ |commons = Category:Santalum
 }}
+[[Plik:Santalum acuminatum fruit1.JPG|thumb|250px|Owoc ''Santalum acuminatum'']]
-'''Sandałowiec''' (drzewo sandałowe) ''Santalum'' L. - [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin o pokroju wiecznie zielonego [[drzewo|drzewa]] lub [[krzew]]u, [[półpasożyt]] należący do rodziny [[sandałowcowate|sandałowcowatych]]. Liczy około 18 [[gatunek (biologia)|gatunków]]. Występuje w stanie dzikim w południowo-wschodniej [[Azja|Azji]], [[Australia|Australii]] i na [[wyspa]]ch Oceanu Spokojnego. [[Rośliny pasożytnicze]].
+'''Sandałowiec''' (''Santalum'' L.) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin z rodziny [[Sandałowcowate|sandałowcowatych]]. Należy do niego 9 gatunków występujących na nizinach Australii, Azji Południowo-Wschodniej i wyspach Pacyfiku<ref name=E>{{Cytuj książkę |nazwisko=Geoff  Burnie i inni  |tytuł=Botanica. Rośliny ogrodowe |wydawca=Könemann  |data=2005 |isbn=3-8331-1916-0}}</ref>.
-=== Charakterystyka ===
+=== Morfologia i biologia ===
+Wiecznie zielone [[drzewo|drzewa]] lub [[krzew]]y. Są [[półpasożyt]]ami: przeprowadzają [[fotosynteza|fotosyntezę]], ale wodę z solami mineralnymi pobierają od innych roślin<ref name=E/>. Ich drewno ma charakterystyczny zapach. [[Liść|Liście]] naprzeciwległe, [[kształt liścia|całobrzegie]], skórzaste lub mięsiste. [[Kwiat]]y: Obupłciowe, czterokrotne, zebrane w boczne lub szczytowe drobne [[wiecha|wiechy]]. [[Owoc]]ami są mięsiste [[pestkowiec|pestkowce]].
-;Pokrój: Zimozielone drzewa lub krzewy pasożytujące na korzeniach innych roślin.
-;Drewno: Ma bardzo charakterystyczny zapach.
-;[[Liść|Liście]]: Naprzeciwległe, [[kształt liścia|całobrzegie]], skórzaste lub mięsiste.
-;[[Kwiat]]y: Obupłciowe, czterokrotne, zebrane w boczne lub szczytowe drobne [[wiecha|wiechy]].
 === Systematyka ===
-;Pozycja w [[system Reveala|systemie Reveala]] :
+; Pozycja systematyczna wg [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (2001...):
+Rodzaj należący do rodziny [[Sandałowcowate|sandałowcowatych]] (''Santalaceae  '' R.Br.), rzędu [[Sandałowce|sandałowców]] (Santalales R. Br. ex Bercht. & J. Presl),  w obrębie [[Okrytonasienne|okrytonasiennych]] (''Magnoliales'')<ref name=apweb/>.
-Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''[[Magnoliophytina]]'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[różowe]] (''Rosidae'' Takht.), nadrząd ''Santalanae'' Thorne ex Reveal, rząd [[sandałowce]] (''Santalales'' Dumort.), podrząd ''Santalineae'' Engl., rodzina [[sandałowcowate]] (''Santalaceae'' R. Br.), podrodzina ''Santaloideae'' Arn., plemię ''Santaleae'' Dumort., podplemię ''Santalineae'' A. DC. in DC., rodzaj sandałowiec (''Santalum'' L.)<ref>Reveal James L. ''System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy.'' Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 [http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/S/A/Santalum.htm Systematyka rodzaju ''Santalum'' wg Reveala]</ref>.
+; Pozycja w [[system Reveala|systemie Reveala]] (1993-1999):
+Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''Magnoliophytina'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[różowe]] (''Rosidae'' Takht.), nadrząd ''Santalanae'' Thorne ex Reveal, rząd [[sandałowce]] (''Santalales'' Dumort.), podrząd ''Santalineae'' Engl., rodzina [[sandałowcowate]] (''Santalaceae'' R. Br.), podrodzina ''Santaloideae'' Arn., plemię ''Santaleae'' Dumort., podplemię ''Santalineae'' A. DC. in DC., rodzaj sandałowiec (''Santalum'' L.)<ref>Reveal James L. ''System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy.'' Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 [http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/S/A/Santalum.htm Systematyka rodzaju ''Santalum'' wg Reveala]</ref>.
-Wybrane gatunki:
+; Wybrane gatunki:
 * [[sandałowiec biały]] (''Santalum album'' L.)
+* ''[[Santalum acuminatum]]'' (R. Br.) DC.
 === Zastosowanie ===
+Owoce niektórych gatunków są jadalne<ref name=E/>. Z sandałowca białego otrzymuje się [[olejek sandałowy]]. Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne, ale ich uprawa ze względu na półpasożytniczy tryb życia jest trudna.
-Otrzymuje się z niego [[olejek sandałowy]].
-{{Przypisy|stopień====}}
 === Znaczenie w hinduizmie ===
-* [[Rasarnawa]] , dzieło hinduistycznej [[Alchemia|alchemii]] tantrycznej ( [[rasajana|rasajany]] ) datowane na około XI w. n.e. zapewnia, że rytuał wielbienia Śiwy z użyciem drzewa sandałowego, [[Aloes|aloesu]], [[Kamfora|kamfory]] i [[szafran]]u prowadzi do osiągnięcia [[Śiwaloka|śiwaloki]] - nieba boga [[Śiwa|Śiwy]] <ref> {{cytuj książkę
+* [[Rasarnawa]] , dzieło hinduistycznej [[Alchemia|alchemii]] tantrycznej ( [[rasajana|rasajany]] ) datowane na około XI w. n.e. zapewnia, że rytuał wielbienia Śiwy z użyciem drzewa sandałowego, [[aloes]]u, [[Kamfora|kamfory]] i [[szafran]]u prowadzi do osiągnięcia [[Śiwaloka|śiwaloki]] – nieba boga [[Śiwa|Śiwy]]<ref> {{cytuj książkę
 |inni= Donald S.Lopez Jr (red.)|tytuł= Praktyki religijne w Indiach
 |wydanie= 1|wydawca= [[Wydawnictwo Akademickie DIALOG]]|miejsce= Warszawa |rok= 2001
 |strony= 344|rozdział= 15. Ocean rtęci : alchemiczny tekst z jedenastego wieku
-|nazwisko r= White|imię r= David Gordon|autor r link=
+|nazwisko r= White|imię r= David Gordon
-|id = |isbn= 83-88238-68-X|oclc= |doi= |cytat= }} </ref> .
+ |isbn= 83-88238-68-X }} </ref> .
-{{Przypisy}}
+{{Przypisy|stopień= ===}}
 [[Kategoria:Sandałowcowate]]