Obligacja skarbowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 91.228.113.131 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Sagi2007.
poprawki, redakcja tekstu
Linia 1: Linia 1:
'''Obligacja skarbowa''' – dłużny [[papier wartościowy]] emitowany przez rząd. Obligacje skarbowe są jednym z podstawowych instrumentów dłużnych, które są przedmiotem obrotu na światowych rynkach finansowych. Obligacje skarbowe są papierami wartościowymi emitowanymi przez [[Ministerstwo Finansów|Ministra Finansów]]<ref>Art. 95 ust 3ustawy z dnia 17 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych(tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 885 z późn. zm.) stanowi, że „Skarbowe papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne mogą być emitowane lub wystawiane wyłącznie przez Ministra Finansów”.</ref>. Minister Finansów pożycza od nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić wraz z należnymi [[odsetki|odsetkami]] (wykupić obligacje) w określonym czasie. Za zobowiązania wynikające z tytułu emisji skarbowych papierów wartościowych [[Skarb Państwa]] odpowiada całym swoim majątkiem. Wspomniana odpowiedzialność ma formę odpowiedzialności finansowej, której skutki ujmuję się w [[ustawa budżetowa|ustawie budżetowej]]<ref>art. 95 ust 6: ustawy o finansach publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz. poz. 885 z późn. zm.) stanowi, żę„Skarb Państwa odpowiada całym majątkiem za zobowiązania wynikające z wyemitowanych lub wystawionych skarbowych papierów wartościowych”.Szerzej na temat interpretacji tego przepisu w: M. Panfil, „Prawne uwarunkowania długu Skarbu Państwa”, Monografia Lex 2011 oraz C. Kosikowski, „Finanse Publiczne. Komentarz, Warszawa 2007.</ref>.
{{Zasięg geograficzny|polskiej}}
'''Obligacja skarbowa''' – dłużny [[Papier wartościowy (prawo)|papier wartościowy]] emitowany przez [[Skarb Państwa]]. Skarb Państwa – emitent obligacji – [[Pożyczka|pożycza]] od nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić (wykupić [[Obligacja|obligacje]]) – w określonym czasie wraz z należnymi [[Odsetki|odsetkami]].


Przychody uzyskane ze sprzedaży obligacji są przeznaczone nas finansowanie [[deficyt budżetowy|deficytu budżetu]] państwa.
Innymi słowy, obligacje skarbowe to forma oprocentowanej pożyczki pieniężnej zaciąganej przez Skarb Państwa u osób zakupujących obligacje. Środki uzyskane z obligacji finansują cele przewidziane w [[Budżet państwa|budżecie państwa]] oraz są przeznaczane na spłatę wcześniej zaciągniętych długów.


Termin do zapadalności obligacji skarbowych jest dłuższy niż 1 rok. Emitowane przez Ministra Finansów papiery dłużne o zapadalności poniżej 1 roku noszą nazwę [[bon skarbowy|bonów skarbowych]]. Świadczenia wynikające z obligacji skarbowych mogą mieć charakter pieniężny (odsetki, dyskonto) lub niepieniężny (akcje spółki, której właścicielem jest Skarb Państwa).
Istnieje możliwość wykupu obligacji przed terminem zapadalności<ref>[http://www.bankier.pl/wiadomosc/NBP-wykupi-obligacje-aby-wesprzec-sektor-bankowy-1890249.html ''NBP wykupuje obligacje.''].</ref>.

Ze względu na kryterium zasad ustalania odsetek obligacje skarbowe możemy podzielić na<ref>http://obligacje.inwestowanie.org/</ref>:
* zerokuponowe (sprzedaż następuje z dyskontem, zaś w terminie wykupu posiadacz obligacji otrzymuje jej wartość nominalną),
* o stałej stopie procentowej (oprocentowanie jest stałe i znane posiadaczowi obligacji od momentu zawarcia kontraktu),
* o zmiennej stopie procentowej (zależne od stopy referencyjnej, która jest znana posiadaczowi obligacji na początku każdego okresu odsetkowego),
* indeksowane (szczególny przypadek obligacji o zmiennym oprocentowaniu, w którym oprocentowanie jest zależne od określonego wskaźnika, np. stopy [[inflacja|inflacji]]).


== Bezpieczeństwo ==
== Bezpieczeństwo ==
W teorii obligacje skarbowe są jedną z najbardziej bezpiecznych lokat nadwyżek kapitału na rynku. Ale obligacje skarbowe nie zawsze są przystanią bezpieczeństwa. Problemów z wykupem obligacji skarbowych w ostatnich latach doświadczyli np. dłużnicy [[Argentyna|Argentyny]] w 2001 r. Co więcej, pozycja prawna państwa pozwala nawet na ustawowe pozbycie problemu zadłużenia z tytułu obligacji, bez ogłaszania formalnego bankructwa. Rząd Argentyny umorzył obligacje mimo braku zgody wszystkich wierzycieli<ref>[https://buenosaires.trade.gov.pl/pl/przewodnik/article/detail,725,Zadluzenie_Argentyny.html Zadłużenie Argentyny] na stronach Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Buenos Aires [dostęp: 2014-06-29]</ref>.
W teorii obligacje skarbowe są jedną z najbardziej bezpiecznych lokat nadwyżek kapitału na rynku<ref>[http://www.finanseosobiste.pl/artykuly/porady-dla-inwestujacych/obligacje-skarbu-panstwa.html Obligacje Skarbu Państwa « Finanse osobiste.pl – oszczędzanie, inwestowanie, akcje<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>. Gwarantem jest państwo, a więc zazwyczaj podmiot z największymi (lub jednymi z największych) dochodami i majątkiem na rynku. W praktyce zaś problemy gospodarcze Grecji (od 2011 r.) czy wcześniejsze problemy innych krajów pokazują, że państwa jako takie mogą być niewypłacalne, co więcej pozycja państwa pozwala nawet na ustawowe pozbycie problemu zadłużenia z tytułu obligacji. Przykładowo Argentyna jest de facto i de iure bankrutem od 2001<ref>[http://www.mojeopinie.pl/czy_jest_mozliwe_bankructwo_panstwa,3,1236561024 Czy jest możliwe bankructwo państwa?<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>, bo nie wszyscy wierzyciele zgodzili się na umorzenie obligacji ogłoszone przez państwo, a Grecja ustawowo zmieniła obligacje na takie o mniejszej wycenie do spłaty (o 107 mld euro, posiadacze greckich obligacji stracili 53,5 proc. ich nominalnej wartości, nie licząc strat na oprocentowaniu), bez zgody wszystkich wierzycieli co właściwie oznacza bankructwo, mimo prawnego uregulowania wielkości zadłużenia.<ref>[http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/kryzys;w;grecji;zamiana;obligacji;w;marcu,83,0,1030227.html Kryzys w Grecji. Zamiana obligacji w marcu<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>


== Polskie obligacje skarbowe ==
Ograniczone bezpieczeństwo obligacji wynika także z faktu, że najczęściej są one kupowane przez mieszkańców danego kraju. W celu spłaty obligacji państwo może nałożyć dodatkowe podatki czy wręcz zrezygnować ze spłaty ich części. O ile w dość odległej przeszłości (np. wojna krymska) zdarzało się, że teren państwa nie spłacającego swoich długów zostawał zajmowany przez wierzycieli, o tyle w dzisiejszych czasach taka sytuacja nie ma miejsca.
Polskie obligacje skarbowe dzielą się na dwie grupy:
* obligacje detaliczne,
* obligacje hurtowe.


=== Obligacje detaliczne ===
Nie istnieje instytucja międzynarodowa mogąca zażądać spłaty długu, pod groźbą użycia siły czy zajęcia mienia w sposób komorniczy. Politycy będący aktualnie u władzy mogą zdecydować się na wariant nawet nierozmawiania z inwestorami, co najwyżej doprowadzi do skurczenia się gospodarki i atrakcyjności inwestycyjnej kraju, jednocześnie pozostawiając inwestorów z nic nie wartymi papierami.
Obligacje detaliczne (oszczędnościowe) oferowane są przez Ministra Finansów głównie osobom fizycznym. Nabycie obligacji następuje w drodze transakcji zawartej przez telefon, przez internet lub w placówce [[PKO Bank Polski|PKO Banku Polskiego]]<ref>Patrz: strona internetowa Ministerstwa Finansów www.obligacjeskarbowe.pl , na której znajdują się aktualne informacje dotyczące nabywania obligacji oszczędnościowych</ref>. Mogą one być przedmiotem obrotu na [[rynek wtórny|rynku wtórnym]] nieregulowanym na podstawie umowy sprzedaży lub [[darowizna|darowizny]]. Nominał obligacji skarbowych detalicznych wynosi 100 zł albo 100 euro lub wielokrotność tej kwoty. Nabywcy obligacji detalicznych mogą posiadać prawo do przedterminowego wykupu dowolnej liczby obligacji przez emitenta (Ministra Finansów).


Najpopularniejsze obligacje detaliczne to obligacje 2-, 3-, 4- i 10-letnie. Nieregularnie oferowane są także obligacje o nietypowych parametrach, np. 7-miesięczne lub 13-miesięczne o rosnącym [[oprocentowanie|oprocentowaniu]] (obligacje z serii KOS – krótkookresowa obligacja oszczędnościowa<ref>Szczegóły przykładowej emisji obligacji KOS1214 można znaleźć w liście emisyjnym nr 47/2013 Ministra Finansów z dn 24 października 2013 r; wyszukiwarka listów emisyjnych dostępna na http://www.finanse.mf.gov.pl/dlug-publiczny/obligacje-detaliczne/wyszukiwarka-listow-emisyjnych1</ref>). Obligacje detaliczne mogą mieć oprocentowanie stałe lub zmienne – uzależnione od stopy inflacji czy stawek [[WIBOR]].
== Obligacje w Polsce ==
=== Rodzaje obligacji skarbowych w Polsce ===
Obligacje skarbowe oferowane w Polsce przez [[Skarb Państwa]], reprezentowany przez [[Ministerstwo Finansów|Ministra Finansów]], w sieci sprzedaży detalicznej dzielą się na dwie grupy:
* obligacje oszczędnościowe,
* obligacje rynkowe.


=== Obligacje hurtowe ===
'''Obligacje oszczędnościowe''' oferowane są wyłącznie [[Osoba fizyczna|osobom fizycznym]], [[Rezydent (prawo)|rezydentom]] i nie-rezydentom. Mogą one być przedmiotem obrotu na [[Rynek wtórny|rynku wtórnym]] nieregulowanym na podstawie umowy [[Umowa sprzedaży|sprzedaży]] lub [[Umowa darowizny|darowizny]]. Nie są natomiast notowane na giełdzie papierów wartościowych. Obligacje oszczędnościowe emitowane są co miesiąc i sprzedawane zawsze po cenie równej wartości nominalnej, tj. 100 zł.
Obligacje hurtowe dostępne są zarówno dla osób fizycznych, jak i osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej. Rynek pierwotny ma formę przetargów organizowanych przez [[Narodowy Bank Polski]], w których udział biorą tzw. dealerzy skarbowych papierów wartościowych wyłaniani przez Ministra Finansów w drodze konkursu<ref>Lista Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych w roku 2014 zawiera 14 podmiotów; w większości są to banki (http://www.finanse.mf.gov.pl/dlug-publiczny/dealerzy-skarbowych-papierow-wartosciowych/informacje-podstawowe)</ref>. Obrót na rynku wtórnym może się odbywać w ramach bezpośrednich transakcji kupna-sprzedaży (tzw. rynek OTC – ''over the counter''), na platformie elektronicznej TreasuryBondSpot Poland oraz w systemie obrotu instrumentami dłużnymi [[Catalyst (ekonomia)|Catalyst]] na rynku giełdowym GPW (inwestorzy detaliczni), a także na hurtowym rynku regulowanym pozagiełdowym (organizowanym przez [[BondSpot]]).


Terminy zapadalności obligacji skarbowych hurtowych to 1 rok, 2 lata, 5 lat i 10 lat. Obligacje hurtowe mogą mieć oprocentowanie stałe lub zmienne, które zazwyczaj jest uzależnione od stawek WIBOR albo stopy inflacji.
Do obligacji oszczędnościowych zalicza się ''obligacje dwuletnie'', ''czteroletnie'' oraz ''dziesięcioletnie''.

'''Obligacje rynkowe''' dostępne są zarówno dla rezydentów jak i nie-rezydentów, będących osobami fizycznymi oraz dla [[Osoba prawna|osób prawnych]] i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, z wyłączeniem [[Podmiot finansowy|podmiotów finansowych]], [[Spółka akcyjna|spółek akcyjnych]] i [[Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością|spółek z ograniczoną odpowiedzialnością]]. Najważniejszą cechą tych obligacji jest możliwość obrotu nimi na [[Giełda papierów wartościowych|giełdzie papierów wartościowych]] – za pośrednictwem [[Dom maklerski|biur maklerskich]] dla posiadaczy rachunków papierów wartościowych lub możliwość sprzedaży bezpośrednio z rachunku rejestrowego dla tych, którzy nie posiadają rachunku inwestycyjnego. Od maja 2005 r. obligacje rynkowe są notowane nie tylko na [[Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie|Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie]], ale także na rynku regulowanym prowadzonym przez MTS [[BondSpot]] S.A. (dotyczy to obligacji wyemitowanych od maja 2005 r., a więc TZ0508 i wszystkich kolejnych emisji trzylatek oraz emisji pięciolatek od SP0610 do SP1210). Ponadto mogą być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym nieregulowanym na podstawie umów sprzedaży lub darowizny. Obligacje rynkowe są sprzedawane w trzymiesięcznych emisjach – zawsze po dziennej cenie sprzedaży odpowiadającej cenie emisyjnej powiększonej o wartość odsetek przypadających na dany dzień sprzedaży.

W Polsce emituje się obligacje rynkowe najczęściej na okres:
* 2 lat – stałe oprocentowanie,
* 3 lat – zmienne oprocentowanie,
* 4 lat – zmienne oprocentowanie,
* 10 lat – zmienne oprocentowanie.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
Linia 35: Linia 33:


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* Ustawa z dnia 17 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 885 z późn. zm.).
* ''System finansowy w Polsce'', red: Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B. Warszawa: PWN 2008.
* Jajuga K., Jajuga T, Inwestycje. ''Instrumenty finansowe. Aktywa niefinansowe. Ryzyko finansowe. Inżynieria finansowa''. Warszawa: PWN 2006.


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.obligacjeskarbowe.pl/ Obligacje skarbowe]
* [http://www.obligacjeskarbowe.pl/ Obligacje skarbowe]
* [http://www.finanse.mf.gov.pl/pl/dlug-publiczny/informacje-podstawowe Informacje o długu publicznym na stronie Ministerstwa Finansów]
* [http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/BASLeksykon.xsp?t=s&id=1C0E1B6A4655B94BC1257A620031C5E1&q=obligacja%20skarbowa Leksykon budżetowy Biura Analiz Sejmowych – Obligacja skarbowa]
* [http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/BASLeksykon.xsp?t=s&id=1C0E1B6A4655B94BC1257A620031C5E1&q=obligacja%20skarbowa Leksykon budżetowy Biura Analiz Sejmowych – Obligacja skarbowa]
* [http://gpwcatalyst.pl/notowania_obligacji_skarbowych Notowania obligacji skarbowych]
* [http://www.treasurydirect.gov/indiv/products/prod_tbills_glance.htm TreasuryDirect – Treasury Bills] Department of the Treasury, Bureau of the Public Debt
* [http://www.treasurydirect.gov/indiv/products/prod_tbills_glance.htm TreasuryDirect – Treasury Bills] Department of the Treasury, Bureau of the Public Debt
* [http://staatsanleihen.de/ staatsanleihen.de]
* [http://staatsanleihen.de/ staatsanleihen.de]

Wersja z 17:37, 29 sie 2014

Obligacja skarbowa – dłużny papier wartościowy emitowany przez rząd. Obligacje skarbowe są jednym z podstawowych instrumentów dłużnych, które są przedmiotem obrotu na światowych rynkach finansowych. Obligacje skarbowe są papierami wartościowymi emitowanymi przez Ministra Finansów[1]. Minister Finansów pożycza od nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić wraz z należnymi odsetkami (wykupić obligacje) w określonym czasie. Za zobowiązania wynikające z tytułu emisji skarbowych papierów wartościowych Skarb Państwa odpowiada całym swoim majątkiem. Wspomniana odpowiedzialność ma formę odpowiedzialności finansowej, której skutki ujmuję się w ustawie budżetowej[2].

Przychody uzyskane ze sprzedaży obligacji są przeznaczone nas finansowanie deficytu budżetu państwa.

Termin do zapadalności obligacji skarbowych jest dłuższy niż 1 rok. Emitowane przez Ministra Finansów papiery dłużne o zapadalności poniżej 1 roku noszą nazwę bonów skarbowych. Świadczenia wynikające z obligacji skarbowych mogą mieć charakter pieniężny (odsetki, dyskonto) lub niepieniężny (akcje spółki, której właścicielem jest Skarb Państwa).

Ze względu na kryterium zasad ustalania odsetek obligacje skarbowe możemy podzielić na[3]:

  • zerokuponowe (sprzedaż następuje z dyskontem, zaś w terminie wykupu posiadacz obligacji otrzymuje jej wartość nominalną),
  • o stałej stopie procentowej (oprocentowanie jest stałe i znane posiadaczowi obligacji od momentu zawarcia kontraktu),
  • o zmiennej stopie procentowej (zależne od stopy referencyjnej, która jest znana posiadaczowi obligacji na początku każdego okresu odsetkowego),
  • indeksowane (szczególny przypadek obligacji o zmiennym oprocentowaniu, w którym oprocentowanie jest zależne od określonego wskaźnika, np. stopy inflacji).

Bezpieczeństwo

W teorii obligacje skarbowe są jedną z najbardziej bezpiecznych lokat nadwyżek kapitału na rynku. Ale obligacje skarbowe nie zawsze są przystanią bezpieczeństwa. Problemów z wykupem obligacji skarbowych w ostatnich latach doświadczyli np. dłużnicy Argentyny w 2001 r. Co więcej, pozycja prawna państwa pozwala nawet na ustawowe pozbycie problemu zadłużenia z tytułu obligacji, bez ogłaszania formalnego bankructwa. Rząd Argentyny umorzył obligacje mimo braku zgody wszystkich wierzycieli[4].

Polskie obligacje skarbowe

Polskie obligacje skarbowe dzielą się na dwie grupy:

  • obligacje detaliczne,
  • obligacje hurtowe.

Obligacje detaliczne

Obligacje detaliczne (oszczędnościowe) oferowane są przez Ministra Finansów głównie osobom fizycznym. Nabycie obligacji następuje w drodze transakcji zawartej przez telefon, przez internet lub w placówce PKO Banku Polskiego[5]. Mogą one być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym nieregulowanym na podstawie umowy sprzedaży lub darowizny. Nominał obligacji skarbowych detalicznych wynosi 100 zł albo 100 euro lub wielokrotność tej kwoty. Nabywcy obligacji detalicznych mogą posiadać prawo do przedterminowego wykupu dowolnej liczby obligacji przez emitenta (Ministra Finansów).

Najpopularniejsze obligacje detaliczne to obligacje 2-, 3-, 4- i 10-letnie. Nieregularnie oferowane są także obligacje o nietypowych parametrach, np. 7-miesięczne lub 13-miesięczne o rosnącym oprocentowaniu (obligacje z serii KOS – krótkookresowa obligacja oszczędnościowa[6]). Obligacje detaliczne mogą mieć oprocentowanie stałe lub zmienne – uzależnione od stopy inflacji czy stawek WIBOR.

Obligacje hurtowe

Obligacje hurtowe dostępne są zarówno dla osób fizycznych, jak i osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej. Rynek pierwotny ma formę przetargów organizowanych przez Narodowy Bank Polski, w których udział biorą tzw. dealerzy skarbowych papierów wartościowych wyłaniani przez Ministra Finansów w drodze konkursu[7]. Obrót na rynku wtórnym może się odbywać w ramach bezpośrednich transakcji kupna-sprzedaży (tzw. rynek OTC – over the counter), na platformie elektronicznej TreasuryBondSpot Poland oraz w systemie obrotu instrumentami dłużnymi Catalyst na rynku giełdowym GPW (inwestorzy detaliczni), a także na hurtowym rynku regulowanym pozagiełdowym (organizowanym przez BondSpot).

Terminy zapadalności obligacji skarbowych hurtowych to 1 rok, 2 lata, 5 lat i 10 lat. Obligacje hurtowe mogą mieć oprocentowanie stałe lub zmienne, które zazwyczaj jest uzależnione od stawek WIBOR albo stopy inflacji.

Zobacz też

  1. Art. 95 ust 3ustawy z dnia 17 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych(tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 885 z późn. zm.) stanowi, że „Skarbowe papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne mogą być emitowane lub wystawiane wyłącznie przez Ministra Finansów”.
  2. art. 95 ust 6: ustawy o finansach publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz. poz. 885 z późn. zm.) stanowi, żę„Skarb Państwa odpowiada całym majątkiem za zobowiązania wynikające z wyemitowanych lub wystawionych skarbowych papierów wartościowych”.Szerzej na temat interpretacji tego przepisu w: M. Panfil, „Prawne uwarunkowania długu Skarbu Państwa”, Monografia Lex 2011 oraz C. Kosikowski, „Finanse Publiczne. Komentarz, Warszawa 2007.
  3. http://obligacje.inwestowanie.org/
  4. Zadłużenie Argentyny na stronach Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Buenos Aires [dostęp: 2014-06-29]
  5. Patrz: strona internetowa Ministerstwa Finansów www.obligacjeskarbowe.pl , na której znajdują się aktualne informacje dotyczące nabywania obligacji oszczędnościowych
  6. Szczegóły przykładowej emisji obligacji KOS1214 można znaleźć w liście emisyjnym nr 47/2013 Ministra Finansów z dn 24 października 2013 r; wyszukiwarka listów emisyjnych dostępna na http://www.finanse.mf.gov.pl/dlug-publiczny/obligacje-detaliczne/wyszukiwarka-listow-emisyjnych1
  7. Lista Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych w roku 2014 zawiera 14 podmiotów; w większości są to banki (http://www.finanse.mf.gov.pl/dlug-publiczny/dealerzy-skarbowych-papierow-wartosciowych/informacje-podstawowe)

Bibliografia

  • Ustawa z dnia 17 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 885 z późn. zm.).
  • System finansowy w Polsce, red: Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B. Warszawa: PWN 2008.
  • Jajuga K., Jajuga T, Inwestycje. Instrumenty finansowe. Aktywa niefinansowe. Ryzyko finansowe. Inżynieria finansowa. Warszawa: PWN 2006.

Linki zewnętrzne