Infrastruktura: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.6.4) (Robot usuwa km:ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Infrastruktura''', '''służba komunalna''' ([[łacina|łac]] ''infra'' = ''w dolnej części'' i ''structura'' = ''układ, szyk'') – podstawowe [[urządzenia]], [[budynek|budynki]] użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania [[gospodarka|gospodarki]] i [[społeczeństwo|społeczeństwa]]. |
'''Infrastruktura''', '''służba komunalna''' ([[łacina|łac]] ''infra'' = ''w dolnej części'' i ''structura'' = ''układ, szyk'') – podstawowe [[urządzenie|urządzenia]], [[budynek|budynki]] użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania [[gospodarka|gospodarki]] i [[społeczeństwo|społeczeństwa]]. |
||
Słowo infrastruktura pochodzi od dwóch słów w języku łacińskim infra stanowi pierwszy człon wyrazów złożonych odpowiadający polskiemu pod, poniżej i struktura (structura) oznacza układ i wzajemne relacje elementów (części) stanowiących całość np. budowy, ustroju, struktura kryształu, struktura społeczna, agrarna itp. Infrastruktura wspiera działalność produkcyjną, służy rozwojowi produkcji, choć sama nie bierze bezpośredniego udziału w produkcji. |
Słowo infrastruktura pochodzi od dwóch słów w języku łacińskim infra stanowi pierwszy człon wyrazów złożonych odpowiadający polskiemu pod, poniżej i struktura (structura) oznacza układ i wzajemne relacje elementów (części) stanowiących całość np. budowy, ustroju, struktura kryształu, struktura społeczna, agrarna itp. Infrastruktura wspiera działalność produkcyjną, służy rozwojowi produkcji, choć sama nie bierze bezpośredniego udziału w produkcji. |
||
== Cechy infrastruktury == |
== Cechy infrastruktury == |
||
# służebny charakter – nie istnieje sama dla siebie, lecz świadczy usługi dotyczące obsługi sfery produkcyjnej bądź konsumpcyjnej |
# służebny charakter – nie istnieje sama dla siebie, lecz świadczy usługi dotyczące obsługi sfery produkcyjnej bądź konsumpcyjnej; |
||
# bryłowatość urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne, nie da się ich budować etapami |
# bryłowatość urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne, nie da się ich budować etapami; |
||
# wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość zwracają się dopiero w długim okresie |
# wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość zwracają się dopiero w długim okresie; |
||
# skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury rosną co pewien czas jako konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury |
# skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury rosną co pewien czas jako konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury |
||
# długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi |
# długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi; |
||
# immobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu |
# immobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu; |
||
# urządzenia infrastruktury są względem siebie komplementarne a nie substytucyjne |
# urządzenia infrastruktury są względem siebie komplementarne a nie substytucyjne. |
||
== Funkcje infrastruktury == |
== Funkcje infrastruktury == |
||
# transferowa – stwarza warunki przepływu w przestrzeni dóbr, energii oraz ludzi |
# transferowa – stwarza warunki przepływu w przestrzeni dóbr, energii oraz ludzi; |
||
# usługowa – zaspokaja popyt na usługi zgłaszany poprzez sferę produkcyjną oraz konsumpcyjną |
# usługowa – zaspokaja popyt na usługi zgłaszany poprzez sferę produkcyjną oraz konsumpcyjną; |
||
# integracyjna – kształtuje więź społeczną, ekonomiczną i informacyjną w układach regionalnych |
# integracyjna – kształtuje więź społeczną, ekonomiczną i informacyjną w układach regionalnych; |
||
# lokalizacyjna – poziom rozwoju infrastruktury na danym terenie świadczy o poziomie jego atrakcyjności (dostępność sieci transportowej, energii, zasobów wodnych itp.) |
# lokalizacyjna – poziom rozwoju infrastruktury na danym terenie świadczy o poziomie jego atrakcyjności (dostępność sieci transportowej, energii, zasobów wodnych itp.); |
||
# akceleracyjna – poziom zagospodarowania infrastrukturalnego stanowi przesłankę rozwoju gospodarczego określonych regionów; rezerwa potencjału infrastruktury stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego danego obszaru |
# akceleracyjna – poziom zagospodarowania infrastrukturalnego stanowi przesłankę rozwoju gospodarczego określonych regionów; rezerwa potencjału infrastruktury stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego danego obszaru. |
||
== Podział == |
== Podział == |
||
Linia 38: | Linia 38: | ||
*** Inne usługi [[radio]]we |
*** Inne usługi [[radio]]we |
||
** Infrastruktura transportowa |
** Infrastruktura transportowa |
||
*** [[Transport zbiorowy]] |
|||
*** Komunikacja publiczna |
|||
**** Transport po wodach terytorialnych (po rzekach i jeziorach) |
**** Transport po wodach terytorialnych (po rzekach i jeziorach) |
||
**** [[Żegluga|Transport morski]] (i oceaniczny) |
**** [[Żegluga|Transport morski]] (i oceaniczny) |
||
Linia 46: | Linia 46: | ||
**** [[Lotnisko|Lotniska]] |
**** [[Lotnisko|Lotniska]] |
||
**** Radiowe systemy nawigacyjne dla potrzeb transportu lotniczego i morskiego |
**** Radiowe systemy nawigacyjne dla potrzeb transportu lotniczego i morskiego |
||
*** [[ |
*** [[Transport indywidualny]] |
||
**** [[Ulica|Ulice]] |
**** [[Ulica|Ulice]] |
||
**** [[Droga rowerowa|Drogi rowerowe]] |
**** [[Droga rowerowa|Drogi rowerowe]] |
||
Linia 94: | Linia 94: | ||
#* lądowiska |
#* lądowiska |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Infrastruktura krytyczna]] |
* [[Infrastruktura krytyczna]] |
||
Wersja z 21:17, 14 mar 2012
Infrastruktura, służba komunalna (łac infra = w dolnej części i structura = układ, szyk) – podstawowe urządzenia, budynki użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa. Słowo infrastruktura pochodzi od dwóch słów w języku łacińskim infra stanowi pierwszy człon wyrazów złożonych odpowiadający polskiemu pod, poniżej i struktura (structura) oznacza układ i wzajemne relacje elementów (części) stanowiących całość np. budowy, ustroju, struktura kryształu, struktura społeczna, agrarna itp. Infrastruktura wspiera działalność produkcyjną, służy rozwojowi produkcji, choć sama nie bierze bezpośredniego udziału w produkcji.
Cechy infrastruktury
- służebny charakter – nie istnieje sama dla siebie, lecz świadczy usługi dotyczące obsługi sfery produkcyjnej bądź konsumpcyjnej;
- bryłowatość urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne, nie da się ich budować etapami;
- wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość zwracają się dopiero w długim okresie;
- skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury rosną co pewien czas jako konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury
- długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi;
- immobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu;
- urządzenia infrastruktury są względem siebie komplementarne a nie substytucyjne.
Funkcje infrastruktury
- transferowa – stwarza warunki przepływu w przestrzeni dóbr, energii oraz ludzi;
- usługowa – zaspokaja popyt na usługi zgłaszany poprzez sferę produkcyjną oraz konsumpcyjną;
- integracyjna – kształtuje więź społeczną, ekonomiczną i informacyjną w układach regionalnych;
- lokalizacyjna – poziom rozwoju infrastruktury na danym terenie świadczy o poziomie jego atrakcyjności (dostępność sieci transportowej, energii, zasobów wodnych itp.);
- akceleracyjna – poziom zagospodarowania infrastrukturalnego stanowi przesłankę rozwoju gospodarczego określonych regionów; rezerwa potencjału infrastruktury stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego danego obszaru.
Podział
- infrastruktura społeczna
- infrastruktura techniczna
- Zaopatrzenie w:
- Prąd (elektrownie)
- Gaz (gazociągi)
- Ogrzewanie (Ciepło)
- Wodę (wodociągi)
- Usuwanie
- Usuwanie śmieci
- Usuwanie ścieków, kanalizacja
- Odzyskiwanie wartościowych materiałów
- Komunikacja
- Infrastruktura transportowa
- Transport zbiorowy
- Transport po wodach terytorialnych (po rzekach i jeziorach)
- Transport morski (i oceaniczny)
- Transport kolejowy (infrastruktura kolejowa)
- Transport samochodowy
- Transport lotniczy
- Lotniska
- Radiowe systemy nawigacyjne dla potrzeb transportu lotniczego i morskiego
- Transport indywidualny
- Transport zbiorowy
- Zaopatrzenie w:
Klasyfikacja i podstawowy podział infrastruktury transportu
Dwa podstawowe rodzaje klasyfikacji:
- infrastruktura o charakterze przestrzennym: liniowa i punktowa
- infrastruktura gałęziowa
Podstawowy podział infrastruktury transportu
- Podział wg 1 rodzaju klasyfikacji:
- liniowa sieć transportowa obejmująca: drogi kołowe; drogi kolejowe i drogi wodne śródlądowe.
- punkty (węzły) transportowe: stacje kolejowe; terminale intermodalne; porty morskie; porty wodne śródlądowe; porty lotnicze; centra logistyczne; przejścia graniczne.
- Podział wg 2 rodzaju klasyfikacji:
- infrastruktura drogowa
- infrastruktura kolejowa
- infrastruktura morska
- infrastruktura wodna śródlądowa
- infrastruktura lotnicza
Elementy infrastruktury transportowej (liniowej i punktowej)
- Drogowa:
- drogi kołowe – infrastruktura liniowa,
- mosty,
- tunele,
- skrzyżowania (z innymi drogami i liniami kolejowymi),
- węzły drogowe (parkingi, place przeładunkowe, manewrowe, drogowe przejścia graniczne),
- sygnalizacja,
- urządzenia do pobierania opłat.
- Kolejowa:
- linie kolejowe (tory z podkładami) wraz z budowlami inżynierskimi (mosty, wiadukty, tunele, przepusty, przejazdy kolejowe),
- urządzenia zabezpieczenia ruchu i łączności, sygnalizacja, sieć energetyczna (trakcja), sieć wodno-kanalizacyjna,
- stacje (osobowe i towarowe – łącznie z peronami, placami utwardzonymi, etc.), terminale intermodalne, bocznice kolejowe, posterunki odgałęźne i odstępowe.
- Morska:
- morskie obszary brzegowe (przybrzeżne) – przyległe odcinki linii brzegowych,
- port morski z infrastrukturą: budowle hydro-techniczne (np. tory podejściowe, kanały), nabrzeża, place utwardzone (do przeładunków, składowania, magazynowania, parkowania, etc.), tory kolejowe, miejsca postojowe, doki.
- Wodna śródlądowa:
- rzeki, kanały, jeziora i inne odcinki wodne specjalnie przystosowane do nawigacji,
- urządzenia nawigacyjne i sygnalizacyjne (stałe oznakowania),
- śluzy i stopnie wodne,
- porty wodne śródlądowe i infrastrukturą towarzyszącą.
- Lotnicza:
- „korytarze powietrzne” (po zainstalowaniu naziemnych urządzeń prowadzenia, nadzoru i kontroli ruchu),
- porty lotnicze z infrastrukturą, w tym pasy startowe,
- urządzenia nadzoru i kontroli ruchu,
- lądowiska