Płyn mózgowo-rdzeniowy: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m r2.7.3) (Robot poprawił ar:سائل دماغي شوكي; zmiany kosmetyczne |
→Diagnostyka: uzupełnienie |
||
Linia 29: | Linia 29: | ||
* [[guz (medycyna)|guzy]] mózgu |
* [[guz (medycyna)|guzy]] mózgu |
||
* [[stwardnienie rozsiane]]. |
* [[stwardnienie rozsiane]]. |
||
Oraz do oceny stopnia zaawansowania niektórych (uprzednio zdiagnozowanych) chorób i ustalenie właściwego postępowania terapeutycznego, tyczy się to m.in. rozpoznawania [[kiła|kiły]] układu nerwowego. |
|||
Zaburzenia w przepływie płynu mózgowo-rdzeniowego prowadzą do [[wodogłowie|wodogłowia]]. Inne schorzenia manifestują się [[Objawy oponowe|objawami oponowymi]]. |
Zaburzenia w przepływie płynu mózgowo-rdzeniowego prowadzą do [[wodogłowie|wodogłowia]]. Inne schorzenia manifestują się [[Objawy oponowe|objawami oponowymi]]. |
Wersja z 18:21, 21 sty 2013
Płyn mózgowo-rdzeniowy (łac. liquor cerebrospinalis) – przejrzysta, bezbarwna ciecz, która wypełnia przestrzeń podpajęczynówkową, układ komorowy i kanał rdzenia kręgowego.
Skład i funkcje
W jego skład wchodzą te same ciała co występujące w osoczu krwi. Zawiera śladowe ilości białek i komórek - ich zwiększona ilość wskazuje na procesy chorobowe. Płyn ten pełni funkcje amortyzacyjne, chroniąc tkankę nerwową mózgu i rdzenia przed urazami mechanicznymi. Drugim istotnym zadaniem płynu jest wyrównywanie zmian ciśnienia wewnątrz czaszki, które dokonuje się dzięki jego krążeniu.
Produkcja i krążenie
Ilość płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym i przestrzeni podpajęczynówkowej wynosi ok. 135 ml.
Jest nieustannie wytwarzany w splotach naczyniówkowych i wyściółce układu komorowego mózgu w ilości ok. 550 ml na dobę, wobec czego podlega czterokrotnej wymianie w ciągu 24 godzin.
Wymiana i krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego przebiega w następującej kolejności:
- struktury układu komorowego
- komory boczne
- otwory międzykomorowe (Monro)
- komora trzecia
- wodociąg mózgu
- komora czwarta
- otwory komory czwartej: pośrodkowy (Magendiego) i 2 boczne (Luschki).
Dalej płyn przepływa głównie do zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego przestrzeni podpajęczynówkowej i w niewielkiej ilości do kanału środkowego rdzenia kręgowego. Ostatnim etapem jest jego wchłonięcie w układzie żylnym mózgowia, głównie przez ziarnistości pajęczynówki.
Diagnostyka
Badania płynu są bardzo istotne w diagnozowaniu wielu chorób układu nerwowego. W tym celu wykonuje się najczęściej nakłucie lędźwiowe. Dzięki wynikom tych badań możliwa jest diagnoza następujących schorzeń:
- wirusowe, ropne, gruźlicze i grzybicze zapalenie opon mózgowych - zmiany w
- krwawienie podpajęczynówkowe
- krwotoki mózgowe
- krwiaki
- guzy mózgu
- stwardnienie rozsiane.
Oraz do oceny stopnia zaawansowania niektórych (uprzednio zdiagnozowanych) chorób i ustalenie właściwego postępowania terapeutycznego, tyczy się to m.in. rozpoznawania kiły układu nerwowego.
Zaburzenia w przepływie płynu mózgowo-rdzeniowego prowadzą do wodogłowia. Inne schorzenia manifestują się objawami oponowymi.
W czasie nakłucia lędźwiowego wykonuje się również próbę Queckenstedta przydatną w diagnostyce utrudnionego odpływu płynu mózgowo-rdzeniowego.
Wartości prawidłowe
Prawidłowe wartości płynu mózgowo-rdzeniowego[1]:
- ciśnienie - 50-200 mm H2O ( 0,5 - 2,0 kPa)
- barwa - wodojasny
- przejrzystość - klarowny
- liczba komórek w μl (cytoza) - ≤ 5
- limfocyty - 100%
- stężenie białka - 15-45 mg/dl
- stężenie glukozy (% stężenia w surowicy) - 60-75%
- stężenie chloru - >117 mmoll
- stężenie kwasu mlekowego - <2,1 mmol/l
Nieprawidłowości w badaniu
Niekiedy podczas próby pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego dochodzi do uszkodzenia naczyń oponowych, co skutkuje zanieczyszczeniem próbki krwią. Istotne jest odróżnienie sztucznego skrwawienia płynu od krwawienia patologicznego (krwotok podpajęczynówkowy, krwotok śródmózgowy, uraz mózgowo-czaszkowy)[2]:
sztuczne skrwawienie płynu mózgowo-rdzeniowego | krwawienie patologiczne |
---|---|
niejednolite podbarwienie krwią | jednolite podbarwienie krwią |
oczyszcza się przy pobieraniu do kolejnych probówek | kolor nie zmienia się podczas pobierania |
bezbarwny po odwirowaniu | ksantochromia |
Bibliografia
- Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia Człowieka, tom IV, Układ nerwowy ośrodkowy wyd. III, Warszawa 2000, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, ISBN 83-200-2398-X
- ↑ Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom II. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 2105. ISBN 83-7430-031-0.
- ↑ A. Prusiński, Neurologia praktyczna, PZWL 2003, ISBN 83-200-2844-2