Jenő Ádám: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}} |
m MalarzBOT: Nagłówki w mobilnej wersji Wikipedii |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Jenő Ádám''' (ur. [[13 grudnia]] [[1896]] w [[Szigetszentmiklós]], zm. [[15 maja]] [[1982]] w [[Budapeszt|Budapeszcie]]) - węgierski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny, również etnograf. |
'''Jenő Ádám''' (ur. [[13 grudnia]] [[1896]] w [[Szigetszentmiklós]], zm. [[15 maja]] [[1982]] w [[Budapeszt|Budapeszcie]]) - węgierski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny, również etnograf. |
||
== Życiorys == |
|||
Przez parę lat przebywał w [[Rosja|Rosji]], gdzie organizował chóry oraz był dyrygentem objazdowego teatru. Po zakończeniu [[I wojna światowa|wojny światowej]] powrócił do kraju. Osiadł w Budapeszcie. Tutaj w latach [[1921]]-[[1925]] podjął studia w Akademii Muzycznej. Kompozycji uczył go [[Zoltán Kodály]]. Ukończył wtedy również studia pedagogiczne. Studia nad kompozycją kontynuował u [[Felix Weingartner|Felixa Weingartnera]] w [[Bazylea|Bazylei]]. W roku [[1925]] brał udział w akcji zbierania [[folklor]]u węgierskiego. Owocem tego był wygłaszany na uniwersytetach i w radio cykl wykładów na temat [[muzyka ludowa|muzyki ludowej]]. Bogaty w doświadczenie zdobyte w Rosji działał również jako dyrygent chórów, przede wszystkim chóru Akademii Muzycznej ([[1929]]-[[1949]]) i Budapeszteńskiego chóru Palestriny. W roku [[1930]] rozpoczął pracę w Akademii Muzycznej w Budapeszcie, gdzie prowadził kształcenie słuchu. W latach [[1933]]-[[1942]] był kierownikiem artystycznym zespołu [[Budai Delárda]]. W drugiej połowie lat 30. koncertował za granicą. W [[1938]] r. został profesorem w akademii, w której pracował do [[1959]] r. W roku [[1957]] został odznaczony [[Order Kossutha|Orderem Kossutha]]. |
Przez parę lat przebywał w [[Rosja|Rosji]], gdzie organizował chóry oraz był dyrygentem objazdowego teatru. Po zakończeniu [[I wojna światowa|wojny światowej]] powrócił do kraju. Osiadł w Budapeszcie. Tutaj w latach [[1921]]-[[1925]] podjął studia w Akademii Muzycznej. Kompozycji uczył go [[Zoltán Kodály]]. Ukończył wtedy również studia pedagogiczne. Studia nad kompozycją kontynuował u [[Felix Weingartner|Felixa Weingartnera]] w [[Bazylea|Bazylei]]. W roku [[1925]] brał udział w akcji zbierania [[folklor]]u węgierskiego. Owocem tego był wygłaszany na uniwersytetach i w radio cykl wykładów na temat [[muzyka ludowa|muzyki ludowej]]. Bogaty w doświadczenie zdobyte w Rosji działał również jako dyrygent chórów, przede wszystkim chóru Akademii Muzycznej ([[1929]]-[[1949]]) i Budapeszteńskiego chóru Palestriny. W roku [[1930]] rozpoczął pracę w Akademii Muzycznej w Budapeszcie, gdzie prowadził kształcenie słuchu. W latach [[1933]]-[[1942]] był kierownikiem artystycznym zespołu [[Budai Delárda]]. W drugiej połowie lat 30. koncertował za granicą. W [[1938]] r. został profesorem w akademii, w której pracował do [[1959]] r. W roku [[1957]] został odznaczony [[Order Kossutha|Orderem Kossutha]]. |
||
Jako organizator szkolnictwa muzycznego i pedagog Ádám stał się znaczącym autorytetem w sprawach wychowania muzycznego. Razem ze swoim wcześniejszym nauczycielem, Kodályem, współpracował nad reformą nauczania muzyki. Wraz z nim opublikował kilka prac z tego zakresu, m.in. podręcznik ''Isó-Mi'' dla podstawowych i średnich [[szkoła muzyczna|szkół muzycznych]]. Publikował liczne artykuły w czasopismach specjalistycznych. |
Jako organizator szkolnictwa muzycznego i pedagog Ádám stał się znaczącym autorytetem w sprawach wychowania muzycznego. Razem ze swoim wcześniejszym nauczycielem, Kodályem, współpracował nad reformą nauczania muzyki. Wraz z nim opublikował kilka prac z tego zakresu, m.in. podręcznik ''Isó-Mi'' dla podstawowych i średnich [[szkoła muzyczna|szkół muzycznych]]. Publikował liczne artykuły w czasopismach specjalistycznych. |
||
== Twórczość == |
|||
W twórczości kompozytorskiej, w dużej mierze opartej na węgierskim folklorze, ulegał wpływom swoich nauczycieli, przede wszystkim Kodláya. Jego największymi dziełami są [[Opera (dzieło)|opera]] komiczna z 1930 r. ''Magyar Karácsony'' (''Węgierskie Boże Narodzenie'') do słów Tűdősa oraz [[suita]] orkiestrowa ''Domenica''. Ponadto pisał utwory chóralne (głównie [[kantata|kantaty]]) i kameralne (w tym 2 kwartety). |
W twórczości kompozytorskiej, w dużej mierze opartej na węgierskim folklorze, ulegał wpływom swoich nauczycieli, przede wszystkim Kodláya. Jego największymi dziełami są [[Opera (dzieło)|opera]] komiczna z 1930 r. ''Magyar Karácsony'' (''Węgierskie Boże Narodzenie'') do słów Tűdősa oraz [[suita]] orkiestrowa ''Domenica''. Ponadto pisał utwory chóralne (głównie [[kantata|kantaty]]) i kameralne (w tym 2 kwartety). |
||
== Bibliografia == |
|||
# Jerzy Habela: ''Ádám Jenő'' [w:] ''Encyklopedia Muzyczna PWM. Część biograficzna'' t. 1, PWM, Kraków 1979 |
# Jerzy Habela: ''Ádám Jenő'' [w:] ''Encyklopedia Muzyczna PWM. Część biograficzna'' t. 1, PWM, Kraków 1979 |
||
Wersja z 16:11, 1 paź 2014
Jenő Ádám (ur. 13 grudnia 1896 w Szigetszentmiklós, zm. 15 maja 1982 w Budapeszcie) - węgierski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny, również etnograf.
Życiorys
Przez parę lat przebywał w Rosji, gdzie organizował chóry oraz był dyrygentem objazdowego teatru. Po zakończeniu wojny światowej powrócił do kraju. Osiadł w Budapeszcie. Tutaj w latach 1921-1925 podjął studia w Akademii Muzycznej. Kompozycji uczył go Zoltán Kodály. Ukończył wtedy również studia pedagogiczne. Studia nad kompozycją kontynuował u Felixa Weingartnera w Bazylei. W roku 1925 brał udział w akcji zbierania folkloru węgierskiego. Owocem tego był wygłaszany na uniwersytetach i w radio cykl wykładów na temat muzyki ludowej. Bogaty w doświadczenie zdobyte w Rosji działał również jako dyrygent chórów, przede wszystkim chóru Akademii Muzycznej (1929-1949) i Budapeszteńskiego chóru Palestriny. W roku 1930 rozpoczął pracę w Akademii Muzycznej w Budapeszcie, gdzie prowadził kształcenie słuchu. W latach 1933-1942 był kierownikiem artystycznym zespołu Budai Delárda. W drugiej połowie lat 30. koncertował za granicą. W 1938 r. został profesorem w akademii, w której pracował do 1959 r. W roku 1957 został odznaczony Orderem Kossutha.
Jako organizator szkolnictwa muzycznego i pedagog Ádám stał się znaczącym autorytetem w sprawach wychowania muzycznego. Razem ze swoim wcześniejszym nauczycielem, Kodályem, współpracował nad reformą nauczania muzyki. Wraz z nim opublikował kilka prac z tego zakresu, m.in. podręcznik Isó-Mi dla podstawowych i średnich szkół muzycznych. Publikował liczne artykuły w czasopismach specjalistycznych.
Twórczość
W twórczości kompozytorskiej, w dużej mierze opartej na węgierskim folklorze, ulegał wpływom swoich nauczycieli, przede wszystkim Kodláya. Jego największymi dziełami są opera komiczna z 1930 r. Magyar Karácsony (Węgierskie Boże Narodzenie) do słów Tűdősa oraz suita orkiestrowa Domenica. Ponadto pisał utwory chóralne (głównie kantaty) i kameralne (w tym 2 kwartety).
Bibliografia
- Jerzy Habela: Ádám Jenő [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM. Część biograficzna t. 1, PWM, Kraków 1979