Teorie wielkiej unifikacji: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 20:42, 4 lip 2006

Teorie wielkiej unifikacji (ang. Grand Unification Theory - GUT) to teorie łączące chromodynamikę kwantową i teorię oddziaływań elektrosłabych. Przedstawiają one oddziaływanie silne, słabe i elektromagnetyczne jako przejaw jednego, zunifikowanego oddziaływania. Żadna z dotychczasowych teorii wielkiej unifikacji nie została potwierdzona doświadczalnie.

Teorie wielkiej unifikacji wskazują nowe symetrie między cząstkami elementarnymi, co pozwala je traktować jako różne przejawy jednej cząstki. Większość teorii postuluje istnienie nowych cząstek (dotychczas nieodkrytych) i nowych procesów zachodzących z ich udziałem.

Wspólną cechą teorii wielkiej unifikacji jest przewidywanie rozpadu protonu. Nie zaobserwowano dotychczas tego procesu.

Motywacją teorii wielkiej unifikacji jest potrzeba uproszczenia grupy symetrii Modelu Standardowego: SU(3)xSU(2)xU(1). Jest ona iloczynem grup symetrii [chromodynamiki SU(3) i teorii oddziaływań elektrosłabych (Teorii Małej Unifikacji) SU(2)xU(1). Posiada ona trzy parametry, których zależności nie mają żadnego wyjaśnienia teoretycznego. Teorie wielkiej unifikacji zakładają, że symetria ta jest odbiciem większej symetrii, która została złamana we wczesnych etapach istnienia Wszechświata. Grupa tej symetrii tłumaczy związki pomiędzy parametrami Modelu Standardowego.

Najprostsza teoria wielkiej unifikacji uogólnia grupę SU(3)xSU(2)xU(1) do grupy SU(5). Inne teorie opisują grupy: SU(4)xSU(4), SO(10).

Teoretycy poszukują wciąż teorii, która unifikowałaby elektromagnetyzm, oddziaływania słabe, silne oraz grawitację. Unifikacja grawitacji z innymi oddziaływaniami wymaga stworzenia nowego aparatu matematycznego. Algebry takich teorii nie są grupami lecz superalgebrami i opisują symetrię zwaną supersymetrią.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Teorie wielkiej unifikacji''' ([[Język angielski|ang.]] Grand Unification Theory - GUT) to [[teoria|teorie]] łączące [[chromodynamika kwantowa|chromodynamikę kwantową]] i teorię [[teoria oddziaływań elektrosłabych|oddziaływań elektrosłabych]]. Przedstawiają one [[oddziaływanie silne]], [[oddziaływanie słabe|słabe]] i [[oddziaływanie elektromagnetyczne|elektromagnetyczne]] jako przejaw jednego, zunifikowanego [[oddziaływanie|oddziaływania]]. Żadna z dotychczasowych teorii wielkiej unifikacji nie została potwierdzona doświadczalnie.
+'''Teorie wielkiej unifikacji''' ([[Język angielski|ang.]] Grand Unification Theory - GUT) to [[Teoria|teorie]] łączące [[Chromodynamika kwantowa|chromodynamikę kwantową]] i teorię [[Teoria oddziaływań elektrosłabych|oddziaływań elektrosłabych]]. Przedstawiają one [[oddziaływanie silne]], [[Oddziaływanie słabe|słabe]] i [[Oddziaływanie elektromagnetyczne|elektromagnetyczne]] jako przejaw jednego, zunifikowanego [[Oddziaływanie|oddziaływania]]. Żadna z dotychczasowych teorii wielkiej unifikacji nie została potwierdzona doświadczalnie.
-Teorie wielkiej [[unifikacja (fizyka)|unifikacji]] wskazują nowe [[symetria fizyczna|symetrie]] między [[cząstka elementarna|cząstkami elementarnymi]], co pozwala je traktować jako różne przejawy jednej cząstki. Większość teorii postuluje istnienie nowych cząstek (dotychczas nieodkrytych) i nowych procesów zachodzących z ich udziałem.
+Teorie wielkiej [[Unifikacja (fizyka)|unifikacji]] wskazują nowe [[Symetria fizyczna|symetrie]] między [[Cząstka elementarna|cząstkami elementarnymi]], co pozwala je traktować jako różne przejawy jednej cząstki. Większość teorii postuluje istnienie nowych cząstek (dotychczas nieodkrytych) i nowych procesów zachodzących z ich udziałem.
-Wspólną cechą teorii wielkiej unifikacji jest przewidywanie rozpadu [[proton (cząstka elementarna)|protonu]]. Nie zaobserwowano dotychczas tego [[proces]]u.
+Wspólną cechą teorii wielkiej unifikacji jest przewidywanie rozpadu [[Proton (cząstka elementarna)|protonu]]. Nie zaobserwowano dotychczas tego [[proces]]u.
-Motywacją teorii wielkiej unifikacji jest potrzeba uproszczenia grupy symetrii [[Model Standardowy|Modelu Standardowego]]: '''SU(3)xSU(2)xU(1)'''. Jest ona [[Mnożenie|iloczynem]] grup symetrii [chromodynamiki '''SU(3)''' i teorii oddziaływań elektrosłabych ([[teoria oddziaływań elektrosłabych|Teorii Małej Unifikacji]]) '''SU(2)xU(1)'''. Posiada ona trzy parametry, których zależności nie mają żadnego wyjaśnienia teoretycznego. Teorie wielkiej unifikacji zakładają, że [[symetria fizyczna|symetria]] ta jest odbiciem większej symetrii, która została [[symetria złamana|złamana]] we wczesnych etapach istnienia [[Wszechświat]]a. [[Grupa]] owej symetrii tłumaczy związki pomiędzy parametrami Modelu Standardowego.
+Motywacją teorii wielkiej unifikacji jest potrzeba uproszczenia grupy symetrii [[Model Standardowy|Modelu Standardowego]]: '''SU(3)xSU(2)xU(1)'''. Jest ona [[Mnożenie|iloczynem]] grup symetrii [chromodynamiki '''SU(3)''' i teorii oddziaływań elektrosłabych ([[Teoria oddziaływań elektrosłabych|Teorii Małej Unifikacji]]) '''SU(2)xU(1)'''. Posiada ona trzy parametry, których zależności nie mają żadnego wyjaśnienia teoretycznego. Teorie wielkiej unifikacji zakładają, że symetria ta jest odbiciem większej symetrii, która została [[Symetria złamana|złamana]] we wczesnych etapach istnienia [[Wszechświat]]a. [[Grupa (matematyka)|Grupa]] tej symetrii tłumaczy związki pomiędzy parametrami Modelu Standardowego.
 Najprostsza teoria wielkiej unifikacji uogólnia grupę '''SU(3)xSU(2)xU(1)''' do grupy '''SU(5)'''. Inne teorie opisują grupy: '''SU(4)xSU(4)''', '''SO(10)'''.
+Teoretycy poszukują wciąż teorii, która unifikowałaby elektromagnetyzm, oddziaływania słabe, silne oraz [[Grawitacja|grawitację]]. Unifikacja grawitacji z innymi oddziaływaniami wymaga stworzenia nowego aparatu matematycznego. [[Algebra|Algebry]] takich teorii nie są grupami lecz superalgebrami i opisują symetrię zwaną supersymetrią.
-[[Kategoria:Fizyka]]
+[[Kategoria:Fizyka]]
-Teoretycy poszukują wciąż teorii, która unifikowałaby elektromagnetyzm, oddziaływania słabe, silne oraz [[grawitacja|grawitację]]. Unifikacja grawitacji z innymi oddziaływaniami wymaga stworzenia nowego aparatu matematycznego. [[Algebra|Algebry]] takich teorii nie są [[teoria grup|grupami]] lecz superalgebrami i opisują symetrię zwaną supersymetrią.
 [[br:Peurunvanidigezh]]