Srokówka jasnoskrzydła
| Dendrocitta vagabunda[1] | |||
| (Latham, 1790) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
srokówka jasnoskrzydła | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Zasięg występowania podgatunków D. vagabunda | |||
Srokówka jasnoskrzydła[4] (Dendrocitta vagabunda) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae). Osiadły. Występuje na południu Azji[2][5]. Nie jest zagrożony.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Wymiary i masa ciała[edytuj | edytuj kod]
Ciało: 46–50 cm łącznie z ogonem[6][7]
Skrzydło: 14,4–17,3 cm
Ogon samca: 21,8–29,7 cm
Ogon samicy: 21,9–27,9 cm
Skok: 3,2–3,7 cm
Dziób: 3,0–3,7 cm
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
U samców zazwyczaj dłuższy ogon. Głowa, szyja, pierś i czubek głowy ciemnoszare. Upierzenie na grzbiecie o barwie płowej, brązowawej. Jasnoszare pokrywy skrzydłowe. Lotki trzeciego rzędu czarne, kontrastujące z resztą skrzydła. W locie widoczny szary obszar na lotkach pierwszorzędowych i jasny pasek blisko końca ogona. Spód ciała płowożółty. Dutki czarne. Pióra ogona dłuższe w jego środkowej części, szare, z czarnymi końcówkami. Dziób ciemnoszary, mocny, z zakrzywioną końcówką, pióra przy nim krótkie i sztywne. Skrzydła krótkie i szerokie. Skoki czarne[6][9][10][11]. Osobniki młode podobne do dorosłych. Kark o bardziej brązowej barwie, co zmniejsza kontrast kolorystyczny między nim a grzbietem. Pokrywy skrzydłowe i końcówki piór ogona o płowej barwie[6]. Pióra ogona węższe w środkowej części niż u dorosłych osobników[7].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Przede wszystkim tereny leśne subtropikalne i tropikalne, ale występuje również na obszarach rolnych i miejskich[12][8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje południową Azję. Występuje w Tajlandii, Bhutanie, Wietnamie, Bangladeszu, Pakistanie, Kambodży, Nepalu, Indiach, Mjanmie i Laosie[12][5].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek wszystkożerny, ale żywi się przede wszystkim mięsem[2]. Do jego diety należą owady, mniejsze ptaki oraz ich jaja i pisklęta, owoce, jaszczurki, gryzonie, nasiona i padlina. Na terenach miejskich spożywa również resztki ludzkiego pożywienia[13][7].
Tryb życia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Spotykany w parach, a na obszarach obfitujących w pożywienie formuje stada liczące ok. 20 osobników. Siada zazwyczaj w koronach drzew. Zmienna wysokość lotu i odstępów w machaniu skrzydłami, momentami lot ślizgowy na dłuższych dystansach. Ląduje na ziemi tylko po to, by się napić lub gdy zauważy padlinę. Poza okresem godowym podąża za stadami ptaków leśnych i zjada płoszone przez nie świerszcze i ćmy lub spożywa owoce na drzewach razem z wąsalami, treronami i ptakami z rodzaju Eudynamys. Na ogół bardzo czujny, ale gdy nie jest niepokojony, staje się odważny i w poszukiwaniu pożywienia może wlatywać do domów[7].
Głos[edytuj | edytuj kod]
Opisywany jako głośne, metaliczne ko-ki-la[7] lub koku-lii[14]. Posługuje się również szeroką gamą innych odgłosów[7].
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Okres godowy[edytuj | edytuj kod]
Habitat: gniazda budowane najczęściej na wysokich drzewach, na wysokości od 6 do 8 metrów.
Gniazdo: krucha platforma z ciernistych gałązek i patyków, głęboka, wyścielona np. korzonkami[7].
Okres lęgowy[edytuj | edytuj kod]
Jaja: od dwóch do sześciu, przeciętnie 4 lub 5. O różnorodnej wielkości i barwach – żółtawe, jasnozielone lub o czerwonym zabarwieniu, o nieregularnych szarych plamkach lub białe, pozbawione znaczeń[7]. Składane od marca do lipca. Na północy Indii przede wszystkim od maja do czerwca, a na południu od marca do kwietnia[2].
Wysiadywanie: wysiaduje zarówno samiec, jak i samica[7].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się 9 podgatunków D. vagabunda[2][15][16].
| Wyróżniane podgatunki | |
|---|---|
| D. v. vagabunda
(Latham, 1790) |
Podgatunek nominatywny. Występuje w niższych partiach Himalajów, na obszarze od wschodniego Uttarakhandu do północno-wschodnich Indii, a także od południa półwyspu do północy stanu Andhra Pradesh. |
| D. v. bristoli
Paynter, 1961 |
Wschodnia część Pakistanu i północne Indie. Podgatunek z najdłuższym ogonem (26,5–36,3 cm). Upierzenie o bogatej kolorystyce jak u podgatunku nominatywnego[7]. |
| D. v. behni
Steinheimer, 2009 |
Zachodnie i środkowe partie Indii od południa Gudźaratu do centrum Karnataki oraz od wschodu do grzbietów górskich Ghat Zachodnich. |
| D. v. parvula
Whistler i Kinnear, 1932 |
Południowo-zachodnie Indie: południowa Karnataka, Kerala. Podgatunek z najintensywniejszym ubarwieniem. Górne partie ciała czerwonawobrązowe[7]. |
| D. v. pallida
(Blyth, 1846) |
Południowo-wschodnie Indie[17] (część na południe od Ghat Wschodnich, w pobliżu południowej partii rzeki Godawari). Większy niż podgatunek nominatywny, ale z mniej intensywnymi kolorami – dolna część ciała płowożółta, upierzenie na grzbiecie szarawe[7]. |
| D. v. sclateri
E. C. S. Baker, 1922 |
Zachodnia i północna Mjanma. Górne partie ciała ciemniejsze niż u podgatunku nominatywnego, z rozmytym kolorem upierzenia na karku i grzbiecie[7]. |
| D. v. kinneari
E. C. S. Baker, 1922 |
Środkowa i wschodnia Mjanma, południe Chin (południowo-zachodni Junnan), północno-zachodnia Tajlandia. Podobny do D. v. sclateri, ale ciemniejszy[7]. |
| D. v. saturiator
Ticehurst, 1922 |
Południowa Mjanma, południowo-zachodnia Tajlandia. Najmniejszy i najciemniejszy spośród wszystkich podgatunków. Górne części ciała czerwonawobrązowe[7]. |
| D. v. sakeratensis
Gyldenstolpe, 1920 |
Centralna, wschodnia i południowo-wschodnia Tajlandia, Kambodża, południowy Laos, środkowy i południowy Wietnam[2][18][8]. Podobny do podgatunku nominatywnego, ale z ciemniejszym tyłem szyi[7]. |
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje srokówkę jasnoskrzydłą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako zazwyczaj pospolity do bardzo pospolitego, choć np. w Wietnamie jest rzadki. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dendrocitta vagabunda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Madge, S.: Rufous Treepie (Dendrocitta vagabunda). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-19].
- ↑ a b Dendrocitta vagabunda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and jays (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-19].
- ↑ a b The IUCN Red List of Threatened Species [online], IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-06-24].
- ↑ a b c Grimmett, Richard, 1960-, Birds of India, Pakistan, Nepal, Bangladesh, Bhutan, Sri Lanka, and the Maldives, Princeton University Press, 2012, ISBN 978-0-691-15349-0, OCLC 773987289 [dostęp 2019-06-24].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Hilary Burn, Crows and jays, wyd. Pbk. ed, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1999, ISBN 0-691-08883-7, OCLC 48206769 [dostęp 2019-06-24].
- ↑ a b c Témia vagabonde – Dendrocitta vagabunda – Rufous Treepie, [w:] Oiseaux.net [online] [dostęp 2019-06-24] (fr.).
- ↑ Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge, London: Charles Knight, 1833 [dostęp 2019-06-24].
- ↑ John G. Kelcey (red.), Vertebrates and Invertebrates of European Cities:Selected Non-Avian Fauna, 2015, DOI: 10.1007/978-1-4939-1698-6 [dostęp 2019-06-24].
- ↑ Rufous Treepie – eBird [online], ebird.org [dostęp 2019-06-24] (pol.).
- ↑ a b BirdLife International [online] [dostęp 2019-06-24].
- ↑ Rufous Treepie, [w:] Birds@IITK [online], Indian Institute of Technology [dostęp 2019-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-24].
- ↑ Rufous Treepie [online], www.oiseaux-birds.com [dostęp 2019-06-24].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Crows, mudnesters, birds-of-paradise. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-14]. (ang.).
- ↑ Rufous Treepie (Dendrocitta vagabunda). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
- ↑ P.C. Tiwari, Wildlife in the Himalayan foothills : conservation and management, Indus Pub. Co, 1997, ISBN 81-7387-066-7, OCLC 38215819 [dostęp 2019-06-24].
- ↑ Verfasser, Taxonomy of the birds of the world The complete checklist of all bird species and subspecies of the world, ISBN 978-3-7481-5466-2, OCLC 1083811082 [dostęp 2019-06-24].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).