Car Iwan Groźny i jego syn Iwan 16 listopada 1581 roku: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Zmiany redakcyjne: poprawa linków, apostrofów, cudzysłowów etc. |
||
Linia 8: | Linia 8: | ||
|wysokość = 199,5 |
|wysokość = 199,5 |
||
|szerokość = 254 |
|szerokość = 254 |
||
|muzeum = Galeria |
|muzeum = Galeria Tretiakowska |
||
}} |
}} |
||
'''Car Iwan Groźny i jego syn Iwan 16 listopada 1581 roku''' (oryg. [[język rosyjski|ros.]] ''Иван Грозный и сын его Иван. 16 ноября 1581 года'') – obraz [[Ilja Riepin|Ilji Riepina]] z 1885. |
'''Car Iwan Groźny i jego syn Iwan 16 listopada 1581 roku''' (oryg. [[język rosyjski|ros.]] ''Иван Грозный и сын его Иван. 16 ноября 1581 года'') – obraz [[Ilja Riepin|Ilji Riepina]] z 1885. |
||
== Okoliczności powstania obrazu == |
== Okoliczności powstania obrazu == |
||
Za podstawową przyczynę, dla której Riepin podjął temat zabójstwa carewicza [[Iwan Iwanowicz|Iwana]] przez cara [[Iwan IV Groźny|Iwana Groźnego]] uważa się atmosferę panującą w Rosji w 1881 roku, po zabójstwie [[Aleksander II Romanow|Aleksandra II Romanowa]] przez spiskowców z organizacji [[Narodnaja Wola]], a następnie wymierzone w nią represje<ref name="ilya">[http://ilya-repin.ru/master/repin4.php Илья Репин. Галерея картин и рисунков художника - Иван Грозный и сын его Иван 16 ноября 1581 года, 1885]</ref><ref name="art">[http://www.art-catalog.ru/article.php?id_article=458 |
Za podstawową przyczynę, dla której Riepin podjął temat zabójstwa carewicza [[Iwan Iwanowicz|Iwana]] przez cara [[Iwan IV Groźny|Iwana Groźnego]] uważa się atmosferę panującą w Rosji w 1881 roku, po zabójstwie [[Aleksander II Romanow|Aleksandra II Romanowa]] przez spiskowców z organizacji [[Narodnaja Wola]], a następnie wymierzone w nią represje<ref name="ilya">[http://ilya-repin.ru/master/repin4.php Илья Репин. Галерея картин и рисунков художника - Иван Грозный и сын его Иван 16 ноября 1581 года, 1885]</ref><ref name="art">[http://www.art-catalog.ru/article.php?id_article=458 „Иван Грозный и сын его Иван” И.Е.Репина в „лицах современников” ]</ref>. Wśród innych inspiracji dla artysty wspomina się również o usłyszanej przez niego kompozycji [[Nikołaj Rimski-Korsakow|Nikołaja Rimskiego-Korsakowa]]<ref name="art"/> oraz obejrzaną w czasie podróży po [[Europa|Europie]] w 1883 [[Korrida|walkę byków]]<ref name="ilya"/>. W liście napisanym bezpośrednio po tym doświadczeniu Riepin zauważał, iż „krwawe” sceny, obrazy śmierci są bardzo często eksponowane w galeriach europejskich; być może dlatego sam zdecydował się na poruszenie podobnego tematu<ref name="art"/>. |
||
Modelem dla postaci cara był [[Grigorij Miasojedow]]<ref name="art"/>. |
Modelem dla postaci cara był [[Grigorij Miasojedow]]<ref name="art"/>. |
||
Linia 29: | Linia 29: | ||
[[Kategoria:Obrazy Ilji Riepina]] |
[[Kategoria:Obrazy Ilji Riepina]] |
||
[[Kategoria:Obrazy w Galerii |
[[Kategoria:Obrazy w Galerii Tretiakowskiej]] |
Wersja z 21:15, 3 lut 2017
Szablon:Obraz infobox Car Iwan Groźny i jego syn Iwan 16 listopada 1581 roku (oryg. ros. Иван Грозный и сын его Иван. 16 ноября 1581 года) – obraz Ilji Riepina z 1885.
Okoliczności powstania obrazu
Za podstawową przyczynę, dla której Riepin podjął temat zabójstwa carewicza Iwana przez cara Iwana Groźnego uważa się atmosferę panującą w Rosji w 1881 roku, po zabójstwie Aleksandra II Romanowa przez spiskowców z organizacji Narodnaja Wola, a następnie wymierzone w nią represje[1][2]. Wśród innych inspiracji dla artysty wspomina się również o usłyszanej przez niego kompozycji Nikołaja Rimskiego-Korsakowa[2] oraz obejrzaną w czasie podróży po Europie w 1883 walkę byków[1]. W liście napisanym bezpośrednio po tym doświadczeniu Riepin zauważał, iż „krwawe” sceny, obrazy śmierci są bardzo często eksponowane w galeriach europejskich; być może dlatego sam zdecydował się na poruszenie podobnego tematu[2].
Modelem dla postaci cara był Grigorij Miasojedow[2].
Opis
Scena przedstawiona na obrazie rozgrywa się w komnacie w pałacach carskich, bogato wyposażonej i zdobionej: na podłodze widoczne są kunsztownie haftowane dywany, w tle widoczny jest ozdobny piec kaflowy i wazy. Ilja Riepin przedstawił Iwana Groźnego i jego syna chwilę po tym, gdy car zadał Iwanowi Iwanowiczowi śmiertelny cios okutą laską w głowę. Car klęczy na dywanie, przyciągając do siebie półprzytomnego syna, obejmując lewą dłonią jego zakrwawioną głowę. Wyraz twarzy władcy wyraża szaloną rozpacz i spóźniony żal z powodu popełnionej zbrodni; w opinii Ludwika Bazylowa w jej wiarygodne oddanie Riepin włożył cały swój talent[3]. Na pierwszym planie widoczne jest porzucone berło, na dalszym - przewrócony carski tron. Z kolei twarz carewicza jest spokojna; umierający przebacza mordercy[1].
W ukazywanej scenie Riepin był zainteresowany głównie psychologicznym aspektem wydarzeń, nie zaś wiernym odtwarzaniem historii. Wnętrze komnaty, w której miało miejsce zabójstwo, zostało pokazane zgodnie z realiami, jednak centralny punkt kompozycji stanowi wyraziście oświetlona grupa Iwana i syna, mająca wydźwięk uniwersalnego ostrzeżenia[1][2].
Wystawienie obrazu i opinie krytyki
Namalowany w 1885 obraz pojawił się na XIII wystawie pieriedwiżników, jednak cenzura zabroniła jego dalszych pokazów[1]. Płótno zakupił Trietiakow, któremu nakazano nie wystawiać obrazu na widok publiczny i nie dopuścić do jego rozpowszechniania w jakikolwiek inny sposób[1]. Portret cara-mordercy został bowiem uznany za atak na instytucję monarchii w Rosji[2].
Jeden z komentujących wystawę krytyków stwierdził, iż obraz z powodu nadmiaru grozy nie daje widzom estetycznego zadowolenia[3]. Inny, doceniając psychologiczny wymiar dzieła, uważał, iż osiągnęło ono maksymalną siłę wyrazu: jedna kreska więcej i wszystko byłoby karykaturą[3].
- ↑ a b c d e f Илья Репин. Галерея картин и рисунков художника - Иван Грозный и сын его Иван 16 ноября 1581 года, 1885
- ↑ a b c d e f „Иван Грозный и сын его Иван” И.Е.Репина в „лицах современников”
- ↑ a b c L. Bazylow, Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Państwowy Instytut Wydawczniczy, Warszawa 1986, ISBN 83-01-05684-3, s.650