Dom publiczny

Domy publiczne w Amsterdamie

Dom publiczny, potocznie: burdel, zwane dawniej także zamtuzem lub lupanarem – budynek służący jako miejsce świadczenia usług seksualnych za pieniądze.

Temin burdel czerpie swój źródłosłów od francuskiego słowa bordel co oznaczało pierwotnie otwarte miejsce mycia się znajdujące się pod małym dachem. Wyraz bordel trafił do polszcyzny z języka włoskiego (bordello) razem z włoszczyzną w czasach królowej Bony. W średniowieczu zaś używano słowa zamtuz (od niemieckiego Schandhaus - dosł. wstydliwy dom lub od śr.-w.-niemieckiego samt-hūs co znaczy dom publiczny).

W większości krajów, ze względu na zakaz ułatwiania i czerpania dochodów z czyjejś prostytucji, domy publiczne mają oficjalnie status budynków hotelowych z częścią gastronomiczną. Często używane eufemistyczne określenia to salon masażu, agencja towarzyska. Ich budowlany charakter sytuuje je faktycznie pomiędzy hotelami a budynkami mieszkalnymi. Poszczególne pokoje, służące też czasem za mieszkanie dla prostytutek, są urządzone tak, aby stworzyć odpowiedni nastrój. Są małe, posiadają wygodne łóżko, okna są zasłonięte czerwonymi zasłonami, jest także oddzielna łazienka. W zależności od lokalnego zwyczaju prostytutki spotykają klientów przed budynkiem, w specjalnym oknie wystawowym w kondygnacji parteru, zlokalizowanym tam barze lub też odwiedzane są bezpośrednio w swych pokojach.

Aby ominąć restrykcje prawne (tam gdzie one istnieją) opłata bywa pobierana nie za rodzaj seksu czy usługi seksualnej, ale za użytkowanie danego pokoju przez określony czas.

W niektórych krajach zachodniej Europy (Holandia, Dania, Niemcy, Francja), zwłaszcza w miastach portowych domy publiczne tworzą zazwyczaj zwarte zespoły dzielnic erotycznych zwanych „dzielnicami czerwonych latarni” wraz z sex shopami, kinami, kabaretami itp., tolerowane przez władze miejskie. W Niemczech od 2002 wznoszenie budynków z przeznaczeniem na domy publiczne jest w pełni legalne, w Holandii zaś silnie utrudnione przez restrykcyjne przepisy urbanistyczne.

W czasach Oświecenia lupanary nazywane eufemistycznie domami schadzek, stawały się niejednokrotnie ośrodkami bujnego życia towarzyskiego arystokracji – o czym świadczy przypadek domu prowadzonego przez Henriettę Lullier w Warszawie, chętnie odwiedzanego przez akredytowanych w Rzeczypospolitej dyplomatów, gdzie tajne konferencje z ministrami odbywał sam Stanisław August Poniatowski.