Morgante: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek |
drobne techniczne |
||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
== Znaczenie == |
== Znaczenie == |
||
Znaczenie poematu Pulciego wynika z jego prekursorskiej roli wobec innych eposów włoskiego renesansu, ''[[Roland zakochany|Orlanda zakochanego]]'' (''Orlando Innamorato'') [[Matteo Maria Boiardo|Mattea Marii Boiarda]], ''[[Orland szalony|Orlanda szalonego]]'' (''Orlando furioso'') [[Ludovico Ariosto|Ludovica Ariosta]] i ''[[Jerozolima wyzwolona|Jerozolimy wyzwolonej]]'' [[Torquato Tasso|Torquata Tassa]] |
Znaczenie poematu Pulciego wynika z jego prekursorskiej roli wobec innych eposów włoskiego renesansu, ''[[Roland zakochany|Orlanda zakochanego]]'' (''Orlando Innamorato'') [[Matteo Maria Boiardo|Mattea Marii Boiarda]], ''[[Orland szalony|Orlanda szalonego]]'' (''Orlando furioso'') [[Ludovico Ariosto|Ludovica Ariosta]] i ''[[Jerozolima wyzwolona|Jerozolimy wyzwolonej]]'' [[Torquato Tasso|Torquata Tassa]]. |
||
== Przekłady == |
== Przekłady == |
||
Wersja z 13:09, 28 sty 2020
Morgante – epos renesansowego włoskiego poety Luigiego Pulciego[1]. Poemat ten zapoczątkował we Włoszech tradycję pisania obszernych epickich dzieł wierszowanych. Został opublikowany w pełnej wersji w 1483 roku. Niekiedy stosuje się wobec niego nazwę Morgante maggiore, która odróżnia ostateczną redakcję dzieła od jego wcześniejszego wydania.
Charakterystyka ogólna
Morgante jest utworem epickim o znacznych rozmiarach. Utwór ten jest jednym z najdłuższych poematów w całej literaturze europejskiej. Składa się z dwudziestu ośmiu pieśni[2]. Zbudowany został z trzech tysięcy siedmiuset sześćdziesięciu trzech strof ośmiowersowych i liczy w sumie trzydzieści tysięcy sto cztery wersy[2]. Dla porównania, Pan Tadeusz Adama Mickiewicza ma niespełna 10 000 wersów.
Forma
Strofy poematu realizują model oktawy (po włosku ottava rima). Zwrotka taka jest zbudowana z wersów jedenastozgłoskowych (endecasillabo) i rymuje się abababcc[3]. Jako pierwszy oktawy w poematach epickich użył w czternastym wieku Giovanni Boccaccio[3], jednak dopiero poeci wieku piętnastego Pulci i Boiardo, uczynili z tej strofy podstawową zwrotkę eposów bohaterskich, jak również poematów heroikomicznych[4].
- In principio era il Verbo appresso a Dio,
- Ed era Iddio il Verbo, e il Verbo Lui:
- Quest'era nel principio, al parer mio,
- E nulla si può far sanza costui:
- Però, giusto Signor, benigno e pio,
- Mandami solo un degli Angeli tui,
- Che m’accompagni, e rechimi a memoria
- Una famosa, antica e degna storia[5].
Bohaterowie
Utwór bazuje na Pieśni o Rolandzie i późniejszych opracowaniach[6] losów Rolanda i bitwie w wąwozie Roncevaux[7]. Głównymi bohaterami poematu są Orlando i Rinaldo, paladyni Karola Wielkiego oraz tytułowy Morgante, olbrzym[2]. Negatywnym bohaterem, źródłem wszelkich nieszczęść, jest Ganelon Moguntczyk, który spiskuje przeciwko szlachetnym rycerzom z Saracenami[2].
Znaczenie
Znaczenie poematu Pulciego wynika z jego prekursorskiej roli wobec innych eposów włoskiego renesansu, Orlanda zakochanego (Orlando Innamorato) Mattea Marii Boiarda, Orlanda szalonego (Orlando furioso) Ludovica Ariosta i Jerozolimy wyzwolonej Torquata Tassa.
Przekłady
Pieśń pierwszą eposu Pulciego przełożył na język angielski George Gordon Byron[8]. Na język polski przetłumaczone zostały (przez Edwarda Porębowicza) tylko nieliczne oktawy poematu. Zostały one zamieszczone w przedwojennej antologii Panteon wielkich twórców poezji i prozy: antologja literatury powszechnej[9].
Przypisy
- ↑ Pulci, Luigi. Enciclopedie on line. [dostęp 2016-11-13]. (wł.).
- ↑ a b c d Walerian Preisner: Luigi Pulci i jego "Morgante". Studium o pierwszym włoskim poecie epickim wielkiego stylu. Toruń: 1966, s. 64-71.
- ↑ a b Ottava rima, poetic form. Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2016-11-13]. (ang.).
- ↑ Luigi Pulci, Italian poet. Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2016-11-13]. (ang.).
- ↑ Luigi Pulci: Morgante maggiore I, Canto primo. it.wikisource.org. [dostęp 2016-11-13]. (wł.).
- ↑ Luigi Pulci Facts. biography.yourdictionary.com. [dostęp 2016-11-13]. (ang.).
- ↑ Luigi Pulci. newadvent.org. [dostęp 2016-11-13]. (ang.).
- ↑ Luigi Pulci: Morgante Maggiore, Canto I. Edited by Peter Cochran. newsteadabbeybyronsociety.org. [dostęp 2016-11-13]. (ang.).
- ↑ Panteon wielkich twórców poezji i prozy : antologja literatury powszechnej. T. 1. cyfrowa.chbp.chelm.pl. s. 703-706. [dostęp 2016-11-13]. (pol.).