Kościół Świętej Trójcy w Suwałkach: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Harryangel (dyskusja | edycje) Opis z natury oraz "Zygmunt Filipowicz, Suwałki i okolice, Warszawa, 1984" |
m Popups: Ujednoznacznienie linku z Ambona na ambona (architektura), WP:SK |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Świątynia infobox |
{{Świątynia infobox |
||
| nazwa = Kościół Świętej Trójcy |
| nazwa = Kościół Świętej Trójcy<br />w Suwałkach |
||
| zabytek = 327 z 10.12.1969 oraz 44 z 25.05.1979<ref name="zabytek">{{zabytek|podlaskie|data dostępu=2010-10-13}}</ref> |
| zabytek = 327 z 10.12.1969 oraz 44 z 25.05.1979<ref name="zabytek">{{zabytek|podlaskie|data dostępu=2010-10-13}}</ref> |
||
| zdjęcie = Suwalki Lutheran Church.jpg |
| zdjęcie = Suwalki Lutheran Church.jpg |
||
Linia 23: | Linia 23: | ||
| stopniS= |minutS= |sekundS = |
| stopniS= |minutS= |sekundS = |
||
}} |
}} |
||
'''Kościół Świętej Trójcy w Suwałkach''' – kościół ewangelicko-augsburski wybudowany w latach 1838–1841 według projektu [[Wacław Ritschel|Wacława Ritschla]] i [[Karol Majerski|Karola Majerskiego]]. Jedyna czynna obecnie świątynia [[Luteranizm|luterańska]] na Suwalszczyźnie. |
'''Kościół Świętej Trójcy w Suwałkach''' – kościół ewangelicko-augsburski wybudowany w latach 1838–1841 według projektu [[Wacław Ritschel|Wacława Ritschla]] i [[Karol Majerski|Karola Majerskiego]]. Jedyna czynna obecnie świątynia [[Luteranizm|luterańska]] na Suwalszczyźnie. |
||
Kościół wybudowano w stylu [[Klasycyzm|klasycystycznym]]. Na przestrzeni dziejów nie ulegał większym zmianom architektonicznym, jedynie w XX-leciu międzywojennym zmieniono hełm wieży. Podczas II wojny światowej nie został zniszczony, ale Niemcy zarekwirowali dzwony i zdemontowali metalowe części zabytkowych organów. W [[1945]] roku zajęty przez [[Kościół rzymskokatolicki|katolików]]. Odzyskany został kilka lat później w wyniku procesu sądowego, ale zdewastowany i pozbawiony ławek. Wyposażenie obiektu skompletowano ostatecznie dopiero w latach 90-tych XX wieku. W latach 1998-1999 kościół przeszedł częściowy remont. |
Kościół wybudowano w stylu [[Klasycyzm|klasycystycznym]]. Na przestrzeni dziejów nie ulegał większym zmianom architektonicznym, jedynie w XX-leciu międzywojennym zmieniono hełm wieży. Podczas II wojny światowej nie został zniszczony, ale Niemcy zarekwirowali dzwony i zdemontowali metalowe części zabytkowych organów. W [[1945]] roku zajęty przez [[Kościół rzymskokatolicki|katolików]]. Odzyskany został kilka lat później w wyniku procesu sądowego, ale zdewastowany i pozbawiony ławek. Wyposażenie obiektu skompletowano ostatecznie dopiero w latach 90-tych XX wieku. W latach 1998-1999 kościół przeszedł częściowy remont. |
||
Budynek [[Orientowanie (architektura)|orientowany]], jednonawowy, na planie prostokąta. Skromną [[Fasada|fasadę]] zdobi schodkowy szczyt i trójkątny [[tympanon]] wsparty na czterech [[Pilaster|pilastrach]] opatrzonych [[ |
Budynek [[Orientowanie (architektura)|orientowany]], jednonawowy, na planie prostokąta. Skromną [[Fasada|fasadę]] zdobi schodkowy szczyt i trójkątny [[tympanon]] wsparty na czterech [[Pilaster|pilastrach]] opatrzonych [[kimation]]owymi głowicami. Nad wejściem [[dzwonnica]] wtopiona w bryłę budynku. Pierwotny hełm wieży, płaski i półokrągły w zarysie, został zastąpiony wysokim i okazałym hełmem w kształcie ostrosłupa. Wieńczący dzwonnicę krzyż od lat 30-tych XX wieku był lekko zgięty w wyniku uderzenia [[piorun]]a – uszkodzenie naprawiono w 1999 roku. Wszystkie elewacje [[Boniowanie|boniowane]]. |
||
[[Plik:Suwalki 1912 kosciol ewangelicki.jpg|thumb|left|Kościół ewangelicko-augsburski Św. Trójcy w Suwałkach w 1912 roku]] |
[[Plik:Suwalki 1912 kosciol ewangelicki.jpg|thumb|left|Kościół ewangelicko-augsburski Św. Trójcy w Suwałkach w 1912 roku]] |
||
Wnętrze jednoprzestrzenne. [[Nawa]] sklepiona kolebkowo, zamknięta pozorną półokrągłą [[Absyda|absydą]] (w rzeczywistości jest to ukształtowana w tej formie ścianka działowa oddzielająca nawę od zakrystii). Wzdłuż nawy jednopiętrowe, wolnostojące [[Empora|empory]] wsparte na [[Marmoryzacja|marmoryzowanych]] [[Porządek toskański|toskańskich]] [[ |
Wnętrze jednoprzestrzenne. [[Nawa]] sklepiona kolebkowo, zamknięta pozorną półokrągłą [[Absyda|absydą]] (w rzeczywistości jest to ukształtowana w tej formie ścianka działowa oddzielająca nawę od zakrystii). Wzdłuż nawy jednopiętrowe, wolnostojące [[Empora|empory]] wsparte na [[Marmoryzacja|marmoryzowanych]] [[Porządek toskański|toskańskich]] [[kolumna]]ch, o balustradach zaokrąglonych w kierunku [[prezbiterium]]. Skromny [[ołtarz]] główny składa się z [[Mensa|mensy]], nad którą zawieszony jest XIX-wieczny obraz przedstawiający [[Ostatnia Wieczerza|Ostatnią Wieczerzę]]. Powyżej ołtarza prosta, usytuowana centralnie na wysokości empor [[ambona (architektura)|ambona]]. |
||
Na chórze muzycznym XIX-wieczne, [[Neogotyk|neogotyckie]] [[organy]]. Zdemolowany w czasie wojny instrument został wyremontowany i uruchomiony w latach 90-tych XX wieku. W nawie kościoła umieszczona została tablica pamiątkowa ku czci ostatniego przedwojennego pastora suwalskiego, ks. [[Wilhelm Artur Borkenhagen|Wilhelma Artura Borkenhagena]] (1898-1972). |
Na chórze muzycznym XIX-wieczne, [[Neogotyk|neogotyckie]] [[organy]]. Zdemolowany w czasie wojny instrument został wyremontowany i uruchomiony w latach 90-tych XX wieku. W nawie kościoła umieszczona została tablica pamiątkowa ku czci ostatniego przedwojennego pastora suwalskiego, ks. [[Wilhelm Artur Borkenhagen|Wilhelma Artura Borkenhagena]] (1898-1972). |
||
Linia 36: | Linia 35: | ||
Kościół po dziś dzień służy suwalskiej społeczności luterańskiej. Okazyjnie odbywają się w nim koncerty muzyczne. |
Kościół po dziś dzień służy suwalskiej społeczności luterańskiej. Okazyjnie odbywają się w nim koncerty muzyczne. |
||
{{ |
{{Przypisy}} |
||
{{DEFAULTSORT:Suwałki}} |
{{DEFAULTSORT:Suwałki}} |
Wersja z 17:05, 9 sty 2011
nr rej. 327 z 10.12.1969 oraz 44 z 25.05.1979[1] | |
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}} | |
Państwo | {{{państwo}}} |
---|---|
Miejscowość |
{{{miejscowość}}} |
Wyznanie | |
Wezwanie | |
Historia | |
Data budowy |
{{{data budowy}}} |
Data poświęcenia |
{{{data poświęcenia}}} |
Data likwidacji |
{{{data likwidacji}}} |
Data zniszczenia |
{{{data zniszczenia}}} |
Data zburzenia |
{{{data zburzenia}}} |
Data reaktywacji |
{{{data reaktywacji}}} |
Dane świątyni | |
Architekt | |
Styl |
{{{styl}}} |
Budulec |
cegła |
Stan obecny |
{{{stan obecny}}} |
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
[{{{www}}} Strona internetowa] |
Kościół Świętej Trójcy w Suwałkach – kościół ewangelicko-augsburski wybudowany w latach 1838–1841 według projektu Wacława Ritschla i Karola Majerskiego. Jedyna czynna obecnie świątynia luterańska na Suwalszczyźnie.
Kościół wybudowano w stylu klasycystycznym. Na przestrzeni dziejów nie ulegał większym zmianom architektonicznym, jedynie w XX-leciu międzywojennym zmieniono hełm wieży. Podczas II wojny światowej nie został zniszczony, ale Niemcy zarekwirowali dzwony i zdemontowali metalowe części zabytkowych organów. W 1945 roku zajęty przez katolików. Odzyskany został kilka lat później w wyniku procesu sądowego, ale zdewastowany i pozbawiony ławek. Wyposażenie obiektu skompletowano ostatecznie dopiero w latach 90-tych XX wieku. W latach 1998-1999 kościół przeszedł częściowy remont.
Budynek orientowany, jednonawowy, na planie prostokąta. Skromną fasadę zdobi schodkowy szczyt i trójkątny tympanon wsparty na czterech pilastrach opatrzonych kimationowymi głowicami. Nad wejściem dzwonnica wtopiona w bryłę budynku. Pierwotny hełm wieży, płaski i półokrągły w zarysie, został zastąpiony wysokim i okazałym hełmem w kształcie ostrosłupa. Wieńczący dzwonnicę krzyż od lat 30-tych XX wieku był lekko zgięty w wyniku uderzenia pioruna – uszkodzenie naprawiono w 1999 roku. Wszystkie elewacje boniowane.
Wnętrze jednoprzestrzenne. Nawa sklepiona kolebkowo, zamknięta pozorną półokrągłą absydą (w rzeczywistości jest to ukształtowana w tej formie ścianka działowa oddzielająca nawę od zakrystii). Wzdłuż nawy jednopiętrowe, wolnostojące empory wsparte na marmoryzowanych toskańskich kolumnach, o balustradach zaokrąglonych w kierunku prezbiterium. Skromny ołtarz główny składa się z mensy, nad którą zawieszony jest XIX-wieczny obraz przedstawiający Ostatnią Wieczerzę. Powyżej ołtarza prosta, usytuowana centralnie na wysokości empor ambona.
Na chórze muzycznym XIX-wieczne, neogotyckie organy. Zdemolowany w czasie wojny instrument został wyremontowany i uruchomiony w latach 90-tych XX wieku. W nawie kościoła umieszczona została tablica pamiątkowa ku czci ostatniego przedwojennego pastora suwalskiego, ks. Wilhelma Artura Borkenhagena (1898-1972).
Kościół po dziś dzień służy suwalskiej społeczności luterańskiej. Okazyjnie odbywają się w nim koncerty muzyczne.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-10-13] .