Stanisław Furmanek
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Stanisław Furmanek (ur. 26 maja 1900, zm. 3 kwietnia 1943) – polski „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W trakcie II wojny światowej Stanisław Furmanek, rolnik, mieszkał z żoną Stefanią (z d. Wołowiec) i pięciorgiem dzieci we wsi Daleszyce w powiecie kieleckim. Oprócz gospodarstwa Furmanek był właścicielem sklepu z kiełbasami, który znajdował się naprzeciw piekarni Baili Szlamy. W 1941 r. Niemcy zniszczyli zapasy mąki żydowskiej rodziny oraz zabrali im wszystkie meble i artykuły gospodarstwa domowego. Wówczas z pomocą przyszedł Stanisław, oferując żywność i ubrania. Dzięki pomocy Furmanka Szlamowie mogli pozostać w swoim domu do 1942 r., kiedy to nakazano miejscowym Żydom opuścić wieś i zgłosić się na wysiedlenie. Po raz kolejny z pomocą przyszedł Furmanek, przekazując całą rodzinę Szlamów swojemu znajomemu we wsi Raków. Za sprawą donosu (granatowa policja zawiadomiła żandarmerię niemiecką, że w Daleszycach z 615 Żydów pozostała jedynie połowa), został on aresztowany 28 września 1942 r. (zgłosił się na ochotnika do bycia zakładnikiem) i osadzony w więzieniu w Kielcach za pomoc Żydom, a następnie zamęczony na śmierć. Jego nazwisko podał Niemcom przewodniczący lokalnego Judenratu. Brak informacji o losie Żydów, którym pomagał[1][2][3][4][5].
O okrucieństwie niemieckich oprawców podczas uwięzienia, wspominała po latach wnuczka Stanisława, Teresa Baćkowska[6]ː
„Tylko z więzienia oddali marynarkę, która była ciemna, brązowa. Jak przynieśli, to ojciec mówił, że nie mógł unieść tej marynarki. Tak była nasączona krwią”.
Był synem Antoniego i Anny z domu Kamizeli. Był katolikiem[7].
Jest pochowany na Cmentarzu Parafialnym "Piaski" w Kielcach (sektor 4, rząd 19, numer 2)[8].
23 marca 1994 r. Instytut Jad Waszem uhonorował Stanisława Furmanka medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stanisław Furmanek, Instytut Yad Vashem
- ↑ Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – Ośrodek Myśli Obywatelskiej i Patriotycznej [online], 24 marca 2021 [dostęp 2023-11-28] (pol.).
- ↑ Kaplica Pamięci | Świadectwa [online], kaplica-pamieci.pl [dostęp 2023-11-28].
- ↑ Rodzina Stanisława Furmanka z Daleszyc | Katalog Podkastów [online], www.podkasty.info [dostęp 2023-11-28].
- ↑ Odcinek drugi (18.03.2018) [online], 18 marca 2018 [dostęp 2023-12-05] (pol.).
- ↑ l, Polacy ratujący Żydów Już nie wrócę - Rodzina Furmanków. Daleszyce - [online], Polacy ratujący Żydów, 25 marca 2018 [dostęp 2023-11-28] (pol.).
- ↑ Furmanek Stanisław [online], Życie za życie [dostęp 2023-11-28] (pol.).
- ↑ Cmentarze parafialne w Kielcach [online], kielce.grobonet.com [dostęp 2023-12-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009