Cytryn: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 423 103 edycje
m robot dodaje: eu:Zitrino; zmiany kosmetyczne
Linia 1: Linia 1:
[[Image:Citrine.jpg|thumb|150px|Nieoszlifowany cytryn]]
[[Grafika:Citrine.jpg|thumb|150px|Nieoszlifowany cytryn]]
[[Image:Citrin_cut.jpg|thumb|150px|58-karatowy kamień]]
[[Grafika:Citrin_cut.jpg|thumb|150px|58-karatowy kamień]]
[[Image:2cytryn, Brazylia.jpg|thumb|150px|kryształ cytrynu]]
[[Grafika:2cytryn, Brazylia.jpg|thumb|150px|kryształ cytrynu]]


'''Cytryn''' (kwarc żółty) - [[kamień ozdobny]], odmiana [[kwarc]]u. Należy do minerałów rzadkich. <br>
'''Cytryn''' (kwarc żółty) - [[kamień ozdobny]], odmiana [[kwarc]]u. Należy do minerałów rzadkich. <br />
Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa ''citrin'' - [[żółty]]; gr. ''kitros'' = cytryna; łac. ''citrus'' = drzewo cytrusowe.<br>
Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa ''citrin'' - [[żółty]]; gr. ''kitros'' = cytryna; łac. ''citrus'' = drzewo cytrusowe.<br />
Inne nazwy niedopuszczalne w handlu to: '''czeski topaz, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira'''.
Inne nazwy niedopuszczalne w handlu to: '''czeski topaz, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira'''.


===Właściwości===
=== Właściwości ===
*[[Symbolika chemiczna|Symbol chemiczny]]: '''SiO<sub>2</sub>'''
*[[Symbolika chemiczna|Symbol chemiczny]]: '''SiO<sub>2</sub>'''
*[[Połysk]]: szklisty, na przełamie tłusty
*[[Połysk]]: szklisty, na przełamie tłusty
Linia 22: Linia 22:
Występuje w bogatych w [[krzem]] [[pegmatyt]]ach, gdzie często towarzyszą mu [[turmalin]], [[Beryl (minerał)|beryl]] i [[mika]].
Występuje w bogatych w [[krzem]] [[pegmatyt]]ach, gdzie często towarzyszą mu [[turmalin]], [[Beryl (minerał)|beryl]] i [[mika]].


'''Miejsca występowania:''' Najbardziej czyste i największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w [[Brazylia|Brazylii]]. Oprócz tego na Uralu - [[Rosja]] i [[Madagaskar|Madagaskarze]]. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej: [[Kazachstan]], [[Wielka Brytania]], [[Francja]], [[Włochy]], [[Hiszpania]].
'''Miejsca występowania:''' Najbardziej czyste i największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w [[Brazylia|Brazylii]]. Oprócz tego na Uralu - [[Rosja]] i [[Madagaskar]]ze. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej: [[Kazachstan]], [[Wielka Brytania]], [[Francja]], [[Włochy]], [[Hiszpania]].


'''W Polsce''' występuje koło Jeleniej Góry i Nowej Rudy w Sudetach.
'''W Polsce''' występuje koło Jeleniej Góry i Nowej Rudy w Sudetach.
Linia 41: Linia 41:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
*J.Żaba, ''Ilustrowany słownik skał i minerałów'', Videograf II Sp. z o.o. 2003 r.
*J.Żaba, ''Ilustrowany słownik skał i minerałów'', Videograf II Sp. z o.o. 2003 r.
*W. Schumann, ''Minerały świata'', Wyd.”Alma- Press”, 2003 r.
*W. Schumann, ''Minerały świata'', Wyd.”Alma- Press”, 2003 r.
* J.Bauer, ''Przewodnik Skały i minerały'', Wyd. Multico, 1997 r.
* J.Bauer, ''Przewodnik Skały i minerały'', Wyd. Multico, 1997 r.
*K. Maślankiewicz, ''Kamienie szlachetne'', Wyd. Geologiczne, 1982 r.
*K. Maślankiewicz, ''Kamienie szlachetne'', Wyd. Geologiczne, 1982 r.
*N.Sobczak, ''Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych'', Wyd. Alfa, 1986 r.
*N.Sobczak, ''Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych'', Wyd. Alfa, 1986 r.
*C.Hall, ''Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. Wiedza i Życie, 1996 r.
*C.Hall, ''Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. Wiedza i Życie, 1996 r.
*W.Schuman, ''Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. „Alma –Press”, 2004r.
*W.Schuman, ''Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. „Alma –Press”, 2004r.
Linia 52: Linia 52:
{{Commons|Category:Quartz}}
{{Commons|Category:Quartz}}


<br>
<br />
Zobacz też: [[minerał]], [[jubilerstwo]], [[przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa]], [[kwarc]]
Zobacz też: [[minerał]], [[jubilerstwo]], [[przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa]], [[kwarc]]


[[kategoria:minerały]]
[[Kategoria:Minerały]]
[[Kategoria:Jubilerstwo]]
[[Kategoria:Jubilerstwo]]


Linia 62: Linia 62:
[[en:Citrine]]
[[en:Citrine]]
[[es:Cuarzo citrino]]
[[es:Cuarzo citrino]]
[[eu:Zitrino]]
[[fr:Citrine]]
[[fr:Citrine]]
[[he:סיטרין]]
[[he:סיטרין]]

Wersja z 21:51, 22 kwi 2008

Nieoszlifowany cytryn
58-karatowy kamień
Plik:2cytryn, Brazylia.jpg
kryształ cytrynu

Cytryn (kwarc żółty) - kamień ozdobny, odmiana kwarcu. Należy do minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa citrin - żółty; gr. kitros = cytryna; łac. citrus = drzewo cytrusowe.
Inne nazwy niedopuszczalne w handlu to: czeski topaz, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira.

Właściwości

Niekiedy wytwarza formy dwubarwne, będące w części cytrynem, a w części ametystem tzw. ametryn. Tworzy prawidłowo wykształcone kryształy (najczęściej w formie szczotek krystalicznych), także skupienia zbite i ziarniste.

Występowanie

Stanowi składnik pegmatytów i utworów hydrotermalnych. Spotyka się go w geodach wśród melafirów i jako otoczaki w aluwiach rzecznych. Występuje w bogatych w krzem pegmatytach, gdzie często towarzyszą mu turmalin, beryl i mika.

Miejsca występowania: Najbardziej czyste i największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w Brazylii. Oprócz tego na Uralu - Rosja i Madagaskarze. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej: Kazachstan, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania.

W Polsce występuje koło Jeleniej Góry i Nowej Rudy w Sudetach.

Zastosowanie:

  • poszukiwany i ceniony przez kolekcjonerów
  • Ze względu na barwę jest cenionym kamieniem jubilerskim. Największe oszlifowane okazy, o masie powyzej 1150 ct. znajdują się w Smithsonian Institution (USA), w tzw. kolekcji brazylijskiej.


Ciekawostki

Barwa żółta spowodowana jest obecnością małych wyrostków wodorotlenku żelaza.

Cytryny można otrzymywać przez wyprażanie ametystów i morionów. Przez ogrzewanie można też zmieniać barwę cytrynów, np. cytryny i ametysty z kopalni Montezuma w Brazylii stają się po podgrzaniu ciemnozielone (prazolit) i zielone.

Większość cytrynów znajdujących się na rynku powstała przez wyprażanie ametystu lub kwarcu dymnego. W temperaturze 470 °C brazylijski ametyst staje się jasnożółty, przy temp. 550-560 °C - ciemnobrunatny do czerwonobrunatnego. Wszystkie wyprażane cytryny wykazują czerwonawy odcień, podczas gdy naturalny cytryn jest zwykle bladożółty.

Cytryn to też kamień odpowiadający jednemu z 12 znaków zodiaku a mianowicie wodnikowi.

Bibliografia

  • J.Żaba, Ilustrowany słownik skał i minerałów, Videograf II Sp. z o.o. 2003 r.
  • W. Schumann, Minerały świata, Wyd.”Alma- Press”, 2003 r.
  • J.Bauer, Przewodnik Skały i minerały, Wyd. Multico, 1997 r.
  • K. Maślankiewicz, Kamienie szlachetne, Wyd. Geologiczne, 1982 r.
  • N.Sobczak, Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych, Wyd. Alfa, 1986 r.
  • C.Hall, Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. Wiedza i Życie, 1996 r.
  • W.Schuman, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma –Press”, 2004r.



Zobacz też: minerał, jubilerstwo, przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa, kwarc

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cytryn&oldid=12244612”