Ekranoplan

Radziecki wojskowy ekranoplan desantowy A-90 Orlionok

Rosyjski ekranoplan Aquaglide 2 na wystawie ILA 2006 w Berlinie

Ekranoplan (ekranolot, ros. экранопла́н, en. screen plane, Wing-In-Ground, WIG) - rodzaj pojazdu poruszającego się na niewielkiej wysokości nad wodą lub inną gładką powierzchnią.

Historia

Rozwój tego typu konstrukcji nastąpił po II wojnie światowej, głównie w ZSRR, gdzie ich projektowaniem zajmował się m.in. Roberto Bartini.

Ekranoplany były stosowane w radzieckiej marynarce wojennej jako jednostki desantowe i patrolowe. Używane były na Morzu Kaspijskim i Morzu Czarnym. Obecnie ich wykorzystanie w charakterze wojskowym zmalało.

Rosyjska flota wycofała ze służby wszystkie swoje jednostki i z przyczyn ekonomicznych nie wprowadziła nowych. W latach 90. małymi ekranolotami (ekranoplanami) była zainteresowana amerykańska piechota morska. Bardzo poważnie USA zainteresowało się użyciem jednostek typu L-325 WIG o udźwigu 600 kg, które mogły pomieścić do pięciu żołnierzy z pełnym wyposażeniem wojskowym. Ekranoplany były przewidziane przede wszystkim do tajnego i skrytego przerzutu, głównie żołnierzy piechoty morskiej z okrętów stojących na redzie, bezpośrednio na brzeg. Projekt ten jest w dalszym ciągu realizowany. Współcześnie kilka krajów realizuje inne projekty związane z ekranolotami. Do nich zaliczyć należy Koreę Południową (projekt tzw. wielkiego ekranoplanu dla wojska), Danię (projekty wykorzystania ekranolotów w przewozach pasażerskich) i Niemcy (wykorzystanie ekranolotów do celów turystycznych między regionami na Morzu Bałtyckim). W Polsce także wzrosło zainteresowanie ekranoplanami. Jednak na razie głównie w celach badawczych, z wykorzystaniem w przyszłości do przewozów pasażerskich. Badania na małą skalę prowadzą Wojskowa Akademia Techniczna i Politechnika Warszawska.

Współczesne ekranoplany mają przede wszystkim zastosowanie cywilne jako statki pasażerskie i ratownicze.

Charakterystyka

Ekranoplany wykorzystują efekt przypowierzchniowy, polegający na tym, że skrzydła pojazdu lecącego nad ziemią lub wodą, w odległości równej w przybliżeniu połowie długości skrzydła, wytwarzają większą siłę nośną niż podczas lotu na większej wysokości.

Wyglądem przypominają łodzie latające, z tym, że powierzchnia ich skrzydeł jest dużo mniejsza. Osiągają prędkości do 550 km/h. Zazwyczaj używane są na rzekach lub wodach przybrzeżnych.

Najbardziej znane ekranoplany

• A-90 Orlionok - radziecki wojskowy ekranoplan desantowy
• Projekt 903 Łuń - radziecki wojskowy ekranoplan uderzeniowy
• KM Kaspijski Potwór - prototyp radzieckiego wojskowego ekranoplanu transportowego
• Volga 2 - ekranoplan wykorzystywany do obsługi ruchu pasażerskiego na syberyjskich rzekach

Źródła

• G. K. Taylor Market focused design strategy wing-in-ground vehicles http://www.hypercraft-associates.com/marketfocuseddesignstrat.pdf
• M. Majcher, Projekt wstępny samolotu do lotów na małych wysokościach, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa, 2013.
• WIG – Wing in Ground - https://www.youtube.com/watch?v=LSeZ1eQzDvI
• http://www.grahamktaylor.com/models1/ekranoplan1/genera_ekranoplan_pics/ekranoplan002
• http://lotniczapolska.pl/Ekranoplany-,99
• http://www.aviationsmilitaires.net/pictures/pictures/km-ekranoplan.jpg