Zawrat Kasprowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: poprawki |
drobne red. |
||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
== Opis == |
== Opis == |
||
Zawrat Kasprowy oddziela [[Dolina Jaworzynka|dolinę Jaworzynkę]] od [[Dolina Kasprowa|Doliny Kasprowej]], a dokładniej jej odnogi – [[Dolina Stare Szałasiska|Starych Szałasisk]]. Obejmuje odcinek grani od [[Jaworzyńska Przełęcz (Dolina Bystrej)|Jaworzyńskiej Przełęczy]] (1605 m) po [[Jaworzyńskie Rówienki|Rówienki]] (1491 m)<ref name=WET/><ref name=CW/>. Jego najwyższy wierzchołek to [[Jaworzyńska Czuba]] (ok. 1625 m). Ma długość około 800 m. Zbudowany jest całkowicie ze skał [[wapień|wapiennych]]. Mniej więcej w środku długości znajduje się szerokie i płytkie wcięcie zwane [[Szerokie Siodło (Zawrat Kasprowy)|Szerokim Siodłem]] (ok. 1575 m). Do doliny Jaworzynki opada spod niego żleb [[Szerokie (dolina Jaworzynka)|Szerokie]]. Stok opadający do Jaworzynki jest stromy (średnie nachylenie ok. 45%), ale całkowicie porośnięty lasem. Natomiast do Starych Szałasisk grań opada murem skalnym<ref name=CW/>. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono występowanie [[goryczuszka lodnikowa|goryczuszki lodnikowej]] – bardzo rzadkiej rośliny, w Polsce występującej tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach (ok. 10 w całych polskich Tatrach)<ref name=K>{{Cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Halina |nazwisko2=Piękoś-Mirkowa |tytuł=Czerwona księga Karpat Polskich |wydawca=Instytut Botaniki PAN |miejsce=Kraków |data=2008 |isbn =978-83-89648-71-6}}</ref>. |
Zawrat Kasprowy oddziela [[Dolina Jaworzynka|dolinę Jaworzynkę]] od [[Dolina Kasprowa|Doliny Kasprowej]], a dokładniej jej odnogi – [[Dolina Stare Szałasiska|Starych Szałasisk]]. Obejmuje odcinek grani od [[Jaworzyńska Przełęcz (Dolina Bystrej)|Jaworzyńskiej Przełęczy]] (1605 m) po [[Jaworzyńskie Rówienki|Rówienki]] (1491 m)<ref name=WET/><ref name=CW/>. Jego najwyższy wierzchołek to [[Jaworzyńska Czuba]] (ok. 1625 m). Ma długość około 800 m. Zbudowany jest całkowicie ze skał [[wapień|wapiennych]]. Mniej więcej w środku długości znajduje się szerokie i płytkie wcięcie zwane [[Szerokie Siodło (Zawrat Kasprowy)|Szerokim Siodłem]] (ok. 1575 m). Do doliny Jaworzynki opada spod niego żleb [[Szerokie (dolina Jaworzynka)|Szerokie]]. Stok opadający do Jaworzynki jest stromy (średnie nachylenie ok. 45%), ale całkowicie porośnięty lasem. Natomiast do Starych Szałasisk grań opada murem skalnym<ref name=CW/>. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono występowanie [[goryczuszka lodnikowa|goryczuszki lodnikowej]] – bardzo rzadkiej rośliny, w Polsce występującej tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach (ok. 10 w całych polskich Tatrach)<ref name=K>{{Cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Halina |nazwisko2=Piękoś-Mirkowa |tytuł=Czerwona księga Karpat Polskich |wydawca=Instytut Botaniki PAN |miejsce=Kraków |data=2008 |isbn =978-83-89648-71-6}}</ref>. |
||
W zboczach opadających do Jaworzynki znajdują się niewielkie jaskinie, z których cztery stanowią od wielu lat gawry niedźwiedzi. Są to: [[Dziura z Gawrą]], Gawra pod Granią, Siwa Nyża i Gawra nad Jaworzynką<ref>{{Cytuj|tytuł=Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy|data dostępu=2017-01-13|opublikowany=jaskiniepolski.pgi.gov.pl|url=http://jaskiniepolski.pgi.gov.pl/}}</ref>. |
|||
== Taternictwo == |
== Taternictwo == |
||
Wersja z 21:03, 13 sty 2017
Zawrat Kasprowy lub Jaworzyńskie Turnie – fragment północno-zachodniej grani Kopy Magury w polskich Tatrach Zachodnich.
Nazewnictwo
Wielka encyklopedia tatrzańska używa nazwy Jaworzyńskie Turnie, zaś nazwy Zawrat Kasprowy tylko do określenia części stoków: pionowego muru skalnego nad Doliną Kasprową[1]. Według Władysława Cywińskiego obydwie nazwy są ludowego pochodzenia, na różnych mapach używane są zamiennie i oznaczają to samo: fragment grani. W praktyce przez taterników, ratowników i turystów dużo częściej używana jest nazwa Zawrat Kasprowy[2].
Opis
Zawrat Kasprowy oddziela dolinę Jaworzynkę od Doliny Kasprowej, a dokładniej jej odnogi – Starych Szałasisk. Obejmuje odcinek grani od Jaworzyńskiej Przełęczy (1605 m) po Rówienki (1491 m)[1][2]. Jego najwyższy wierzchołek to Jaworzyńska Czuba (ok. 1625 m). Ma długość około 800 m. Zbudowany jest całkowicie ze skał wapiennych. Mniej więcej w środku długości znajduje się szerokie i płytkie wcięcie zwane Szerokim Siodłem (ok. 1575 m). Do doliny Jaworzynki opada spod niego żleb Szerokie. Stok opadający do Jaworzynki jest stromy (średnie nachylenie ok. 45%), ale całkowicie porośnięty lasem. Natomiast do Starych Szałasisk grań opada murem skalnym[2]. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono występowanie goryczuszki lodnikowej – bardzo rzadkiej rośliny, w Polsce występującej tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach (ok. 10 w całych polskich Tatrach)[3].
W zboczach opadających do Jaworzynki znajdują się niewielkie jaskinie, z których cztery stanowią od wielu lat gawry niedźwiedzi. Są to: Dziura z Gawrą, Gawra pod Granią, Siwa Nyża i Gawra nad Jaworzynką[4].
Taternictwo
Opadający do Starych Szałasisk mur skalny ma wysokość 35–110 m, jest jednolity i nie ma w nim żadnych „słabych punktów”. Ściany są pionowe, miejscami występują nawet przewieszki. Poprowadzono tutaj około 30 dróg wspinaczkowych o dużych trudnościach, większość w stopniu VI–VII skali trudności dróg skalnych, ale jedna ma stopień VIII. Opisuje je szczegółowo Władysław Cywiński w szczegółowym przewodniku Tatry (tom 13)[2]. Wspinaczka tutaj jest jednak przez Tatrzański Park Narodowy zabroniona.
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d Władysław Cywiński: Tatry. Przewodnik szczegółowy. Tom 13. Kasprowy Wierch. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2008. ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2017-01-13].