Echidna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 12:06, 2 sie 2009

Echidna (stgr. Ἔχιδνα – "Żmija") – potwór w mitologii greckiej, o ciele w połowie młodej kobiety, w połowie cętkowanego węża. Miała czarne oczy, przerażający wygląd i była stale żądna krwi, żywiła się ludzkim mięsem. Hezjod pisze o niej [Theog. 304]:

Ona też inny zrodziła stwór, niepokonany, ogromny

niepodobny ni ludziom, ni nieśmiertelnym bogom,

w grocie wydrążonej – boską gwałtowną Echidnę,

wpół bystrooką dziewczynę młodą, o pięknych policzkach

wpół ogromnego węża, wielkiego i potężnego,

w cętki, okrutnego, w głębinach ziemi przeświętej.

Przeł. Jerzy Łanowski

Według Apollodorosa była córką Tartarosa i Gai [II 1.2], według Hezjoda Chrysaora (syna Posejdona) i Kallirhoe (córki Okeanosa) [Theog. 295], według Pauzaniasza nieznanego bliżej Peirasa i Styksu [Paus. VIII 18.1].

Według Hezjoda żyła razem z Tyfonem w jaskini w w kraju Arimów (Arima) – poświadczonym także w Iliadzie [II 783], lokalizowanym w różnych miejscach, przeważnie w Cylicji lub na końcu świata.

Grecy znad Morza Czarnego byli jednak przekonani, że żyła w Scytii. Według ich opowieści, przekazanej przez Herodota [IV 7], gdy Herakles uprowadził woły Geriona, odwiedził także Scytię, kraj wtedy wciąż bezludny. Zasnął tam, a kiedy spał, jego konie zniknęły. Kiedy się obudził, wyruszył na ich poszukiwanie i zawędrował do kraju Hylaja. Znalazł tam w jaskini potworną Echidnę, którą spytał, czy wie, gdzie są jego konie. Echidna odpowiedziała, że ma je ona sama, ale nie odda ich, jeśli Herakles nie odbędzie z nią stosunku. Heros zgodził się, ale Echidna zwlekała z oddaniem mu koni, bo pragnęła jak najdłużej zatrzymać go przy sobie. Kiedy w końcu je zwróciła i odchodził, oświadczyła, że ma z nim troje synów. Spytała, co ma z nimi zrobić – osiedlić ich w bezludnej dotąd Scytii, czy odesłać. Herakles pozostawił jej swój pas ze złotą czarą i jeden z łuków, każąc osiedlić tego, kto będzie umieć ich używać, odesłać tego, kto nie będzie tego potrafił. Gdy dorośli, Echidna nadała synom imiona – Agatyrsos, Gelonos i Skytes. Jedynie Skytes potrafił używać łuku i pasa Heraklesa, osiadł więc w Scytii i został jej pierwszym królem, od którego wywodzą się wszyscy inni – odtąd królowie Scytów noszą czarę u pasa.

Według Apollodorosa [II 1.2] Echidna została zgładzona w czasie snu przez Argosa Panoptesa.

Potomstwo

O potwornym potomstwie Echidny zrodzonym ze związku z Tyfonem mówi wielu autorów – Hezjod [Theog. 307], Apollodoros [II 3.1–5., II 3.10–11, III 5.8], Hyginus [Fab. Praef.; Fab. 151]. Wymieniają oni:

Chimerę
dwugłowego psa Orthrosa
stugłowego smoka Ladona, który strzegł jabłek Hesperyd
smoka kolchidzkiego
Sfinksa
Cerbera
Scyllę
Gorgonę
Hydrę Lernejską
orła, który pożerał wątrobę Prometeusza
Lwa Nemejskiego

Według Hezjoda Orthos zgwałcił własną matkę, a Sfinks i Lew Nemejski byli ich dziećmi.

Według wersji mieszkańców kolonii greckich nad Morzem Czarnym, Herakles przemierzając Scytię ze stadami Geriona spłodził z Echidny troje dzieci:

Bibliografia

Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology
Robert Graves, Mity greckie, Warszawa 1974

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{disambigR|mitologii|[[Echidna (rodzaj)|ryby z rodzaju Echidna]]}}
-'''Echidna''' ({{greka|Ἔχιδνα}} – "Żmija") - potwór w [[mitologia grecka|mitologii greckiej]], o ciele w połowie młodej kobiety, w połowie cętkowanego węża. Miała czarne oczy, przerażający wygląd i była stale żądna krwi, żywiła się ludzkim mięsem. [[Hezjod]] pisze o niej [''Theog.'' 304]:
+'''Echidna''' ({{greka|Ἔχιδνα}} – "Żmija") – potwór w [[mitologia grecka|mitologii greckiej]], o ciele w połowie młodej kobiety, w połowie cętkowanego węża. Miała czarne oczy, przerażający wygląd i była stale żądna krwi, żywiła się ludzkim mięsem. [[Hezjod]] pisze o niej [''Theog.'' 304]:
 {{Cytat|:''Ona też inny zrodziła stwór, niepokonany, ogromny''
 : ''niepodobny ni ludziom, ni nieśmiertelnym bogom,''
-: ''w grocie wydrążonej - boską gwałtowną Echidnę,''
+: ''w grocie wydrążonej – boską gwałtowną Echidnę,''
 : ''wpół bystrooką dziewczynę młodą, o pięknych policzkach''
-: ''wpół ogromnego wężą, wielkiego i potężnego,''
+: ''wpół ogromnego węża, wielkiego i potężnego,''
 : ''w cętki, okrutnego, w głębinach ziemi przeświętej.''
 : Przeł. Jerzy Łanowski}}
-Według [[Apollodoros]]a była córką [[Tartaros]]a i [[Gaja|Gai]] [II 1.2], według [[Hezjod]]a [[Chrysaor]]a (syna Posejdona) i [[Kallirhoe]] (córki Okeanosa) [''Theog.'' 295], według [[Pauzaniasz (geograf)|Pauzaniasza]] nieznanego bliżej [[Peiras]]a i [[Styks]]u [Paus. VIII 18.1].
+Według [[Apollodoros z Aten (historyk)|Apollodorosa]] była córką [[Tartaros]]a i [[Gaja|Gai]] [II 1.2], według [[Hezjod]]a [[Chrysaor]]a (syna Posejdona) i [[Kallirhoe]] (córki Okeanosa) [''Theog.'' 295], według [[Pauzaniasz (geograf)|Pauzaniasza]] nieznanego bliżej [[Peiras]]a i [[Styks]]u [Paus. VIII 18.1].
-Według Hezjoda żyła razem z [[Tyfon]]em w jaskini w w kraju [[Arima|Arimów]] (Arima) - poświadczonym także w ''[[Iliada|Iliadzie]]'' [II 783], lokalizowanym w różnych miejscach, przeważnie w [[Cylicja|Cylicji]] lub na końcu świata.
+Według Hezjoda żyła razem z [[Tyfon]]em w jaskini w w kraju [[Arima (mitologia)|Arimów]] (Arima) – poświadczonym także w ''[[Iliada|Iliadzie]]'' [II 783], lokalizowanym w różnych miejscach, przeważnie w [[Cylicja|Cylicji]] lub na końcu świata.
-Grecy znad Morza Czarnego byli jednak przekonani, że żyła w Scytii. Według ich opowieści, przekazanej przez [[Herodot]]a [IV 7], gdy Herakles uprowadził [[woły Geriona]], odwiedził także Scytię, kraj wtedy wciąż bezludny. Zasnął tam, a kiedy spał, jego konie zniknęły. Kiedy się obudził, wyruszył na ich poszukiwanie i zawędrował do kraju [[Hylaja]]. Znalazł tam w jaskini potworną Echidnę, którą spytał, czy wie, gdzie są jego konie. Echidna odpowiedziała, że ma je ona sama, ale nie odda ich, jeśli Herakles nie odbędzie z nią stosunku. Heros zgodził się, ale Echidna zwlekała z oddaniem mu koni, bo pragnęła jak najdłużej zatrzymac go przy sobie. Kiedy w końcu je zwróciła i odchodził, oświadczyła, że ma z nim troje synów. Spytała, co ma z nimi zrobić - osiedlić ich w bezludnej dotąd Scytii, czy odesłać. Herakles pozostawił jej swój pas ze złotą czarą i jeden z łuków, każąc osiedlić tego, kto będzie umieć ich używać, odesłać tego, kto nie będzie tego potrafił. Gdy dorośli, Echidne nadała synom imiona - [[Agatyrsos]], [[Gelonos]] i [[Skytes]]. Jedynie Skytes potrafił używać łuku i pasa Herklesa, osiadł więc w Scytii i został jej pierwszym królem, od którego wywodzą się wszyscy inni - odtąd królowie Scytów noszą czarę u pasa.
+Grecy znad Morza Czarnego byli jednak przekonani, że żyła w Scytii. Według ich opowieści, przekazanej przez [[Herodot]]a [IV 7], gdy Herakles uprowadził [[woły Geriona]], odwiedził także Scytię, kraj wtedy wciąż bezludny. Zasnął tam, a kiedy spał, jego konie zniknęły. Kiedy się obudził, wyruszył na ich poszukiwanie i zawędrował do kraju [[Hylaja]]. Znalazł tam w jaskini potworną Echidnę, którą spytał, czy wie, gdzie są jego konie. Echidna odpowiedziała, że ma je ona sama, ale nie odda ich, jeśli Herakles nie odbędzie z nią stosunku. Heros zgodził się, ale Echidna zwlekała z oddaniem mu koni, bo pragnęła jak najdłużej zatrzymać go przy sobie. Kiedy w końcu je zwróciła i odchodził, oświadczyła, że ma z nim troje synów. Spytała, co ma z nimi zrobić – osiedlić ich w bezludnej dotąd Scytii, czy odesłać. Herakles pozostawił jej swój pas ze złotą czarą i jeden z łuków, każąc osiedlić tego, kto będzie umieć ich używać, odesłać tego, kto nie będzie tego potrafił. Gdy dorośli, Echidna nadała synom imiona – [[Agatyrsos]], [[Gelonos]] i [[Skytes]]. Jedynie Skytes potrafił używać łuku i pasa Heraklesa, osiadł więc w Scytii i został jej pierwszym królem, od którego wywodzą się wszyscy inni – odtąd królowie Scytów noszą czarę u pasa.
 Według Apollodorosa [II 1.2] Echidna została zgładzona w czasie snu przez [[Argos Panoptes|Argosa Panoptesa]].
 == Potomstwo ==
-O potwornym potomstwie Echidny zrodzonym ze związku z Tyfonem mówi wielu autorów - Hezjod [''Theog.'' 307], Apollodoros [II 3.1-5., II 3.10-11, III 5.8], [[Caius Iulius Hyginus|Hyginus]] [''Fab.'' Praef.; ''Fab.'' 151]. Wymieniają oni:
+O potwornym potomstwie Echidny zrodzonym ze związku z Tyfonem mówi wielu autorów – Hezjod [''Theog.'' 307], Apollodoros [II 3.1–5., II 3.10–11, III 5.8], [[Caius Iulius Hyginus|Hyginus]] [''Fab.'' Praef.; ''Fab.'' 151]. Wymieniają oni:
 * [[Chimera (mitologia)|Chimerę]]
-* Dwugłowego psa [[Orthros]]a
+* dwugłowego psa [[Orthros]]a
-* Stugłowego smoka [[Ladon (mitologia)|Ladona]], który strzegł [[jabłka Hesperyd|jabłek Hesperyd]]
+* stugłowego smoka [[Ladon (mitologia)|Ladona]], który strzegł [[jabłka Hesperyd|jabłek Hesperyd]]
-* Smoka kolchidzkiego
+* smoka kolchidzkiego
 * [[Sfinks]]a
 * [[Cerber]]a
@@ Linia 31: / Linia 31: @@
 * [[Gorgona (postać mitologiczna)|Gorgonę]]
 * [[Hydra Lernejska|Hydrę Lernejską]]
-* Orła, który pożerał wąrtobę [[Prometeusz (mitologia)|Prometeusz]]a
+* orła, który pożerał wątrobę [[Prometeusz (mitologia)|Prometeusz]]a
 * [[Lew Nemejski|Lwa Nemejskiego]]