Stan po zapaści

Stan po zapaści – powieść Jacka Bocheńskiego pisana w latach 1985–1986 i wydana po raz pierwszy w 1987 roku nakładem podziemnej Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA. Bocheński wpadł na pomysł napisania tej książki w roku 1984, po dwóch dobach, które spędził w szpitalu.

Opis treści

Akcja powieści rozgrywa się w szpitalu po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce (nie wiadomo dokładnie kiedy, lecz na pewno nie później niż w roku 1982). Narratorem i głównym bohaterem jest pisarz, który przebywa w owym szpitalu z powodu zapaści. Początkowo leży na polowym łóżku w korytarzu, następnie zostaje przeniesiony do sali. Tam rozpoczyna pisanie dziennika, który niepostrzeżenie przekształci mu się w powieść o otaczającej go rzeczywistości, o Polsce po wprowadzeniu stanu wojennego. Prowadzi zapiski w zeszycie: zapisuje rozmowy (pacjentów, gości odwiedzających chorych, personelu medycznego), wydarzenia oraz rytuały szpitalne przedstawiając tym samym grozę komunizmu. Chociaż – poprzez rekonwalescencję – zostaje chwilowo odcięty od aktywnego funkcjonowania, nie przerywa działalności konspiracyjnej: czyta po kryjomu „Tygodnik”, słucha Radia „Solidarność”, pomaga uwięzionym w szpitalu chorym, którzy chronią się tutaj przed więzieniem.

Adaptacje

W 1988 roku Jacek Bocheński wyjechał do Niemiec i w konsekwencji tego Radio Wolna Europa zaczęło nadawać powieść w odcinkach. Jacek Bocheński sam czytał tekst.

Sekcja polska BBC nadawała powieść w maju i czerwcu 1988 roku. Tekst czytali zawodowi aktorzy.

Teatr Polskiego Radia emitował słuchowisko na podstawie Stanu po zapaści w reżyserii Jerzego Markuszewskego i adaptacji Hanny Marzańskiej. Premiera: 14 grudnia 1996 roku.

Książka została również przeniesiona na ekran Teatru Telewizji w reżyserii Jerzego Markuszewskiego, adaptacji Hanny Marzańskiej, z Piotrem Fronczewskim w roli głównej. Premiera miała miejsce 11 grudnia 1997 roku.

Nagrody

• Nagroda Kulturalna Solidarności (1987)

Wydania

• Jacek Bocheński, Stan po zapaści, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa (II obieg), 1987.
• Jacek Bocheński, Stan po zapaści, Aneks, Londyn 1988.
• Jacek Bocheński, Stan po zapaści, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, 1990.
• Jacek Bocheński, Stan po zapaści, Oficyna Wydawnicza Volumen – Wydawnictwo Bellona, 2009.

Tłumaczenia

Powieść została przetłumaczona na języki:

• francuski (Etat de pesanteur, Montricher: Edition Noir sur Blanc, 1995),
• ukraiński (Stan pislja kolapsy, tłum. Wiktor Dmitruk, Lwów: Piramida, 2014).

Bibliografia

• Jacek Bocheński, Przedmowa do wydania czwartego, [w:] Jacek Bocheński, Stan po zapaści, Wydawnictwo Bellona – Oficyna Wydawnicza Wolumen, 2009.
• Wiesław Kot, Rekolekcje w szpitalnym brulionie (1), (2), „Wprost”, nr 7 (378)/18.02.1990.
• Anna Sobolewska, Chory kraj?, „Res Publica” (Warszawa), nr 10/1988.
• Piotr Śliwiński, Po zapaści, „Kultura Niezależna”, 52, czerwiec 1989.

Linki zewnętrzne

• 2010 – wznowienie książki „Stan po zapaści”. jacekbochenski.blox.pl, 22 lutego 2010. [dostęp 2017-05-24].
• Stan po zapaści – Jacek Bocheński. e-teatr.pl. [dostęp 2017-05-24].
• Stan po zapaści w bibliotece Polona