Jednoróg (działo): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne techniczne |
m drobne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[ |
[[Plik:152-мм полевой единорог образца 1838.jpg|thumb|Jednoróg kal. 152 mm z 1838 r.]] |
||
⚫ | |||
[[Plik:Jednoróg 10-funtowy artylerii konnej z lawetą.jpg|thumb|Jednoróg 10-funtowy artylerii konnej z lawetą przed [[Mauzoleum bitwy pod Ostrołęką]]]] |
|||
{{inne znaczenia|broni artyleryjskiej|[[Cech Artystów Plastyków Jednoróg]]}} |
{{inne znaczenia|broni artyleryjskiej|[[Cech Artystów Plastyków Jednoróg]]}} |
||
'''Jednoróg''' to rodzaj [[Rosja|rosyjskiego]] [[działo|działa]] z [[XVIII wiek]]u, odmiana [[haubica|haubicy]] konstrukcji M.W. Daniłowa<ref name="angus"/> i S.A. Martinowa<ref name="jedno-1760" />, przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii [[Piotr Szuwałow|Piotra Szuwałowa]]. |
'''Jednoróg''' to rodzaj [[Rosja|rosyjskiego]] [[działo|działa]] z [[XVIII wiek]]u, odmiana [[haubica|haubicy]] konstrukcji M.W. Daniłowa<ref name="angus"/> i S.A. Martinowa<ref name="jedno-1760" />, przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii [[Piotr Szuwałow|Piotra Szuwałowa]]. |
||
Linia 6: | Linia 7: | ||
Wprowadzone do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 [[Kaliber broni|kalibra]]<ref name=men />. Wpierw wprowadzono wersję 8-funtową, następnie 10-, 20-, 40- i 80-funtowe<ref name="angus"/>. |
Wprowadzone do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 [[Kaliber broni|kalibra]]<ref name=men />. Wpierw wprowadzono wersję 8-funtową, następnie 10-, 20-, 40- i 80-funtowe<ref name="angus"/>. |
||
⚫ | |||
Ówczesna artyleria dzieliła się na [[armata|armaty]], strzelające głównie pociskami pełnymi, oraz haubice - o krótszej lufie, większym kącie podniesienia i zwężonej komorze prochowej, strzelające także [[Granat (broń)|granatami]]<ref name="kinard" />. |
Ówczesna artyleria dzieliła się na [[armata|armaty]], strzelające głównie pociskami pełnymi, oraz haubice - o krótszej lufie, większym kącie podniesienia i zwężonej komorze prochowej, strzelające także [[Granat (broń)|granatami]]<ref name="kinard" />. |
||
Wersja z 20:04, 24 paź 2020
Jednoróg to rodzaj rosyjskiego działa z XVIII wieku, odmiana haubicy konstrukcji M.W. Daniłowa[1] i S.A. Martinowa[2], przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii Piotra Szuwałowa.
Wprowadzone do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 kalibra[3]. Wpierw wprowadzono wersję 8-funtową, następnie 10-, 20-, 40- i 80-funtowe[1].
Ówczesna artyleria dzieliła się na armaty, strzelające głównie pociskami pełnymi, oraz haubice - o krótszej lufie, większym kącie podniesienia i zwężonej komorze prochowej, strzelające także granatami[4].
Jednorogi były typem pośrednim między armatą i haubicą (rodzajem wczesnej haubicoarmaty), o mniej stromej trajektorii pocisku, co dawało większy zasięg[4]. Od haubic jednorogi różniły się stożkową komorą prochową[1]: średnica podstawy stożka równała się średnicy kalibru lufy, co ułatwiało ładowanie i umieszczenie pocisku dokładnie na osi lufy[2].
Pozwoliło to na stosowanie kartaczy, kul pełnych, naboi scalonych, jak i granatów typowych dla haubic. Użyte po raz pierwszy przez Rosję w czasie wojny siedmioletniej, jednorogi stosowane były aż do połowy XIX wieku. Wykorzystywane były także w artylerii Turcji, Prus i Królestwa Polskiego.
W okresie napoleońskim armia rosyjska używała jednorogów 2-, 10- i 18-funtowych. Cztery 10-funtowe jednorogi (oraz cztery lekkie i cztery średnie armaty 6-funtowe) wchodziły w skład kompanii artylerii lekkiej, podczas gdy cztery lekkie i cztery ciężkie armaty 12-funtowe oraz cztery 18- i dwa 2-funtowe jednorogi składały się na kompanię artylerii ciężkiej. Artyleria konna posiadała 6 lekkich sześciofuntówek i 6 jednorógów 10-funtowych na kompanię[5].
Nazwa wywodzi się od uchwytów do przenoszenia lufy, czyli delfinów, wykonywanych w kształcie jednorożców[4]. Kształt ten zainspirowany był najprawdopodobniej herbem Jednorożec generała Szuwałowa.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Angus Konstam: Russian Army of the Seven Years War (2). Londyn: Osprey Publishing, 1996, s. 41, seria: Men-at-Arms. ISBN 978-1855325876.
- ↑ a b 76-мм единорог (1760). www.kbgrabina.ru, 2010. [dostęp 2011-03-29]. (ros.).
- ↑ Mała Encyklopedia Wojskowa. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1967, s. 590.
- ↑ a b c Jeff Kinard: An Illustrated History of Its Impact. Oxford: ABC-CLIO, 2007, s. 112 i 159. ISBN 978-1851095568.
- ↑ Kevin Kiley: Artillery of the Napoleonic Wars. Londyn: Greenhill Books, 2006, s. 157. ISBN 978-1853675836.