Pierwsza dama

Pierwsza dama – honorowy tytuł przysługujący partnerce życiowej głowy danego państwa, terytorium, stanu, czy prowincji (np. prezydenta). Gdy głowa państwa ma partnera życiowego - mężczyznę, przysługuje mu tytuł pierwszy dżentelmen lub pierwszy kawaler. Tytulaturę taką stosuje się jedynie w ustroju republikańskim.

W przypadku gdy głowa państwa nie jest on w stałym związku, niektóre funkcję pierwszej damy lub kawalera (ale nie tytuł) przejąć może inna bliska głowie państwa osoba, np. córka, bratowa itp.

W monarchiach odpowiednikiem jest królowa małżonka, książę małżonek.

Funkcja pierwszej damy/pierwszego dżentelmena jest w różny państwach w różny sposób sformalizowana. Pełni obowiązki głównie reprezentacyjne i ceremonialne. W przypadku przyjmowania oficjalnych gości pierwsza dama pełni honory pani domu, razem z głową państwa występują jako para gospodarzy. Natomiast przy składaniu wizyt oficjalnych są oni parą głównych gości. Często pierwsze damy wykorzystują swoją pozycję do promocji działań o charakterze społecznym, charytatywnym, kulturalnym, itp. Przykładowo poprzez obejmowanie honorowych patronatów nad wymienionymi powyżej inicjatywami.

Polska

Od 6 sierpnia 2010 r. tytuł pierwszej damy Polski przysługuje Annie Komorowskiej. Jej poprzedniczka Maria Kaczyńska wraz z mężem zginęła w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.

Małżonka prezydenta nie ma obowiązku występować publicznie, ale zazwyczaj czyni to. W Polsce funkcja pierwszej damy wiąże się jedynie obowiązkami reprezentacyjnymi.

Pojęcie „pierwsza dama” funkcjonuje w polszczyźnie od niedawna. Dopiero w III Rzeczypospolitej zaczęto tak określać żonę prezydenta. W II Rzeczypospolitej określenie nie funkcjonowało, a w Polsce Ludowej głowa państwa była organem kolegialnym (Rada Państwa).

Niemcy

Od marca 2012 nietypowa sytuacja ma miejsce w Niemczech, gdzie prezydent federalny Joachim Gauck jest żonaty, lecz w separacji z żoną, a rolę pierwszej damy pełni konkubina prezydenta, Daniela Schadt.

Zobacz też

• Precedencja