Stanisław Hanyż

Stanisław Hanyż
Klimas, Stach, Stasiek, Wilczyński
	major UB
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1947 ; Starzenice
Data i miejsce śmierci	7 października 1969 ; Warszawa
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Gwardia Ludowa; Armia Ludowa
Formacja	Służba Bezpieczeństwa
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; kampania wrześniowa
Późniejsza praca	funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa PRL
	Odznaczenia

Stanisław Hanyż przybrane nazwisko Stanisław Radkowski, pseud. Klimas, Stach, Stasiek, Wilczyński, w dokumentach wyst. również jako Stanisław Chanyż (Chanysz)^[1] (ur. 24 grudnia 1911 w Starzynach, zm. 7 października 1969 w Warszawie) – polski działacz komunistyczny, oficer GL, AL, ludowego WP i major UB^[2].

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej, skończył szkołę podstawową w rodzinnej wsi, potem był uczniem Gimnazjum im. Sienkiewicza w Częstochowie, skąd został wydalony za udział w obchodach 1-majowych. Według Ryszarda Nazarewicza był członkiem KZMP. W 1931 został skazany na pół roku więzienia za próbę nielegalnego przekroczenia granicy z ZSRR. Po zwolnieniu do 1936 pracował jako robotnik sezonowy w firmach budowlanych w Częstochowie i Włoszczowie, następnie był kierownikiem robót przy wyładowaniach kolejowych w Warszawie.

Brał udział w wojnie obronnej 1939 jako podoficer 28 pp, ranny i wzięty do niemieckiej niewoli w okolicach Lwowa, wkrótce potem uciekł ze szpitala w Jarosławiu. Po powrocie do rodzinnej wsi pracował w gospodarstwie ojca, w 1943 wstąpił do PPR i GL, w pobliżu Koniecpola sformował oddział partyzancki GL, którego został dowódcą. Jesienią 1943 skierowany do oddziału im. gen. J. Bema, listopad – grudzień 1943 był oficerem oświatowym w sztabie Okręgu Częstochowsko-Piotrkowskiego GL, potem w batalionie im. Bema. 6 stycznia 1944 ranny w walce z żandarmami we wsi Czech, leczył się w oddziale PPS-WRN Zygmunta Łęgowika „Brzeszczota”. 10 lutego 1944 Dowództwo Główne AL mianowało go podporucznikiem, a 25 maja 1944 porucznikiem. Od lutego 1944 oficer operacyjny Sztabu Okręgu AL, będąc jednocześnie nadal oficerem sztabu batalionu im. Bema. Od maja 1944 szef Sztabu Okręgu Częstochowsko-Piotrkowskiego AL. Z ramienia sztabu brał udział w połączonych posiedzeniach Komitetu Okręgowego (KO) PPR i sztabu Okręgu w Częstochowie w maju 1944 i w nawiązaniu porozumienia z oddziałem „Brzeszczota”. 8 września 1944 mianowany szefem sztabu III Brygady WP im. Bema (do grudnia 1944) w stopniu kapitana. Wyznaczony na dowódcę Okręgu Miechów AL, pozostał na tym stanowisku do zajęcia tych rejonów przez Armię Czerwoną w styczniu 1945.

Styczeń – maj 1945 I sekretarz Komitetu Powiatowego (KP) PPR w Częstochowie, czerwiec 1945 – kwiecień 1946 I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego (KW) PPR w Rzeszowie. Delegat na I Zjazd PPR w grudniu 1945. Od 29 grudnia 1945 poseł do KRN. Jesienią 1946 przekazany do dyspozycji KC PPR, skierowany do pracy w MBP w stopniu majora. Od 31 października 1946 do 1 marca 1947 zastępca naczelnika Wydziału II Departamentu III MBP. Od marca 1947 do 1949 inspektor Zarządu Centralnego Państwowych Nieruchomości Ziemskich w Poznaniu, potem do 1950 wicedyrektor i dyrektor Okręgu Dolnośląskiego Funduszu Wczasów Pracowniczych KCZZ w Zielonej Górze. 1950 – 1952 dyrektor Państwowych Uzdrowisk w Krynicy, 1952 – 1953 dyrektor Zespołu Lipiany Centralnego Zarządu Rybackiego. Od marca 1953 do stycznia 1955 represjonowany, w 1956 zrehabilitowany. W latach 1956 – 1957 zastępca dyrektora Zarządu Okręgu Wczasowego w Gdańsku, od 1957 kierownik Domu Wypoczynkowego „Złoty Widok” k. Olsztyna. Od 1967 na rencie dla zasłużonych. Pochowany na wojskowych Powązkach (kwatera A31-3-8)^[3].

Odznaczenia

Przypisy

↑ n.p. baza Biblioteki Sejmowej Parlamentarzyści
↑ Katalog Biura Lustracyjnego IPN. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2019-03-10].
↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-18].

Bibliografia

Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.
Ryszard Nazarewicz, Nad górną Wartą i Pilicą, Warszawa 1964.
Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
Wyszukiwarka cmentarna – warszawskie cmentarze
Katalog pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2014-06-23] .

[1] .p. baza Biblioteki Sejmowej Parlamentarzyści

[2] Katalog Biura Lustracyjnego IPN. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2019-03-10].

[3] Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-18].

[1]

[2]

[3]