Muzyka barokowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Anulowanie wersji użytkownika 83.17.154.250 do wersji użytkownika The boss. Zgłoś nieprawidłowy rewert. (15730) |
|||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
* stile nuovo - styl nowy, mający związek z [[Monodia akompaniowana|monodią akompaniowaną]] i techniką koncertującą. |
* stile nuovo - styl nowy, mający związek z [[Monodia akompaniowana|monodią akompaniowaną]] i techniką koncertującą. |
||
== lol == |
|||
== Teoria muzyki barokowej == |
== Teoria muzyki barokowej == |
||
Elonos |
Elonos |
||
Założenia teoretyczne [[monodia|monodii]] akompaniowanej zostały stworzone przez grupę zwaną [[Camerata Florencka|Cameratą Florencką]]; w jej skład wchodzili poeci, muzycy i uczeni. Opiekunem grupy był [[Giovanni Bardi]], który udzielał komnat swojego pałacu na spotkania jej członków. Do Cameraty należeli m.in.: [[Ottavio Rinuccini]], [[Emilio Cavalieri]], [[Giulio Caccini]] i [[Jacopo Peri]]. |
|||
Charakterystyczną cechą muzyki barokowej jest kontrast pomiędzy wysokim a niskim rejestrem, a także silnie zarysowana podstawa harmoniczna w formie tzw. [[basso continuo]] (basu cyfrowanego lub generałbasu) realizowanego najczęściej na instrumencie umożliwiającym grę akordów, np. na [[klawesyn]]ie, [[organy|organach]], regale, [[lutnia|lutni]] lub teorbie, oraz na instrumencie melodycznym, np. na [[viola da gamba|violi da gamba]], [[wiolonczela|wiolonczeli]], [[fagot|fagocie]]. Sekcja basu cyfrowanego jest w utworach barokowych często bardzo rozbudowana i może składać się z wielu instrumentów grających jednocześnie lub na zmianę w zależności od żądanego efektu kolorystycznego i dynamicznego. |
Charakterystyczną cechą muzyki barokowej jest kontrast pomiędzy wysokim a niskim rejestrem, a także silnie zarysowana podstawa harmoniczna w formie tzw. [[basso continuo]] (basu cyfrowanego lub generałbasu) realizowanego najczęściej na instrumencie umożliwiającym grę akordów, np. na [[klawesyn]]ie, [[organy|organach]], regale, [[lutnia|lutni]] lub teorbie, oraz na instrumencie melodycznym, np. na [[viola da gamba|violi da gamba]], [[wiolonczela|wiolonczeli]], [[fagot|fagocie]]. Sekcja basu cyfrowanego jest w utworach barokowych często bardzo rozbudowana i może składać się z wielu instrumentów grających jednocześnie lub na zmianę w zależności od żądanego efektu kolorystycznego i dynamicznego. |
||
| Linia 20: | Linia 19: | ||
Niezwykle ważnym elementem w muzyce epoki baroku jest kompozycja i forma utworu. Muzyka ma za zadanie uczyć i cel ten realizowany jest poprzez zastosowanie wszelkiego rodzaju figur retorycznych i konstrukcji formalnych analogicznych do używanych w nauce retoryki słownej (w kwestii formalnej: prezentacja tematu, rozwój narracji, punkt kulminacyjny, podsumowanie, a jako figury retoryczne: wykrzyknienia, zawieszenie narracji, wprowadzanie ruchu, westchnienia, pytania retoryczne, powtórzenia itd.) |
Niezwykle ważnym elementem w muzyce epoki baroku jest kompozycja i forma utworu. Muzyka ma za zadanie uczyć i cel ten realizowany jest poprzez zastosowanie wszelkiego rodzaju figur retorycznych i konstrukcji formalnych analogicznych do używanych w nauce retoryki słownej (w kwestii formalnej: prezentacja tematu, rozwój narracji, punkt kulminacyjny, podsumowanie, a jako figury retoryczne: wykrzyknienia, zawieszenie narracji, wprowadzanie ruchu, westchnienia, pytania retoryczne, powtórzenia itd.) |
||
Inną cechą charakterystyczną dla tego okresu jest muzyka uproszczona do modelu harmonicznego, który jednak stanowił podstawę wielu nowych gatunków muzycznych z [[Opera (dzieło)|operą]] na czele. Zasługą twórców barokowych jest m.in. przeniesienie koncepcji kontrapunktycznych z muzyki wokalnej do instrumentalnej, która zaczęła się lawinowo rozwijać w nowych i samodzielnych formach ([[suita]], [[sonata]], [[concerto grosso]]) o krystalizującej się formie, obowiązującej przez następne trzy stulecia. |
Inną cechą charakterystyczną dla tego okresu jest muzyka uproszczona do modelu harmonicznego, który jednak stanowił podstawę wielu nowych gatunków muzycznych z [[Opera (dzieło)|operą]] na czele. Zasługą twórców barokowych jest m.in. przeniesienie koncepcji kontrapunktycznych z muzyki wokalnej do instrumentalnej, która zaczęła się lawinowo rozwijać w nowych i samodzielnych formach ([[suita]], [[sonata]], [[concerto grosso]]) o krystalizującej się formie, obowiązującej przez następne trzy stulecia. |
||
Wreszcie barok to czas rozkwitu muzyki polifonicznej, przede wszystkim formy zwanej [[fuga (muzyka)|fugą]] (z łac. "ucieczka"). Nazwa pochodzi od przechodzenia tematu głównego przez wszystkie głosy utworu (zazwyczaj od dwóch do pięciu), co daje wrażenie pogoni. Do doskonałości doprowadził formę tę J. S. Bach; po jego śmierci nigdy nie odzyskała ona dawnej popularności. |
Wreszcie barok to czas rozkwitu muzyki polifonicznej, przede wszystkim formy zwanej [[fuga (muzyka)|fugą]] (z łac. "ucieczka"). Nazwa pochodzi od przechodzenia tematu głównego przez wszystkie głosy utworu (zazwyczaj od dwóch do pięciu), co daje wrażenie pogoni. Do doskonałości doprowadził formę tę J. S. Bach; po jego śmierci nigdy nie odzyskała ona dawnej popularności. |
||
Wersja z 10:37, 13 lut 2009
Muzyka barokowa - muzyka epoki, której początek w historii muzyki wyznacza data skomponowania w roku 1597 przez Jacopo Periego pierwszej opery zatytułowanej Dafne, a koniec - połowa XVIII w., kiedy to powstawały kompozycje ostatnich twórców baroku takich jak: Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel, Jean-Philippe Rameau czy Domenico Scarlatti.
Szczególną rolę odgrywały w tym czasie Włochy, gdzie współistniały dwa style komponowania (powstałe we Francji):
- stile antico - styl dawny, bazujący na polifonii renesansowej
- stile nuovo - styl nowy, mający związek z monodią akompaniowaną i techniką koncertującą.
Teoria muzyki barokowej
Elonos
Założenia teoretyczne monodii akompaniowanej zostały stworzone przez grupę zwaną Cameratą Florencką; w jej skład wchodzili poeci, muzycy i uczeni. Opiekunem grupy był Giovanni Bardi, który udzielał komnat swojego pałacu na spotkania jej członków. Do Cameraty należeli m.in.: Ottavio Rinuccini, Emilio Cavalieri, Giulio Caccini i Jacopo Peri.
Charakterystyczną cechą muzyki barokowej jest kontrast pomiędzy wysokim a niskim rejestrem, a także silnie zarysowana podstawa harmoniczna w formie tzw. basso continuo (basu cyfrowanego lub generałbasu) realizowanego najczęściej na instrumencie umożliwiającym grę akordów, np. na klawesynie, organach, regale, lutni lub teorbie, oraz na instrumencie melodycznym, np. na violi da gamba, wiolonczeli, fagocie. Sekcja basu cyfrowanego jest w utworach barokowych często bardzo rozbudowana i może składać się z wielu instrumentów grających jednocześnie lub na zmianę w zależności od żądanego efektu kolorystycznego i dynamicznego.
Niezwykle ważnym elementem w muzyce epoki baroku jest kompozycja i forma utworu. Muzyka ma za zadanie uczyć i cel ten realizowany jest poprzez zastosowanie wszelkiego rodzaju figur retorycznych i konstrukcji formalnych analogicznych do używanych w nauce retoryki słownej (w kwestii formalnej: prezentacja tematu, rozwój narracji, punkt kulminacyjny, podsumowanie, a jako figury retoryczne: wykrzyknienia, zawieszenie narracji, wprowadzanie ruchu, westchnienia, pytania retoryczne, powtórzenia itd.)
Inną cechą charakterystyczną dla tego okresu jest muzyka uproszczona do modelu harmonicznego, który jednak stanowił podstawę wielu nowych gatunków muzycznych z operą na czele. Zasługą twórców barokowych jest m.in. przeniesienie koncepcji kontrapunktycznych z muzyki wokalnej do instrumentalnej, która zaczęła się lawinowo rozwijać w nowych i samodzielnych formach (suita, sonata, concerto grosso) o krystalizującej się formie, obowiązującej przez następne trzy stulecia.
Wreszcie barok to czas rozkwitu muzyki polifonicznej, przede wszystkim formy zwanej fugą (z łac. "ucieczka"). Nazwa pochodzi od przechodzenia tematu głównego przez wszystkie głosy utworu (zazwyczaj od dwóch do pięciu), co daje wrażenie pogoni. Do doskonałości doprowadził formę tę J. S. Bach; po jego śmierci nigdy nie odzyskała ona dawnej popularności.
Style narodowe
W muzyce baroku dają się wyróżnić następujące style narodowe:
- włoski (główni reprezentanci: Claudio Monteverdi, Antonio Vivaldi, Arcangelo Corelli, Giovanni Battista Pergolesi, Alessandro Scarlatti, Johann Adolf Hasse, Giacomo Carissimi, Alessandro Scarlatti, Domenico Scarlatti)
- francuski (François Couperin, Jean-Baptiste Lully, Andre Campra, Jean-Philippe Rameau, Marc-Antoine Charpentier)
- niemiecki (Johann Sebastian Bach, Georg Philipp Telemann, Dietrich Buxtehude)
- angielski (John Blow, Henry Purcell, William Boyce, Georg Friedrich Händel)
- polski (Bartłomiej Pękiel, Marcin Mielczewski, Grzegorz Gerwazy Gorczycki, Adam Jarzębski).
Styl Galant
Końcowa faza rozwoju baroku w muzyce to styl zwany galant (z fr. wytworny) - wirtuozowski, elegancki, bezpośrednio zapowiadający nieuchronne nadejście klasycyzmu.
Literatura
- M. Bukofzer Muzyka w epoce baroku. Od Monteverdiego do Bacha, Warszawa (PWN) 1970
- D.Szlagowska Muzyka baroku, Gdańsk (Akademia Muzyczna) 1998
- N. Harnoncourt Muzyka mową dźwięków, Warszawa (Fundacja Ruchu Muzycznego) 1982
- B. Przybyszewska-Jarmińska Barok, cz. I 1595-1696, Warszawa (Sutkowski Edition, seria Historia muzyki polskiej), 2007
- Historia muzyki XVII wieku. Muzyka we Włoszech, pod red. Z. M. Szweykowskiego, Kraków (Musica lagellonica) 2000
- D. Gwizdalanka Historia muzyki 1 (opera), Kraków (PWM) 2005 i cz. 2 (oratorium i muzyka instrumentalna) Kraków 2006
- M. Kowalska ABC historii muzyki, Kraków (Musica lagellonica) 2001, s. 199-308