Ryft: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
Wycofano ostatnią zmianę (zrobioną przez 94.42.59.153) i przywrócono wersję 25736030 autorstwa Luckas-bot – co to jest "tergodomentrów"? |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
'''Ryft''' − typ [[rów tektoniczny|rowu tektonicznego]] o rozciągłości setek lub nawet tysięcy [[kilometr]]ów, ograniczony równoległymi do siebie [[uskok]]ami normalnymi. |
'''Ryft''' − typ [[rów tektoniczny|rowu tektonicznego]] o rozciągłości setek lub nawet tysięcy [[kilometr]]ów, ograniczony równoległymi do siebie [[uskok]]ami normalnymi. |
||
Powstaje na skutek rozciągnięcia się skorupy ziemskiej nad wznoszącą się rozgrzaną materią [[płaszcz ziemski|płaszcza ziemskiego]]. Ryfty występują w obrębie |
Powstaje na skutek rozciągnięcia się skorupy ziemskiej nad wznoszącą się rozgrzaną materią [[płaszcz ziemski|płaszcza ziemskiego]]. Ryfty występują w obrębie [[kontynent]]ów (ryfty śródkontynentalne), gdzie mogą wskazywać miejsce ich przyszłego rozpadu i wzdłuż [[grzbiet śródoceaniczny|grzbietów śródoceanicznych]], gdzie są strefą wydobywania się [[magma|magmy]] na powierzchnię i [[Spreading|rozszerzania dna oceanicznego]] ([[spreading]]). Towarzyszą im wyraźne obniżenia [[teren]]u, [[dolina ryftowa|doliny ryftowe]]. |
||
== Przykłady == |
== Przykłady == |
||
Wersja z 19:57, 3 kwi 2011
Ryft − typ rowu tektonicznego o rozciągłości setek lub nawet tysięcy kilometrów, ograniczony równoległymi do siebie uskokami normalnymi.
Powstaje na skutek rozciągnięcia się skorupy ziemskiej nad wznoszącą się rozgrzaną materią płaszcza ziemskiego. Ryfty występują w obrębie kontynentów (ryfty śródkontynentalne), gdzie mogą wskazywać miejsce ich przyszłego rozpadu i wzdłuż grzbietów śródoceanicznych, gdzie są strefą wydobywania się magmy na powierzchnię i rozszerzania dna oceanicznego (spreading). Towarzyszą im wyraźne obniżenia terenu, doliny ryftowe.
Przykłady
- Wielkie Rowy Afrykańskie
- Ryft Morza Czerwonego
- Ryft jeziora Témiscamingue
- strefa ryftowa obejmująca Zatokę Koryncką
- Ryft Górnego Renu
Aktualnie obserwuje się tworzenie nowego ryftu na terytorium Etiopii, na północy regionu Afar, w miejscu zbiegu płyt tektonicznych: afrykańskiej, arabskiej i somalijskiej. Doszło tam do ogromnego pęknięcia skorupy ziemskiej. Zjawisko zapoczątkowane zostało we wrześniu 2005 r. serią niewielkich wstrząsów sejsmicznych oraz erupcją wulkanu koło Dabbahu, po których na powierzchni terenu pojawiło się kilkanaście niepozornych pęknięć ziemi. W 2009 r. stale powiększająca się szczelina główna osiągnęła 60 km długości, głębokość jej waha się od 2 do 12 km, a krawędzie oddalone są od siebie na całej jej długości średnio o 5 m.[1]
- ↑ Krzysztof Kowalski. Afryka pęka w szwach. „Rzeczpospolita”, 2009-11-27.
Zobacz też
- Strefa ryftu
- Aulakogen (paleoryft)