Tekst źródłowy strony Stargard

{{Inne znaczenia|miasta|[[Stargard (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]|przekierowanie=Stargard Szczeciński}}
{{Polskie miasto infobox
 |nazwa                     = Stargard
 |dopełniacz nazwy          = Stargardu
 |zdjęcie                   = Stargard Collage.jpg
 |opis zdjęcia              = Kościół św. Jana, Kościół Mariacki, Fabryka Bridgestone, Basteja i Baszta Lodowa, Brama Młyńska, Baszta Białogłówka, Dom Protzena
 |herb                      = POL Stargard COA.svg
 |flaga                     = POL Stargard Szczeciński flag.svg{{!}}border
 |dewiza                    = 
 |województwo               = zachodniopomorskie
 |powiat                    = [[Powiat stargardzki|stargardzki]]
 |gmina                     = 
 |aglomeracja               = szczecińska
 |data założenia            = IX wiek
 |prawa miejskie            = 24 czerwca 1243
 |stanowisko zarządzającego = prezydent
 |zarządzający              = [[Rafał Zając]]
 |powierzchnia              = 48,08
 |wysokość                  = 20
 |rok                       = 30.06.2021
 |liczba ludności           = 67 430<ref name="populacja">{{Cytuj |tytuł = Wyniki badań bieżących. Baza Demografia. Główny Urząd Statystyczny |data dostępu = 2021-12-12 |opublikowany = demografia.stat.gov.pl |url = http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx}}</ref>
 |gęstość zaludnienia       = 1402,5
 |strefa numeracyjna        = 91
 |kod pocztowy              = 73-100 do 73-110
 |tablice rejestracyjne     = ZST
 |kod mapy                  = powiat stargardzki
 |współrzędne               = 53°20′15″N 15°02′16″E
 |TERYT                     = 3214011
 |SIMC                      = 0979596
 |hasło promocyjne          = Stargard – Pod szczęśliwą gwiazdą
 |adres urzędu miasta       = ul. Czarnieckiego 17 73-100 Stargard
 |commons                   = Category:Stargard
 |wikinews                  = Kategoria:Stargard
 |wikicytaty                = Stargard
 |wikisłownik               = Stargard
 |www                       = http://www.stargard.pl
 |bip                       = http://bipstargard.pl/
}}
'''Stargard''' (w latach 1950–2015 Stargard Szczeciński, {{w języku|de|Stargard in Pommern, Stargard an der Ihna}}) – [[miasto]] w [[Polska|Polsce]], w [[Województwo zachodniopomorskie|województwie zachodniopomorskim]], siedziba [[Powiat stargardzki|powiatu stargardzkiego]] oraz [[Stargard (gmina wiejska)|gminy wiejskiej Stargard]], położone na [[Równina Pyrzycka|Równinie Pyrzycko-Stargardzkiej]], nad [[Ina|Iną]]. 

Początki istnienia stałych osad ludzkich sięgają VI wieku<ref>M. Ober, ''Stargard Szczeciński'', Warszawa 1988, s. 5.</ref>, jest jednym z [[Najstarsze lokacje miast w Polsce na prawie niemieckim|najstarszych miast Polski]]. Najstarsze (obok [[Szczecin]]a) miasto na [[Pomorze|Pomorzu]] – [[prawa miejskie]] uzyskało w 1243<ref>E. Olszewski, ''Stargardzkie abc'', Stargard 2001, s. 39.</ref>. Rozwojowi osady sprzyjało położenie przy krzyżujących się szlakach handlowych, prowadzących z [[Santok]]a do [[Wolin (miasto)|Wolina]] i ze Szczecina do [[Kołobrzeg]]u. Ważny węzeł komunikacyjny oraz ośrodek przemysłowy, usługowy i kulturalny. Wraz ze Szczecinem, [[Świnoujście]]m, [[Police|Policami]], [[Goleniów|Goleniowem]] i [[Gryfino|Gryfinem]] tworzy [[Aglomeracja szczecińska|aglomerację szczecińską]].

Według danych [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] z 30 czerwca 2021, Stargard liczył&ensp;67&nbsp;430 mieszkańców<ref name="populacja" /> i był pod względem liczby ludności trzecim (po Szczecinie oraz [[Koszalin]]ie) [[Województwo zachodniopomorskie#Urbanizacja|miastem w województwie zachodniopomorskim]], a także 55. spośród najludniejszych miast w Polsce<ref>{{Cytuj |tytuł = Lista miast w Polsce (spis miast, mapa miast, liczba ludności, powierzchnia, wyszukiwarka) |data dostępu = 2021-08-19 |opublikowany = Polska w liczbach |url = https://www.polskawliczbach.pl/Miasta |język = pl}}</ref>.

== Geografia ==
=== Położenie ===
[[File:Stargard z lotu ptaka.jpg|thumb|220px|Stargard z lotu ptaka (widok od strony południowej)]]
Miasto położone jest w północno-zachodniej Polsce, nad rzeką [[Ina|Iną]], na wschód od jeziora [[Miedwie]]. Leży na pograniczu [[Nizina Szczecińska|Niziny Szczecińskiej]] i [[Pojezierze Pomorskie|Pojezierza Pomorskiego]], co ma duży wpływ na zróżnicowanie typów krajobrazu w najbliższej okolicy. Przez zachodnią część miasta przebiega 15 południk długości geograficznej wschodniej.

Do roku 1945 Stargard należał do [[Królestwo Prus|pruskiej]] [[Pomorze (prowincja)|prowincji Pomorze]], a w latach 1808–1814 był nawet jej stolicą<ref>''Podziały administracyjne Pomorza Zachodniego w latach 1800–1970'', red. T. Białecki, Szczecin, 1970, s. 7–8.</ref>. Poza tym, był jednym z czterech powiatów grodzkich w [[Rejencja szczecińska|rejencji szczecińskiej]].

Po włączeniu tych terenów do Polski Stargard stał się siedzibą powiatu stargardzkiego (1946) w [[Województwo szczecińskie (1946–1975)|województwie szczecińskim]]. Swojego statusu nie zmienił w wyniku reform administracyjnych w [[podział administracyjny Polski (1950–1956)|1950]] i [[podział administracyjny Polski (1957–1975)|1957]]. W październiku 1973 miasto zostało wydzielone z powiatu i zostało [[powiat miejski|powiatem miejskim]]. Już dwa lata później anulowano ten podział, a Stargard uzyskał status siedziby [[Stargard (gmina wiejska)|gminy Stargard]] w [[Województwo szczecińskie (1975–1998)|województwie szczecińskim]]. Po kolejnej [[podział administracyjny Polski|reformie administracyjnej (1999)]] przywrócono dawny [[powiat stargardzki]] w ramach nowoutworzonego [[województwo zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]]{{odn|Zenkner|2006|s=22–29}}.

W Stargardzie zwyczajowo wyróżnia się osiedla: [[Stare Miasto (Stargard)|Osiedle Starówka]], [[Osiedle Pyrzyckie]], [[Osiedle Letnie (Stargard)|Osiedle Letnie]], [[Osiedle Józefa Hallera (Stargard)|Osiedle Józefa Hallera]], [[Osiedle Zachód (Stargard)|Osiedle Zachód]], [[Osiedle Fryderyka Chopina (Stargard)|Osiedle Fryderyka Chopina]], [[Osiedle Tysiąclecia (Stargard)|Osiedle Tysiąclecia]], [[Osiedle  Mikołaja Kopernika (Stargard)|Osiedle Mikołaja Kopernika]], [[Osiedle Wojciecha Kossaka|Osiedle Kossaka]], [[Osiedle Lotnisko (Stargard)|Osiedle Lotnisko]] (część [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewa]]), [[Giżynek (Stargard)|Giżynek]], część z nich wybudowano w latach osiemdziesiątych i były budowane według obowiązujących wówczas wzorców budownictwa{{odn|Zenkner|2006|s=28}}.

=== Struktura użytkowania gruntów ===
{| class="wikitable" align="right" style="text-align:right;"
|+ Struktura użytkowania gruntów<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.regioset.pl/ |tytuł = Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset |opublikowany = regioset.pl |język = pl |data dostępu = 2010-09-14}}</ref>
! Rodzaj użytku
! powierzchnia [ha]
! Udział w pow. miasta (%)
|-
| '''Użytki rolne'''; w tym:
| 1412
| 29,4
|-
| <small>grunty orne</small>
| <small>1289</small>
| <small>26,8</small>
|-
| <small>sady</small>
| <small>37</small>
| <small>0,8</small>
|-
| <small>łąki</small>
| <small>59</small>
| <small>1,2</small>
|-
| <small>pastwiska</small>
| <small>27</small>
| <small>0,6</small>
|-
| '''lasy i grunty leśne'''
| 62
| 1,3
|-
| '''pozostałe grunty i nieużytki'''
| 3336
| 69,4
|}

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 48,08&nbsp;km²<ref>{{cytuj pismo |tytuł = Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r. |url = https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2013-r-,7,10.html |czasopismo = Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym |wydawca = Główny Urząd Statystyczny |miejsce = Warszawa |data = 2013-07-26 |issn = 1505-5507}}</ref>. Miasto stanowi 3,16% powierzchni [[Powiat stargardzki|powiatu stargardzkiego]].

=== Geomorfologia ===
Obecna rzeźba powierzchni Stargardu powstała w wyniku działalności lądolodu skandynawskiego, który uformował tzw. linię [[Morena czołowa|moren czołowych]]. Na obszarze Stargardu i jego okolic znajduje duże, ponad dwutysięczne skupisko pagórków drumlinowych, zw. stargardzkimi polami [[drumlin]]owymi. Wśród rzeźby terenu możemy także wyróżnić moreny denne faliste (we wschodniej części miasta), torfowiska (w okolicach Iny), oraz długie stoki (zarówno po wschodniej, jak i zachodniej stronie miasta). Miasto położone jest w całości na terenie mezoregionu [[Równina Pyrzycka|Równina Pyrzycko-Stargardzka]], oraz na terenie [[mikroregion]]ów: Równina Kluczewska, Równina Klępińska, Drumliny Grzędzickie oraz w Dolinach [[Ina|Iny]] i [[Mała Ina|Małej Iny]]<ref>B. Dopierała (red.): ''Z dziejów ziemi stargardzkiej''. Poznań: 1969, s. 31–35.</ref>{{odn|Aniszewska|Michałek|2009|s=187–198}}{{odn|Olszewski|2004|s=69–70}}.

=== Gleby ===
Na terenie miasta dominują gleby brunatne wyługowane i właściwe, gleby pseudobielicowe, a także różnorodne utwory hydrogeniczne<ref name="LPR19">''Lokalny Plan Rozwoju miasta Stargard Szczeciński na lata 2010–2020'', s. 19.</ref>. W południowo-zachodniej części Stargardu, na obszarze dawnego zastoiska wodnego z okresu plejstocenu występują [[czarne ziemie]]. Na obszarach akumulacyjnej działalności lodowców z piasków zwałowych i naglinowych moreny dennej przeważają gleby brunatne, zaś w dolinach rzecznych – mady<ref name="LPR19" />. Klasy bonitacyjne na terenie miasta zawierają się w przedziale od II do IV (żytnio-ziemniaczane i pszenno-buraczane). Ze względu na wysoką jakość gleb na Równinie Pyrzycko-Stargardzkiej uprawiana jest pszenica i buraki cukrowe<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Z dziejów ziemi stargardzkiej |inni = B. Dopierała (red.) |wydawca = |miejsce = Poznań |rok = 1969 |isbn = |strony = 35}}</ref>.

=== Sieć hydrologiczna ===
[[Plik:Stargard - Jaz na Młynówce.jpg|mały|lewo|Jaz na [[Ina|Inie]]]]
{| class="wikitable" align="right" style="text-align:right;"
|+ Długość rzeki na terenie miasta do długości całkowitej<ref>Google Earth.</ref>
! Rzeka
! Długość rzeki
|-
| [[Ina]]
| 5,8%
|-
| [[Mała Ina]]
| 2,9%
|-
| [[Młynówka (Stargard)|Młynówka]]
| 100%
|-
| [[Kanał Młyński (Stargard)|Kanał Młyński]]
| 100%
|-
| [[Krępiel|Krąpiel]]
| 1,4%
|-
| [[Kanał Ulgi (Stargard)|Kanał Ulgi]]
| 100%
|}
Miasto znajduje się w dorzeczu Iny i [[Płonia (rzeka)|Płoni]] (zachodnia część). Największą rzeką przepływającą przez Stargard jest Ina. Przepływa przez miasto na długości ok. 7&nbsp;km. Jej średnia głębokość waha się od 0,9 do 2,9 m, natomiast szerokość lustra wody 9–26 m. W południowo-wschodniej części Stargardu – Mroczeniu do rzeki wpływa [[Krępiel|Krąpiel]] (prawy dopływ), następnie [[Mała Ina]] oraz przy granicy administracyjnej miasta [[Rzepliński Kanał]] (oba cieki to dopływy lewe). Mała Ina w górnym biegu ponownie przepływa przez miasto we wschodniej części Kluczewa. W obrębie Starego Miasta, za mostem ul. B. Chrobrego do Iny wpływa Kanał Ulgi, a przy ul. Basztowej z rzeki [[Bifurkacja (geografia)|bifurkuje]] Kanał Młyński (który ponownie wpada do Iny w okolicy ul. Zakole). Przy ul. Nadbrzeżnej do rzeki wpada Młynówka, do której 250 m wyżej wpływa kanał Kruczy Gród<ref name="LPR18">''Lokalny Plan Rozwoju miasta Stargard Szczeciński na lata 2010–2020'', s. 18.</ref><ref name="web.archive.org">{{Cytuj stronę | url = http://www.stargard.pl/strony/rewitalizacja.pdf | tytuł = Program Rewitalizacji i Remontów Miasta Stargardu Szczecińskiego | opublikowany = stargard.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20111104105039/http://www.stargard.pl/strony/rewitalizacja.pdf | zarchiwizowano = 2011-11-04}}.</ref>. Ciekiem należącym do dorzecza Płoni jest [[Gowienica Miedwiańska]]. Przepływa przez Burzykowo i Słotnicę, w dolnym biegu stanowi ona południowo-zachodnią granicę miasta, opływając od zachodu teren dawnego lotniska w dzielnicy [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewo]]. Na terenie miasta nie występują naturalne zbiorniki wodne. Jedynie w Kluczewie znajdują się sztuczne obwałowania odstojników należące do cukrowni<ref name="web.archive.org" />{{odn|Olszewski|2004|s=69}}.

Stargard położony jest na terenie o wysokich zasobach użytkowych wód podziemnych. Znajduje się tu jeden z [[Główny zbiornik wód podziemnych|Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce]] – ''Zbiornik międzymorenowy Stargard-Goleniów nr 123''<ref>A. Kleczkowski, ''Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP) w Polsce – własności hydrogeologiczne, jakość wód, badania modelowe'', Kraków 1998.</ref>. Jednostkowa wartość zasobów eksploatacyjnych zbiornika w Stargardzie może osiągnąć 500 m³/d/km²<ref name="LPR18" />. Stargard spośród miast województwa zachodniopomorskiego jest najbardziej zagrożony wezbraniami powodziowymi<ref name="LPR18" />. Jest to spowodowane tym, iż powyżej centrum miasta łączą się trzy rzeki (Ina, Mała Ina i Krąpiel) o tym samym [[Reżim rzeczny|reżimie hydrologicznym]] – śnieżnym, których fale wezbraniowe łączą się na terenie miasta, powodując przelewanie się wody przez wały. Największe prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi występuje na obszarze miasta poniżej wysokości bezwzględnej 20,62 m (tj. ok. 15% obszaru Stargardu) i wynosi 50, tj. stany takie mogą występować co drugi rok<ref name="LPR19" />{{odn|Olszewski|2004|s=69–70}}.

=== Klimat ===
Obszar miasta charakteryzuje się umiarkowanie wilgotnym klimatem, ze średnią roczną temperaturą powietrza na poziomie 9,01&nbsp;°C (temperatura lata w lipcu wynosi minimalnie 17,9&nbsp;°C, zaś zimy w styczniu –1,3&nbsp;°C). Średnia liczba opadów na miesiąc wynosi 46&nbsp;mm, a liczba dni deszczowych w roku 181. Średnia liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 40. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 220 dni, a jego początek przypada na 31 marca<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Z dziejów ziemi stargardzkiej |inni = Dopierała B. (red.) |wydawca = |miejsce = Poznań |rok = 1969 |isbn = |strony = 33}}</ref>. Różnica w położeniu, odległości od zbiorników wodnych i kierunku wiatrów, mają wpływ na różnicę w sytuacji meteorologicznej Stargardu i Szczecina. Miasto jest jednym z miast o największej średniej temperaturze rocznej. W lipcu 2010 r. zanotowano 12 dni z temperaturą 30–35&nbsp;°C, natomiast 1 dzień (12.07) z temperaturą wynoszącą 36&nbsp;°C<ref>{{Cytuj |tytuł = PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIAW CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWEDLA GMINY MIASTO STARGARD SZCZECIŃSKINA LATA 2014-2029 |data dostępu = 2023-01-27 |url = http://bipstargard.pl/api/download/file?id=3723}}</ref>.

{| class="wikitable" style="text-align:center; margin: 1em auto 1em auto;"
|+ Średnie wartości temperatur i opadów w Stargardzie<ref name="pogoda_Stargard">{{Cytuj stronę |url = http://www.gaisma.com/en/location/stargard-szczecinski.html |tytuł = Historia pogody dla Stargardu |autor = |data = |opublikowany = gaisma.com |język = en |data dostępu = 2008-08-07}}</ref>
! Miesiąc
! Sty
! Lut
! Mar
! Kwi
! Maj
! Czer
! Lip
! Sie
! Wrz
! Paź
! Lis
! Gru
!style="border-left: 2px solid #000;"| Rocznie
|-
! Śr. temperatura [°C]
|style="background: #FFFFFF;"| –0,46
|style="background: #FFFFCC;"| 0,35
|style="background: #FFFF99;"| 3,28
|style="background: #FFCC66;"| 8,36
|style="background: #FFA500;"| 13,79
|style="background: #FF8C00;"| 16,69
|style="background: #FF8C00;"| 19,09
|style="background: #FF8C00;"| 19,03
|style="background: #FFA500;"| 14,24
|style="background: #FFCC66;"| 9,68
|style="background: #FFFF99;"| 3,61
|style="background: #FFFFCC;"| 0,41
!style="border-left: 2px solid #000;"| 9,01
|-
! Opady [mm]
|style="background: #87CEEB;"| 38
|style="background: #87CEEB;"| 29
|style="background: #87CEEB;"| 32
|style="background: #87CEEB;"| 38
|style="background: #6495ED;"| 51
|style="background: #4169E1;"| 62
|style="background: #4169E1;"| 71
|style="background: #4175E2;"| 60
|style="background: #6495ED;"| 52
|style="background: #6495ED;"| 43
|style="background: #6495ED;"| 47
|style="background: #6495ED;"| 46
!style="border-left: 2px solid #000;"| 569
|}

=== Sąsiednie gminy ===
* [[Stargard (gmina wiejska)]] – [[powiat stargardzki]]
* [[Kobylanka (gmina)|Kobylanka]] – powiat stargardzki
* [[Warnice (gmina)|Warnice]] – [[powiat pyrzycki]]

== Demografia ==
{{Osobny artykuł|Ludność Stargardu}}

Dane z 31 grudnia 2006<ref>{{Cytuj stronę |url = http://demografia.stat.gov.pl/BazaDemografia/ |tytuł = Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast |opublikowany = [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] |język = pl |data dostępu = 2010-09-14}}</ref>:
{| class="wikitable"
!Opis ||colspan=2| Ogółem ||colspan=2| Kobiety ||colspan=2| Mężczyźni
|-
|Jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
|-
|Populacja || '''70 453''' || 100 || 36 561 || 51,9 || 33 892 || 48,1
|-
|Gęstość zaludnienia<br />[mieszk./km²] ||colspan=2| 1464,7 ||colspan=2| 760,1 ||colspan=2| 704,6
|}

Stopa bezrobocia na dzień 31 października 2008 wynosiła 4,9%<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pupstargard.pl/pliki/statystyka/2008/10_2008.pdf | tytuł = Podstawowe dane o bezrobociu w gminach woj. zachodniopomorskiego – październik 2008 r. | opublikowany = pupstargard.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20120129030314/http://www.pupstargard.pl/pliki/statystyka/2008/10_2008.pdf | zarchiwizowano = 2012-01-29}} (dostęp: 2011-10-30).</ref>, następnie wzrosła i w sierpniu 2011 wyniosła 8,0%<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pupstargard.pl/pliki/statystyka/2011/08_2011.pdf | tytuł = Podstawowe dane o bezrobociu w gminach woj. zachodniopomorskiego – sierpień 2011 r. | opublikowany = pupstargard.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20120129051324/http://www.pupstargard.pl/pliki/statystyka/2011/08_2011.pdf | zarchiwizowano = 2012-01-29}} (dostęp: 2011-10-30).</ref>, w następnych latach spadła do poziomu 3,5% (grudzień 2018)<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.wup.pl/pl/dla-instytucji/statystyka-badania-i-analiza/bezrobocie-w-gminach/2018/grudzie%C5%84/powiat-stargardzki/ |tytuł = Bezrobocie w gminach w latach 2001–2018 |data dostępu = 2019-12-12}}</ref>.

Stargard, liczący ok. 70 tys. mieszkańców, plasuje się na trzecim miejscu pod tym względem wśród miast [[Województwo zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]]. W ostatnich latach ludności w mieście ubywa. Tendencja spadkowa charakteryzuje również procesy migracji do miasta, oraz ujemny przyrost naturalny. Według danych z 30 czerwca 2016 miasto miało 68 564 mieszkańców<ref name="populacja2016">{{Polska w liczbach|id=Stargard_Szczecinski|nazwa=Stargard w liczbach|data dostępu=12 stycznia 2016}}</ref>.

Przyrost ludności Stargardu w ciągu wieków nie był równomierny, był zakłócany przez liczne wojny, klęski żywiołowe oraz epidemie.

<timeline>
ImageSize = width:900 height:270
PlotArea = left:50 right:40 top:20 bottom:40
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
Colors =
 id:gray1 value:gray(0.9)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:75000
ScaleMajor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:gray1
TextData =
 pos:(250,20) textcolor:black fontsize:S
 text:Ludność Stargardu od 1618 do 2012
PlotData =
 bar:1618 color:gray1 width:1
 from:0 till:12000 width:15 text:12000 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1640 color:gray1 width:1
 from:0 till:1200 width:15 text:1200 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1688 color:gray1 width:1
 from:0 till:3600 width:15 text:3600 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1720 color:gray1 width:1
 from:0 till:400 width:15 text:400 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1740 color:gray1 width:1
 from:0 till:5529 width:15 text:5529 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1786 color:gray1 width:1
 from:0 till:6243 width:15 text:6243 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1800 color:gray1 width:1
 from:0 till:7000 width:15 text:7000 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1855 color:gray1 width:1
 from:0 till:12749 width:15 text:12749 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1901 color:gray1 width:1
 from:0 till:25000 width:15 text:25000 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1913 color:gray1 width:1
 from:0 till:28000 width:15 text:28000 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1929 color:gray1 width:1
 from:0 till:34600 width:15 text:34600 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1939 color:gray1 width:1
 from:0 till:39760 width:15 text:39760 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1945 color:gray1 width:1
 from:0 till:2870 width:15 text:2870 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1946 color:gray1 width:1
 from:0 till:9733 width:15 text:9733 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1950 color:gray1 width:1
 from:0 till:20684 width:15 text:20684 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1960 color:gray1 width:1
 from:0 till:33650 width:15 text:33650 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1970 color:gray1 width:1
 from:0 till:44460 width:15 text:44460 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1975 color:gray1 width:1
 from:0 till:51400 width:15 text:51400 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1980 color:gray1 width:1
 from:0 till:59227 width:15 text:59227 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1990 color:gray1 width:1
 from:0 till:70952 width:15 text:70952 textcolor:red fontsize:8px
 bar:1995 color:gray1 width:1
 from:0 till:72254 width:15 text:72254 textcolor:red fontsize:8px
 bar:2000 color:gray1 width:1
 from:0 till:74362 width:15 text:74362 textcolor:red fontsize:8px
 bar:2005 color:gray1 width:1
 from:0 till:71017 width:15 text:71017 textcolor:red fontsize:8px
 bar:2007 color:gray1 width:1
 from:0 till:70217 width:15 text:70217 textcolor:red fontsize:8px
 bar:2012 color:gray1 width:1
 from:0 till:69724 width:15 text:69724 textcolor:red fontsize:8px
</timeline>

Struktura płci i wieku mieszkańców Stargardu według danych<ref name=autonazwa2>{{Cytuj stronę |url = http://bdl.stat.gov.pl/BDL/start |tytuł = Bank Danych Regionalnych – Strona główna |opublikowany = [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] |język = pl |data dostępu = 2010-09-14}}</ref> z 31 grudnia 2006

<timeline>
ImageSize = width:560 height:300
PlotArea = left:60 right:20 top:30 bottom:30
TimeAxis = orientation:horizontal
AlignBars = justify
Colors =
 id:gray1 value:gray(0.9)
 id:blue1 value:rgb(0.5,0.5,1) legend:mężczyźni
 id:red1 value:rgb(1,0.5,0.5) legend:kobiety
 id:green1 value:rgb(0,1,0)
Legend = orientation:horizontal top:300 left:205

DateFormat = yyyy
Period = from:-4000 till:4000
ScaleMajor = unit:year increment:500 start:-3500 gridcolor:gray1
PlotData =
 bar:70+ color:blue1 width:1
 from:-1932 till:0 width:12 text:1932 textcolor:black fontsize:8px
 bar:70+ color:red1 width:1
 from:0 till:3428 width:12 text:3428 textcolor:black fontsize:8px

 bar:65-69 color:blue1 width:1
 from:-1052 till:0 width:12 text:1052 textcolor:black fontsize:8px
 bar:65-69 color:red1 width:1
 from:0 till:1393 width:12 text:1393 textcolor:black fontsize:8px

 bar:60-64 color:blue1 width:1
 from:-1350 till:0 width:12 text:1350 textcolor:black fontsize:8px
 bar:60-64 color:red1 width:1
 from:0 till:1510 width:12 text:1510 textcolor:black fontsize:8px

 bar:55-59 color:blue1 width:1
 from:-2691 till:0 width:12 text:2691 textcolor:black fontsize:8px
 bar:55-59 color:red1 width:1
 from:0 till:3084 width:12 text:3084 textcolor:black fontsize:8px

 bar:50-54 color:blue1 width:1
 from:-3071 till:0 width:12 text:3071 textcolor:black fontsize:8px
 bar:50-54 color:red1 width:1
 from:0 till:3561 width:12 text:3561 textcolor:black fontsize:8px

 bar:45-49 color:blue1 width:1
 from:-2676 till:0 width:12 text:2676 textcolor:black fontsize:8px
 bar:45-49 color:red1 width:1
 from:0 till:2934 width:12 text:2934 textcolor:black fontsize:8px

 bar:40-44 color:blue1 width:1
 from:-2052 till:0 width:12 text:2052 textcolor:black fontsize:8px
 bar:40-44 color:red1 width:1
 from:0 till:2223 width:12 text:2223 textcolor:black fontsize:8px

 bar:35-39 color:blue1 width:1
 from:-2093 till:0 width:12 text:2093 textcolor:black fontsize:8px
 bar:35-39 color:red1 width:1
 from:0 till:2059 width:12 text:2059 textcolor:black fontsize:8px

 bar:30-34 color:blue1 width:1
 from:-2857 till:0 width:12 text:2857 textcolor:black fontsize:8px
 bar:30-34 color:red1 width:1
 from:0 till:2784 width:12 text:2784 textcolor:black fontsize:8px

 bar:25-29 color:blue1 width:1
 from:-3224 till:0 width:12 text:3224 textcolor:black fontsize:8px
 bar:25-29 color:red1 width:1
 from:0 till:3092 width:12 text:3092 textcolor:black fontsize:8px

 bar:20-24 color:blue1 width:1
 from:-2950 till:0 width:12 text:2950 textcolor:black fontsize:8px
 bar:20-24 color:red1 width:1
 from:0 till:2971 width:12 text:2971 textcolor:black fontsize:8px

 bar:15-19 color:blue1 width:1
 from:-2515 till:0 width:12 text:2515 textcolor:black fontsize:8px
 bar:15-19 color:red1 width:1
 from:0 till:2444 width:12 text:2444 textcolor:black fontsize:8px

 bar:10-14 color:blue1 width:1
 from:-2029 till:0 width:12 text:2029 textcolor:black fontsize:8px
 bar:10-14 color:red1 width:1
 from:0 till:1959 width:12 text:1959 textcolor:black fontsize:8px

 bar:5-9 color:blue1 width:1
 from:-1746 till:0 width:12 text:1746 textcolor:black fontsize:8px
 bar:5-9 color:red1 width:1
 from:0 till:1656 width:12 text:1656 textcolor:black fontsize:8px

 bar:0-4 color:blue1 width:1
 from:-1654 till:0 width:12 text:1654 textcolor:black fontsize:8px
 bar:0-4 color:red1 width:1
 from:0 till:1463 width:12 text:1463 textcolor:black fontsize:8px
</timeline>

== Historia ==
{{Osobny artykuł|Historia Stargardu}}
[[Plik:Fortyfikacje Stargardu.jpg|mały|220px|[[Mury obronne w Stargardzie|System fortyfikacji obronnych Stargardu]], 1692]]
[[Plik:Stargard Lubinus.PNG|mały|220px|Panorama Stargardu na [[Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego|mapie Lubinusa]] (''1614'')]]
[[Plik:Ansicht Stargard um 1850.jpg|mały|220px|Historyczny widok Stargardu (''Staloryt 1850 r.'')]]
[[Plik:Stargard Mapa2.JPG|mały|220px|Mapa Stargardu i okolic z ok. 1910]]
Stargard należy do najstarszych grodów na Pomorzu Zachodnim. Początki jego powstania sięgają VIII – IX wieku, gdy to około 1&nbsp;km na południe od dzisiejszego centrum rozwinęła się [[Osetno (grodzisko)|osada Osetno]]. Jej mieszkańcy przyczynili się do budowy grodu w zakolu rzeki [[Ina|Iny]] – w okolicy obecnie istniejącej Baszty Białogłówki{{odn|Zenkner|2006|s=16–17;98–99}}{{odn|Olszewski|1997|s=69–70}}.

Gród otoczony został wałami drewniano-ziemnymi, a od wschodu i północy dodatkowo chroniło go koryto rzeki [[Ina|Iny]]. W następnych stuleciach pomiędzy X a XII wiekiem na południe od umocnionego [[Stargard (grodzisko)|grodziska]] powstało otwarte podgrodzie. Rozwojowi osady sprzyjało położenie przy krzyżujących się szlakach handlowych, prowadzących z [[Santok]]a do [[Wolin (miasto)|Wolina]] i ze [[Szczecin]]a do [[Kołobrzeg]]u. Przyspieszony rozwój ośrodka grodowego nastąpił po nadaniu magdeburskich praw miejskich w 1243<ref>M.in. Teske, ''Geschichte der Stadt Stargard'', Stargard 1843, s. 11–13. Boehmer F., ''Geschichte der Stadt Stargard in Pommern'', Bd. I, Stargard in Pommern 1903, s. 27–31. Wehrmann M., ''Geschichte von Pommern'', Gothe 1904, s. 111–119.</ref> lub 1253<ref>M.in. G. Kratz, ''Die Städte der Provinz Pommern'', Berlin 1856, s. 357; H. Lesiński, ''Zarys dziejów Stargardu od XIII do XVIII w.'', [w:] ''Dzieje Ziemi Stargardzkiej'' Dopierała B. (red.), Poznań 1969, s. 99.</ref> roku. W okresie od 1240 do 1248 Stargard znajdował się w domenie biskupów kamieńskich, a nadane w 1243 przez bp. Konrada prawa miejskie w 1253 potwierdził książę pomorski [[Barnim I]]<ref name="Lokacja">E. Olszewski, ''Stargardzkie abc'', Stargard 2001, s. 92.</ref>. Kwestia ustalenia daty otrzymania praw miejskich jest tym bardziej trudna, gdyż w wyniku pożaru z 1635 spłonęło Archiwum Miejskie, w tym także oryginalny akt lokacyjny<ref>K. Conrad, ''Pommersches Urkundenbuch'', Bd. I, nr 572, s. 684–685.</ref>. Władze miasta przyjmują za oficjalną wcześniejszą datę<ref name="Lokacja" />. Od 1292 roku Stargard został przeniesiony na prawa [[Lubeka|lubeckie]] korzystniejsze dla warstwy kupców i rzemieślników. W mieście zostały osadzone dwa [[zakon]]y [[Zakon Maltański|joannitów]] i augustianów. W bulli papieża [[Grzegorz IX|Grzegorza IX]] z dnia 19 marca 1238 roku dotyczącej potwierdzenia nadania posiadłości koło Stargardu na rzecz zakonu joannitów książę [[Bogusław I]] nazwany jest księciem Kaszub (''duce Cassubie'')<ref>G. Labuda, ''Kaszubi i ich dzieje'', Gdańsk 1996, s. 158.</ref>. Do miasta zaczęli przybywać liczni osadnicy z terenu [[Niemcy|Niemiec]] i [[Flandria (region)|Flandrii]], Stargard stał się członkiem [[Hanza|związku hanzeatyckiego]], wspierającego interesy kupców{{odn|Zenkner|2006|s=16–17}}.

Pod koniec XIII wieku wyburzono obramowania starego grodziska i przystąpiono do budowy murów kamienno-ceglanych, obejmujących zarówno teren dawnego grodu, jak i rozbudowanego podgrodzia. Ina stała się ważną drogą komunikacyjną, którą barkami płynęło zboże i inne towary z ziemi pyrzyckiej i stargardzkiej do krajów zachodnich i nadbałtyckich. Podczas [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] miasto zostało zdziesiątkowane z powodu głodu, chorób i pożarów, wskutek czego liczba ludności spadła o około 90%. Na mocy Traktatu Westfalskiego Stargard od 1648 roku dostał się pod panowanie [[Brandenburgia|Brandenburgii]], a w 9 lat później przez miasto przejeżdżał hetman [[Stefan Czarniecki]] na czele konnicy, w pogoni za wycofującą się armią szwedzką. W okresie od 1668 do 1720 Stargard był stolicą [[Pomorze Tylne|Pomorza Tylnego]]<ref>''Encyklopedia Powszechna PWN'', t. VI, Warszawa 1996, s. 28.</ref>. Druga połowa XVII i XVIII wieku to okres powolnej odbudowy zniszczonego grodu{{odn|Zenkner|2006|s=22–27}}.

W połowie XIX wieku nastąpił przełom gospodarczy. Stargard w 1846 roku uzyskał połączenie kolejowe ze Szczecinem i Berlinem, a nieco później z [[Poznań|Poznaniem]] i [[Koszalin]]em. W 1901 r. miasto staje się powiatem grodzkim w rejencji [[Rejencja szczecińska|szczecińskiej]]. W 1905 miasto liczyło 26 907 mieszkańców, w ogromnej większości Niemców<ref>Język polski jako ojczysty deklarowały 764 osoby, czyli niecałe 3%.</ref>{{odn|Zenkner|2006|s=24–25}}.

Oddzielny rozdział w historii stanowi okres II wojny światowej. Cała produkcja przemysłowa została ukierunkowana na potrzeby wojny. W mieście już od 1939 powstał duży obóz jeniecki [[Stalag II D]], najpierw dla polskich jeńców, a potem także m.in. dla francuskich, holenderskich, belgijskich, serbskich, radzieckich, włoskich, kanadyjskich i amerykańskich. Były także dwa podobozy obozu koncentracyjnego [[Ravensbrück (KL)|Ravensbrück]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Megargee |imię = Geoffrey P. |tytuł = The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos 1933–1945. Volume I |rok = 2009 |wydawca = Indiana University Press, United States Holocaust Memorial Museum |język = en |strony = 1210, 1226 |isbn = 978-0-253-35328-3}}</ref>. [[Okręg Pomorze Armii Krajowej]] zorganizował komórkę AK w Stargardzie o kryptonimie „Starka”, i dystrybuowano w mieście polską prasę podziemną<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Chrzanowski|imię=Bogdan|rok=2022|tytuł=Polskie Państwo Podziemne na Pomorzu w latach 1939–1945|wydawca=IPN|miejsce=Gdańsk|strony=25, 57|isbn=978-83-8229-411-8}}</ref>. 5 marca 1945 Stargard został zajęty przez żołnierzy 61 armii oraz 2 armii pancernej gwardii I Frontu Białoruskiego. Miasto doznało bardzo ciężkich zniszczeń (72%), a jego zabytkowa część (Stare Miasto) spłonęła całkowicie. Dla upamiętnienia poległych w walce o miasto kolegów żołnierze radzieccy jeszcze w 1945 roku wybudowali Pomnik Zwycięstwa na pl. Zwycięstwa ( rozebrany w 2017 roku). W tym roku został również założony cmentarz żołnierzy radzieckich przy ul. Czarnieckiego, gdzie pierwotnie pochowani zostali oficerowie radzieccy polegli w walkach o miasto i okolice. W 1946 roku do dwóch wspólnych mogił złożono również szczątki innych żołnierzy radzieckich (pochowanych jest tu 6 Bohaterów Związku Radzieckiego)<ref>Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, ''Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945'', Sport i Turystyka 1988, {{ISBN|83-217-2709-3}}, s. 705.</ref>.

Stargard został przekazany Polsce. Już 23 marca 1945 roku radziecki komendant miasta powołał w mieście polskie władze (Józef Parys jako burmistrz)<ref>Dominika Czarnecka „Pomniki Wdzięczności Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej” IPN 2015, {{ISBN|978-83-7629-777-4}}, s. 234.</ref>. Nowa administracja dokonała wysiedlenia dotychczasowych mieszkańców miasta do Niemiec, zastępując ich Polakami z, między innymi, [[Kresy Wschodnie|Kresów Wschodnich]], a także ukraińskimi przesiedleńcami (w ramach [[Akcja „Wisła”|akcji „Wisła”]]). Mimo ogromnej skali zniszczeń udało się zreorganizować gospodarkę miasta i dokonać jego częściowej odbudowy. Już 1 września 1945 otwarto tu pierwsze po wojnie na Pomorzu liceum ogólnokształcące. Uruchomiono liczne zakłady przemysłowe. Na początku lat 90. XX wieku Stargard, jak i inne miasta, przeżył kryzys gospodarczy związany ze zmianą ustroju{{odn|Zenkner|2006|s=29}}.
[[Plik:Koncern Bridgestone Stargard.jpg|mały|220px|Stargard. Koncern Bridgestone]]
W 2003 rozpoczął działanie Stargardzki Park Przemysłowy w którym powstały i działają firmy o zasięgu globalnym, między innymi fabryka japońskiego koncernu [[Bridgestone]], fiński producent urządzeń przeładunkowych [[Cargotec]], czy niemieckie MTU Tognum, produkujące komponenty do silników napędowych{{odn|Zenkner|2006|s=29}}.

Park Przemysłowy Nowoczesnych Technologii w Stargardzie nieustannie się rozwija. Siedziby swoich firm wybudowali tam już m.in. Hydroline, Radiometer, Klippan czy Lidl. Na kolejnych terenach postępują prace budowlane i powstają nowe hale przemysłowe, powstaje centrum logistyczne Waimea Logistics Park Stargard. Całkowita powierzchnia Parku to około 850 hektarów, z których na 2021 rok pozostało około 250 hektarów przeznaczonych pod inwestycje w pierwszym etapie. W odległości zaledwie 5 kilometrów od Parku Przemysłowego Nowoczesnych Technologii przebiega obwodnica Stargardu w ciągu drogi krajowej nr 10. Dzięki dwóm pasmom w obu kierunkach droga nr 10 zapewnia komunikację w kierunku zachodnim z portem w [[Szczecin]]ie i za pośrednictwem autostrady A6 z zachodnią granicą Polski, natomiast w kierunku wschodnim w stronę [[Bydgoszcz]]y z siecią dróg krajowych<ref>{{Cytuj |url = https://e-stargard.pl/wiadomosci/pokaz/22273,w-parku-przemyslowym-nowoczesnych-technologii-powstaja-nowe-hale |tytuł = W Parku Przemysłowym Nowoczesnych Technologii powstają nowe hale |opublikowany = /e-stargard.pl |data dostępu = 2022-07-29}}</ref>.

== Historia nazwy ==
Na przestrzeni prawie dziewięciuset lat nazwa miasta zmieniała się wielokrotnie. Nazwa Stargard ma niewątpliwie pochodzenie słowiańskie i stanowi charakterystyczną dla języka pomorskiego postać nazwy „stary gród”, występującej w różnych formach na całej Słowiańszczyźnie. Część ''gard'' w [[Gwary zachodniopomorskie|dialektach Słowian pomorskich]] oznacza po prostu miasto albo gród i w tej formie do dziś przetrwała w kaszubszczyźnie. Nie doszło tu do metatezy (przestawki) i pozostała niezmieniona, w pozostałych językach słowiańskich zaszła metateza i dlatego po polsku jest ''gród'', po czesku ''hrad'', po rosyjsku город (translit. gorod). Nazwa jest zrostem przymiotnika ''stary'' i apelatywu ''grod'' (pol. ''gród'')<ref name="węzeł2">B. Stramek, ''Nazwy miejscowe obecnego powiatu stargardzkiego. Część I: Nazwy słowiańskie'', [w:] ''Stargardia t. I'', Stargard 2001.</ref>.

Inne wytłumaczenie nazwy miasta prezentuje Stampa. Uważa on, że ''Stargard'' pochodzi od duńskiej zbitki ''stjerne'' (gwiazda) i ''gade'' (brama) tłumaczonej jako ''Gwiezdna Brama''<ref>J. Stampa, ''Pommersche Zeitung'' 1971, nr 11, s. 13.</ref><ref>A. Gut, ''Rozwój herbu Stargardu Szczecińskiego od XIII do końca XVIII wieku''. Przegląd Zachodniopomorski, tom X (XXXIX), 1995, z. 4, s. 121.</ref>. Jego tezę mogą popierać średniowieczne monety i pieczęcie Stargardu. Trzynastowieczne [[brakteat]]y na awersie zdobione były jednowieżową bramą z trzema sześcioramiennymi gwiazdami, na późniejszych monetach znajdowała się trzywieżowa brama z sześcioramienną gwiazdą w przepuście<ref>H. Dannenberg, ''Pommerans Münzen im Mittelalter'', Berlin 1864, s. 64.</ref>. Pierwsza zachowana do dziś pieczęć Stargardu, pochodząca z XIV wieku, także przedstawia motyw znany ze wcześniejszych brakteatów<ref>O. Hupp, ''Die Ortswappen der Königsreichs Prußen. Prowinz Pommen'', Berlin 1926, s. 125.</ref>.

Po raz pierwszy wzmianka o nazwie miasta pojawiła się w 1124<ref>''Monumenta Poloniae Historica'', wyd. A. Bielkowski, t. II, Warszawa 1960–1961, s. 39.</ref>, kiedy to kronikarz Ebbo, opisujący misję św. [[Otton z Bambergu|Ottona z Bambergu]] wspomniał jego pobyt w grodzie ''Castro Zitarigroda''. Kolejny zapis pochodzi z 1140, kiedy to ''Castro Stargrod''<ref name="węzeł4">K. Conrad, ''Pommersches Urkundenbuch'', t. I, Köln-Graz, 1970, s. 33, 135, 147, 319, 560, 561, 1452.</ref> wymieniony był w [[Bulla|bulli]] papieża [[Innocenty II|Innocentego II]], jako gród mający należeć od tej pory do biskupstwa w [[Wolin (miasto)|Wolinie]].

W późniejszym czasie spotykamy wiele form podobnie brzmiących:
* Stargard (1186<ref name="węzeł4" />, 1283, 1229, 1248, 1550, 1633, 1654, 1780, 1817, 1918, 1923, 1951)<ref name="węzeł2" />
* Stergard (1187)<ref name="węzeł2" />
* Starogard (1188<ref name="węzeł4" />, 1240<ref name="węzeł4" />)
* Starigart (1217)
* Ztaregard (1220)
* Staregarde (1234)
* Staregrod (1238)
* Stargardt (1248<ref name="węzeł4" />, 1618, na mapie Lubinusa)
* Stargardia (1328)<ref name="węzeł2" />
* Nova Stargardia<ref name="węzeł5">{{Cytuj stronę | url = http://tps_stargard.free.ngo.pl/strona_tps/wystarczy_stargard/wystarczy_stargard2009.htm | tytuł = ''Wystarczy Stargard 2009'', Towarzystwo Przyjaciół Stargardu | opublikowany = tps_stargard.free.ngo.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20120713053644/http://tps_stargard.free.ngo.pl/strona_tps/wystarczy_stargard/wystarczy_stargard2009.htm | zarchiwizowano = 2012-07-13}}.</ref>
* Starigrodum<ref name="węzeł5" />
* Starigradum<ref name="węzeł5" />
* Neu Stargarde (1459)<ref>''List Rady Miasta Stargardu do Rady Miasta Stralsundu w sprawie szkód wyrządzonych przez szczecinian'', [w:] 'Dawny Stargard. Miasto i jego mieszkańcy. Katalog wystawy'', Muzeum Stargard, 2000.''</ref>
* Nigen Stargardt<ref name="węzeł5" />
* Neu-Stargard an der Ihna (1724)<ref>''Spis urzędników świeckich i kościelnych Stargardu jodocosa Andreasa Hiltbrandta'', [w:] ''Dawny Stargard. Miasto i jego mieszkańcy. Katalog wystawy'', Muzeum Stargard, 2000.</ref>
* Stargardt auf der Ihna (1605)<ref>''Potwierdzenie przywilejów miast członków Hanzy, wydane prezz króla Danii Christiana IV'', [w:] ''Dawny Stargard. Miasto i jego mieszkańcy. Katalog wystawy''. Muzeum Stargard, 2000.</ref>
* Stargard auf der Ina (1683)<ref>''Odnowienie związku z lat 1650 i 1670 cechu tkaczy sukna'', [w:] ''Dawny Stargard. Miasto i jego mieszkańcy. Katalog wystawy'', Muzeum Stargard, 2000.</ref>
* Neustargard (niem. Nowy Stargard, 1837)<ref>''Geograpfie für Lyceen, Gimnasien, Mittelschulen und zum privaterrichte'', Theodor (Friedrich) Dittenberger, 1837 r.</ref>
* Pommersch Stargart (niem. Pomorski Stargart, 1890)<ref name="węzeł2" />
* Starogród (1890)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/256 |tytuł = Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich |nazwisko = Chlebowski |imię = Bronisław |nazwisko2 = Walewski |imię2 = Władysław |data = 1890 |opublikowany = „WIEK”, Nowy Świat 61, Warszawa |strony = 256 (w tomie XI) |data dostępu = 2016-01-05}}</ref>
* Przed 1945 niemiecka nazwa brzmiała ''Stargard in Pommern'' (Stargard na Pomorzu) lub ''Stargard an der Ihna'' (Stargard nad Iną).

W ''Atlasie nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej'' ks. prof. [[Stanisław Kozierowski|Stanisława Kozierowskiego]] z 1934 roku polska nazwa miasta podana jest w formie ''Starogard''<ref>{{Cytuj książkę |autor = ks. Stanisław Kozierowski |tytuł = Atlas nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej |url = http://web.archive.org/web/20160304042459/http://www.mapywig.org/m_documents/PL/ATLAS_NAZW_GEOGRAFICZNYCH_SLOWIANSZCZYZNY_ZACHODNIEJ_ZESZYT_I.pdf |tom = Zeszyt I |miejsce = Poznań |rok = 1934}}</ref>.

Pierwszą powojenną nazwą miasta był Starogród<ref>{{Dziennik Ustaw|1945|33|196}}.</ref><ref>Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.</ref>, a następnie Starogard nad Iną<ref name="węzeł5" />. W 1946 r. wprowadzono urzędowo nazwę miasta ''Stargard''<ref>Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski|1946|44|85}}, s. 2).</ref>. W 1950 wprowadzono urzędowo nazwę miasta ''Stargard Szczeciński''<ref>Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 6 lutego 1950 r. w sprawie zmiany nazw miejscowości ({{Monitor Polski|1950|16|164}}).</ref>. Nazwa miasta kolejny raz została zmieniona 1 stycznia 2016, przyjmując postać ''Stargard''<ref name=rozp />.

=== Starania o zmianę nazwy ze ''Stargard Szczeciński'' na ''Stargard'' ===
Według stanu z 2006 roku Stargard był największym w Polsce i na świecie miastem z określeniem pochodzącym od innej miejscowości<ref>J. Zenkner, ''Stargard. Klejnot na pomorskim szlaku'', Stargard 2006, s. 10.</ref>.

W 1999 roku [[Towarzystwo Przyjaciół Stargardu]] rozpoczęło kampanię mającą na celu usunięcie z nazwy miasta przymiotnika ''szczeciński'', wskazując m.in., że ułatwi to cudzoziemcom wymowę oraz podniesie poczucie lokalnej tożsamości mieszkańców<ref>{{Cytuj |url = http://tps_stargard.free.ngo.pl/strona_tps/wystarczy_stargard/wystarczy_stargard2009.htm#_ednref1 |tytuł = Wystarczy Stargard |autor = |opublikowany = Towarzystwo Przyjaciół Stargardu |data = |archiwum = https://web.archive.org/web/20120713053644/http://tps_stargard.free.ngo.pl/strona_tps/wystarczy_stargard/wystarczy_stargard2009.htm#_ednref1 |zarchiwizowano = 2012-07-13 |data dostępu = 2011-01-17}}</ref>. 28 grudnia 2010 Rada Miasta podjęła uchwałę w sprawie zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami w sprawie zmiany nazwy miasta na Stargard. Konsultacje zaplanowano na okres od 15 stycznia do 15 marca 2011 roku<ref>Uchwała Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim nr III/31/10 z dnia 28 grudnia 2010.</ref>. W ich wyniku blisko 58% głosujących opowiedziało się za skróceniem nazwy (przy frekwencji wynoszącej 15,7%)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/index.php?idg=news&idnw=stnd&idn=2255 |tytuł = Mieszkańcy chcą Stargardu! |autor = |opublikowany = stargard.pl |data = 2011-03-18 |data dostępu = 2011-03-18}}</ref>. 29 marca 2011 roku Rada Miasta złożyła do wojewody zachodniopomorskiego wniosek o zmianę urzędowej nazwy miasta<ref>Uchwała Rady Miejska w Stargardzie Szczecińskim nr V/55/2011 z dnia 29 marca 2011.</ref> oraz gminy miejskiej Stargard Szczeciński<ref>Uchwała Rady Miejska w Stargardzie Szczecińskim nr V/56/2011 z dnia 29 marca 2011.</ref>. Wniosek ten wojewoda zaopiniował pozytywnie i przekazał do ostatecznej decyzji do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Kuszela |imię = Bożena |autor link = |tytuł = Bliżej do Stargardu. Zmiana nazwy miasta. Wojewoda mówi „tak” |czasopismo = Tygodnik Ziemi Stargardzkiej |wolumin = 7(327) |wydanie = |strony = 5 |data = 2011-04-21 |wydawca = Agencja Wydawnicza Monika Tomaszewicz |miejsce = Stargard |issn =}}</ref>, gdzie na posiedzeniu z 16–17 maja 2011 roku został pozytywnie zaopiniowany przez [[Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych|Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych]], jednak ze względu na brak niektórych niezbędnych wniosków (m.in. wniosków Rady Powiatu Stargardzkiego i Rady Gminy Stargard Szczeciński (gmina wiejska) o zmianę nazwy siedziby władz ze Stargardu Szczecińskiego na Stargard) zmiana nazwy miasta nie została zaakceptowana przez MSWiA<ref>http://knmiof.mswia.gov.pl/portal/kn/72/2907/Stargard_Szczecinski_czy_Stargard.html.</ref>.

W marcu 2012 roku odbyły się konsultacje społeczne w [[Stargard (gmina wiejska)|gminie wiejskiej Stargard Szczeciński]] – pytano o zdanie w sprawie zmiany nazwy gminy Stargard Szczeciński z siedzibą w Stargardzie Szczecińskim na gminę Stargard z siedzibą w Stargardzie oraz w sprawie zmiany nazwy siedziby powiatu stargardzkiego ze Stargardu Szczecińskiego na Stargard<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.gmina.stargard.pl/aktualnosci/pokaz/470.dhtml |tytuł = Obwieszczenie Wójta Gminy Stargard Szczeciński w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami gminy |opublikowany = Gmina Stargard Szczeciński |data = 2012-03-01 |archiwum = https://web.archive.org/web/20131029191553/http://www.gmina.stargard.pl/aktualnosci/pokaz/470.dhtml |zarchiwizowano = 2013-10-29 |data dostępu = 2013-04-25}}</ref>. Niemal 90% mieszkańców była przeciwna zmianie nazwy gminy, jej siedziby i nazwy siedziby powiatu<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.gmina.stargard.pl/pliki/gminastargard/File/Wyniki_konsultacji.pdf |tytuł = Obwieszczenie Wójta Gminy Stargard Szczeciński – wynik konsultacji społecznych |opublikowany = Gmina Stargard Szczeciński |data = 2012-03-23 |archiwum = https://web.archive.org/web/20150924022637/http://www.gmina.stargard.pl/pliki/gminastargard/File/Wyniki_konsultacji.pdf |zarchiwizowano = 2015-09-24 |data dostępu = 2013-04-25}}</ref>. 30 marca 2012 roku przeciw zmianie wypowiedziała rada gminy wiejskiej Stargard Szczeciński<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.gmina.stargard.pl/pliki/gminastargard/File/XVI_140_12.pdf |tytuł = Uchwała Rady Gminy Stargard Szczeciński dotycząca wyrażenia opinii w sprawie zmiany nazwy i siedziby gminy Stargard Szczeciński |opublikowany = Gmina Stargard Szczeciński |data = 2012-03-30 |archiwum = https://web.archive.org/web/20150924022639/http://www.gmina.stargard.pl/pliki/gminastargard/File/XVI_140_12.pdf |zarchiwizowano = 2015-09-24 |data dostępu = 2013-04-25}}</ref>. Władze miasta wyraziły natomiast opinię, że zdanie gminy nie ma znaczenia w procesie zmiany nazwy miasta, stanowiącego odrębną gminę. Władze miejskie zasugerowały, by po zmianie nazwy miasta nie zmieniać nazwy gminy wiejskiej<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.gs24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20120331/STARGARD/120339737 |tytuł = Gmina Stargard Szczeciński: radni chcą dłuższej nazwy |data = 2012-03-31 |data dostępu = 2013-04-24}}</ref>. Władze miejskie planowały skorelowanie kolejnego wniosku o zmianę nazwy miasta z wejściem w życie ustawy o nowych dowodach osobistych, w których nie będzie adresu – pozwoliłoby to uniknąć kłopotów i kosztów związanych z wyrabianiem przez mieszkańców nowych dowodów<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.mmstargard.pl/artykul/dopytuja-o-zmiane-nazwy |tytuł = Dopytują o zmianę nazwy |data = 2013-03-05 |data dostępu = 2013-04-25}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = http://informacje.infoludek.pl/wiadomosci/single/id/1898/print_site/1 |tytuł = Stargard. Klejnot w nowoczesnej oprawie |data = 2012-10-29 |archiwum = https://web.archive.org/web/20131029192226/http://informacje.infoludek.pl/wiadomosci/single/id/1898/print_site/1 |zarchiwizowano = 2013-10-29 |data dostępu = 2013-04-25}}</ref>.

Ze względu na zmianę przepisów, zgodnie z którymi od 2015 nie jest wymagana zmiana praw jazdy i dokumentów rejestracyjnych pojazdów w przypadku zmiany nazwy miejscowości, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji przeanalizowało ponownie koszty związane z wprowadzeniem zmiany nazwy miasta i uznało, że wprowadzenie takiej zmiany jest zasadne. Rada miasta przyjęła 25 czerwca 2015 kolejną uchwałę, pozytywnie opiniując zmianę nazwy gminy o statusie miasta Stargard Szczeciński na Stargard, siedzibę tejże gminy na Stargard oraz siedzibę powiatu stargardzkiego na Stargard<ref>[https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//3/12273602/12295229/dokument176747.pdf Uzasadnienie do projektu rozporządzenia].</ref>. W konsekwencji 28 lipca 2015 Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie zmiany nazwy gminy i jej siedziby na Stargard. Rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 2016 roku<ref name=rozp>{{Cytuj stronę |url = http://www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-rzadu/rozporzadzenie-w-sprawie-ustalenia-granic-niektorych-miast-nadania.html |tytuł = Rozporządzenie w sprawie ustalenia granic niektórych miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin |data = 2015-07-28 |opublikowany = premier.gov.pl |data dostępu = 2015-07-28}}</ref><ref name="rozporządzenie">{{Dziennik Ustaw|2015|1083}}.</ref><ref>{{Dziennik Ustaw|2015|1084}}.</ref><ref name="rozporządzenie2">{{Dziennik Ustaw|2015|2277}}.</ref>. Formalnie sama zmiana nazwy miasta nastąpiła osobnym rozporządzeniem w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw miejscowości.

== Symbole miasta ==
* [[Herb Stargardu|Herb]] – w obecnej formie uchwalony przez Radę Miejską w 1913 roku, choć stary herb był w użyciu aż do zakończenia II wojny światowej. Tarcza herbowa jest podzielona na dwa pola [[Tarcza (heraldyka)#Podziały tarczy|w słup]]. W [[blazonowanie#reguły blazonowania|prawym polu]] znajduje się [[gryf|gryf pomorski]], nawiązujący do łączności z [[Księstwo pomorskie|księstwem pomorskim]] i [[Pomorze]]m, na lewym zaś błękitna wstęga symbolizująca [[Ina|rzekę Inę]], która przepływa przez miasto. Herb jest najważniejszym elementem wizualnym tożsamości historycznej miasta, który stanowi o ciągłości tradycji jego mieszkańców. W związku z obowiązującym Systemem Identyfikacji Wizualnej Miasta Stargard<ref name="SIW">{{Cytuj |tytuł = System Identyfikacji Wizualnej Miasta Stargard Szczeciński |wydawca = Dom Marki Max von Jastrov |data = 2009}}</ref> herb wykorzystywany jest tylko przez Urząd Miejski w korespondencji urzędowej, natomiast logo pełni funkcję promocyjną.
[[Plik:Stargard Pieczęć.jpg|mały|220px|Średniowieczna pieczęć miasta]]
* [[Flaga Stargardu|Flaga]] – o stosunku wysokości do długości 2/5, składa się z poziomych pasów w układzie równoległym. Dwa pasy skrajne w kolorze błękitnym, dwa pasy wewnętrzne w kolorze czerwonym, pas środkowy w kolorze białym. Z lewej strony flagi umieszczony jest herb o wysokości nie większej niż 7/10 szerokości płata. Projekt flagi wykonał stargardzki artysta plastyk Piotr Kosmal<ref name="ReferenceA">Uchwała Nr XVI/167/07 Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 18 grudnia 2007 r.</ref>. Przed wojną Stargard posługiwał się czerwono-białą flagą z dwutarczowym herbem<ref>E. Górecki, ''Miasto nad Iną'', Stargard 2008.</ref>
* Baner – baner stanowi prostokąt o stosunku wysokości do długości 5/2 i składa się z pionowych pasów w układzie równoległym. Dwa pasy skrajne w kolorze błękitnym, dwa pasy wewnętrzne w kolorze czerwonym, pas środkowy w kolorze białym. Pośrodku górnej połowy banera umieszczony jest herb Miasta Stargardu<ref name="ReferenceA" />.
* Logo – jest spójnym symbolem z ogólnymi założeniami strategii marki. Podstawowe cechy to „szczęście” i „bezpieczeństwo”. Konstruując logo, świadomie nawiązano nie tylko do sloganu promocyjnego, ale również do gwiazdy – historycznego symbolu miasta, używanego od XIII wieku na miejskich pieczęciach i monetach. Przeprowadzone badania wśród mieszkańców wykazały, że spośród kilku koncepcji znaku, poniższa forma najsilniej komunikuje podstawowe cechy marki miasta{{r|SIW}}.
* Nazwa marki i [[slogan]] promocyjny – nazwa marki ma za zadanie wyróżniania się od innych. W przypadku Stargardu Szczecińskiego pojawił się istotny problem techniczny z określeniem „Szczeciński”. Przeprowadzone badania marketingowe wykazały dużą atrakcyjność historycznej (skróconej) nazwy miasta dla potencjalnych turystów z Polski, jak i ciekawe jej skojarzenia wśród cudzoziemców, związane z angielskim znaczeniem wyrazu „star”, czyli gwiazdą. W wyniku konsultacji z firmami doradczymi i po przeprowadzeniu dyskusji społecznej, zdecydowano się promować markę za pomocą nazwy „Stargard”, w której wyróżniono cząstkę „Star”, wzmacniając wymowę sloganu{{r|SIW}}.

: Szukając właściwego sloganu, który komunikowałby szczególne walory miasta, jak i pozytywnie nastrajał potencjalnych nowych mieszkańców, wybrano hasło „Stargard. Pod szczęśliwą gwiazdą”. Slogan ten najpełniej oddaje obecną sytuację miasta. Komunikuje bezpieczeństwo i spokój. Ponadto odwołuje się do cząstki „Star”, która nie tylko dla cudzoziemców, ale i coraz szerszej grupy Polaków oznacza gwiazdę. Nawiązuje również do hasła promującego atrakcje turystyczne Stargardu, które brzmi: „Stargard. Gwiazdozbiór Gotyku”{{odn|Zenkner|2006|s=43}}.

* Hejnał – został ustanowiony w 2000 roku<ref>Uchwała Nr XXXIII/239/2000 Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 30 maja 2000 roku ws. hejnału Miasta Stargardu Szczecińskiego.</ref>, skomponowany na trąbkę przez Waldemara Cieśloka. Jest on codziennie o godzinie 12:00 odtwarzany z fasady frontowej ratusza.
* Patron – patronem miasta został ustanowiony 2003 roku (w 760 rocznicę nadania praw miejskich) [[Jan Chrzciciel|święty Jan Chrzciciel]]<ref>https://gs24.pl/swiety-jan-chrzciciel-patronem-stargardu/ar/5085344.</ref>
* Święto – święto miasta obchodzone jest 24 czerwca, w rocznicę nadania Stargardowi w 1243 roku praw miejskich. W mieście obchodzony jest także 5 marca w rocznicę zdobycia Stargardu przez wojska radzieckie (1945 r.){{odn|Olszewski|2004|s=44}}.

== Architektura ==
{{Osobny artykuł|Architektura Stargardu}}
{{Duża grafika|Stargard panorama 2.JPG|1100px|Panorama Stargardu}}

=== Rozwój urbanistyczny ===
[[Plik:660050 Stargard Szcz. mury obronne przyległe do Bastei.JPG|mały|220px|[[Mury obronne w Stargardzie|Mury obronne]], ''XIII/XIV, XV'']]
[[Plik:Stargard Augustiański.jpg|mały|220px|Panorama Stargardu z [[Kościół Augustiański w Stargardzie|kościołem Augustianów]] 2 poł. XVIII w.]]
[[Plik:Stargard Wyszyńskiego2.jpg|mały|220px|[[Ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Stargardzie|Ul. Wyszyńskiego]], 1930]]
[[Plik:Stargard Mieszka I.jpg|mały|220px|Obecna ul. Mieszka I, w głębi [[Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargardzie|kolegiata NMP]]]]
[[Plik:Stargard Lotnicze2.jpg|mały|220px|[[Stare Miasto (Stargard)|Stare Miasto]], 1931, zdjęcie lotnicze]]
Najstarszym trwałym elementem struktury przestrzennej Stargardu jest grodzisko w Osetnie, położone około 1,5&nbsp;km na południowy zachód od późniejszego miasta, wśród podmokłych łąk szerokiej w tym miejscu doliny [[Ina|Iny]]. Duży gród o średnicy 200–300 m<ref>J. Zenkner, ''Stargard. Klejnot Pomorza'', Stargard 2006, s. 8–9.</ref>, dziś prawie nieczytelny w terenie, stanowił miejsce schronienia dla mieszkańców pobliskich nieobronnych osad w [[Strachocin (województwo zachodniopomorskie)|Strachocinie]], [[Ulikowo|Ulikowie]] i Stargardzie. Najpóźniej w połowie X wieku [[gród]] został opuszczony wskutek utworzenia nowego ośrodka na terenie dzisiejszego miasta – być może wówczas powstała nazwa ''Zitarigroda'' (Stargard, stary gród), która pojawiła się w źródłach po raz pierwszy w roku 1124<ref>B. Stramek, ''Nazwy miejscowe obecnego powiatu stargardzkiego. Część I Nazwy słowiańskie'', [w:] ''Stargardia t. 1'', Stargard 2001, s. 28.</ref>.

Drugi stargardzki gród wzniesiono na przełomie IX i X wieku na sztucznie wyrównanym terenie, otoczonym od wschodu i północy skręcającą tu dawniej Iną, w pobliżu przeprawy przez rzekę oraz istniejącej tu od początku IX wieku nieobronnej osady<ref>J. Zenkner, op cit., s. 9.</ref>. Najstarsze umocnienie grodu stanowi wał ziemno-drewniany, zastąpiony w X–XII wieku konstrukcją skrzyniową wypełnioną głazami. Gród funkcjonował od 1295 roku, gdy książę przekazał jego obszar miastu. Pozostałością grodu jest dziś wzniesienie w sąsiedztwie [[Baszta Białogłówka|Baszty Białogłówki]] przy północno-wschodnim narożu [[Stare Miasto (Stargard)|Starego Miasta]]. Położona między grodem i [[Mała Ina|Małą Iną]] osada przejęła rolę podgrodzia. Wzdłuż moszczonych drewnem ulic stały drewniane chaty, a całość terenu otoczona była wałem z palisadą. Pod koniec XII wieku na wzgórzu po zachodniej stronie Małej Iny osiedlili się [[Zakon Maltański|joannici]]. Wokół domu zakonnego powstała wkrótce osada, rozwijająca się w kierunku wschodnim, ku położonemu bezpośrednio nad rzeką placowi targowemu. Niezabudowany jeszcze teren pomiędzy osadą i targowiskiem zajął wkrótce [[klasztor]] Augustianów. W ten sposób w północnej części późniejszego Starego Miasta powstał rozciągnięty w poprzek Iny zespół osadniczy, którego osią była wiążąca wszystkie człony, biegnąca z zachodu na wschód, droga handlowa ze Szczecina do [[Chociwel|Chociwla]] i dalej przez [[Białogard]] nad brzeg [[Morze Bałtyckie|Bałtyku]]{{odn|Zenkner|2006|s=16–19}}.

Przypływ ludności, jaki nastąpił po nadaniu Stargardowi [[Prawa miejskie|praw miejskich]], pociągnął za sobą dalsze powiększenie zabudowanego obszaru. Warunki fizjograficzne dopuszczały rozwój terytorialny jedynie w kierunku południowym od istniejącego już zespołu osad. Ostateczne granice miasta musiały być ustalone do końca XIII wieku, kiedy przystąpiono do wznoszenia murów obronnych<ref>E. Olszewski, ''Stargardzkie abc'', Stargard 2001, s. 90–92.</ref>. Średniowieczny Stargard otoczony był od południowego wschodu, wschodu i częściowo północy głównym korytem Iny, a ku zachodowi wspinał się na wydłużone wzgórze górujące nad doliną. Różnica poziomów między punktem położonym najwyżej ([[Bastion Świętojański|Rondel]], obok kościoła św. Jana) a miejscem najniższym (Brama Młyńska) wynosi ok. 20 m. Przez obszar objęty murami przepływa Mała Ina, dzieląc go na dwie nierówne części. Do 1945 roku w planie Starego Miasta widoczne były ślady osadnictwa przedlokacyjnego w postaci ciągu obecnych ulic [[Ulica Bolesława Chrobrego w Stargardzie|Bolesława Chrobrego]] i [[Ulica Gdańska w Stargardzie|Gdańskiej]] wraz z szeregiem poprzecznych uliczek oraz bardziej regularna siatka bloków zabudowy wytyczonych po 1253 roku{{odn|Zenkner|2006|s=17;67;93}}{{odn|Jurkiewicz, Majewski|1997|s=25}}.

Już w XIV wieku poza zasięgiem obwarowań powstały dwa przedmieścia zwane Wik (niem. ''Wiek'') i Kępa (niem. ''Werder''). W XV wieku istniały także dwa mniejsze przedmieścia wschodnie, przy drodze do [[Chociwel|Chociwla]] i zachodnie – św. Jobsta, które nazwę wzięło od kaplicy i szpitala położonego w tym rejonie. Mieszkańcy przedmieść posiadali własny [[samorząd]], w przypadku Kępy utrzymany aż do początku XIX wieku, a ich głównym zajęciem było [[rolnictwo]] i [[ogrodnictwo]]. Wśród zabudowy przedmieść obok domów mieszkalnych znajdowały się liczne budynki gospodarcze. Każda z tych osad posiadała własną kaplicę: Wik i Kępa – kaplicę św. Gertrudy, przedmieście wschodnie – kaplicę św. Jakuba. Przed [[Brama Pyrzycka w Stargardzie|Bramą Pyrzycką]] zgrupowane były [[szpital]]e i związane z nimi kaplice trzech instytucji dobroczynnych: św. Ducha, św. Jerzego oraz przytułku dla ubogich<ref>J. Zenkner, op cit., s. 45.</ref>.

Kształt przestrzenny, jaki uzyskało miasto do końca XV wieku, przetrwał bez większych zmian do pierwszej połowy XIX wieku. W 1625 roku rejestr podatkowy wykazywał 780 domów w obrębie murów, 105 na Kępie i 75 na Wiku. Przez wiele stuleci nie ulegała również zmianom sieć dróg: szlak ze [[Szczecin]]a prowadził do miasta przez [[Brama Świętojańska w Stargardzie|Bramę Świętojańską]], a opuszczał je [[Brama Wałowa|Bramą Wałową]], rozgałęziając się następnie w kierunku [[Chociwel|Chociwla]] i [[Suchań|Suchania]]. Drogi do [[Pyrzyce|Pyrzyc]] i [[Skalin (powiat stargardzki)|Skalina]] biegły od Bramy Pyrzyckiej{{odn|Olszewski|2004|s=25}}{{odn|Zenkner|2006|s=74; 99}}.

Dopiero w 1845 roku przebito w murach przejazd w kierunku [[Suchań|Suchania]] (tzw. [[Nowa Brama w Stargardzie|Nowa Brama]]). Budowa linii kolejowej wraz z [[Stargard (stacja kolejowa)|dworcem]] w odległości około 1&nbsp;km na zachód od [[Stare Miasto (Stargard)|Starego Miasta]] spowodował szybki rozwój [[Przedmieście Jobsta|Przedmieścia Jobsta]]. Powstało tam wiele domów mieszkalnych, a głównie ''Jobststraße'' (obecnie ulice [[Ulica Stefana Czarnieckiego w Stargardzie|Stefana Czarnieckiego]] i [[Ulica Józefa Piłsudskiego w Stargardzie|marsz. Józefa Piłsudskiego]]) wzniesiono też kilka budynków urzędowych, wodociągową [[Wieża ciśnień|wieżę ciśnień]] i niewielki [[Neogotyk|neogotycki]] [[Kościół (budynek)|kościół]] (obecnie cerkiew pw. śś. Piotra i Pawła). Na północ od Starego Miasta skupiły się zakłady przemysłowe, poprowadzono tam bocznice kolejowe i zlokalizowano stację [[Stargardzka Kolej Wąskotorowa|Stargardzkiej Kolei Wąskotorowej]]<ref>S. Szwajlik, ''Dzieje kolei stargardzkiej'', Stargard 2002, s. 65.</ref>. Na wschód od Kępy powoli wzrastało nowe przedmieście przy szosie do Suchania. W okresie międzywojennym nastąpił dalszy rozwój przestrzenny miasta w kierunku zachodnim. Za torami kolejowymi przy drodze do Szczecina w wyniku planowanych działań urbanistycznych zbudowano tzw. osiedle miejskie, złożone z domów dwu- i wielorodzinnych w otoczeniu zieleni, z podstawowymi obiektami usługowymi i socjalnymi{{odn|Zenkner|2006|s=28}}.
Szybki wzrost liczby mieszkańców po II wojnie światowej postawił przed polskimi urbanistami zadanie wydatnego zwiększenia zasobów mieszkaniowych. Po wyczerpaniu możliwości remontów i adaptacji istniejących budynków sięgnięto po rozwiązanie rozpowszechnione w owym czasie w całym kraju – wznoszenie zespołów typowych bloków mieszkalnych. Zabudowa tego typu powstała przy dzisiejszych ulic: [[Ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Stargardzie|Wyszyńskiego]], Piłsudskiego oraz zbudowano kilka dużych osiedli m.in. os. Zachód, os. Pyrzyckie, os. Letnie{{odn|Zenkner|2006|s=28}}.

Zagospodarowanie [[Stare Miasto (Stargard)|Starego Miasta]] stanowiło odrębny problem urbanistyczny i [[Konserwacja i restauracja zabytków|konserwatorski]]. Niemal całkowicie zniszczenie budynków mieszkalnych, z zachowanymi w różnym stanie monumentalnymi zabytkami architektury [[Gotyk|gotyckiej]], przemawiało za przyjęciem zasady odbudowy wybranych, najcenniejszych obiektów, a nie rekonstrukcji całego zespołu. Przygotowany projekt przewidywał zachowanie historycznej siatki ulic oraz rekonstrukcję i wyeksponowanie budowli zabytkowych. Nowe budynki o ograniczonej liczbie kondygnacji i spadzistych dachach dostosowane były do skali [[Miasto|miasta]]. Zgodnie z powyższymi założeniami zrealizowano tylko wznoszoną w pierwszym etapie zabudowę w zachodniej części Starówki. Na wyglądzie wschodnich [[Kwartał (urbanistyka)|kwartałów]] Starego Miasta odcisnęły piętno tendencje do powiększania [[Gęstość zaludnienia|gęstości zaludnienia]] i zbudowano 5 dziesięciopiętrowych [[Wieżowiec|wieżowców]] z tzw. [[Technologia wielkopłytowa|wielkiej płyty]]. Efektem jest zniekształcenie sylwetki miasta i zatarcie przebiegu niektórych dawnych ulic{{odn|Zenkner|2006|s=28}}{{odn|Olszewski|2004|s=45–47; 142–144; 169–173}}.

=== Zabytki ===
{{Osobny artykuł|Zabytki w Stargardzie}}

==== Stare Miasto ====
[[Plik:Stargard Szczecinski Stare Miasto plan.svg|thumb|220px|Plan Starego Miasta]]
[[Plik:Stargard stare miasto dron.jpg|thumb|220px|Stare Miasto (widok od strony południowej)]]
Na terenie [[Stare Miasto (Stargard)|Starego Miasta]] w jego okolicy znajdują się 22 zabytki. Zespół ten ma wielką wartość zarówno z uwagi na wysoką rangę artystyczną poszczególnych obiektów, jak i wobec faktu, że na obszarze Starego Miasta zachowały się w niewiele zmienionym stanie prawie wszystkie architektoniczne dominanty z najświetniejszego okresu jego dziejów. Panującym tu stylem jest późny [[gotyk]] w mniejszej części [[barok]]. Przeważającym materiałem budowlanym jest duża średniowieczna cegła, nadająca najczęściej nietynkowanym elewacjom charakterystyczną, ciemnoczerwoną barwę{{odn|Zenkner|2006|s=52–108}}{{odn|Olszewski|2004|s=142–144}}. 17 września 2010 roku stargardzkie zabytki Starego Miasta: [[Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargardzie|Kolegiata Najświętszej Marii Panny Królowej Świata]] oraz [[Mury obronne w Stargardzie|system fortyfikacji miejskich z basztami i bramami]] rozporządzeniem Prezydenta RP zostały uznane za [[pomnik historii]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2010|184|1236}}.</ref>. Pomimo znacznych zniszczeń [[II wojna światowa|wojennych]], w mieście zachowało się wiele zabytków.
* Kościoły:
** [[Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargardzie|Kolegiata pw. NMP Królowej Świata]] – jeden z najcenniejszych zabytków [[Pomorze Zachodnie|Pomorza Zachodniego]]<ref>Kościół jako jedyny na Pomorzu Zachodnim zaliczany był w obowiązującej w latach 1961–1973 [[Klasy zabytków|klasyfikacji zabytków]] do najwyższej, zerowej klasy. Jako jeden z dwóch w województwie kościołów jest wpisany na listę Pomników historii.</ref>. Pochodzi z XIII wieku, zbudowany w stylu [[Gotyk|gotyckim]] przez [[Hinrich Brunsberg|Heinricha Brunsberga]], najwyżej sklepiony kościół w Polsce (32,5&nbsp;m)<ref>E. Olszewski, ''Stargardzie abc'', Stargard 2001, s. 76.</ref><ref>Nie należy mylić z listą światowego dziedzictwa UNESCO.</ref>.
** [[Kościół św. Jana w Stargardzie|Kościół św. Jana]] – pochodzi z XV wieku, kościół ten posiada jedną z najwyższych wież na [[Pomorze Zachodnie|Pomorzu Zachodnim]] (99 m), posiada jedyne na Pomorzu sklepienie kryształowe, znajduje się w nim największy na Pomorzu i jeden z największych w Polsce średniowiecznych dzwonów (3,5&nbsp;t).
* [[Ratusz w Stargardzie|Ratusz]] – największy wśród średniowiecznych na Pomorzu Zachodnim, zbudowany w XIII wieku, przebudowany w XV.
* [[Mury obronne w Stargardzie|System obwarowań miejskich]] – pochodzący z II połowy XIII wieku, stanowiły najpotężniejszy system obronny na Pomorzu{{odn|Zenkner|2006|s=53; 71; 73–74; 80; 93; 98; 102}}{{odn|Olszewski|2004|s=14–26; 142–144}}:
** [[Brama Pyrzycka w Stargardzie|Brama Pyrzycka]] – brama miejska uznawana za najpiękniejszą na Pomorzu, zbudowana pod koniec XIII wieku.
** [[Brama Wałowa]] – jedyna brama na Pomorzu, która stylowo łączy gotyk z renesansem, na bramie znajduje się jedyny na Pomorzu wykusz latrynowy, została zbudowana pod koniec XIII wieku.
** [[Brama Młyńska w Stargardzie|Brama Młyńska]] – jedyna w Polsce i jedna z dwóch na świecie brama położona nad korytem rzeki, wzniesiona w połowie XV wieku.
** [[Brama Świętojańska w Stargardzie|Brama Świętojańska]], obecnie neogotycki tunel z końca XIX wieku, który miał stanowić podstawę dla monumentalnego pomnika Bismarcka{{fakt|data=2020-01}}.
** [[Baszta Morze Czerwone]] – najokazalsza i największa baszta miejska w Polsce (34 m), zbudowana przełomie XV i XVI wieku<ref>J. Zenkner, ''Stargard. Klejnot na pomorskim szlaku'', Stargard 2006, s. 47.</ref>.
** [[Baszta Tkaczy w Stargardzie|Baszta Tkaczy]], zwana także Lodową, wzniesiona w połowie XV wieku. Jej wysokość to 31&nbsp;m.
** [[Baszta Jeńców]] – zbudowana na przełomie XV i XVI w. Wysokość: 13&nbsp;m.
** [[Baszta Białogłówka]] pochodzi z początku XV wieku.
** Basteje [[Basteja przy Baszcie Tkaczy|przy Baszcie Tkaczy]], [[Basteja przy Prochowni|przy Prochowni]] i [[Basteja przy Baszcie Jeńców|przy Baszcie Jeńców]] – jedyne tego typu budynki na Pomorzu, zbudowane w XVI wieku.
** [[Arsenał w Stargardzie|Arsenał]] – stanowi unikat na Pomorzu, ponieważ w żadnym z miast nie zachowała się budowla o podobnym przeznaczeniu.
* pałac, ob. dom kultury, ul. Portowa 3, pocz. XX, nr rej.: A-8 z 19.06.1999.

Zabytki Stargardu, które do 29.10.2019 r. znajdowały się na [[Europejski Szlak Gotyku Ceglanego|Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego]].
<center>
<gallery perrow="6" heights="120px," widths="160px">
Plik:Stargard Szczec Brama Mlynska (1).jpg|[[Brama Młyńska w Stargardzie|Brama Młyńska]]
Plik:660052 Stargard Szcz.- Brama Pyrzycka.JPG|[[Brama Pyrzycka w Stargardzie|Brama Pyrzycka]]
Plik:Stargard Szczec Brama Swietojanska.jpg|[[Brama Świętojańska w Stargardzie|Brama Świętojańska]]
Plik:Stargard Szczec Brama Walowa (4).jpg|[[Brama Wałowa]]
Plik:Stargard Szczec Baszta Bialoglowka.jpg|[[Baszta Białogłówka]]
Plik:Stargard baszta Morze Czerwone (dron 3).jpg|[[Baszta Morze Czerwone]]
Plik:Stargard Szczec Baszta Jencow.jpg|[[Baszta Jeńców]]
Plik:Stargard Baszta Tkaczy i basteja.jpg|[[Baszta Tkaczy w Stargardzie|Baszta Tkaczy]] i [[Basteja przy Baszcie Tkaczy|basteja]]
</gallery>
</center>

==== Pozostałe obiekty ====
{{Galeria
| Nazwa= Pomniki w Stargardzie
| wielkość = 220
|Plik:Pomnik w Stargardzie.jpg| W hołdzie Żołnierzom Wyklętym
|Plik:Stargard. Pomnik patriotyczny Stargardzianie Ojczyźnie.jpg|Pomnik Stargardzianie Ojczyźnie
|Plik:Stargard JP2.jpg|Pomnik Jana Pawła II
|Plik:Stargard. Pomnik Smoleńsk 10.04.2010.jpg|Pomnik Smoleński 10.04.2010
|Plik:Stargard Szczecinski krzyż pokutny.jpg|[[Krzyż pokutny w Stargardzie|Krzyż Pokutny]]
}}
* [[Krzyż pokutny w Stargardzie|Krzyż pokutny]] – powstały w 1542 roku, największy krzyż pokutny w Polsce
* [[Wieża ciśnień w Stargardzie|Wieża ciśnień]] – największy wodozbiór w Polsce (67&nbsp;m)
* [[Czerwone koszary w Stargardzie|Czerwone Koszary]] – największy kompleks koszarowy na Pomorzu
* [[Kościół Świętego Krzyża w Stargardzie|Kościół św. Krzyża]] – wzniesiony w XV wieku, położony w [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewie]]
* Najstarszym obszarem zieleni wysokiej jest [[Park im. Bolesława Chrobrego w Stargardzie|Park Chrobrego]].

=== Pomniki ===
{{Osobny artykuł|Pomniki i miejsca pamięci narodowej w Stargardzie}}
Na terenie miasta znajduje się kilkanaście pomników, obelisków, kamieni i tablic pamiątkowych. Najliczniej reprezentowane są pomniki powojenne, zachowało się też kilka monumentów z okresu międzywojennego (głównie na Cmentarzu Jeńców Wojennych). Najstarszym pomnikiem jest Krzyż Pokutny. Pochodzi z 1542, wykonany został przez Hansa Billekego, jako zadośćuczynienie za zabójstwo w tym miejscu jego krewnego Wawrzyńca Madera<ref>M. Ober, ''Stargard Szczeciński'', Warszawa 1988, s. 48.</ref>

== Gospodarka ==
=== Historia ===
Na rozwój przemysłu w Stargardzie w połowie XIX wieku wpływ miała budowa linii kolejowej łączącej Stargard ze Szczecinem i dalej do Berlina (1843–1846) oraz linii do Poznania (1848)<ref>S. Szwajlik, ''Dzieje Kolei Stargardzkiej'', Stargard 2002, s. 70 i n.</ref>. Zakłady przemysłowe lokalizowane były na północy i północnym wschodzie miasta, gdzie miały łatwy dostęp do bocznic kolejowych. Pierwszym ważnym zakładem była wytwórnia koniaków i likierów kupca F.J. Mampego (1835), zaś pierwszym zakładem stworzonym po budowie linii kolejowej była gazownia (1856), która zaczęła oświetlać miasto lampami<ref>J. Aniszewska, ''Obrazy stargardzkich ulic'', Stargard 2002, s. 11.</ref>. W roku 1858 otworzono Warsztaty Remontowe Urządzeń Kolejowych (późniejsze [[Zakład Pojazdów Szynowych|Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego]]), przy ''Garbestraße'' (dzisiejsza I Brygady). Pierwszą załogę stanowiło 111 osób, tj. prawie 7% ogółu mieszkańców ówczesnego miasta<ref>N. J., ''Torff Das Reichsbahn – Ausbesserungswerk (RAW) Stargard'', [w:] Stargarder Jahresblatt 1996, nr 5, Kriftel 1996, s. 31.</ref>. W rok później kupiec Meisner uruchomił fabrykę papy smołowej i asfaltu, w której w 1869 wynaleziono i opatentowano papę bitumiczną<ref>J. Zenkner, ''Stargard. Klejnot na pomorskim szlaku'', Stargard 2006, s. 18.</ref>. W późniejszym czasie w szybkim tempie otwierano wiele zakładów i przedsiębiorstw, oto niektóre z nich{{odn|Olszewski|2004|s=43}}:
* [[Cukrownia Kluczewo]] (1889)
* Rzeźnia miejska (1897)
* sieć wodno-kanalizacyjna (1897)
* Nowy wielki młyn (1922)
* warsztaty naprawcze sprzętu rolniczego (przed 1939)

Po wojnie potrzeba pożywienia dla nowo przybyłych osadników sprawiła, że już w 1945 uruchomiono piekarnię i mleczarnię. Także w tym roku uruchomiono już [[Zakład Pojazdów Szynowych|ZNTK Stargard]] i Zakład Sprzętu Motoryzacyjnego. Silnie rozwijająca się gospodarka i potrzeby ludności sprawiły, że od lat 50. i 60. XX wieku otwierano zakłady{{odn|Aniszewska, Michałek|2009|s=121–141}}{{odn|Zenkner|2006|s=34–35}}{{odn|Olszewski|1997|s=45}}:
* 1948 Cukrownia „Kluczewo”
{{Galeria
|Nazwa= Gospodarka w Stargardzie|wielkość=220|pozycja=right
|Plik:Cukrownia Kluczewo.jpg|[[Cukrownia Kluczewo]]
|Plik:Stargard. Tyły ulicy Wyszyńskiego.jpg|Ulica Wyszyńskiego, koniec lat 90.
|Plik:WK15 Piaseczno Wąsk. (34) Lichen99.jpg|Logo dawnego ZNTK Stargard
|Plik:Stargard PEC.JPG|Stargardzkie PEC
|Plik:Stargard. Były budynek Luxpolu.jpg|Stargard. Byłe ZPDz „Luxpol”<ref group=uwaga>Główny budynek Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego „Luxpol” S.A. w Stargardzie Szczecińskim z widokiem od ulicy Towarowej, po lewej były budynek socjalny, obecnie hurtownia papiernicza. Zdjęcie z 2020.</ref>
}}
* 1950 Zakład Mleczarski
* 1951 Zakłady Urządzeń Mechanicznych Przemysłu Terenowego (ZUM)
* 1952 Rejon Sieci Energetycznych
* 1961 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej – wprowadził na trasę 3 linie autobusowe
* 1967 Bacutil – zakład produkujący paszę dla zwierząt
* 1971 – zakład mechanizmów samochodowych „Polmo”
* 1971 [[Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Luxpol”|ZPD „Luxpol”]] – pierwszy w regionie zakład przemysłu dziewiarskiego
* 1975 Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej zaopatrujące mieszkańców w ciepłą wodę i ogrzewanie
* 1985 Dworzec autobusowy PKS

=== Lata 1990–2022 ===
Stargard stanowi regionalny ośrodek równoważenia rozwoju<ref name="węzeł">{{Cytuj stronę | url = http://www.rbgp.pl/projekty/plan/plan_wojew_zachod.pdf | tytuł = ''Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego'' | opublikowany = rbgp.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20070306095205/http://www.rbgp.pl/projekty/plan/plan_wojew_zachod.pdf | zarchiwizowano = 2007-03-06}}.</ref> z wyraźną przewagą przemysłu lekkiego. Jest ośrodkiem gospodarczym i przemysłowym<ref name="węzeł" />, w którym udział ma przemysł spożywczy (cukrowniczy, mleczarski, cukierniczy) i maszynowy (produkcja taboru kolejowego, produkcja maszyn przeładunkowych, produkcja elementów napędowych maszyn). W ramach rozbudowy, rewitalizacji i modernizacji miasta w latach 1990–2020 wykonano wiele inwestycji, przedsięwzięć<ref name="węzeł" />.

==== Rozbudowa, modernizacja, rewitalizacja 1990–2022 ====
W latach 80. rozpoczęła się budowa Szkoły Podstawowej nr 11 (na osiedlu [[Osiedle Zachód (Stargard)|Zachód]]), 1 września 1988 r. przyjęła pierwszych uczniów<ref group=uwaga>W 1991 r. oddano użytku nowa pływalnię, w 1996 r. salę gimnastyczną z zapleczem rekreacyjno-sportowym i zespół boisk wokół szkoły. W 1999 r. w obiekcie być powstał Zespół Szkól Publicznych nr 4, w którym funkcjonowała Szkoła Podstawowa nr 13 i Gimnazjum nr 4, od 1 września 2001 r. Gimnazjum nr 4, obecnie Szkoła Podstawowa nr 11 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Noblistów Polskich oraz Zespół Szkół nr 2.</ref><ref>{{Cytuj |url = http://www.sp11stargard.pl/index.php?kategoria=historia |tytuł = Historia szkoły |opublikowany = sp11stargard.pl |data dostępu = 2020-08-11}}</ref>. W tym samym czasie trwała budowa wielofunkcyjnego obiektu widowiskowo-sportowego, który ostatecznie został oddany do użytku w 1988 r. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe Żeromskiego (1984–1988), [[Osiedle Letnie (Stargard)|Letnie]] (1985–1988), [[Osiedle Pyrzyckie]] (1988), bloki wybudowane przez Stargardzkie Towarzystwo Budownictwa Społecznego przy ulicy [[Osiedle Letnie (Stargard)|Przedwiośnie]] (1990–1992), osiedle w dzielnicy [[Lotnisko Kluczewo|Kluczewo-Lotnisko]] (1995–2000)<ref group=uwaga>Przyjęto 16 budynków po jednostce radzieckiej, gdzie po przeprowadzonym remoncie pozyskano 528 mieszkań.</ref>{{odn|Olszewski|2004|s=147}}, przy ulicy Limanowskiego i [[Ulica Wojska Polskiego w Stargardzie|Wojska Polskiego]]<ref group=uwaga>Łącznie 247 mieszkań, w tym 4 zespoły przystosowane do zamieszkania przez osoby niepełnosprawne.</ref>{{odn|Olszewski|2004|s=154}} oraz bloki wojskowe przy ulicy Przedwiośnie (1988–1990)<ref name="węzeł" />. W 1993 r. oddano do użytku nowoczesną [[Oczyszczalnia ścieków|oczyszczalnię ścieków]] i przyłączono do miasta tereny poradzieckiego [[Lotnisko|lotniska]] w [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewie]]<ref>{{Dziennik Ustaw|1993|123|554}}.</ref>. W 1999 r. rozpoczęto budowę nowej trybuny hali sportowej przy ulicy I Brygady<ref group=uwaga>Nową część oddano do użytku 31 sierpnia 2000 wraz z zapleczem, do niespełna 600 miejsc dobudowano kolejne 1200, widownia została powiększona do 1700 miejsc, obiekt był w 2012 r. rewitalizowany.</ref>{{odn|Olszewski|2004|s=65}}<ref>{{Cytuj |url = http://www.osir.stargard.pl/obiekty-sportowe/hala-osir/informacje |tytuł = Informacje – Hala OSiR – OSiR Stargard |opublikowany = osir.stargard.pl |data dostępu = 2020-08-07}}</ref>. W 2001 r. zafunkcjonował w mieście obiekt handlowy [[hipermarket]] [[Kaufland]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Kaufland – Sieci Handlowe w Polsce |czasopismo = Sieci Handlowe w Polsce |data = 2017-01-23 |data dostępu = 2020-08-08 |url = http://siecihandlowe.pl/kaufland/ |język = pl}}</ref>, a w 2002 r. hipermarket Tesco na obrzeżach miasta<ref group=uwaga>Jest także supermarket Tesco w rejonie centrum Stargardu, który należy do duńskiej grupy Salling Group, która jest również właścicielem sieci sklepów Netto, zakupione przez nią placówki Tesco mają zamienić się w kolejne sklepy Netto.</ref>. W mieście są cztery markety Netto, pięć Biedronek i sklep sieci Piotr i Paweł oraz dwa sklepy Lidl<ref>{{Cytuj stronę |url = https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/1,34939,1190271.html |tytuł = Tesco w Stargardzie otwarte |opublikowany = szczecin.wyborcza.pl |data dostępu = 2020-08-08}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://stargard.naszemiasto.pl/netto-zamiast-tesco-co-z-dwoma-sklepami-w-stargardzie/ar/c1-7763067 |tytuł = Netto zamiast Tesco. Co z dwoma sklepami w Stargardzie? |data dostępu = 2020-08-08}}</ref>.

W latach 2000–2003 w obrębie ulic [[Ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Stargardzie|Wyszyńskiego]], [[Ulica Stefana Czarnieckiego w Stargardzie|Czarnieckiego]] i [[Ulica Józefa Piłsudskiego w Stargardzie|Piłsudskiego]] powstały inwestycje handlowe: centrum handlowe Rondo, centrum handlowe Zodiak (wcześniej było tu targowisku), Berti oraz centrum handlowe 2000<ref>{{Cytuj stronę |url = https://stargard.naszemiasto.pl/stargardzianie-uszczesliwiani-marketami/ar/c3-2535886 |tytuł = Stargardzianie uszczęśliwiani marketami |data dostępu = 2020-08-08}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/stargard-sprzed-20-lat-mamy-na-zdjeciach-kioski-zobaczcie/ar/c1-7809048 |tytuł = Stargard sprzed 20 lat |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-07}}</ref>. W 2003 r. władze Stargardu otworzyły przy [[Droga krajowa nr 10 (Polska)|drodze krajowej nr 10]] na pow. 150 ha [[Stargardzki Park Przemysłowy]]. Natomiast na terenie byłego [[Lotnisko Kluczewo|Lotniska Kluczewo]] utworzono drugi park przemysłowy – [[Park Przemysłowy Nowoczesnych Technologii]], na terenie którego funkcjonowały na rok (2010) dwie fabryki<ref name=PAIZ>.[http://www.paiz.gov.pl/strefa_inwestora/parki_przemyslowe_i_technologiczne/stargard_pp ''Stargardzki Park Przemysłowy''] na stronie Polskiej Agencji Inwestycji Zagranicznych [dostęp 2016-01-06].</ref>. W 2005 r. otwarto stargardzką geotermię za łączną kwotę ponad 34 mln zł, w inwestycji brali udział Amerykanie, Francuzi i Niemcy. Gorąca woda o temperaturze 90&nbsp;°C jest pobierana z głębokości 2670 metrów. W kolejnych latach w mieście powstało wiele fabryk, przede wszystkim firm [[Bridgestone]] i [[Cargotec]]<ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r.({{Dziennik Ustaw|2008|232|1556}}, s. 13163).</ref><ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 2009 r.({{Dziennik Ustaw|2009|131|1077}}).</ref>. 31 lipca 2006 Koncern Bridgestone podpisał z miastem umowę na budowę fabryki opon na terenie byłego radzieckiego lotniska w [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewie]]<ref group=uwaga>Budowa rozpoczęła się wiosną 2007, zakład ruszył w styczniu 2009 i jest to największa inwestycja tego typu na [[Pomorze Zachodnie|Pomorzu Zachodnim]], której wartość wynosi 200 mln euro, 750 miejsc pracy.</ref><ref>[http://www.gs24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070914/STARGARD/70913022 Głos Szczeciński: Stargard. ''Zatrudnią 750 osób'', 14 września 2007].</ref>. W 2008 r. rozpoczęła się budowa kompleksu boisk na osiedlu Zachód, w ramach rządowego programu „Moje boisko – Orlik 2012”<ref>{{Cytuj stronę |url = https://gs24.pl/opozniaja-sie-budowy-orlikow/ar/5317768 |tytuł = Opóźniają się budowy orlików |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-11}}</ref>. 1 czerwca 2009 podpisano umowę na inwestycję na terenie Stargardzkiego Parku Przemysłowego z belgijską firmą Van Heyghen Staal<ref group=uwaga>Zainwestowała ok. 70 mln zł, tworząc 100 miejsc pracy.</ref><ref>[http://www.radio.szczecin.pl/index.php?idp=0&idx=51001&szukaj=&akcja=szukaj Polskie Radio Szczecin: ''Belgowie inwestują w Stargardzie'', 2 czerwca 2009].</ref>. W roku 2009 zakończyła się budowa południowej [[Obwodnica|obwodnicy]] Stargardu, będącej częścią [[Droga ekspresowa S10 (Polska)|drogi ekspresowej S10]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/strony/strategia-stargardu.pdf |tytuł = Strategia Rozwoju Miasta Stargardu Szczecińskiego |autor = |opublikowany = stargard.pl |data = |archiwum = https://web.archive.org/web/20111104103904/http://www.stargard.pl/strony/strategia-stargardu.pdf |zarchiwizowano = 2011-11-04 |data dostępu = 2010-07-13}}</ref>{{odn|Aniszewska|Machałek|2009|s=135}}.
{{Galeria
| Nazwa= PPNT
| wielkość = 220
| pozycja = right
|Plik:Klippan Stargard.jpg|Fabryka Klippan Safety w PPNT
|Plik:Stargard. Centrum dystrybucyjne Lidla.jpg|Centrum dystrybucyjne Lidla
|Plik:Koncern Lidl.jpg|Stargard. Koncern Lidl
|Plik:Firma Drog Bud.jpg|Firma Drog Bud
}}
W sierpniu 2010 r. obok fabryki Bridgestone działalność rozpoczęła fabryka maszyn przeładunkowych fińskiego koncernu [[Cargotec]]<ref group=uwaga>Koszt inwestycji wyniósł 64 mln euro i ma przynieść docelowo 400 miejsc pracy.</ref><ref>[http://www.stargard.pl/index.php?idg=news&idnw=stnd&idn=1624 stargard.pl: ''Cargotec zainwestuje 64 mln euro w Stargardzie''.] [29 kwietnia 2009].</ref>. Na terenie Stargardu utworzono podstrefę [[Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna|Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej]], o łącznej powierzchni 208,4 ha<ref>{{Cytuj stronę |url = http://strefa.gda.pl/248,Stargard_Szczeci%F1ski.php |tytuł = Stargard Szczeciński |opublikowany = Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna sp. z o.o |data dostępu = 2011-03-23}}</ref>. 64,93% mieszkańców aktywnych zawodowo jest zatrudnionych w usługach, 33,36% w przemyśle, 1,72% w rolnictwie<ref>{{Cytuj |url = https://www.stargard.pl/dla-biznesu/park-przemyslowy-nowoczesnych-technologii |tytuł = Park przemysłowy nowoczesnych technologii |opublikowany = stargard.pl |data dostępu = 2020-08-07}}</ref>. Zgodnie z planem rewitalizacji miasta z 2010 r. głównymi pracodawcami Stargardu były<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/uchwaly/2010/2010-06-29/uxlii-469.zip |tytuł = Lokalny Plan Rewitalizacji Miasta Stargard Szczeciński na lata 2010–2020 |autor = Kierzkowska J., Sikora T |opublikowany = stargard.pl |data = |strony = 30, 31 |archiwum = https://web.archive.org/web/20111104105123/http://www.stargard.pl/uchwaly/2010/2010-06-29/uxlii-469.zip |zarchiwizowano = 2011-11-04 |data dostępu = 2010-07-13}}</ref>:
* spółki miejskie (Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., Stargardzkie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o.)
* zakłady przemysłu spożywczego (Cukrownia Kluczewo Sp. z o.o., Rarytas Sp. z o.o., Starco Zakład Mleczarski Sp. z o.o.)
* zakłady przemysłu gumowego (Bridgestone Stargard Sp. z o.o., Stargum Zakład Przemysłu Gumowego Sp. z o.o.)
* zakłady produkcji środków transportu („Cargotec” – Sp. z o.o.; Przedsiębiorstwo Transportu i Maszyn Drogowych Trans-Masz S.A., Zakład Pojazdów Szynowych Sp. z o.o.)
* zakłady przemysłu maszynowego (Z.U.M.-Stargard Sp. z o.o., Backer OBR Sp. z o.o. Zakład w Stargardzie, Klippan Safety Sp. z o.o.),
* zakłady remontowo-budowlane (Przedsiębiorstwo Napraw Infrastruktury Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Remontowo – Budowlane Maxbud Sp. z o.o.),
* Przedsiębiorstwo Robót Mostowych Mostar Sp. z o.o., Stargardzkie Przedsiębiorstwo Budowlane Marbud Sp. z o.o.
* zakład wyrobów szczotkarskich (Stargard Borst Sp. z o.o.)

W 2007–2013 została przeprowadzona rewitalizacja [[Ratusz w Stargardzie|Ratusza Miejskiego]]. W marcu 2012 r. między ulicami Kazimierza Wielkiego i Chrobrego została oddana Galeria Handlowa Starówka z pierwszymi sklepami takich sieci jak np. [[Empik]], [[Orsay]] czy [[H&M]]<ref group=uwaga>Wcześniej plac ten był w dużej części niezagospodarowany, był tam duży zielony plac z charakterystycznymi ścieżkami wydeptanymi przez mieszkańców, na mniejszej części tego placu, bliżej pawilonów handlowych, działało miejskie targowisko.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/archiwalny-stargard-teraz-stoi-tam-galeria-handlowa-a-kiedys/ar/c1-14247237 |tytuł = Archiwalny Stargard. Teraz stoi tam galeria handlowa, a kiedyś... |opublikowany = premier.gov.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-06}}</ref>. W latach 2013–2015 realizowana była inwestycja nowego budynku Komendy Powiatowej Policji<ref group=uwaga>Na inwestycję wydano 36 mln zł m.in. z budżetu policji, samorządów oraz z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/polska-w-budowie-nowa-komenda-policji-w-stargardzie-szczecinskim.html |tytuł = Nowa komenda policji w Stargardzie Szczecińskim |opublikowany = premier.gov.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-04}}</ref>. 18 stycznia 2014 r. został oddany i poświęcony pomnik pamięci ofiar [[Katastrofa polskiego Tu-154 w Smoleńsku|katastrofy polskiego Tu-154M w Smoleńsku]] z 10 kwietnia 2010<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.mmstargard.pl/artykul/abp-dziega-o-katastrofie-smolenskiej-w-stargardzie-sa-zamachy-czynne-i-zamachy-bierne |tytuł = Abp Dzięga o katastrofie smoleńskiej w Stargardzie |data = 18 stycznia 2014 |opublikowany = mmstargard.pl |data dostępu = 2014-01-28}}</ref>. W tym samym roku nastąpiła budowa kompleksu boisk Orlik 2012 przy ulicy Limanowskiego obok Gimnazjum nr 2. Powstało także euroboisko przy ulicy Ceglanej i boiska wielofunkcyjne na osiedlach Pyrzyckim i na Lotnisku przy ul. Tańskiego<ref>{{cytuj stronę |url = https://stargard.naszemiasto.pl/stargardzianie-chca-więcej-orlikow/ar/c3-2534094 |tytuł = Stargardzianie chcą więcej Orlików |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-11}}</ref> oraz zakończyła się częściowa renowacja stadionu [[Błękitni Stargard|Błękitnych Stargard]], gdzie wykonano pierwszą na stargardzkim stadionie zadaszoną trybunę<ref>{{cytuj stronę |url = https://radioszczecin.pl/2,114368,stadion-blekitnych-juz-po-remoncie-kibice-siada- |tytuł = Stadion Błękitnych już po remoncie. Kibice siądą pod dachem |opublikowany = radioszczecin.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-11}}</ref>. W 2015 r. rozpoczęła się inwestycja budowy 100 mieszkań nowoczesnego i kameralnego kompleksu Stella Park, została zakończona w 2017 r.<ref>{{cytuj stronę |url = https://stargard.naszemiasto.pl/w-poniedzialek-rusza-przedsprzedaz-mieszkan-na-osiedlu/ar/c3-3526328 |tytuł = W poniedziałek rusza przedsprzedaż mieszkań na osiedlu Stella Park w centrum Stargardu |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-09}}</ref> W 2016 r. zaczęła powstawać inwestycja na terenie byłych Stargardzkich Zakładów Chemii Gospodarczej Pollena nowoczesnego Osiedla Królewskiego<ref group=uwaga>Osiedle ma mieć całodobowy monitoring, duże windy, boksy w piwnicy, podziemne parkingi, ma stanąć w sumie 7 bloków, dwupiętrowych z poddaszem.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/stargard-na-terenie-po-pollenie-ruszyla-budowa-osiedla/ar/c3-3967218 |tytuł = Stargard. Na terenie po Pollenie ruszyła budowa Osiedla Królewskiego |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-04}}</ref>. W 2017 r. rozpoczęła się budowa gmachu dla stargardzkiego sądu przy ulicy Okrzei<ref group=uwaga>Nowa siedziba sądu ma powstać w ciągu dwu- lat jako czteropiętrowy budynek z zamkniętym parkingiem dla konwoju z aresztantami i odrębnym parkingiem dla pracowników i klientów sądu.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/ruszyla-budowa-gmachu-dla-stargardzkiego-sadu-czesc/ar/c1-4338063 |tytuł = Ruszyła budowa gmachu dla stargardzkiego sądu. Część wydziałów przeniesie się na Okrzei |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. W tym samym roku była prowadzona przebudowa i remont ulicy Wieniawskiego na osiedlu Chopina, została zakończona we wrześniu. W 2017 r. rozpoczęły funkcjonowanie restauracje [[McDonald’s]]<ref group=uwaga>Powstała na terenie byłego dworca PKS przy ul. Szczecińskiej.</ref> i [[KFC]]<ref group=uwaga>Zlokalizowana naprzeciwko hipermarketu Tesco.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/stargard-remont-ulicy-wieniawskiego-w-toku-do-konca-jeszcze-daleko/ar/12067904 |tytuł = Stargard. Remont ulicy Wieniawskiego w toku. Do końca jeszcze daleko |opublikowany = gs24.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/mcdonalds-otwarty-tlumy-przyszly-sobie-pojesc/ar/c11-4177010 |tytuł = McDonald’s otwarty! Tłumy przyszły sobie pojeść |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-07}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/w-stargardzie-ruszyla-budowa-restauracji-kfc-zdjecia/ar/c3-12518980 |tytuł = W Stargardzie ruszyła budowa restauracji KFC |opublikowany = gs24.pl |data dostępu = 2020-08-07}}</ref>.

W 2018 r. Aleja Żołnierza w Stargardzie została gruntownie przebudowana na odcinku od placu Słonecznego do ulicy [[9 Zaodrzański Pułk Piechoty|9 Zaodrzańskiego Pułku Piechoty]]<ref group=uwaga>Wykonano nową nawierzchnię jezdni, chodniki, powstała druga część ścieżki rowerowej, rondo, nowe latarnie i znaki drogowe. Wykonano nasadzenia drzew, najpierw była wycinka około 80 drzew w związku z przebudową drogi, a po zakończeniu inwestycji zostały wykonane nowe nasadzenia. Przygotowano dodatkowe miejsca parkingowe dla osób niepełnosprawnych. Przebudowa kosztowała ponad 6 milionów złotych.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/tak-sie-bawia-wandale-w-stargardzie-zniszczenia-na-przebudowanej-drodze/ar/13771757 |tytuł = Tak się bawią wandale w Stargardzie. Zniszczenia na przebudowanej drodze |opublikowany = gs24.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/osoby-niepelnosprawne-maja-wreszcie-swoje-miejsca-parkingowe-na-alei-zolnierza-w-stargardzie/ar/13670882 |tytuł = Osoby niepełnosprawne mają wreszcie swoje miejsca parkingowe na alei Żołnierza w Stargardzie |opublikowany = gs24.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/nowe-drzewa-na-przebudowanej-alei-zolnierza-zdjecia/ar/13699552 |tytuł = Nowe drzewa na przebudowanej alei Żołnierza |opublikowany = gs24 |język = pl |data dostępu = 2020-08-03}}</ref>. W tym samym roku rozpoczęła się rewitalizacja starych budynków<ref group=uwaga>Miasto na ten cel otrzymało 3,5 mln zł dofinansowania z Regionalnego Programu OperacyjnegoModernizacji w pierwszej kolejności zostały poddane kamienice przy ulicach Konopnickiej 2, 3, 8 i 10, Bogusława IV 22, Czarnieckiego 19, Wojska Polskiego 78 a oraz przy pl. św. Ducha 29. Zostały i zostaną w nich wymienione wszystkie instalacje, okna i drzwi, zyskały one nowe elewacje. Termomodernizacja ośmiu starych kamienic ma się zakończyć do 31 grudnia 2021 r.</ref><ref name="stargard.naszemiasto.pl">{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/przedwojenne-kamienice-do-remontu-zobacz-jak-wygladaja-dzis/ar/c3-4670604 |tytuł = Przedwojenne kamienice do remontu. Zobacz jak wyglądają dziś stare budynki w śródmieściu |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. W 2018 r. w miejscu pawilonów handlowych został oddany do użytku duży parking przy Galerii Handlowej Starówka<ref group=uwaga>Zbudowano ok. 130 miejsc postojowych, w tym oddano w 2019 r. miejsca dla osób niepełnosprawnych.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/nie-ma-wyznaczonych-miejsc-dla-niepelnosprawnych-przy/ar/c4-4964816 |tytuł = Nie ma wyznaczonych miejsc dla niepełnosprawnych przy galerii handlowej |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-06}}</ref>. W 2018 r. pomiędzy ul. Szczecińską i 11 Listopada miała początek budowa czterech budynków mieszkalno– handlowo–usługowych jako Osiedle Centrum z planowanym końcowym terminem koniec 2021 r.<ref>{{Cytuj |url = https://modehpolmo.pl/osiedle-centrum |tytuł = Nowe mieszkania w Stargardzie |opublikowany = modehpolmo.pl |data dostępu = 2020-08-09}}</ref> W 2018 r. rozpoczęła się rewitalizacja głównego budynku [[Klub Wojskowy 12 Brygady Zmechanizowanej w Stargardzie|Klubu Wojskowego]]{{odn|Maćkowiak|2018|s=24}}. 31 października 2018 r. w działającym Parku Przemysłowym Nowoczesnych Technologii w Stargardzie przy ul. Metalowej zostały oficjalnie otwarte dwie nowe hale, w jednej produkuje Klippan Safety Polska przeniesiony z ul. Nasiennej, w drugiej nowy w Stargardzie Andrenplast<ref group=uwaga>Inwestycja warta ok. 13 mln zł powstała w niespełna rok.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/szwedzkie-fabryki-klippan-safety-polska-i-andrenplast/ar/c3-4869032 |tytuł = Szwedzkie fabryki Klippan Safety Polska i Andrenplast otwarto w Parku Przemysłowym Nowoczesnych Technologii w Stargardzie |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. 11 listopada 2018 r. z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości został odsłonięty pomnik Stargardzianie Ojczyźnie<ref group=uwaga>Pomnik został oddany w setną rocznicę odzyskania niepodległości, znajduje się przy skrzyżowaniu ulic Kazimierza Wielkiego i Marii Skłodowskiej-Curie.</ref><ref name="stargard.naszemiasto.pl" /><ref>{{Cytuj |autor = Grzegorz Drążek |tytuł = Stargardzianie – Ojczyźnie. Pierwsza uroczystość przy nowym pomniku |data = 2018-11-11 |data dostępu = 2019-11-08 |opublikowany = Głos Szczeciński |url = https://gs24.pl/stargardzianie-ojczyznie-pierwsza-uroczystosc-przy-nowym-pomniku/ar/13658068 |język = pl}}</ref>.

W styczniu 2019 r. zakończono inwestycję w Stargardzie – Zintegrowane Centrum Przesiadkowe. Inwestycja zintegrowała cały transport zbiorowy, busowy, autobusowy i komunikację miejską. W ramach ZCP powstał parking dla ok. 50 samochodów oraz zadaszony postój dla rowerów. Centrum przy ulicy Towarowej poświęcone jest zmarłemu prezydentowi Stargardu [[Sławomir Pajor|Sławomirowi Pajorowi]] i otrzymało jego imię<ref group=uwaga>Znajduje się obok dworca kolejowego. Centrum przesiadkowe w Stargardzie to największe na terenie [[Szczeciński Obszar Metropolitalny|Szczecińskiego Obszaru Metropolitarnego]], jest zlokalizowane w rejonie ulic [[Ulica Szczecińska w Stargardzie|Szczecińskiej]], [[Ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Stargardzie|Wyszyńskiego]], Towarowej, Bema i 11 Listopada, gdzie wybudowane zostało rondo. Zintegrowane Centrum Przesiadkowe będzie połączone z ruchem kolejowym, to największa inwestycja w Stargardzie w ostatnich latach, jej koszt to około 23 miliony złotych.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://radioszczecin.pl/1,383294,zintegrowane-centrum-przesiadkowe-w-stargardzie- |tytuł = Zintegrowane Centrum Przesiadkowe w Strgardzie już otwarte |opublikowany = radioszczecin.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. W tym samym roku rozpoczął się remont stacji i wiaduktów w Stargardzie. Remont prowadzony jest w ramach modernizacji linii z [[Poznań|Poznania]] do [[Szczecin]]a<ref group=uwaga>W ramach tych prac perony zostaną podwyższone, co ułatwi wsiadanie i wysiadanie z pociągu. Perony będą miały antypoślizgową nawierzchnię ze ścieżkami naprowadzającymi dla osób niewidomych i słabowidzących. Pod torami powstanie przejście wyposażone w windy, które połączy stację ze Zintegrowanym Centrum Przesiadkowym. Zainstalowane zostanie nowoczesne oświetlenie, monitoring i nagłośnienie. Na peronach staną nowe wiaty i nowe ławki, całkowity koszt PKP PLK szacują na 4 mld zł.</ref><ref name="szczecin.wyborcza.pl">{{Cytuj |url = https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,34939,25400422,rozpoczyna-sie-remont-stacji-i-wiaduktow-w-stargardzie-beda.html |tytuł = Rozpoczyna się remont stacji i wiaduktów w Stargardzie. Będą utrudnienia |opublikowany = szczecin.wyborcza.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. Remont obejmie także cztery wiadukty nad ulicami: Stefana Wyszyńskiego, Składową, [[Ulica Bogusława IV w Stargardzie|Księcia Bogusława IV]] i Marii Konopnickiej<ref group=uwaga>Przebudowane zostaną wszystkie elementy wiaduktów – przęsła, podpory, stożki przyczółków, elewacja. Konstrukcja wiaduktu nad ul. Składową ma być także dostosowana do planowanej obwodnicy drogowej Stargardu.</ref><ref name="szczecin.wyborcza.pl" />. W kwietniu 2019 r. otwarty został nowy parking w centrum Stargardu, miejsca parkingowe wyznaczono na byłej pętli autobusowej przy placu Wolności, obok Stargardzkiego Centrum Kultury<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/nowy-parking-w-centrum-stargardu-juz-otwarty-na-poczatek/ar/c4-5068457 |tytuł = Nowy parking w centrum Stargardu już otwarty. Na początek nie było tłoku |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. 24 kwietnia 2019 r. odbyło się otwarcie nowej, większej fabryki skandynawskiej firmy Specma, która związana ze Stargardem od 2013 roku spółka przeniosła się z ulicy Stralsundzkiej na prostopadłą do niej ulicę Przemysłową<ref group=uwaga>Firma prowadzi działalność w hali na terenie Stargardzkiego Parku Przemysłowego, w systemie zmianowym 6–14, 14–22, gdzie pracuje ponad 100 osób. Spółka produkuje kompletne systemy i węże hydrauliczne, rury gięte, które wykorzystywane są w koparkach, ładowarkach, maszynach roboczych, w systemach napędowych okrętów. Firma ma klientów wśród m.in. Cargotec, Volvo i Rolls Royce Marine.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/w-stargardzie-zostala-otwarta-nowa-fabryka-firmy-specma/ar/c3-5095187 |tytuł = W Stargardzie została otwarta nowa fabryka firmy Specma |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. W tym samym roku rozpoczął się remont na odcinku od ulicy Kazimierza Wielkiego do Grodzkiej<ref>{{Cytuj |url = https://plus.gs24.pl/jeszcze-sporo-do-zrobienia-na-starym-miescie-roboty-przenosza-sie-na-druga-strone-ulicy/ar/c1-14271769 |tytuł = Jeszcze sporo do zrobienia na Starym Mieście. Roboty przenoszą się na drugą stronę ulicy |opublikowany = gs24.pl |data dostępu = 2020-08-11}}</ref>. W maju 2019 r. rozpoczęła się gruntowna modernizacja pływalni OSiR przy ul. Szczecińskiej, która ma potrwać półtora roku. Inwestycja wykonywana jest przez firmę Erbud z Warszawy za 38 mln 893 tys. zł brutto. Zajęcia z pływalni odbywają się na obiektach zamiennych w Stargardzie<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/przebudowa-stargardzkiej-plywalni-powoli-sie-rozkreca/ga/c1-5182937/zd/43182187 |tytuł = Przebudowa stargardzkiej pływalni powoli się rozkręca |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/plywalnia-osir-szykowana-do-remontu-bedzie-nieczynna/ar/c3-5102819 |tytuł = Pływalnia OSiR szykowana do remontu. Będzie nieczynna półtora roku |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. We wrześniu 2019 r. zakończono inwestycję w Stargardzkim Parku Przemysłowym Nowoczesnych Technologii, działającym przy ulicy Metalowej Lidl Centrum Dystrybucji<ref group=uwaga>Centrum obsługuje 47 sklepów Lidl w województwie zachodniopomorskim i w części lubuskiego. W firmie pracuje około 200 osób, na magazynie, w administracji i dziale personalnym.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/stargard-wita-centrum-dystrybucyjne-lidla-odbyla-sie/ar/c1-5164867 |tytuł = Stargard wita centrum dystrybucyjne Lidla. Odbyła się uroczysta wiecha |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. W październiku 2019 r. został oddany blok, w którym zamieszkali wojskowi z [[Garnizon Stargard|garnizonu Stargard]]<ref group=uwaga>Blok ma 15 mieszkań czteropokojowych, 9 trzypokojowych i 6 kawalerek oraz parking i plac zabaw. Mają powstać do 2024 r. za tym budynkiem dwa takie same, wielorodzinne.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/30-nowych-mieszkan-dla-zolnierzy-w-stargardzie-powstana/ar/c9-7372849 |tytuł = 30 nowych mieszkań dla żołnierzy. W Stargardzie powstaną jeszcze 2 takie budynki |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-09}}</ref>.

W 2020 r. rozpoczęła się rewitalizacja [[Książnica Stargardzka|Książnicy Stargardzkiej]]. Inwestycja warta jest 8 milionów złotych, dofinansowana z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego w wysokości prawie 4 mln zł. Projekt ma być zrealizowany w 2022 roku<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/nareszcie-ksiaznica-stargardzka-doczeka-sie-rewitalizacji/ar/c13-7500727 |tytuł = Nareszcie! Książnica Stargardzka doczeka się rewitalizacji wartej 8 milionów złotych. Umowa już podpisana |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. Rozpoczęła się także budowa inwestycji Osiedla Parkowego przy ulicy Gdyńskiej, gdzie przed laty w tym miejscu działało tam Technikum Rolnicze<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/ul-gdynska-tutaj-byla-pomidorowa-teraz-sa-nowe-bloki/ar/c9-7603653 |tytuł = Ul. Gdyńska. Tutaj była „pomidorówa”. Teraz są nowe bloki. Osiedle Parkowe |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-11}}</ref>. W marcu 2020 r. wykonano drogę dla pieszych i rowerzystów wzdłuż jednostki wojskowej, łącząca osiedle [[Osiedle Letnie (Stargard)|Letnie]] z aleją Żołnierza, została oświetlona osiemnastoma słupami oświetleniowymi z energooszczędnymi oprawami LED<ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/stargard-oswietla-droge-dla-pieszych-i-rowerzystow/ar/c1-14846660 |tytuł = Stargard oświetla drogę dla pieszych i rowerzystów |opublikowany = gs24 |język = pl |data dostępu = 2020-08-03}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/stargard-oswietla-droge-dla-pieszych-i-rowerzystow/ar/c1-14846660Stargard |tytuł = Oświetlą drogę dla pieszych i rowerzystów |opublikowany = gs24 |język = pl |data dostępu = 2020-08-03}}</ref>. Rozpoczął się remont ulic Pierwszej Brygady i Konopnickiej<ref group=uwaga>Ostatecznie wykonano nową nawierzchnię jezdni i chodników, u zbiegu z ulicą Dworcową została zamontowana nowa sygnalizacja świetlna. Koszt całej inwestycji to około 3,6 mln zł.</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/zamkniete-wjazdy-na-ulice-pierwszej-brygady/ar/c1-7432576 |tytuł = Zamknięte wjazdy na ulicę Pierwszej Brygady |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/juz-remontuja-ulice-konopnickiej-ruch-jednokierunkowy/ar/c1-7608089 |tytuł = Już remontują ulicę Konopnickiej. Ruch jednokierunkowy |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-08}}</ref>. W 2020 r. w ramach procesu modernizacji miasta była budowana i jest dalej rozbudowywana ulica Metalowa<ref>{{Cytuj |url = https://gs24.pl/stargard-ulica-metalowa-w-parku-przemyslowym-coraz-dluzsza/ar/c1-14365237 |tytuł = Stargard. Ulica Metalowa w parku przemysłowym coraz dłuższa |opublikowany = gs24. |język = pl |data dostępu = 2020-08-08}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/nowa-inwestycja-w-duzym-parku-przemyslowym-licza-na-więcej/ar/c15-7668805 |tytuł = Nowa inwestycja w dużym parku przemysłowym. Liczą na więcej miejsc pracy. |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-08}}</ref>.

W maju 2020 r. rozpoczęła się rewitalizacja kompleksowa zabytkowego kościoła pw. NMP Królowej Świata – kolegiaty mariackiej w Stargardzie<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/stargard-kolegiata-mariacka-w-remoncie-ogromne-konstrukcje/ar/c15-7712377 |tytuł = Stargard. Kolegiata mariacka w remoncie. Ogromne konstrukcje z rusztowań robią wrażenie |opublikowany = gs24 |język = pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. W czerwcu 2020 r. rozpoczęła się budowa minironda u zbiegu ul. Miłej z ul. Powstańców Warszawy na osiedlu [[Osiedle Pyrzyckie|Pyrzyckim]] (planowane oddanie 18 września 2020), jednocześnie trwa budowa nowej drogi, przedłużenie ul. Powstańców Warszawy<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/um-stargard-na-osiedlu-pyrzyckim-juz-jest-minirondo-czynne/ar/c4-7899695 |tytuł = UM Stargard: na osiedlu Pyrzyckim już jest minirondo. Czynne będzie od piątku |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |język = pl |data dostępu = 2020-09-17}}</ref>. W planach jest rondo u zbiegu ulicy Krzywoustego, obwodnicy Staromiejskiej, ulicy Staszica<ref group=uwaga>W Stargardzie było jedno rondo, przy placu [[Plac Wolności w Stargardzie|Wolności]]. Kolejne powstały przy okazji budowy hipermarketu przy ulicy Szczecińskiej z nazwą [[Rondo 15. Południk|15 Południk]]. Później powstało na placu Słonecznym, kolejne to przy ulicy Szczecińskiej, w rejonie [[Rynek Staromiejski w Stargardzie|Starego Miasta]], na drogach wyjazdowych ze Stargardu, na terenach przemysłowych w dzielnicy [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewo]].</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/uwaga-na-ulicy-broniewskiego-jazda-z-utrudnieniami/ar/c1-7805452 |tytuł = Uwaga na ulicy Broniewskiego! Jazda z utrudnieniami |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/ronda-w-stargardzie-bylismy-na-wszystkich-ile-ich-juz-jest/ar/c15-7659779 |tytuł = Ronda w Stargardzie. Byliśmy na wszystkich. Ile ich już jest? |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-05}}</ref>. W 2020 na granicy Stargardu i Lipnika rozpoczęły się prace, gdzie powstaje park handlowo-usługowy przy dawnej drodze krajowej nr 10, na wyjeździe ze Stargardu w kierunku Szczecina. Dwie duże hale postawiono obok hipermarketu Tesco i marketu budowlanego Bricomarche. W jednej z nowych hal ma swoją siedzibę Castorama, która została przeniesiona z ulicy Kościuszki w Stargardzie, ostatecznie kompleks handlowy został otwarty w 2022<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/nowy-park-handlowy-na-granicy-stargardu-i-lipnika-zobaczcie/ar/c3-8395827 |tytuł = Nowy park handlowy na granicy Stargardu i Lipnika |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2022-07-29}}</ref>.
{{Galeria
| Nazwa= Inwestycje 1990–2022
| wielkość = 280
| pozycja = left
|Plik:Stargard. OSiR z nową pływalnią miejską.jpg|Ośrodek Sportu i Rekreacji z AquaStar (2022)
|Plik:Kompleks handlowy w Stargardzie.jpg|Stargard/Lipnik. Park handlowo-usługowy (2022)
|Plik:OSiR, nowa pływalnia miejska Stargard.jpg|OSiR, pływalnia miejska w Stargardzie
|Plik:Stargard. Komenda Policji.jpg|Stargard. Nowa Komenda Policji
|Plik:Stargard LetnieSiedlung.jpg|Os. Letnie: Pogodna, Przedwiośnie
|Plik:Stargard, 05.05.2015r. Hotel 104 z halą OSiR.jpg|Hala sportowa, hotel 104
|Plik:Stargard. Rondo, Plac Wolności.jpg|Stargard. Plac Wolności, Rondo
|Plik:Stargard ZCP.jpg|Zintegrowane Centrum Przesiadkowe
|Plik:Zintegrowane Centrum Przesiadkowe w Stargardzie.jpg|Zintegrowane Centrum Przesiadkowe
|Plik:Stargard. Siedziba WSPL SP ZOZ.jpg|Rewitalizacja WSPL SP ZOZ
|Plik:Stargard. Miejsca parkingowe przy SCK.jpg|Miejsca parkingowe przy SCK
|Plik:Osiedle Hallera. Blok nr 27.jpg|Aleja Żołnierza w Stargardzie<ref group=uwaga>Stokrotka, wcześniej budynek nr 25, gdzie było kasyno wojskowe nr 302, kawiarnia, sklepy, usługi. Po prawej blok wspólnoty mieszkaniowej 27.</ref>
|Plik:Osiedle Halera. Hotel Huzar.jpg|Droga dla pieszych i rowerzystów
|Plik:Klub żołnierski 12BZ.jpg|Rewitalizacja Klubu Wojskowego
|Plik:Stargard. Gmach nowego sądu.jpg|Stargard. Gmach nowego sądu
}}
5 października 2021 otwarta została AquaStar po przebudowie pływalni miejskiej przy ulicy Szczecińskiej w Stargardzie. Obiekt zyskał funkcje aquaparku i nową nazwę – AquaStar<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/aquastar-stargard-zaprasza-do-siebie-jest-data-otwarcia/ar/c1-8475173 |tytuł = AquaStar Stargard zaprasza do siebie. Jest data otwarcia przebudowanej pływalni |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2022-08-22}}</ref>. W roku 2022 ruszyła rozbudowa centrum handlowego, to drugi etap budowy kompleksu handlowo-usługowego przez firmę Europrojekt Gamma Saller Polbau Sp. z o.o. Sp. k., którą realizuje firma Erbud, ma tam powstać sześć sklepów i supermarket Netto<ref name=jeszcze>{{Cytuj |url = https://e-stargard.pl/wiadomosci/pokaz/22849,centrum-handlowe-w-lipniku-bedzie-jeszcze-wieksze |tytuł = Centrum handlowe w Lipniku będzie jeszcze większe |opublikowany = e-stargard.pl |data dostępu = 2022-07-29}}</ref>. W lipcu 2022 były dalej prowadzone prace rozbiórkowe, remontowe, modernizacyjne przy wiadukcie przy ulicy [[Stefan Wyszyński|Stefana Wyszyńskiego]]<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/przebudowa-wiaduktu-w-stargardzie-stanela-co-sie-dzieje/ar/c1-7519909 |tytuł = Przebudowa wiaduktu w Stargardzie stanęła. Co się dzieje?! |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2020-08-11}}</ref>, wiadukcie przy ulicy Konopnickiej/Pierwszej Brygady oraz przy ulicy [[Ulica Bogusława IV w Stargardzie|Bogusława IV]]. Przebudowa 4 wiaduktów kolejowych w Stargardzie jest prowadzona w ramach dużej modernizacji linii kolejowej Poznań – Szczecin-Dąbie<ref name=rozbiorka>{{Cytuj |url = https://24kurier.pl/aktualnosci/wiadomosci/w-stargardzie-rusza-czesciowa-rozbiorka-wiaduktow/ |tytuł = W Stargardzie rusza częściowa rozbiórka wiaduktów |opublikowany = 24kurier.pl |data dostępu = 2022-07-29}}</ref>.

W 2022 w rejonie ulicy Barnima trwa budowa parkingu Park&Ride, który na początku 2023 został otwarty i dysponuje 300 miejscami postojowymi dla samochodów, stojaki na rowery, parking dla autobusów. Kompleks ten to nowa infrastruktura w tym chodniki, ścieżka rowerowa i dogodne połączenie dla pieszych z dworcem kolejowym<ref>{{Cytuj |url = https://stargard.naszemiasto.pl/parking-parkride-w-stargardzie-co-dzieje-sie-na-budowie/ar/c4-8882365 |tytuł = Parking Park&Ride w Stargardzie. Co dzieje się na budowie? Otwarcie coraz bliżej! |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2022-07-29}}</ref>.

=== Handel ===
[[File:Stargard Galeria Handlowa Starowka (1).jpg|thumb|Galeria Handlowa "Starowka"]]
Największym skupiskiem usługowym jest ulica [[Ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Stargardzie|Wyszyńskiego]] i jej otoczenie. W mieście istnieją cztery targowiska: przy ul. Reja (największe – 113 stałych miejsc targowych<ref>Uchwała Rady Miejskiej w Stargardzie nr XLV/487/2002 z dnia 21 maja 2002.</ref>), Płatnerzy, [[Ulica Szczecińska w Stargardzie|Szczecińskiej]] i na os. Zachód. Pierwszym otwartym w Stargardzie sklepem wielkopowierzchniowym był w 2001 roku [[Kaufland]], pierwszy sklep tej sieci w Polsce. Obecnie na terenie miasta działa 6 supermarketów elektronicznych oraz 4 supermarkety z materiałami budowlanymi i dekoracyjnymi. Największe centra handlowe położone są w [[Centrum (Stargard)|śródmieściu]]: CH 2000, CH Rondo, CH Zodiak, CH Metro. Najstarszym domem handlowym jest Milenium zbudowane w 1966 w tysięczną rocznicę chrztu Polski. Największym obiektem handlowym w mieście jest otwarta w marcu 2012 roku [[Galeria Starówka]] wraz ze szczytowymi kamienicami, wybudowanymi na przedwojennych fundamentach{{odn|Zenkner|2006|s=161–171}}. Od XII wieku do początku XX wieku centrum handlu było [[Stare Miasto (Stargard)|Stare Miasto]]. Na terenie miasta znajdowało się kilka targów, najważniejszy był [[Rynek Staromiejski w Stargardzie|Rynek Staromiejski]] (''Markt''), Rynek Drzewny (''Holzmarkt'', ob. Łokietka), Rynek Solny (dzisiejsza [[Ulica Grodzka w Stargardzie|ul. Grodzka]]) oraz Rynek Mięsny (plac pomiędzy ratuszem a kościołem Mariackim). Wraz z rozwojem miasta usługowe centrum przesunęło się na zachód w okolice pl. Wolności i ul. Wyszyńskiego<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Augustyn-Lendzion |imię = Ewa |tytuł = Czy istnieje „miasto bez serca”? – przykład Stargardu Szczecińskiego |url = https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/resources/33985 |czasopismo = Czasopismo Techniczne. Architektura |oznaczenie = 2-A |wolumin = 105 |wydanie = 7 |strony = 9 |rok = 2008 |wydawca = Wydawnictwo PK  |miejsce = Kraków |issn = 1897-6271 |język = pl |data dostępu = 2024-02-23}}</ref>. W roku 2022 usytuowany na granicy Stargardu i Lipnika rozpoczął działalność kompleks usługowo-handlowy, w tym firmy: Sizeer, 4F, Cukiernia Sowa, CCC, Smyk, Deichmann, Pepco, Sinsay, Cropp, Tedi, Media Expert, HalfPrice, House i Castorama<ref name=jeszcze />.

== Transport ==
[[File:Stargard stacja kolejowa i ZCP.jpg|thumb|240px|Stacja kolejowa oraz Zintegrowane Centrum Przesiadkowe w Stargardzie]]
Stargard jest usytuowany w tzw. bramie wjazdowej do zespołu wielkomiejsko-portowego [[Szczecin]]a. Spełnia funkcję dużego węzła komunikacyjnego. Przecinają się tu ważne drogi kołowe i kolejowe{{odn|Zenkner|2006|s=160}}.

{{Galeria
|Nazwa= Transport |wielkość=240|pozycja=right
|Plik:Stargard drogi.svg|upright=1.1|Układ komunikacyjny miasta
|Plik:Stargard Obwodnica.JPG|Śródmiejska Obwodnica Stargardu
|Plik:Stargard. Dworzec PKP.jpg|Stargardzki dworzec PKP
|Plik:Stargard - Jelcz 120MM 2.jpg|Autobus MZK – Jelcz 120 na linii 23
|Plik:Scania L94UB4X2.JPG|Autobus – Scania L94 na linii 3
}}

=== Transport drogowy ===
{{Osobny artykuł|Ulice i place w Stargardzie}}
* [[Droga krajowa nr 10 (Polska)|droga krajowa nr 10]], planowana [[Droga ekspresowa S10 (Polska)|droga ekspresowa S10]] ([[Lubieszyn (województwo zachodniopomorskie)|Lubieszyn]]) – [[Szczecin]] – Stargard – [[Piła (miasto)|Piła]] – [[Bydgoszcz]] – [[Toruń]] – [[Płock]] – ([[Warszawa]])
* [[Droga krajowa nr 20 (Polska)|droga krajowa nr 20]] Stargard – [[Chociwel]] – [[Szczecinek]] – [[Kościerzyna]] – [[Gdynia]] – ([[Gdańsk]])
* [[droga wojewódzka nr 106]] [[Pyrzyce]] – Stargard – [[Maszewo]] – [[Nowogard]] – [[Golczewo]] – ([[Kamień Pomorski]])

W 1998 oddano do użytku Południowe Obejście Starego Miasta, gdzie krzyżują się wszystkie ważne drogi. Stworzenie tzw. małej obwodnicy Stargardu odciążyło od ruchu Stare Miasto i cenne zabytki. 28 maja 2008 ruszyła budowa południowej obwodnicy miasta, która zakończyła się 21 grudnia 2009. Obwodnica weszła w skład drogi ekspresowej [[Droga ekspresowa S10 (Polska)|S10]]<ref name="Głos Szczeciński">[http://www.gs24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20091115/STARGARD/23476126 ''Głos Szczeciński''].</ref>.

W jej ciągu powstały trzy węzły: Stargard Szczeciński Zachód, Stargard Szczeciński Centrum, Stargard Szczeciński Wschód<ref name="Głos Szczeciński" />, by ostatecznie otworzyć ją 21 grudnia 2009. Koszt budowy obwodnicy wyniósł 351,1 mln zł<ref>{{cytuj stronę |url = http://edroga.pl/rozmaitosci/wiadomosci-drogowe/1281-obwodnica-stargardu-szczecinskiego-otwarta |tytuł = Obwodnica Stargardu Szczecińskiego otwarta |autor = Grzeszczuk M |opublikowany = edroga.pl |data = 2009-12-21 |archiwum = https://web.archive.org/web/20100204104144/http://edroga.pl/rozmaitosci/wiadomosci-drogowe/1281-obwodnica-stargardu-szczecinskiego-otwarta |zarchiwizowano = 2010-02-04 |data dostępu = 2010-07-29}}</ref>{{odn|Zenkner|2006|s=160}}.

=== Transport kolejowy ===
{{Osobny artykuł|Transport kolejowy w Stargardzie}}
Pierwsze połączenie kolejowe miasto uzyskało w 1846, kiedy to 1 maja na [[Stargard (stacja kolejowa)|stację w Stargardzie]] wjechała lokomotywa ciągnąca pociąg ze Szczecina. 4 marca 1846 została wydana koncesja na budowę [[Kolej Stargardzko-Poznańska|Kolei Stargardzko-Poznańskiej]] (wówczas Kolei Starogrodzko-Poznańskiej)<ref>S. Szwajlik, ''Dzieje Kolei Stargardzkiej'', Stargard 2002, s. 23.</ref>. Całość linii oddano do użytku 9 sierpnia 1848 roku<ref>Źródła niemieckie jako datę otwarcia linii podają 9 sierpnia 1848, jako że tego dnia wyjechał ze Stargard (wtedy niemieckiego) pociąg do Poznania gdzie przybył 10 sierpnia i tę datę podaje historiografia polska, S. Szwajlik, op. cit., s. 26.</ref>. Wiosną 1857 rozpoczęto budowę linii Stargard-Koszalin, którą oddano do użytku 1 czerwca 1859<ref>A. Berger, ''Album Stargard-Cöslin-Colberg Eisenbahn'', Stettin 1862, s. 1.</ref>. Tym samym powstał pierwszy na Pomorzu węzeł kolejowy. Po budowach dla celów ogólnopaństwowych zaczęto budować linie regionalne (drugorzędne); 31 sierpnia 1882 otwarto linię do Kostrzyna<ref>A. Mayer, ''Geschichte und Geographie der Deutschen Eisenbahn'', Berlin 1891, s. 1306.</ref>, a następnie 1 września 1895 linię do Piły, przez Ulikowo<ref>T. Lijewski, S. Koziarski, ''Rozwój sieci kolejowej w Polsce'', Warszawa 1995, s. 67.</ref>. Dopełnieniem kolei krajowych i regionalnych były koleje wąskotorowe; pierwszy odcinek przez Starą Dąbrowę do Ińska otwarto 14 stycznia 1895, ostatni odcinek oddano do użytku 15 listopada 1910, całość kolei mierzyła blisko 120&nbsp;km<ref>S. Szwajlik, op. cit., s. 68.</ref>{{odn|Zenkner|2006|s=131}}.

* [[Linia kolejowa nr 202]] Stargard Szczeciński – [[Koszalin]] – [[Słupsk]] – [[Gdańsk]]
** [[Linia kolejowa nr 403]] [[Ulikowo]] pod Stargardem – [[Piła (miasto)|Piła]]
* [[Linia kolejowa nr 351]] [[Szczecin]] – Stargard Szczeciński – [[Krzyż Wielkopolski]] – [[Poznań]]
* [[Linia kolejowa nr 411]] Stargard Szczeciński – [[Pyrzyce]] – [[Siekierki (województwo zachodniopomorskie)|Siekierki]] linia niezelektryfikowana, obecnie nieczynna, częściowo nieprzejezdna
* [[Stargardzka Kolej Wąskotorowa|Linia Stargard Szcz. Wąsk. – Łobez Wąsk.]] [[Stargard Szczeciński Wąskotorowy]] – [[Dobra (powiat łobeski)|Dobra Nowogardzka]] – [[Łobez]] [[Kolej wąskotorowa|linia wąskotorowa]], [[Stargardzka Kolej Wąskotorowa]], obecnie nieczynna, częściowo rozebrana

W planach do realizacji jest uruchomienie [[Tramwaje w Stargardzie|miejskiej linii kolejowej]], która połączyłaby centrum miasta z [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewem]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.zgrowery.most.org.pl/kolej/skm/serv01.htm | tytuł = ''Szybki Tramwaj Kolejowy Stargard'' | opublikowany = zgrowery.most.org.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20070602085400/http://www.zgrowery.most.org.pl/kolej/skm/serv01.htm | zarchiwizowano = 2007-06-02}}.</ref>. Od 2020 prowadzona jest przebudowa 4 wiaduktów kolejowych w ramach dużej modernizacji linii kolejowej Poznań – Szczecin-Dąbie<ref name=rozbiorka />

=== Transport autobusowy ===
[[Plik:Zintegrowane Centrum Przesiadkowe w Stargardzie.jpg|thumb|Zintegrowane Centrum Przesiadkowe w Stargardzie]]
Transportem pasażerów z obszaru powiatów stargardzkiego, choszczeńskiego, goleniowskiego i pyrzyckiego oraz miasta Szczecin zajmują się głównie prywatni przewoźnicy. Stargard posiada bezpośrednie połączenia busowe m.in. ze Szczecinem, Choszcznem, Pyrzycami, Reczem, Nowogardem, Maszewem, Chociwlem, Ińskiem i Dobrzanami<ref>{{Cytuj | url=http://www.firmy.net/przewoznicy-autobusowi,stargard.html | tytuł=Przewozy autokarowe Stargard - prywatni przewoźnicy, przejazdy autokarowe w Stargardzie<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=firmy.net | język=pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref>. Stargard posiadał PKS, który został utworzony w sierpniu 1945 r. Przy zajezdni autobusowej przy Gdańskiej znajduje się stacja benzynowa oraz Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów należące do PKS Stargard. Od 1985 r. funkcjonował dworzec autobusowy PKS, który znajdował się przy ul. Szczecińskiej 10. W 1996 zatrudniano 260 osób. Przedsiębiorstwo posiadało wówczas 90 autobusów, którymi obsługiwano 293 kursy dziennie na 228 liniach, przewożąc rocznie ponad 4 mln pasażerów. W obecnej formie przedsiębiorstwo funkcjonuje od 8 grudnia 2000, kiedy to podczas prywatyzacji pracowniczej stworzono spółkę prawa handlowego. Stargardzki PKS miał połączenia ze Szczecinem, Wałczem, Piłą, Bydgoszczą, Toruniem, Włocławkiem, Płockiem, Ciechanowem, Ostrołęką, Łomżą i Białymstokiem. Dworzec w 2014 r. został zlikwidowany, w 2015 nastąpiła rozbiórka budynku<ref>Według ''50 lat PKS. Kalendarz okolicznościowy'', 1996; według innych źródeł PKS Stargard powstał w 1950 jako placówka terenowa.</ref>{{odn|Olszewski|2004|s=142}}{{odn|Zenkner|2006|s=28}}<ref>https://stargard.naszemiasto.pl/remont-stargardzkiego-dworca-pks-a-pasazerowie-mokna/ar/c4-2537850.</ref><ref>https://gs24.pl/znika-kawalek-historii-stargardu-rozbieraja-byly-dworzec-pks/ar/4983348.</ref>.

W 2019 r., na miejscu dawnego dworca autobusowego, zakończono budowę nowoczesnego Zintegrowanego Centrum Przesiadkowego. Była to największa inwestycja w historii miasta (koszt: 25 mln złotych)<ref>{{Cytuj |autor = "Urząd Miejski w Stargardzie" |tytuł = Zintegrowane Centrum Przesiadkowe |url = https://stargard.eu/dla-mieszkanca/komunikacja/zintegrowane-centrum-przesiadkowe/}}</ref>. W Centrum Przesiadkowym zatrzymują się autobusy komunikacji miejskiej oraz busy prywatnych przewoźników. W przyszłości Centrum uzyska bezpośrednie połączenie ze znajdującym się nieopodal dworcem kolejowym.

=== Transport lotniczy ===
Najbliższy międzynarodowy port lotniczy znajduje się w [[Port lotniczy Szczecin-Goleniów|Goleniowie]], 35&nbsp;km od Stargardu. Na terenie miasta znajdowało się byłe poradzieckie ([[Lotnisko Kluczewo]]), które sukcesywnie było i jest przekształcane w park przemysłowy – [[Park Przemysłowy Nowoczesnych Technologii]]. Budynki po radzieckim garnizonie wojskowym przekształcone zostały w osiedle mieszkaniowe ([[Osiedle Lotnisko (Stargard)|Osiedle Lotnisko]]){{odn|Zenkner|2006|s=160}}.

=== Transport wodny ===
Przez setki lat rzeka Ina na odcinku od Stargardu w górę aż do ujścia w Inoujściu była żeglowna<ref>R. Gaziński, ''Port Inoujście w średniowieczu'', [w:] ''Materiały Zachodniopomorskie'', t. XXXI (1985), s. 174.</ref>. W latach 60. XX wieku na zlecenie Okręgowego Zarządu Wodnego w Szczecinie opracowano projekt przywrócenia ruchu pasażerskiego i towarowego na Inie<ref name="ZPW">{{Cytuj stronę |url = http://www.zpw.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=48 |tytuł = Opowieść o Inie |autor = H.Z. Zawadzki |opublikowany = Zachodniopomorskie Wędkowanie |data = |archiwum = https://web.archive.org/web/20121215063627/http://www.zpw.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=48 |zarchiwizowano = 2012-12-15 |data dostępu = 2010-07-13}}</ref>. Jednak już w grudniu 1966 pomysł ten zarzucono całkowicie ze względu na brak zainteresowania podmiotów gospodarczych tym środkiem transportu<ref name="ZPW" />. Obecnie rzeka wykorzystywana jest jedynie jako szlak kajakowy. Przez Inę przebiega szlak kajakowy, prowadzi on od Recza przez Stargard i Goleniów aż do ujścia do Domiąży<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.cit.stargard.com.pl/glowna.php?id=kajakarstwo |tytuł = Kajakarstwo |autor = |opublikowany = Centrum Informacji Turystycznej – Stargard |data = |data dostępu = 2010-07-13}}</ref>. Obecnie planuje się zagospodarowanie odcinka Iny do celów turystycznych wraz z budową przystani kajakowej, stanowisk wodnych, miejsc biwakowych i ogniskowych<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/strony/plan2007-2011.zip |tytuł = Wieloletni Plan Inwestycyjny dla Miasta Stargardu Szczecińskiego na lata 2007–2011 |autor = |opublikowany = stargard.pl |data = 2009–12 |archiwum = https://web.archive.org/web/20111104103854/http://www.stargard.pl/strony/plan2007-2011.zip |zarchiwizowano = 2011-11-04 |data dostępu = 2010-07-13}}</ref>.

=== Komunikacja miejska ===
Komunikacja miejska w Stargardzie zaczęła funkcjonować w latach 20. XX wieku, kiedy na trasę wyjechały autobusy łączące latem miasto z Jeziorem Miedwie. W 1927 roku przedsiębiorca Jensen uruchomił w mieście linię autobusową łączącą dworzec z Rynkiem i koszarami. W latach 30. komunikację miejską obsługiwała firma Stadtomnibus Stargard i. Pom.<ref>{{Cytuj |autor = Remigiusz Grochowiak |tytuł = Stargard Szczeciński. Historia komunikacji miejskiej. |data = Kolpress 2011}}</ref> Powrót powojenny nastąpił w 1961, kiedy powstało Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, które w ramach swojej działalności zajmowało się transportem miejskim zarówno jako organizator, jak i przewoźnik. MPGK posiadało 6 autobusów marki San. W latach 1971–1990 transportem miejskim zajmowało się Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Szczecin. W tym okresie wymieniono tabor na [[Autosan H9|Autosany H9-35]] oraz Jelcze [[Jelcz PR110|PR110]] i [[Jelcz M11|M11]]<ref name="Grochowiak70">{{Cytuj książkę |nazwisko = Grochowiak |imię = Remigiusz |nazwisko2 = Dutkiewicz |imię2 = Piotr |tytuł = Atlas Komunikacji Miejskiej województwo zachodniopomorskie |wydawca = Poznański Klub Modelarzy Kolejowych |miejsce = Poznań |rok = 2007 |strony = 70 |isbn = 978-83-920757-5-2}}</ref>.

Wraz z wejściem ustawy o samorządzie 8 maja 1990 powstał [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji w Stargardzie|Miejski Zakład Komunikacji w Stargardzie]], który jest jednostką budżetową miasta. MZK w 1993 wprowadził do obsługi połączeń miejskich autobusy przegubowe [[Ikarus 280]], a w 2000 pierwsze autobusy niskopodłogowe. Wraz z otwarciem hipermarketu Tesco powstały dwie niezależne od miasta linie bezpłatne obsługiwane przez PKS Stargard<ref name="Grochowiak70" />; obecnie już nie funkcjonują. Aktualnie w Stargardzie kursuje 19 linii autobusowych<ref>{{Cytuj | url=https://mpkstargard.pl/ | tytuł=Strona główna - MPK Stargard<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=mpkstargard.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref><ref>{{Cytuj | url=https://www.aftermarket.pl/domena/mzk.stargard.pl/?_track=1ba5aa56e22c39c231da580dac42f76c | tytuł=Logowanie do konta<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=aftermarket.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref>. Linie obsługują mieszkańców Stargardu i okolicznych miejscowości: [[Kobylanka (województwo zachodniopomorskie)|Kobylanka]], [[Żarowo (województwo zachodniopomorskie)|Żarowo]], [[Sowno (powiat stargardzki)|Sowno]], [[Witkowo Drugie|Witkowo]], [[Strzyżno]], [[Kurcewo]], [[Grzędzice]], [[Lipnik (województwo zachodniopomorskie)|Lipnik]], [[Zieleniewo (powiat stargardzki)|Zieleniewo]] ([[Miedwie|Jezioro Miedwie]]), [[Morzyczyn (województwo zachodniopomorskie)|Morzyczyn]], [[Reptowo (województwo zachodniopomorskie)|Reptowo]], [[Klępino]], [[Małkocin]], [[Storkówko]], [[Koszewo (województwo zachodniopomorskie)|Koszewo]], [[Koszewko]] i innych<ref>{{Cytuj | url=https://rozklady.mpkstargard.pl/ | tytuł=MPK Stargard Sp. z o.o. − rozkłady jazdy<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=mpkstargard.pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref>.

== Turystyka ==
=== Szlaki piesze ===
{{Osobny artykuł|Szlaki turystyczne w powiecie stargardzkim}}
Głównymi elementami stanowiącymi o rozwoju turystyki są zabytki Starego Miasta oraz przyrodnicze otoczenie miasta (Planty, jezioro Miedwie, rzeka Ina)<ref name="węzeł1">{{Cytuj stronę | url = http://www.stargard.pl/files/newsy/2007/strategia-rozwoju-turystyki.pdf | tytuł = ''Strategia Rozwoju Turystyki dla Stargardu Szczecińskiego'' | opublikowany = stargard.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20111104104916/http://www.stargard.pl/files/newsy/2007/strategia-rozwoju-turystyki.pdf | zarchiwizowano = 2011-11-04}}.</ref>.
Na terenie miasta wytyczono trzy piesze szlaki turystyczne{{odn|Mazański|2014|s=37–187}}:
* {{Ścieżka|żółta}} [[Szlak Stargard – Klejnot Pomorza|Stargardzki Szlak Staromiejski ''Stargard – Klejnot Pomorza'']] – żółty biegnie po okręgu stargardzkich plant oraz przechodzi przez Rynek Staromiejski. Trasa ma długość ok. 3&nbsp;km i można ją zacząć z dowolnego miejsca
* [[Szlak Anny Jagiellonki]] – {{szlak|niebieski}} niebieski został nazwany dla uczczenia Anny Jagiellonki, która w dniu 2 lutego 1491 wraz z orszakiem wyruszyła ze Stargardu do [[Szczecin]]a w celu ożenku z [[Bogusław X Wielki|Bogusławem X]], jego długość to 35,2&nbsp;km (3&nbsp;km na terenie miasta)
* Szlak im. Hetmana Stefana Czarnieckiego – {{szlak|czerwony}} czerwony nazwa szlaku upamiętnia pobyt wojsk polskich pod dowództwem hetmana, w tej okolicy. Łączna długość to 62,5&nbsp;km (w granicach miasta 4&nbsp;km).

Od roku 2006 do dnia 29.10.2019 r.<ref>{{Cytuj |tytuł = Urząd Miejski w Stargardzie – BIP |data dostępu = 2020-01-09 |opublikowany = bipstargard.pl |url = http://bipstargard.pl/12083/dokument/32969}}</ref> Stargard leżał na [[Europejski Szlak Gotyku Ceglanego|Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego]].

W 2023 roku na obszarze miasta rozmieszczono figurki ''stargardzkich gryfików'', uznawane za odpowiednik [[Wrocławskie krasnale|wrocławskich krasnali]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://stargard.news/stargardzkie-gryfiki-w-komplecie-podazajcie-ich-szlakiem-31706/ | tytuł = Stargardzkie gryfiki w komplecie! Podążajcie ich szlakiem | autor = Grzegorz Drążek | data = 2023-09-27 | opublikowany = Stargard.News | data dostępu = 2024-09-30}}</ref>.

Informacji turystycznej można zasięgnąć w Centrum Informacji Turystycznej przy Rynku Staromiejskim oraz w oddziale [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]]{{odn|Zenkner|2006|s=161}}.

=== Szlaki rowerowe ===
* {{Szlak rowerowy|niebieski}} Stargard – Lubowo – Rogowo – Żarowo – Grzędzice – Stargard{{odn|Mazański|2014|s=121–132}}
* {{Szlak rowerowy|czerwony}} Stargard – Lipnik – Zieleniewo – Grzędzice – Stargard{{odn|Mazański|2014|s=37–50}}
* {{Szlak rowerowy|żółty}} Stargard – Kunowo – Giżynek – Stargard{{odn|Mazański|2014|s=37–50}}
* {{Szlak rowerowy|zielony}} Stargard – Klępino – Grabowo – Kiczarowo – Stargard{{odn|Mazański|2014|s=71–82}}

=== Punkty widokowe ===
* Baszta Morze Czerwone (punkt czynny w sezonie letnim)
* ul. Morska (granica administracyjna miasta)
* Wieża Kolegiaty Najświętszej Marii Panny Królowej Świata, otwarta 24 czerwca 2006

=== Hotele ===
{{Galeria
| Nazwa= Turystyka
| wielkość = 220
| pozycja = right
|Plik:Stargard Kamienica Gotycka.JPG|Kamienica gotycka z XV wieku
|Plik:Stargard odwach kolb2800.JPG|[[Odwach w Stargardzie|Odwach]] przy wschodniej pierzei rynku
|Plik:Stargard kusnierzy 5 kolb9434.JPG|Hotel PTTK
|Plik:Internat Garnizonowy.JPG|Internat Huzar nr 6 AMW
}}
Od najstarszych wieków Stargard położony był na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych, a więc funkcjonowanie w mieście hoteli czy zajazdów było niejako koniecznością. Do 1945 roku istniało w Stargardzie kilkadziesiąt tego typu obiektów, w tym<ref>https://pomorzezachodnie.travel/Miejscowosc/a,1420/Stargard.</ref>{{odn|Zenkner|2006|s=108;119–123}}{{odn|Olszewski|1997|s=65–67}}{{odn|Stargardia|2011|s=365; 369}}<ref>{{Cytuj |url = http://www.dkk.stargard.pl/index.php?link=o_nas |tytuł = Dom Kultury Kolejarza – www.dkk.stargard.pl |opublikowany = www.dkk.stargard.pl |data dostępu = 2020-08-02}}</ref>:
* Przy Bahnhofstraße: Hotel Pommerscher Hof – pod №10, Kaiser Hof – pod №5
* Przy Adolf Hitler Platz: Gasthof Drei Kronen – pod №2
* Przy Johannisstraße: Gasthaus Zum Groβen Kurfürst – pod №6
* Przy Rynku Staromiejskim: Hotel Nordischer(Norddeutscher) Hof – pod №10
* Przy Große Mühlenstraße – Gasthaus Fischer – pod №12, Gasthaus Schliebener – pod №15, Gasthaus Kuppermann – pod №18
* Przy Barnimstraße: Hotel Deutsches Haus – pod №8a
* Przy Poststraße: Hotel Prinz von Preuβen – pod №4-5
* Przy Jägerstraße: Gasthof Schwarzer Adler – pod №42, Gasthof Schultz – pod №45
* Przy Königstraße: Gasthof Mielke – pod №7, Gasthof Paasch – pod №38, Gasthof Hubert – pod №45
* Przy Heiliggeiststraße: Gasthof Fellberg – pod №20
* Przy Hindenburgstraße: Gasthof Hindenburghallen – pod №3, Gasthof Hellwig №20
* Przy Luisenstraße: Gasthof Frenz – pod №5; Gasthof Braunes Reh – pod №8; Gasthof Braunes Roβ – pod №11

We współczesnym Stargardzie funkcjonuje 8 hoteli. Najwyżej sklasyfikowanymi są: otwarty w 2000 roku [[Mały Młyn w Stargardzie|Hotel Restauracja Mały Młyn]], przy ul. Gdańskiej 5 (40 miejsc noclegowych<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.eholiday.pl/noclegi-zl0941.html |tytuł = Hotel Restauracja Mały Młyn |autor = |opublikowany = eholiday.pl |data = |data dostępu = 2010-07-21}}</ref>), otwarty w 2008 roku Hotel Restauracja Spichlerz, przy Czarnieckiego 10, dysponujący 65 miejscami<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.spichlerz.eu/ |tytuł = Hotel Restauracja Spichlerz |autor = |opublikowany = spichlerz.eu |data = |data dostępu = 2012-04-04}}</ref> otwarty w 2012 roku – Hotel Grodzki Business & Spa przy ulicy Grodzkiej 3, oraz najmłodszy - Hotel Kyriad Stargard - wszystkie trzy po trzy gwiazdki. Dwie gwiazdki posiadają Hotel 104 (dawny Inwit) zbudowany w 1988 roku przy hali sportowej Spójni, ul. I Brygady 1 (dysponuje 53 miejscami<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.hotel104.pl/ |tytuł = Hotel 104 |autor = |opublikowany = hotel104.pl |data = |data dostępu = 2012-04-04}}</ref>). Jedną gwiazdkę posiadają: najstarszy w mieście Hotel PTTK, przy ul. Kuśnierzy 5 funkcjonujący od lat 60. XX w., posiada 30 miejsc noclegowych<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.hotelpttk.pl/ohotelu.html |tytuł = Hotel PTTK w Stargardzie Szczecińskim |autor = |opublikowany = hotelpttk.pl |data = |archiwum = https://web.archive.org/web/20111103165758/http://www.hotelpttk.pl/ohotelu.html |zarchiwizowano = 2011-11-03 |data dostępu = 2012-04-04}}</ref>, oraz Hotel Lord, przy ul. Łąkowej 6 dysponujący 62 miejscami noclegowymi<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.lord-hotel.pl/ |tytuł = Hotel Lord |autor = |opublikowany = lord-hotel.pl |data = |data dostępu = 2012-04-04}}</ref>. Niższy standard oferuje Hotel Granitex, ul. Lotników 51a (50 miejsc<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.granitexhotel.pl/ |tytuł = Hotel Lord |autor = |opublikowany = granitexhotel.pl |data = |data dostępu = 2012-04-04}}</ref>). Łączna liczba miejsc noclegowych w hotelach wynosi 404{{odn|Zenkner|2006|s=168}}. Na terenie miasta znajduje się także internat wojskowy Huzar na os. [[Osiedle Hallera (Stargard)|Hallera 11]], noclegownia Weryk, przy ul. Niepodległości, Bursa Szkolna, przy pl. Majdanek oraz dwie kwatery prywatne. W 2010 z noclegów w stargardzkich hotelach skorzystało 21 812 osób<ref name="węzeł1" />, w tym 5502<ref name="węzeł1" /> turystów zagranicznych.

=== Piętnasty południk ===
Stargard jest położony dokładnie 15 stopni na wschód od południka zerowego, przebiegającego przez przedmieście [[Londyn]]u [[Royal Borough of Greenwich|Greenwich]]. Stanowi to dokładnie 1 godzinę różnicy między astronomicznym czasem londyńskim a [[Czas środkowoeuropejski|środkowoeuropejskim]], przyjętym w Polsce i w krajach sąsiednich. Taki umowny przebieg południków i wynikający z niego podział świata na strefy czasowe obowiązuje od 1884 roku{{odn|Zenkner|2006|s=146}}.

{{Osobny artykuł|Pomnik 15. Południk}}

Fakt położenia Stargardu na 15 [[południk]]u długości geograficznej wschodniej upamiętnia kamienny obelisk znajdujący się przy [[Ulica Szczecińska w Stargardzie|ulicy Szczecińskiej]] nieopodal [[Rondo 15. Południk]]. Obelisk ustawiony został przez Niemców prawdopodobnie w okresie międzywojennym. W ostatnich latach uległ on dewastacji, ale dzięki staraniom służb miejskich i członków [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]], wiosną 1996 roku został odremontowany{{odn|Zenkner|2006|s=146}}. Przez Pomorze Zachodnie prowadzi trasa wycieczkowa szlakiem 15 południka. Wiedzie ona od [[Trzęsacz (powiat gryficki)|Trzęsacza]] nad [[Morze Bałtyckie|Morzem Bałtyckim]] przez Stargard do [[Trzcinna|Trzcinnej]] koło [[Myślibórz|Myśliborza]]<ref>{{Cytuj | url=http://morzeprzygody.eu/?page_id=581 | tytuł=Ferronnier du 44, Loire-Atlantique<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=morzeprzygody.eu | język=fr | data dostępu=2024-04-25}}</ref>{{odn|Mazański|2014|s=6–7}}.

== Zieleń miejska ==
=== Parki ===
* [[Park im. Bolesława Chrobrego w Stargardzie|Park Chrobrego]] obejmuje tereny od [[Brama Młyńska w Stargardzie|bramy Portowej]], aż do [[Brama Pyrzycka w Stargardzie|bramy Pyrzyckiej]], z [[amfiteatr]]em i aleją Słowiczą. Park ten stanowi najbardziej atrakcyjny teren do spacerów i wypoczynku. Znajduje się tu neogotycki kościół (ob. cerkiew), oraz wieża ciśnień. Wchodzi w skład [[Planty (Stargard)|plant stargardzkich]]. Znajdują się tu dwa pomniki przyrody: [[klon jawor]] o średnicy 3,03 m oraz [[buk zwyczajny]] o średnicy 4,47 m<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/strony/plan-ochronas.pdf |tytuł = ''Program ochrony środowiska miasta Stargardu Szczecińskiego'', s. 27. |archiwum = https://web.archive.org/web/20110821194922/http://www.stargard.pl/strony/plan-ochronas.pdf |zarchiwizowano = 2011-08-21 |data dostępu = 2011-08-21}}</ref>.
* Park pomiędzy Szosą Maszewską a ul. Wiśniową
* Park przy Technikum Rolniczym
* [[Park Zamkowy w Stargardzie|Park Zamkowy]] d. ''Volks-Park'' położony jest na terenach od [[Brama Młyńska w Stargardzie|bramy Portowej]] do rzeki [[Ina|Iny]], w sąsiedztwie najstarszej części miasta, gdzie zlokalizowane było grodzisko. Teren parku jest objęty nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Jest częścią [[Planty (Stargard)|plant stargardzkich]]
{{Galeria
| Nazwa= Parki
| wielkość = 220
| pozycja = right
|Plik:Stargard Park Chrobrego.JPG|Park Chrobrego
|Plik:Park 3 maja w Stargardzie.jpg|Park 3 Maja
|Plik:Stargard Ina.JPG|Rzeka [[Ina]] w Parku Jagiellońskim
|Plik:Stargard. Park Stefana Batorego.jpg|Park Stefana Batorego
}}
* [[Park Piastowski w Stargardzie|Park Piastowski]] położony jest obok murów miejskich na odcinku od [[Brama Pyrzycka w Stargardzie|bramy Pyrzyckiej]] do bastei. Uroku dodaje parkowi ciekawe ukształtowanie terenu oraz obecność rzadko spotykanych okazów flory. Wchodzi w skład [[Planty (Stargard)|plant stargardzkich]].
* [[Park Popiela w Stargardzie|Park Popiela]] d. ''Bismarck Pl.'' stanowi przedłużenie ciągu zieleni, opasującej Stare Miasto poniżej parku Piastowskiego aż do koryta rzeki [[Ina|Iny]]. Na jego obszarze spotykamy 32 gatunki drzew w wieku od 100 do 200 lat.
* [[Park podworski w Kluczewie]]
* [[Park Burzykowo w Stargardzie|Park w Burzykowie]]
* [[Park Jagielloński w Stargardzie|Park Jagielloński]] d. ''Blücher Pl.'' znajduje się po południowej stronie rzeki [[Ina|Iny]], w porównaniu do innych parków jest najniżej położony, tj. 19–20 m n.p.m. W parku tym niekorzystne zmiany po wybudowaniu „małej obwodnicy”, która wprowadziła hałas spowodowany przez ruch pojazdów. Znaleźć można tu sześć pomników przyrody: trzy [[Wierzba|wierzby]] Salix L, z czego największa posiada średnicę 4,16 m oraz trzy [[Dąb szypułkowy|dęby szypułkowe]].
* [[Park 3 Maja w Stargardzie|Park 3 Maja]] d. ''Goethe-Park'', ''Park 3 Maja'' został urządzony na terenie dawnego, starego cmentarza. Park posiada utwardzone alejki, ławki, piaskownice i chętnie wykorzystywany jest jako miejsce rekreacji.
* [[Park Stefana Batorego w Stargardzie|Park Stefana Batorego]] (pomiędzy ulicami Kościuszki i Spokojną) park został urządzony w latach 1970–1975 na terenie wcześniejszego nowego cmentarza (''Neuer Friedhof'') z połowy XIX wieku. Przedłużeniem parku za [[Ulica Tadeusza Kościuszki w Stargardzie|ul. Kościuszki]] jest cmentarz Komunalny.
* [[Park podworski na Giżynku]]
* [[Park Panorama w Stargardzie|Park Panorama]] (pomiędzy ulicami Na Grobli i Grunwaldzką) teren został urządzony w latach 1996–2000, kiedy to odtworzono alejki według starych założeń parkowych, oświetlono ciągi piesze, ustawiono ławki, zbudowano plac zabaw dla dzieci oraz park linowy.

=== Pomniki przyrody ===
Na terenie Stargardu znajduje się 19 pomników przyrody<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/strony/pomniki-przyrody.pdf |tytuł = Pomniki przyrody na terenie miasta Stargardu Szczecińskiego |autor = |opublikowany = stargard.pl |data = 2007-03-26 |archiwum = https://web.archive.org/web/20111104105309/http://www.stargard.pl/strony/pomniki-przyrody.pdf |zarchiwizowano = 2011-11-04 |data dostępu = 2010-07-12}}</ref>. Najliczniejszą grupę stanowią [[Platan klonolistny|platany klonolistne]] występujące w grupie 11 drzew w Parku Popiela. Ponadto jako pomniki przyrody uznane są: [[klon jawor]], [[klon zwyczajny]] i [[topola geldryjska]] w parku 3 Maja, [[dąb szypułkowy]] i [[wierzba biała]] z parku Jagiellońskiego oraz [[grab pospolity]] (park Zamkowy), [[topola czarna]] (ul. Sportowa) i [[wiąz szypułkowy]] (ul. Skarbowa)<ref>''Dziennik Urzędowy Województwa Szczecińskiego'', nr 6 z dnia 12 czerwca 1986 roku.</ref>.

=== Cmentarze ===
* [[Stary Cmentarz Komunalny w Stargardzie|Stary Cmentarz Komunalny]] przy ul. Kościuszki został założony w 1910 przez Niemców i zajmuje powierzchnię ponad 18 ha. Teren jest zadrzewiony. Przy głównej alei rosną orzechy tureckie, zaś po południowej stronie sosna wejmutka (''pinius stronus L.''), pochodząca z [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]], ponadto występują tu także [[buk]]i, [[Dąb|dęby]], [[wiąz]]y, [[Lipa|lipy]], [[Kasztanowiec|kasztanowce]]. W pobliżu bramy głównej znajduje się pomnik poświęcony pamięci niemieckich mieszkańców Stargardu.
* [[Nowy Cmentarz Komunalny w Stargardzie|Nowy Cmentarz Komunalny]] na Giżynku został otwarty w 2002, a jego docelowa powierzchnia ma wynieść ponad 26 ha. Na terenie cmentarza powstał dom pogrzebowy z kaplicą, [[kolumbarium]] oraz budynek administracyjny.
{{Galeria
| Nazwa= Stargardzkie cmentarze
| wielkość = 220
| pozycja = right
|Plik:Dom pogrzebowy.JPG|Dom Pogrzebowy – [[Stary Cmentarz Komunalny w Stargardzie|Stary Cmentarz]]
|Plik:Stargardzki Dom Pogrzebowy Hades i Krematorium.jpg|Dom Pogrzebowy Hades i Krematorium
|Plik:Stargard. Nowy Cmentarz Komunalny.jpg|Nowy Cmentarz Komunalny
|Plik:Sala ceremonialna na nowym cmentarzu Giżynku.jpg|Sala ceremonialna na nowym cmentarzu Giżynku
|Plik:Stargard Mauzoleum.jpg|Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich, Cmentarz Wojenny
}}
* [[Cmentarz Komunalny w Kluczewie]]
* Cmentarz przykościelny w Kluczewie
* [[Cmentarz wojenny w Stargardzie|Cmentarz Międzynarodowy Jeńców Wojennych]], został stworzony po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] i znajdują się tu prochy żołnierzy polskich, rosyjskich, niemieckich, jugosłowiańskich, włoskich, i innych poległych na ziemi stargardzkiej oraz w obozach jenieckich podczas dwóch wojen światowych.
Ponadto w przeszłości istniały{{odn|Olszewski|1997|s=34–35; 135–138}}<ref>https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/s/769-stargard/99-historia-spolecznosci/138064-historia-spolecznosci.</ref><ref>{{Cytuj | url=https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP8SMK | tytuł=Cmentarz wojskowy przy ul. Pomorskiej - Geocaching Opencaching Polska<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=pl/viewcache.php?wp=OP8SMK | język=pl | data dostępu=2024-04-28}}</ref>:
* [[Cmentarz żydowski w Stargardzie|Cmentarz Żydowski]] – położony na terenie [[Bastion Szubieniczy|Bastionu Szubieniczego]] wzgórze Kalkenberg przy obecnej ulicy Andrzeja Struga.
* [[Cmentarz pomiędzy Bramą Wałową]] – cmentarz wojskowy z czasów napoleońskich, znajdował się pomiędzy Bramą Wałową a korytem Iny.
* [[Stary Cmentarz Ewangelicki w Stargardzie|Stary Cmentarz Ewangelicki]] – położony na terenie dzisiejszego parku 3 Maja.
* [[Nowy Cmentarz Ewangelicki w Stargardzie|Nowy Cmentarz Ewangelicki]] – położony na terenie dzisiejszego parku Stefana Batorego.
* Burzykowo – Stary Cmentarz<ref>[[Czesław Piskorski]] „Pomorze Zachodnie, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980, s. 254 {{ISBN|83-217-2292-X}}.</ref>.

== Wspólnoty wyznaniowe ==
Do 1945 roku najliczniejszą grupą wyznaniową byli [[Pomorski Kościół Ewangelicki|ewangelicy]] (94,8%). Do 1938 zamieszkiwała tu dość duża grupa Żydów, stanowiąca ok. 2,5% ogółu mieszkańców.

Żydzi posiadali dwie synagogi: [[Nowa Synagoga w Stargardzie|Stara Synagoga]], wzniesiona na początku XIX wieku, położona przy dzisiejszej ul. Mickiewicza oraz [[Nowa Synagoga w Stargardzie|Nowa Synagoga]] zbudowana w 1913, zburzona w 1938, położona była w pobliżu Spichlerza. Posiadali także swój [[Cmentarz żydowski w Stargardzie|cmentarz]] na wzgórzu ''Kalkenberg'' (teren dzisiejszego Zespołu Szkół Katolickich). Miasto zamieszkiwali także [[Katolicyzm|katolicy]] (2%), [[Dysydent (religia)|dysydenci]] (0,5%), [[Luteranizm|luteranie]] (0,1%) oraz nieliczne grupy [[Baptyzm|baptystów]], [[Kościół greckokatolicki w Polsce|grekokatolików]], wyznawców [[Kościół niemieckokatolicki|Kościoła niemieckokatolickiego]] oraz 5 osób o nieokreślonej religii<ref>Dane z 1867 r., za J. Stuch, ''Rozwój demograficzny Stargardu w latach 1845–1870'', [w:] ''Stargardia t. III''.</ref>.

Obecnie najliczniejszą grupę wyznaniową stanowią [[Kościół katolicki w Polsce|katolicy]]<ref>Największa liczba świątyń w mieście.</ref>. W Stargardzie znajduje się [[Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargardzie|kolegiata]] [[Archidiecezja szczecińsko-kamieńska|archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej]]. W mieście istnieje 8 parafii, które wchodzą w skład dwóch dekanatów{{odn|Zenkner|2006|s=58–63; 88–91; 111; 138–139}}{{odn|Olszewski|1997|s=29; 77; 78; 81}}<ref>{{Cytuj |autor = Kuria Metropolitalna Szczecińsko-Kamieńska |tytuł = Wspólnoty parafialne {{!}} Pęzino – parafia pw. Wniebowzięcia NMP {{!}} Kościół Szczecińsko-kamieński |data dostępu = 2020-08-02 |opublikowany = szczecin.kuria.pl |url = http://szczecin.kuria.pl/wspolnoty/wspolnoty-parafialne/Pezino-Wniebowziecia-NMP_LP02}}</ref><ref>{{Cytuj | url=https://kuria.pl/wspolnoty/wspolnoty-parafialne/ | tytuł=Wspólnoty parafialne &#124;<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=kuria.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref>:
{{Galeria
|Nazwa= Kościoły |wielkość=220|pozycja=right
|Plik:Stargard Szczec kosciol sw Jana (7).jpg|[[Kościół św. Jana w Stargardzie|Kościół św. Jana]]
|Plik:Stargard. Kościół parafii Miłosierdzia Bożego.jpg|
|Plik:Stargard Kościół Polskokatolicki.jpg|[[Kościół Przemienienia Pańskiego w Stargardzie (polskokatolicki)|Kościół Przemienienia Pańskiego (polskokatolicki)]]
|Plik:Stargard Szczec cerkiew sw Piotra i Pawla.jpg|[[Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stargardzie|Cerkiew prawosławna Świętych Apostołów Piotra i Pawła]]
|Plik:Stargard.jpg|[[Cerkiew św. Jozafata Męczennika w Stargardzie|Cerkiew greckokatolicka Św. Jozafata Kuncewicza]]
}}
* [[Dekanat Stargard Wschód|Stargard Wschód]]:
** [[Parafia św. Józefa w Stargardzie|Parafia św. Józefa]]
** [[Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargardzie|Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata]]
** [[Parafia Chrystusa Króla Wszechświata w Stargardzie|Parafia Chrystusa Króla Wszechświata]]
* [[Dekanat Stargard Zachód|Stargard Zachód]]:
** [[Parafia Świętego Ducha w Stargardzie|Parafia Świętego Ducha]]
** [[Parafia Miłosierdzia Bożego w Stargardzie|Parafia Miłosierdzia Bożego]]
** [[Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Stargardzie|Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa]]
** [[Parafia Świętego Krzyża w Stargardzie|Parafia Świętego Krzyża]]
** [[Parafia Przemienienia Pańskiego w Stargardzie (rzymskokatolicka)|Parafia Przemienienia Pańskiego]]

W skład [[Dekanat Wojsk Lądowych|Dekanatu Wojsk Lądowych]] wchodzi [[Parafia wojskowa Matki Bożej Dobrej Rady w Stargardzie|Parafia wojskowa Matki Bożej Dobrej Rady]] na terenie jednostki w [[Białe koszary w Stargardzie|białych koszarach]]. Prócz parafii rzymskokatolickich, w Stargardzie działalność duszpasterską prowadzi także [[Parafia Przemienienia Pańskiego w Stargardzie (polskokatolicka)|parafia]] [[Kościół Polskokatolicki w Rzeczypospolitej Polskiej|polskokatolicka]], użytkująca [[Kościół Przemienienia Pańskiego w Stargardzie (polskokatolicki)|kościół Przemienienia Pańskiego]] (ul. Nadbrzeżna).

Znajdują się tu 2 cerkwie:
* [[Kościół greckokatolicki w Polsce|greckokatolicka]] – [[Cerkiew św. Jozafata Męczennika w Stargardzie|pw. św. Jozafata Męczennika]] (ul. Młyńska)
* [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny|prawosławna]] ([[Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stargardzie|parafialna]]) – [[Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stargardzie|pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła]] (ul. św. Jana Chrzciciela).

W mieście istnieją następujące kościoły [[Protestantyzm|protestanckie]]:
* [[Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Stargardzie|Kościół Adwentystów Dnia Siódmego – zbór]] przy ul. Brzozowej,
* [[Kościół Zielonoświątkowy w RP|Kościół Zielonoświątkowy]] – zbór przy ul. Robotniczej,
* [[Kościół „Chrystus dla wszystkich”|Kościół „Chrystus dla Wszystkich”]] – zbór przy ul. Spokojnej.

W Stargardzie działalność kaznodziejską prowadzą 4 zbory [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]]:
* Stargard–Centrum,
* Stargard–Południe,
* Stargard–Stare Miasto,
* Stargard–Zachód korzystające z [[Sala królestwa|Sali Królestwa]] (ul. Węgierska 11)<ref>{{jw|data dostępu=2020-08-02}}</ref>{{odn|Zenkner|2006|s=84; 111–112; 138}}

== Kultura ==
Do najważniejszych placówek kulturalnych należą lub należały [[Stargardzkie Centrum Kultury]], [[Młodzieżowy Dom Kultury w Stargardzie|Młodzieżowy Dom Kultury]], [[Stargardzki Dom Kultury Kolejarza]], [[Książnica Stargardzka]] i [[Klub Wojskowy 12 Brygady Zmechanizowanej w Stargardzie|Klub Wojskowy]]. W mieście istnieje obecnie jedno kino{{odn|Zenkner|2006|s=164–165}}.<br />W 2021 roku przy ul. Bolesława Chrobrego 21 otwarto Stargardzkie Centrum Nauki FILARY, działające w strukturach SCK<ref>{{Cytuj stronę |url = https://24kurier.pl/aktualnosci/wiadomosci/stargardzkie-centrum-nauki-filary-otwarte/ |tytuł = Stargardzkie Centrum Nauki Filary otwarte! |data = 2021-09-27 |opublikowany = Kurier Szczeciński |data dostępu = 2021-12-28}}</ref>.

15 listopada 2006 otwarto nową salę kinowo-widowiskową, wówczas jedną z najnowocześniejszą sal tego typu w województwie.
W latach 80. XX wieku w mieście istniały trzy kina: „Ina”, Kino „Dar”<ref>Skrzyżowanie ulic Konopnickiej i Piłsudskiego, wyburzony.</ref> oraz „Panorama” (w XIX-wiecznym pałacyku w Parku Panorama, ob. budynek w rękach prywatnych). Z powodu oddania do użytku nowej sali kinowej, kino „Ina” zostało zamknięte. Pierwszym kinem w przedwojennym Stargardzie było kino Capitol, zbudowane w 1938 roku, przy ''Bahnhofstraße'' (ob. [[Ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Stargardzie|ul. Wyszyńskiego]]), zaprojektowane przez Otto Wernera. Kino składało się z dwóch sal; widowiskowo-kinowej z 756 miejscami i małej kameralnej z 213 miejscami<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.heimatkreis-stargard.de/Kultur/Capitol.htm |tytuł = Kino „Capitol” in Stargard in Pommern (1938) |autor = Dietrich Otto |opublikowany = Heimatkreis Stargard |data = |język = de |data dostępu = 2010-07-21}}</ref>.

Największą miejską widownią przystosowaną do imprez artystycznych jest amfiteatr, położony na stromej skarpie w Parku Chrobrego. Został on zbudowany w latach 1977–1980 w ramach tzw. [[Czyn społeczny|czynów społecznych]] przez mieszkańców miasta. Widownia może pomieścić 2500 osób{{odn|Olszewski|2004|s=9}}. W mieście istnieje jedno [[Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie|muzeum]] z siedzibą przy Rynku Staromiejskim oraz w [[Basteja przy Baszcie Tkaczy|Bastei]] (znajduje się tam wystawa stała o historii miasta){{odn|Olszewski|2004|s=14–15}}.

Imprezy i konkursy organizowane w Stargardzie o charakterze ponadlokalnym{{odn|Zenkner|2006|s=164–165}}:
{{Galeria
|Nazwa= Kultura w Stargardzie|wielkość=230|pozycja=right
|Plik:Stargard Szczec kamienica renesansowa.jpg|[[Książnica Stargardzka]] [[Dom Rohledera w Stargardzie|Dom Rohledera]]
|Plik:Stargard Stargardzkie Centrum Kultury.jpg|Stargardzkie Centrum Kultury
|Plik:Stargard MDK.jpg|Młodzieżowy Dom Kultury
|Plik:Stargard. Klub Wojskowy 12 Brygady.jpg|Klub wojskowy [[12 Brygada Zmechanizowana|12 BZ]]
|Plik:DKK Stargard.JPG|Stargardzki Dom Kultury Kolejarza
}}
* [[Dni Stargardu]] (w tym Międzynarodowy Bieg Uliczny O Błękitną Wstęgę i Festyn Historyczny „W Krainie Gryfa”)
* Ogólnopolski Festiwal Młodych Talentów i Piosenki Ekologicznej
* Ogólnopolski Konkurs Piosenki Poetyckiej „O Złote Koło Młyńskie”
* Ogólnopolski Turniej Koszykówki Młodzików o Puchar Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
* Ogólnopolskie Prezentacje Muzyki z Gwiazdą
* Ogólnopolski Festiwal Monodramów – „Ewenement”
* Ogólnopolski Rajd na Orientację „Trudy”
* Długodystansowy Rajd na Orientację „Jesienne Trudy”
* [[Międzynarodowy Festiwal Muzyki Gospel "Stargard Gospel Days"|Międzynarodowy Festiwal Muzyki Gospel „Stargard Gospel Days”]]
* Festyn Motoryzacyjny św. Krzysztofa
* Wybory Miss Miedwia ([[Miedwie|Jezioro Miedwie]])
* Stargardzka Jesień Teatralna
* [[OldTown Festival]] (dawniej: Zlot Fanów Fallouta)
* Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar Prezydenta Miasta Stargardu
* Stargardzkie Wieczory Poetyckie (prowadzone przez Marcina Ł. Makowskiego i Wojciecha Radocha)

Zespoły i grupy artystyczne nagradzane na konkursach krajowych i międzynarodowych:
* Grupa Taneczna „Aplauz”
* [[Cantore Gospel|Chór Cantore Gospel]]<ref>[http://www.cantoregospel.pl/onas.php CantoreGospel.pl].</ref>
* Nana (zespół został laureatem „Debiutów” na [[Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu|Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu]] w 2005 roku<ref>{{Cytuj |tytuł = Nagroda w konkursie „Debiuty” przyznana |url = https://web.archive.org/web/20070103015525/http://ww2.tvp.pl/4305,20050610213833.strona |opublikowany = tvp.pl |data = 2005-06-13}}</ref>.)
* Zespół wokalny „[[Rupaki]]”<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.mdk.stargard.pl/pracownie/prac_muzyczna/rupaki/rupaki.html | tytuł = Rupaki z MDK w Stargardzie | opublikowany = mdk.stargard.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20150319085259/http://www.mdk.stargard.pl/pracownie/prac_muzyczna/rupaki/rupaki.html | zarchiwizowano = 2015-03-19}}.</ref>
* Ava<ref>[http://www.ksiazka.net.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=1861 Portal księgarski – Nagrody XXXI Spotkań Zamkowych].</ref>
* Zespół Tańca Współczesnego „Pasja”,
* De Facto<ref>[http://sck.stargard.pl/sck/index.php?art_id=258&show=1&special=0 Osiągnięcia zespołu De Facto na stronach SCK].</ref>
* Teatr „Krzywa Scena”<ref>[http://sck.stargard.pl/sck/index.php?art_id=261&show=1&special=0 Osiągnięcia Teatru Krzywa Scena na stronach SCK]
.</ref>.

W 2017 roku powołano do życia [[orkiestra symfoniczna|orkiestrę symfoniczną]] „Camerata Stargard” – na bazie zasobów ludzkich Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Stargardzie, we współpracy z [[Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie|Filharmonią Szczecińską]] i przy wsparciu Miasta Stargard<ref>{{Cytuj stronę |url = https://stargard.naszemiasto.pl/stargard-bedzie-mial-orkiestre-symfoniczna-muzycy-beda/ar/c13-4296064 |tytuł = Stargard będzie miał orkiestrę symfoniczną. Muzycy będą koncertować w Filharmonii Szczecińskiej |autor = Wioletta Mordasiewicz |data = 2017-10-31 |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |data dostępu = 2022-06-20}}</ref>.

== Ochrona zdrowia ==
{{Osobny artykuł|Szpital Powiatowy w Stargardzie}}
{{Osobny artykuł|Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska SP ZOZ w Stargardzie}}

=== Apteki ===
Przed 1945 rokiem w Stargardzie działało pięć aptek. Najstarsza z nich – ''Rats u. Loewen Apotheke'' (Pod Lwem) założona została w 1487, mieściła się w XVI-wiecznej kamienicy przy Poststraße 1 (u zbiegu dzisiejszych Grodzkiej i Mieszka I). W drugiej aptece ''Zum Goldenen Adler'' (Pod Złotym Orłem), znajdującej się w pobliżu, przy Rynku Staromiejskim 3 (w miejscu dzisiejszej restauracji „Ratuszowa”) znajdowała się Centralna Apteka Homeopatyczna<ref>E. Olszewski, op. cit., s. 10.</ref>. Kolejna apteka to Hornemann-Schwann Apotheke znajdująca się przy Großer Wall 15, u zbiegu dzisiejszych ulic Bolesława Chrobrego i Spichrzowej. Jedyną apteką, która przetrwała działania wojenne, była Apteka pod Złotą Gwiazdą (''Apotheke zum Goldenen Stern'') przy Bahnhofstraße 23 (obecnie Wyszyńskiego). Funkcjonowała od początku XX wieku. Wiosną 1945 uruchomiona została przez polskich osadników jako pierwsza w powiecie i jako Cefarm działała do 2006 roku{{odn|Olszewski|1997|s=10}}{{odn|Zenkner|2006|s=171}}.

W końcu 2000 roku było w Stargardzie łącznie 15 aptek. Obecnie w Stargardzie funkcjonuje 29 aptek, w tym dwa punkty apteczne oraz apteka szpitalna{{odn|Olszewski|1997|s=10}}.

=== Szpitale i przychodnie ===
{{Galeria
| Nazwa= Szpitale, przychodnie, apteki
| wielkość = 220
| pozycja = right
|Plik:Lata 1900-1910 , Budynki szpitalne przy ulicy Warszawskiej, numery 27, 26 i 25.jpg|Stargard i. P., 1900–1910 r.<ref group=uwaga>Budynki szpitalne przy Friedrichstrasse 27, 26 i 25 (obecnie ul. Warszawska).</ref>
|Plik:Stargard Szpital.jpg|Budynek główny Szpitala i SOR
|Plik:Szpital na Staszica.JPG|Szpital Rehabilitacyjny<ref group=uwaga>Ulokowany przy ul. Staszica 16, im. dr. Zbigniewa Petriego SPW ZOZ (2016).</ref>
|Plik:Szpital Okulistyczny.jpg|Były oddział okulistyczny i laryng.
|Plik: Stargard, 2019. WSPL SP ZOZ.jpg|WSPL SP ZOZ (2019)
}}
W średniowieczu w Stargardzie funkcjonowały 4 ośrodki lecznicze (Szpital św. Ducha, Lazarety: św. Jerzego, św. Jobsta, oraz dla ubogich), a w 1820 w [[Brama Świętojańska w Stargardzie|Bramie Świętojańskiej]] uruchomiono szpital dla obłąkanych<ref name="węzeł3">J. Zenkner, op. cit., s. 45–46.</ref>. W latach 70. XIX wieku rozpoczęto budowy nowoczesnych szpitali, w południowej części miasta (Szpitale Karowa, Wilhelma, Jurgena, dla osób starszych). W 1878 roku do użytku oddano Szpital Möbiusa (obecnie stare skrzydło szpitala przy [[Ulica Wojska Polskiego w Stargardzie|ul. Wojska Polskiego]]), który swoją budową nawiązuje do budownictwa sanatoryjnego. W 1910 otwarto dwa budynki z czerwonej cegły z przeznaczeniem na biuro i oddział męski. W 1937 roku istniały jeszcze dwa budynki Möbius Hospital – w miejscu obecnego parkingu obok [[Kościół Świętego Ducha w Stargardzie|kościoła św. Ducha]]{{odn|Miesięcznik Pomorza Zachodniego|1961|s=169}}{{odn|Zenkner|Bierca|2006|s=45–46}}{{odn|Stargardia|2011|s=365}}.

W związku z tym, iż od XIX wieku Stargard pełnił funkcje miasta szpitalnego dla II Okręgu Wojskowego (teren od Rugii do Lęborka), w czasie wojny funkcję lazaretów ponadto pełniły Gimnazjum Groninga, Dom Bractwa Strzeleckiego, oraz dzisiejsze Starostwo Powiatowe, Zespół Szkół nr 1 oraz Gimnazjum nr 2<ref name="węzeł3" />.

W latach 80. XX wieku, w pobliżu os. Pyrzyckiego rozpoczęto budowę Szpitala Geriatrycznego, jednak upadek systemu spowodował zatrzymanie prac budowlanych, a w konsekwencji ich całkowite zarzucenie{{odn|Miesięcznik Pomorza Zachodniego|1961|s=169}}. Aktualnie w mieście funkcjonują dwa szpitale: [[Szpital Powiatowy w Stargardzie|Szpital Wielospecjalistyczny]] przy ul. Wojska Polskiego 27 i Szpital Rehabilitacyjny im. dr. Zbigniewa Petriego, które wchodzą w skład Samodzielnego Publicznego Wielospecjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Stargardzie{{odn|Biuletyn Okręgowej Izby Lekarskiej w Szczecinie|2010|s=25}}.

W mieście funkcjonuje kilka przychodni m.in. [[Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska SP ZOZ w Stargardzie|Wojskowa SPL]] i poradnie Samodzielnego Publicznego Wielospecjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej, Medis. NZOZ Przychodnia medycyny rodzinnej, NZOZ KMW „Centrum Zdrowia”, „Przy Janie” NZOZ Przychodnia medycyny rodzinnej, WOMP-ZCLiP Przychodnia nr 5 NZOZ, Przychodnia NZOZ „Zachód”, Fam-med Sp. Z o.o. NZOZ, Przychodnia NZOZ „Magmed”, Ewa-Lek sp.j. NZOZ. Chmurowicz E., Kowalska E., Przychodnia Medycyny Rodzinnej NZOZ, Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy – Zachodniopomorskie Centrum Leczenia i Profilaktyki. Przychodnia nr 4, Medis Andrzej Rybkiewicz Sp. z o.o., NZOZ Anna Południewska, Przychodnia „Zdrowym Być”, Centrum Medyczne Consilius.

== Edukacja ==
{{Osobny artykuł|Lista szkół w Stargardzie}}
[[Plik:Stargard ILO2.JPG|mały|[[I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Stargardzie|I Liceum Ogólnokształcące]]]]
W Stargardzie istnieje 9 szkół podstawowych, 15 państwowych szkół ponadgimnazjalnych w tym 6 szkół zawodowych, 6 liceów ogólnokształcących, 2 szkoły średnie zawodowe oraz [[Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. Witolda Lutosławskiego w Stargardzie|Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Witolda Lutosławskiego]]. Ponadto w mieście funkcjonują szkoły niepubliczne ponadgimnazjalne. Najstarszą szkołą średnią jest [[I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Stargardzie|I Liceum Ogólnokształcące]] otwarte we wrześniu 1945 roku, mieszczące się w dawnym ''[[Collegium Groeningianum]]'' zbudowanym w 1882 r. W 1946 otwarto [[Zespół Szkół nr 1 im. Mieszka I w Stargardzie|Zespół Szkół nr 1]], a 1989 [[II Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida w Stargardzie|II Liceum Ogólnokształcące]]{{odn|Olszewski|1997|s=158;160–161}}.

Pierwszą szkołą wyższą w mieście jest otwarta w 2005 roku Stargardzka Szkoła Wyższa ''Stargardinum''. Wydział Przedsiębiorczości funkcjonuje w [[Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie|Zachodniopomorskiej Szkole Biznesu]], uruchomionej w 1996 roku, a punkty dydaktyczne
[[Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie|Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny]] (od 2000 roku) oraz [[Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Stargardzie|Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych]] (od 2001){{odn|Olszewski|1997|s=161}}.

Na terenie miasta funkcjonują trzy żłobki (w tym dwa miejskie) oraz 15 przedszkoli (z czego 6 miejskich)<ref name="www.stargard.pl">https://www.stargard.pl/.</ref>.

== Sport i rekreacja ==
Najstarszym klubem sportowym w polskim Stargardzie jest [[Błękitni Stargard|Kolejowy Klub Sportowy „Błękitni”]]{{odn|Olszewski|2004|s=72}}.
[[Plik:Błękitni Stargard fot.W.Keres.jpg|mały|220px|Błękitni Stargard w II lidze (1981)]]
[[Plik:Sala konferencyjna Błękitnych fot.W.Keres.jpg|mały|220px|Sala konferencyjna Błękitnych]]
[[Plik:Stargard, 1996-1997. Spójnia wicemistrzem Polski seniorów fot. W.Keres.jpg|mały|220px|Spójnia wicemistrzem Polski<ref group=uwaga>Stargard Szczeciński, 1997. Zawodnicy od lewej: Wiekiera, Morkowski, Mc Naull, Ignatowicz, Cieliński, Wilangowski, klęczą: Szczerbala, Wiliams, Sobczyński, Dubij.</ref>]]
Powstał tuż po przejęciu miasta przez władze polskie, 18 maja 1945. Stargardzki klub sportowy był pierwszą organizacją społeczną na [[Pomorze Zachodnie|Pomorzu Zachodnim]]. Największym sukcesem zespołu jest zajęcie 15 miejsca w [[I liga polska w piłce nożnej|drugiej lidze]] w sezonie 1981/1982, oraz awans do [[I liga polska w piłce nożnej|drugiej ligi]] w roku 2003, a także 1/2 finału Pucharu Polski w 2015 roku<ref>{{Cytuj | url=https://sport.onet.pl/blekitni-stargard | tytuł=Błękitni Stargard - Przegląd Sportowy<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=onet.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref>.

Klub Sportowy [[Spójnia Stargard|„Spójnia”]], powstał w 1949. Największym sukcesem koszykarzy jest awans w 1994 do [[Polska Liga Koszykówki|Polskiej Ligi Koszykówki]], a w trzy lata później zdobycie wicemistrzostwa kraju. Obecnie „Spójnia” ponownie gra w ekstraklasie<ref>{{Cytuj |url = http://stargard.naszemiasto.pl/artykul/feta-spojni-w-parku-chrobrego-wystrzelily-fajerwerki-polal,4654216,artgal,t,id,tm.html |tytuł = Feta Spójni w parku Chrobrego. Wystrzeliły fajerwerki, polał się szampan – NaszeMiasto.pl |opublikowany = stargard.naszemiasto.pl |język = pl |data dostępu = 2020-08-02}}</ref>.

W Stargardzie istnieje kilkanaście klubów sportowych{{odn|Olszewski|2004|s=72;95;96}}{{odn|Szafkowski|2000|s=173–174}}{{odn|Barbara Koziak, Stanisław Pawłowski|1979|s=22–25}}:
* KP Błękitni (III liga, gr. II piłki nożnej mężczyzn, I liga piłki nożnej kobiet<ref group="uwaga">Z dniem 1 września 2017 Błękitni Stargard wycofali się z rozgrywek I ligi.</ref>)
* ZKS Kluczevia Stargard ([[piłka nożna]], [[IV liga polska w piłce nożnej|IV liga]], grupa zachodniopomorska)
* KS Unia ([[piłka nożna]], klasa A, grupa zachodniopomorska III<ref group="uwaga">Zespół wycofany w trakcie sezonu 2022/2023.</ref>)
* [[LKS Pomorze Stargard]]
* [[Stargardzki Klub Sportów Podwodnych Barakuda]]
* Ludowy Klub Kolarski Stargard
* [[Klub Pływacki „Neptun” Stargard]]
* Szkoła Tańca Towarzyskiego „Alfa-Astra”
* [[Spójnia Stargard|KS Spójnia Stargard]]
* LKS Feniks Stargard
* Luks Piątka Klub Siatkarski
* LKS Zieloni Stargard
W mieście działają ligi amatorskie w bowlingu, piłce nożnej i koszykówce. Miasto posiada nowoczesną bazą sportowo-rekreacyjną, zapewniającą warunki uprawiania sportu i rekreacji, zarówno sportowcom wykwalifikowanym, jak i amatorom; Stadion Lekkoatletycznego im. Jerzego Cieśli z nawierzchnią tartanową; Stadiony piłkarskie KP „Błękitni”, ZKS „Kluczevia” oraz [[Hala OSiR-u w Stargardzie|hala sportowa]] o powierzchni ok. 1500 m² (największy w regionie obiekt<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/strony/programrl2005.pdf |tytuł = ''Plan Rozwoju Lokalnego Gminy – Miasta Stargardu Szczecińskiego'', s. 17. |archiwum = https://web.archive.org/web/20111104104011/http://www.stargard.pl/strony/programrl2005.pdf |zarchiwizowano = 2011-11-04 |data dostępu = 2011-11-04}}</ref>). Miasto dysponuje innymi obiektami, do uprawiana sportów niemasowych: 3 kryte pływalnie, [[kręgielnia]], 4 zespoły kortów tenisowych, [[skateplaza]], 2 [[skatepark]]i, ośrodki jazdy konnej, [[Ambrazura|strzelnica]], boiska piłkarskie ze sztuczną trawą, w tym boisko zbudowane w ramach programu [[Orlik 2012]] oraz sezonowe lodowisko<ref>{{Cytuj |tytuł = Lodowisko otwarte |url = https://web.archive.org/web/20091220065518/http://www.stargard.pl/index.php?idg=news&idnw=stnd&idn=1814 |opublikowany = stargard.pl |data = 2009-12-07 |data dostępu = 2010-01-17}}</ref>.

== Media ==
Pierwszą znaną gazetą stargardzką była „Die Musterung” („Musztra”) informowała o życiu garnizonu oraz samego miasta, ukazywała się w latach 1771–1772. W 1823 stargardzki księgarz J. Hane rozpoczął wydawanie „Stargarder Wochenblatt” (pol. Tygodnik Stargardzki), wydawano go do 60. W następnych latach wydawano m.in. „Stargarder Zeitung”, „Stargarder Bote” oraz „Pommersche Dorfzeitung”. Okres świetności niemieckiej [[Prasa (media)|prasy]] stargardzkiej zakończył rok 1935, kiedy to decyzją [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] skonsolidowano wszystkie wydawnictwa w jeden tytuł „Stargarder Tageblatt” (pol. Dziennik Stargardzki){{odn|Olszewski|2004|s=58}}. Pierwszą powojenną gazetą wydawaną w Stargardzie były „Wieści”, ukazywały się one od lipca 1945 do lat 80 XX wieku. W październiku 1945 ukazał się pierwszy numer dziennika regionalnego „[[Kurier Szczeciński]]”, a w dwa lata później „[[Głos Szczeciński]]”{{odn|Olszewski|2004|s=58}}.
{{Galeria
| Nazwa= Media stargardzkie
| wielkość = 220
| pozycja = right
|Plik:Konferencja prasowa, 18.01.2019.jpg|Media (18.01.2019)<ref group=uwaga>Konferencja prasowa z organizowana przez klub PGE Spójnia Stargard.</ref>
|Plik:Media w Stargardzie, 06.10.2018.jpg|Media w Stargardzie (06.10.2018)
|Plik:Redaktor Grzegorz Drążek w Koszalinie.jpg|Grzegorz Drążek<ref group=uwaga>Redaktor „Głosu Szczecińskiego/Stargardzkiego” na stanowisku dla mediów podczas meczu AZS Koszalin-Spójnia Stargard (27.10.2018).</ref>
}}
W latach 90 XX wieku i na początku XXI wieku ukazywała się „[[Gazeta Stargardzka]]”. W ostatnich latach ukazywały się także: „Kurier Stargardzki”, „7 Dni Stargardu”, „Fakty Lokalne”, „Echo Stargardu”, „Stargardzkie Tu i Teraz”, „ExPress Stargardzki”{{odn|Olszewski|2004|s=58}}. Obecnie działa pięć stargardzkich gazet: „[[Dziennik Stargardzki]]”, „[[7 Dni Powiatu Stargardzkiego]]”, „[[7 Dni Ziemi Stargardzkiej]]” (gazeta bezpłatna), „Stargardzki Informator Samorządowy”' (miesięcznik Urzędu Miasta Stargard Szczeciński) oraz „Głos Stargardzki” (piątkowy dodatek do „Głosu Szczecińskiego”). W Stargardzie swoje przedstawicielstwa mają także dwie gazety regionalne: „[[Głos Szczeciński]]” oraz „[[Kurier Szczeciński]]”{{odn|Olszewski|2004|s=58}}. W mieście działają dwie sieci [[Telewizja kablowa|telewizji kablowej]]. Pierwsza telewizja kablowa w Stargardzie powstała w 1993 w pomieszczeniach Spółdzielni Mieszkaniowej. Operatorem telewizji kablowej jest [[Vectra]] oraz Telewizja Kablowa sieci UPC. Lokalnym kanałem telewizyjnym jest szczecińska Telewizja [[PomeraniaTV|TV7]] oraz [[TVP3 Szczecin|TVP Szczecin]]. 22 kwietnia 2014 emisję rozpoczęło Radio Stargard 90,3 FM (obecnie [[Twoje Radio (Stargard)|Twoje Radio]]), swoją terenową redakcję posiada tu także [[Polskie Radio Szczecin]] oraz stargardzki portal informacyjny estargard{{odn|Olszewski|2004|s=165}}<ref>{{Cytuj | url=https://wiadomosci.rii.pl/index.php?H=15&HH=13183&title,%20radio%20Stargard,%20Twoje%20Radio,%20Stargard | tytuł=Koniec "Radiostargard.fm"<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=rii.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref><ref>https://stargard.naszemiasto.pl/radio-stargard-juz-nadaje/ar/c8-2541970.</ref>. W 2022 rozpoczął działalność portal internetowy informacyjny [[Stargard.News]]<ref>{{Cytuj | url=https://stargard.news/ | tytuł=Stargard.News - Wiadomości z miasta i okolic<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=stargard.news | język=pl | data dostępu=2024-04-25}}</ref>.

== Polityka i administracja ==
Siedzibą Prezydenta Miasta Stargardu jest budynek Urzędu Miasta Stargardu przy ul. Czarnieckiego 17. Obecnym [[Prezydent miasta|prezydentem miasta]] jest [[Rafał Zając]], który objął urząd po przedterminowych wyborach spowodowanych śmiercią wieloletniego prezydenta [[Sławomir Pajor|Sławomira Leona Pajora]]<ref name="forumsamorzadowe.pl">{{Cytuj stronę |url = http://www.forumsamorzadowe.pl/aktualnosci/2356,,,,rafal_zajac_nowym_prezydentem_stargardu.html |tytuł = Rafał Zając nowym prezydentem Stargardu |data = 11 kwietnia 2017 |opublikowany = forumsamorzadowe.pl |data dostępu = 2020-08-02}}</ref><ref name="ReferenceB">{{Cytuj stronę |url = https://www.stargard.pl/aktualnosci/main/Slawomir-Pajor-zasluzony-dla-Stargardu |tytuł = Sławomir Pajor – zasłużony dla Stargardu |data = 18 stycznia 2018 |opublikowany = stargard.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20180119120337/https://www.stargard.pl/aktualnosci/main/Slawomir-Pajor-zasluzony-dla-Stargardu |zarchiwizowano = 2018-01-19 |data dostępu = 2020-08-02}}</ref>.
[[Plik:Stargard Urząd Miasta.JPG|mały|Urząd Miasta Stargard]]
[[Plik:Stargard. Biuro Obsługi Klienta.jpg|mały|220px|Stargard. Biuro Obsługi Klienta]]
[[Plik:Kopia Garnizon Stargard Szczeciński, lata 80-te.Sąsiad w 9pz i uroczystość w 45,12. Batalionie Medycznym.jpeg|mały|220px|Prezydent Stanisław Dłubała<ref group=uwaga>Stargard Szczeciński, 1986 r. Podczas uroczystości z okazji 25 lecia 45 Batalionu Medycznego-Szpital Wojskowy. Obecni są także: Nowicki, Kisio, dowódca 45 bmed. ppłk Płaneta.</ref>]]
[[Plik:Stargard Brifing, 21.06.2019.jpg|mały|220px|Drugi z prawej Rafał Zając<ref group=uwaga>Stargard, 21.06.2019. Prezydent Stargardu podczas spotkania po briefingu prasowym. Zarząd PGE Spójni Stargard podczas spotkania z posłem Michałem Jachem, Ryszardem Wasiłkiem, wiceprezesem PGE.</ref>]]

Siedzibą Rady Miasta Stargardu jest [[Ratusz w Stargardzie|ratusz miejski]] przy Rynku Staromiejskim. Zgodnie z parytetem mieszkańców w radzie miasta zasiada 23 radnych<ref>Zarządzenie Nr 69/2014 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 4 marca 2014 r. ws. ustalenia liczby radnych (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1084).</ref>.
{| class="wikitable"
!Ugrupowanie
!Kadencja 2002–2006<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wybory2002.pkw.gov.pl/grada/gw1/w32/p3214/g321401/index.html |tytuł = Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe |opublikowany = wybory2002.pkw.gov.pl |data dostępu = 2015-10-15}}</ref>
!Kadencja 2006–2010<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wybory2006.pkw.gov.pl/kbw/wynikiRadaGminy3b96.html?jdn=321401 |tytuł = Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza |opublikowany = wybory2006.pkw.gov.pl |data dostępu = 2015-10-15}}</ref>
!Kadencja 2010–2014<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wybory2010.pkw.gov.pl/geo/pl/320000/321401.html#tabs-4 |tytuł = Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo zachodniopomorskie – m. Stargard Szczeciński |opublikowany = wybory2010.pkw.gov.pl |data dostępu = 2015-10-15}}</ref>
!Kadencja 2014–2018<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wybory2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/gminy/view/321401 |tytuł = Państwowa Komisja Wyborcza {{!}} Stargard Szczeciński |opublikowany = wybory2014.pkw.gov.pl |data dostępu = 2015-10-15}}</ref>
!Kadencja 2018-2023<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.stargard.pl/Rada-Miejska | tytuł = Strona internetowa miasta | opublikowany = stargard.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20190524174826/https://www.stargard.pl/Rada-Miejska | zarchiwizowano = 2019-05-24}}.</ref>
|-
|Sojusz Lewicy Demokratycznej
|11 ([[Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy|SLD-UP]])
|7 ([[Lewica i Demokraci|LiD]])
|3
|3 ([[SLD Lewica Razem]])
| –
|-
|Liga Polskich Rodzin
|3
| –
| –
| –
| –
|-
|Platforma Samorządowa
|5
| –
| –
| –
| –
|-
|Prawica Samorządowa
|1
| –
| –
| –
| –
|-
|Samoobrona
|3
| –
| –
| –
| –
|-
|Prawo i Sprawiedliwość
| –
|7
|4
|3
|4
|-
|Platforma Obywatelska
| –
|9
|9
| –
| –
|-
|KWW Sławomira Pajora – Stargard XXI
| –
| –
|7
| –
| –
|-
|KWW Sławomira Pajora i Zofii Ławrynowicz
| –
| –
| –
|6
| –
|-
|Nasz Stargard
| –
| –
| –
|2
| –
|-
|Bezpartyjni KWW Marcina Przepióry – LPS
| –
| –
| –
|6
| –
|-
|SMS
| –
| –
| –
|2
| –
|-
|Moje Osiedle Wojciecha Seredyńskiego
| –
| –
| –
|1
| –
|-
|KWW Rafała Zająca
| –
| –
| –
| –
|17
|-
|KWW Edyty Domińczak Bezpartyjni
| –
| –
| –
| –
|1
|-
|KWW Porozumienie Wyborcze Lewica – Nasz Stargard
| –
| –
| –
| –
|1
|}

Prezydenci Miasta Stargardu<ref name="forumsamorzadowe.pl" /><ref name="ReferenceB" /><ref>{{Cytuj | url=https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/23334 | tytuł=Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=bip.ipn.gov.pl | język=en | data dostępu=2024-04-25}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://archive.fo/20120908220853/http://www.mmstargard.pl/artykul/chca-kazimierz-nowicki-był-zasluzonym-dla-stargardu |tytuł = Chcą, by Kazimierz Nowicki był zasłużonym dla Stargardu |opublikowany = mmstargard.pl |data = 20 stycznia 2012 |data dostępu = 2020-08-02}}</ref><ref>{{Cytuj | url=http://www.encysol.pl/wiki/Waldemar_Miko%C5%82aj_Gil | tytuł=Waldemar Mikołaj Gil – Encyklopedia Solidarności<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=encysol.pl | język=pl | archiwum=https://web.archive.org/web/20201025185442/http://www.encysol.pl/wiki/Waldemar_Miko%C5%82aj_Gil | zarchiwizowano=2020-10-25 | data dostępu=2024-04-25}}</ref>:
* [[Stanisław Dłubała]] (1975–1981)
* [[Kazimierz Nowicki]] (1981–1989)
* [[Waldemar Gil]] (1990–1994)
* [[Kazimierz Nowicki]] (1994–2002)
* [[Sławomir Pajor]] (2002–2017)
* Paweł Bakun (2017; p.o.)
* [[Rafał Zając]] (od 2017)
[[Plik:Stargard Szczec ratusz (3).jpg|mały|160px|[[Ratusz w Stargardzie|Zabytkowy ratusz miejski]]]]
[[File:Stargard Komenda Miejska Policji.jpg|thumb|160px|Nowoczesny budynek komendy miejskiej policji]]

Miasto jest członkiem stowarzyszeń: [[Nowa Hanza|Nowej Hanzy]], [[Związek Miast Polskich|Związku Miast Polskich]], Związku Gmin Dorzecza Iny oraz Związku Gmin Zlewni Jeziora Miedwie. Mieszkańcy Stargardu wybierają parlamentarzystów z [[Okręg wyborczy nr 41 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej|okręgu wyborczego nr 41 (Szczecin)]], a posłów do [[Parlament Europejski|Parlamentu Europejskiego]] z [[Okręg wyborczy nr 13 do Parlamentu Europejskiego w Polsce|okręgu wyborczego nr 13]]. Honorowymi Obywatelami Miasta Stargard po 1989 są abp [[Kazimierz Majdański]] oraz [[Piotr Mync]]. Ponadto wyróżnieni medalem Zasłużeni dla Miasta Stargard zostali: ks. Edmund Malich, Zbigniew Petri, Edward Olszewski, Stanisław Preiss, ks. prał. Henryk Ozga, [[Kazimierz Nowicki]], [[Marek Jasiński (kompozytor)|Marek Jasiński]], [[Władysław Wojtakajtis]], Andrzej Korzeb, Maria Lisowska i [[Sławomir Pajor]]<ref group="uwaga">We wcześniejszym okresie Rada Miejska (niemiecka) oraz Miejska Rada Narodowa Miasta Stargard nadawały tytuł Honorowego Obywatela Miasta. Ze źródeł znane są trzy postaci: [[Gotthilf Samuel Falbe]], [[Rudolf Havenstein]] uhonorowany w marcu 1915 i Michał Żmul w marcu 1967. Nie wykluczone, iż posiadaczy tego tytułu było więcej.</ref><ref name="stargard.pl" />. W Stargardzie znajdują się: sąd rejonowy, prokuratura rejonowa, obwodowy urząd miar, rejonowy urząd Poczty Polskiej (oraz 11 placówek pocztowych), Inspektorat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, oddział celny, oddział Urzędu Statystycznego w Szczecinie, urząd skarbowy, oddział Archiwum Państwowego, rejon dróg wojewódzkich, rejon GDDKiA oraz pozostałe przynależne miastu powiatowemu. W mieście znajduje się także siedziba starostwa [[Powiat stargardzki|powiatu stargardzkiego]] oraz [[Stargard (gmina wiejska)|wiejskiej gminy Stargard]]<ref name="www.stargard.pl" />. W okresie 1901–1945 oraz 1973–1975 Stargard stanowił osobny [[powiat grodzki]] oraz jednocześnie był siedzibą powiatu ziemskiego<ref>{{Dziennik Ustaw|1973|39|229}}.</ref>.

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu samorządu Stargardu wynosiły 239,2 mln zł, a dochody budżetu 256 mln zł. Zobowiązania samorządu ([[dług publiczny]]) według stanu na koniec 2016&nbsp;r. wynosiły 57,8 mln zł, co stanowiło 22,6% poziomu dochodów<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.szczecin.rio.gov.pl/?a=2975 |tytuł = Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7 |opublikowany = Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie |data dostępu = 2017-08-19}}</ref>.

=== Miasta partnerskie ===
{| class="wikitable"
! Miasto
! Kraj
! Data podpisania umowy
|-
| [[Elmshorn]] || {{Państwo|DEU}} || 19 czerwca 1993<ref name=autonazwa1>[http://www.pol-niem.pl/start.php?page=1150101000 niemieckie miasta partnerskie miast polskich na stronie www.pol-niem.pl].</ref>
|-
| [[Saldus]] || {{Państwo|LVA}} || 1993
|-
| [[Slagelse]] || {{Państwo|DNK}} || 1993
|-
| [[Stralsund]] || {{Państwo|DEU}} || 19 marca 1992<ref name="węzeł3" />
|-
| [[Wijchen]] || {{Państwo|NLD}} || 1992<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.wijchen.nl/nl/actueel/wijchen_in_beeld/_/Stargard.html |tytuł = Stedenband met het Poolse Stargard |opublikowany = wijchen.nl |język = nl |archiwum = https://web.archive.org/web/20110609045013/http://www.wijchen.nl/nl/actueel/wijchen_in_beeld/_/Stargard.html}}</ref>
|}

Od 2008 roku gmina – miasto Stargard współpracuje z sąsiednią [[Kobylanka (gmina)|gminą Kobylanka]] w realizacji zadań w zakresie promocji obu gmin<ref>Uchwała nr XVIII/199/08 Rady Miasta Stargardu Szczecińskiego z dnia 27 lutego 2008.</ref>. Stargard w 2011 nawiązał także współpracę z niemieckimi miastami [[Neubrandenburg]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/index.php?idg=news&id=news&idnw=stnd&idn=2237 |tytuł = Umowa ze Stargardem przypieczętowana |autor = |opublikowany = stargard.pl |data = 201-02-07 |data dostępu = 2012-03-21}}</ref> i [[Bernau bei Berlin]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.stargard.pl/index.php?idg=strony&idstr=standard&ids=416&m=pwue |tytuł = Bramy które łączą – renowacja Bramy Wałowej w Stargardzie Szczecińskim oraz odbudowa Bramy Młyńskiej w Bernau |autor = |opublikowany = stargard.pl |data = |data dostępu = 2012-03-21}}</ref>. Ma ona na celu pozyskanie środków z [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] na remont zabytków oraz współpracę kulturalną.

== Stargard jako garnizon ==
Jednostki niemieckie stacjonujące do 1945{{odn|Stargardia|2011|s=363–374}}:
* 22 Pułk Piechoty Pruskiej (''Altpreußisches Infanterie-Regiment Nr. 22''){{odn|Stargardia|2011|s=363}}
* 9 Pułk Grenadierów (''Grenadier-Regiment Nr. 9'')
[[Plik:Garnizon Stargard. Czerwone koszary.jpg|mały|Garnizon Stargard, 1890/1910 r.<ref group="uwaga">Główny koszarowiec 9 Pułku Grenadierów kompleksu czerwone koszary.</ref>]]
[[Plik:GKO.JPG|mały|Garnizonowy Klub Oficerski<ref group="uwaga">Były Klub Garnizonowy (1952), obecnie Klub Wojskowy 12BZ.</ref>]]
[[Plik:Stargard czerwone koszary.JPG|mały|[[Czerwone koszary w Stargardzie|Czerwone koszary]].]]
[[Plik:12 BZ w stargardzie.JPG|mały|[[Białe koszary w Stargardzie|Białe koszary]].]]
[[Plik:Stargard Czerwone Koszary.jpg|mały|Koszary wojskowe (czerwone), 30.]]
[[Plik:Bielkowo 102 Batalion Ochrony.jpg|mały|220px|102 Batalion Ochrony]]
[[Plik:38 dr OP.jpg|mały|220px|15 PTBR]]
[[Plik:Witkowo wojsko.JPG|thumb|220px|W tych koszarach stacjonował 27 brt]]
[[Plik:ZW w Stargardzie.JPG|mały|220px|Budynek ŻW, GZ 15 WOG]]
[[Plik:Klub żołnierski 12BZ.jpg|mały|220px|Klub Wojskowy 12BZ<ref group="uwaga">Stargard, 2019. Klub Wojskowy 12BZ po modernizacji.</ref>]]
* 9 Kołobrzeski Pułk Grenadierów (''Colbergsches Grenadier-Regiment Nr. 9'')
* II batalion 21 Pomorski Pułk Piechoty (''21 Infanterie-Regiment (4 Pommersches)'')
* [[9 Kołobrzeski Pułk Grenadierów im. Hrabiego Gneisenau (2 Pomorski)]]<ref>Przydomek ''Kołobrzeski'' był wyróżnieniem dla jednostki, ponieważ to miasto było wówczas uznawane za nie do zdobycia (odpierało oblężenia w latach: 1758, 1760, 1761, 1807).</ref>
* 207 Dywizja Piechoty (III Rzesza) – (26 sierpnia 1939 do 1 marca 1941 r.)
** 322 Pułk Piechoty (''Infanterie-Regiment 322'')
** 368 Pułk Piechoty (''Infanterie-Regiment 368'')
** 374 Pułk Piechoty (''Infanterie-Regiment 374'')
** 207 Pułk Artylerii (''Artillerie-Regiment 207'')
** 207 Batalion Pionierów (''Pionier-Bataillon 207'')
** 207 Dywizjon Przeciwpancerny (''Panzerabwehr-Abteilung 207'')
** 207 Dywizjon rozpoznawczy
** 207 Oddział Łączności
* 25 Pułk Grenadierów Pancernych (niem. ''25. Panzer-Grenadier-Regiment'')
* 25 pułk piechoty (zmot.) (''Infanterie-Regiment (mot.) 25'') w składzie [[2 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|2 Dywizji Piechoty]]
* 21 Dywizjon Bliskiego Rozpoznania Luftwaffe (niem. ''21. Heeres Gruppe'')
* II Dywizjon 400 Pułku Myśliwskiego (niem. ''II Gruppe Jagdgeschwader 400'') – dowódca kpt. Rudolf Opitz
** samoloty rozpoznawcze Henschel Hs-126

Jednostki wojskowe [[Północna Grupa Wojsk|Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej]] stacjonujące po 1945
* Dowództwo [[239 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego|239 Baranowickiej Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego]] w [[Kluczewo (Stargard)|Kluczewie]]
** 159 Gwardyjski Noworosyjski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego{{odn|Przegląd Zachodniopomorski|2013|s=86–87}}
** 347 Samodzielny Batalion Łączności{{odn|Przegląd Zachodniopomorski|2013|s=87}}
** 362 Samodzielny Batalion Łączności{{odn|Przegląd Zachodniopomorski|2013|s=87}}
** Samodzielny Batalion Zautomatyzowanego Systemu Dowodzenia Lotami{{odn|Przegląd Zachodniopomorski|2013|s=87}}
** Samodzielny Batalion Technicznego Zabezpieczenia Lotniska{{odn|Przegląd Zachodniopomorski|2013|s=87}}
** Ruchoma Samochodowa Baza Remontowo-Techniczna{{odn|Przegląd Zachodniopomorski|2013|s=87}}
** Ruchoma Baza Remontowo Naprawcza{{odn|Przegląd Zachodniopomorski|2013|s=87}}
* batalion zabezpieczenia radiotechnicznego z 94 Pułku Radiotechnicznego{{odn|Głos Szczeciński|1992|s=11}}
* dywizjon rakiet plot z 89 Samodzielnego Pułku Artylerii{{odn|Głos Szczeciński|1992|s=11}}

Byłe [[Jednostka wojskowa|jednostki wojskowe]] [[Siły Zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|SZ PRL]] i [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|SZ RP]] stacjonujące po 1945 r.{{odn|Faszcza|2005|s=13;15–16}}{{odn|Wojtaszek|Kozłowski|2001|s=157;172}}{{odn|Krząstek|Żak|1997|s=87}}{{odn|Brzeziński|Janicki|1994|s=12}}{{odn|Aniszewska|Machałek|2009|s=112}}{{odn|Głos Stargardzki|20.05.2016|s= 2}}

Jednostki w kompleksie w „[[Czerwone koszary w Stargardzie|Czerwonych koszarach]]”
* [[20 Pułk Czołgów|20 Samodzielny Pułk Czołgów]]
* [[24 Pułk Czołgów|24 Drezdeński Pułk Czołgów Średnich]]
* [[30 Pułk Artylerii Mieszanej|30 Pomorski Pułk Artylerii Mieszanej]]
* [[7 Warszawski Batalion Saperów]]
* [[2 Batalion Rozpoznawczy Szwoleżerów Rokitniańskich]]
* [[17 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej]]
* [[104 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej]]
* [[36 Pomorski Pułk Artylerii]]
* Delegatura [[Wojskowa Służba Wewnętrzna|Wojskowej Służby Wewnętrznej]]

Jednostki w kompleksie „białych koszarach”
* [[43 Pułk Piechoty (LWP)|43 Pułk Piechoty]]
* [[9 Pułk Zmechanizowany|9 Zaodrzański Pułk Zmechanizowany]]
* [[6 Brygada Kawalerii Pancernej]]
* Garnizonowy Węzeł Łączności

Jednostki w Bielkowie nad [[Miedwie]]m:
* 3 Oddział Wojsk Obrony Pogranicza
* [[38 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej|38 Dywizjon Ogniowy OPK]] z ([[26 Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej|26 Brygady Rakietowej OPK]])
* [[42 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej]]
* [[15 Polowa Techniczna Baza Rakietowa]]
* [[25 Batalion Dowozu Amunicji]]
* Garnizonowy Węzeł Łączności

Jednostki w Witkowie Pierwszym
* [[27 Batalion Radiotechniczny]] (JW 3461) – (1974–1998)
* Ośrodek Wykrywania i Kontroli (27 OWiK) i przydzielony do 28 brt m. Gryfice – (1998–2002)
* Kompania radiotechniczna (101 krt) – (2002–2007)

Jednostki, instytucje wojskowe [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|SZ RP]] obecnie stacjonujące w garnizonie Stargard:
* dowództwo [[Brygada Wsparcia Dowodzenia Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego|Brygady Wsparcia Dowodzenia Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego]] – Aleja Żołnierza 37
* [[14 Batalion Ułanów Jazłowieckich]] (2 batalion piechoty zmotoryzowanej) z [[12 Brygada Zmechanizowana|12 Brygady Zmechanizowanej]] – Al. Żołnierza 37
* [[3 Batalion Piechoty Zmotoryzowanej|3 batalion piechoty zmotoryzowanej]] z [[12 Brygada Zmechanizowana|12 Brygady Zmechanizowanej]] – Al. Żołnierza 37
* dywizjon przeciwlotniczy z [[12 Brygada Zmechanizowana|12 Brygady Zmechanizowanej]] – Al. Żołnierza 37
* Węzeł Łączności (podporządkowany pod Region Wsparcia Teleinformatycznego w Bydgoszczy) – Al. Żołnierza 37
* [[2 Stargardzki Batalion Saperów]] – ul. Zwycięzców 1
* Komendant Garnizonu – ul. Zwycięzców 1
* [[Żandarmeria Wojskowa|Placówka Żandarmerii Wojskowej w Stargardzie]] – ul. 11 Listopada 3a
* [[Wojewódzki Sztab Wojskowy w Szczecinie|Wojskowe Centrum Rekrutacji w Stargardzie]] – ul. 11 Listopada 3a
* [[102 Batalion Ochrony]] z [[Brygada Wsparcia Dowodzenia Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego|Brygady Wsparcia Dowodzenia Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego]] – [[Bielkowo (powiat stargardzki)|Bielkowo]]
* [[2 Stargardzki Batalion Saperów]] – ul. Zwycięzców 1
* Komendant Garnizonu – ul. Zwycięzców 1
* [[15 Wojskowy Oddział Gospodarczy|Grupa Zabezpieczenia Sekcja Obsługi Infrastruktury 15 WOG w Stargardzie]] – ul. 11 Listopada 3
* [[12 Batalion Medyczny (SZ RP)|Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej]] nadzorowana przez Ministra Obrony Narodowej – Al. Żołnierza 37
* [[Parafia wojskowa Matki Bożej Dobrej Rady w Stargardzie]] (parafia wojskowa garnizonu Stargard działalnością duszpasterską obejmuje także miejscowości Pyrzyce, Myślibórz i Dębno) – Al. Żołnierza 37
* [[Klub Wojskowy 12 Brygady Zmechanizowanej w Stargardzie|Klub Żołnierski 12BZ]] – ul. 11 Listopada 22
* Zespół Zarządców Nieruchomości WAM Sp. z o.o. w Stargardzie – ul. 11 Listopada 37
* Związek Żołnierzy Zawodowych WP Koło Nr 19 – Dom Kultury Kolejarza, ul. Szczecińska 17
* Związek Żołnierzy Zawodowych WP Koło Nr 20 – Dom Kultury Kolejarza, ul. Szczecińska 17

{{Osobny artykuł|Garnizon Stargard}}

== Osoby związane ze Stargardem ==
{{Kategoria główna|Ludzie związani ze Stargardem}}

== Uwagi ==
{{Uwagi|3}}

== Przypisy ==
<references>
<ref name="stargard.pl">{{Cytuj | url=https://www.stargard.pl/Rada-Miejska | tytuł=Rada Miejska<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=stargard.pl | język=en | archiwum=https://web.archive.org/web/20160911132750/https://www.stargard.pl/Rada-Miejska | zarchiwizowano=2016-09-11 | data dostępu=2024-04-25}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
* ''Obrazy stargardzkich ulic'', Jolanta Aniszewska, Muzeum Stargard, Stargard 2002, {{ISBN|83-911439-6-1}}.
* ''Z dziejów ziemi stargardzkiej'', praca zb. pod redakcją Bogdana Dopierały, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1969.
* {{Cytuj |autor = Marek Ober |tytuł = Stargard Szczeciński |data = 1988 |isbn = 83-213-3303-6 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Arkady |oclc = 835008331}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Olszewski |imię = Edward |tytuł = ABC Stargardu Szczecińskiego |data = 1997 |wydawca = Biuro Turystyczno-Krajoznawcze „Saga Tour” |miejsce = Stargard |isbn = 83-908152-0-6 |odn = {{odn/id|Olszewski|1997}}}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Olszewski |imię = Edward |tytuł = Stargardzkie abc |data = 2004 |wydawca = Towarzystwo Przyjaciół Stargardu |miejsce = Stargard |isbn = 83-916325-0-4 |odn = {{odn/id|Olszewski|2004}}}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Aniszewska |imię = Jolanta |nazwisko2 = Machałek |imię2 = Małgorzata |tytuł = Stargard w latach 40. i 50. XX w. Problemy Społeczno-Gospodarcze i Polityczne: praca zbiorowa |rok = 2009 |wydawca = Muzeum w Stargardzie |miejsce = Stargard |isbn = 978-83-61456-00-1 |strony = |odn = tak}}
* Grochowiak R., ''Stargard Szczeciński. Historia komunikacji miejskiej'', Kolpress, Poznań 2011, {{ISBN|978-83-920784-8-7}}.
* {{Cytuj |autor = Jan Zenkner |tytuł = Praktyczny Przewodnik Turystyczny |data = 2006 |wydawca = Walkowska, Towarzystwo Przyjaciół Stargardu |miejsce = Szczecin |isbn = 978-83-61-805-38-0 |odn = {{odn/id|Zenkner|2006}}}}
* {{Cytuj |autor = Jan Zenkner |tytuł = Stargard. Klejnot na pomorskim szlaku |data = 2006 |isbn = 83-916325-6-3 |inni = Andrzej Bierca (fot.) |miejsce = Stargard |wydawca = Towarzystwo Przyjaciół Stargardu |oclc = 839002658}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Mazański |imię = Mirosław |tytuł = Stargard i okolice Przewodnik rowerowy |data = 2014 |wydawca = Stargardzka Organizacja Turystyczna |miejsce = Stargard |isbn = 978-83-940119-0-1 |odn = {{odn/id|Mazański|2014}}}}
* Dariusz Faszcza, ''Z Dziejów 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej'', Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2005.
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Faszcza |imię = Dariusz |tytuł = 12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana. 70 lat służby na Pomorzu Zachodnim (1945–2015) |data = 2015 |wydawca = Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej |miejsce = Warszawa |isbn = 978-83-63755-75-1 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Wojtaszak |imię = Andrzej |nazwisko2 = Kozłowski |imię2 = Kazimierz |tytuł = Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa |data = 2001 |wydawca = Oddział Edukacji Obywatelskiej |miejsce = Szczecin |isbn = 83-86992-76-X |strony = |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Krząstek |imię = Tadeusz |nazwisko2 = Żak |imię2 = Andrzej |tytuł = Z ziemi włoskiej do Polski |data = 1997 |wydawca = Wydawnictwo Marrow SA |miejsce = Warszawa |isbn = 83-907396-5-8 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Brzeziński |imię = Tadeusz |nazwisko2 = Janicki |imię2 = Wojciech |tytuł = Księga pamiątkowa wydana z okazji pięćdziesięciolecia 109 Szpitala Wojskowego w Szczecinie (1944–1994) |wydawca = JotA |data = 1994 |miejsce = Szczecin |isbn = 83-901965-2-2 |strony = |odn = tak}}
* ''Stargard Szczeciński'', Kazimiera Kalita-Skwirzyńska, Ossolineum, Gdańsk 1983, {{ISBN|83-04-01559-5}}.
* ''Stargardia t. I–V'', Rocznik Muzeum w Stargardzie, Stargard 2001–2010, {{ISSN|1641-7747}}.
* ''Stargardia t. VI'', Rocznik Muzeum w Stargardzie, Stargard 2011, {{ISSN|1641-7747}}.
* {{Cytuj pismo |nazwisko = Szafkowski |imię = Zbigniew |tytuł = Sport w Stargardzie Szczecińskim w latach 1945–1999 |czasopismo = Przegląd Zachodniopomorski |data = 2000 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego |wolumin = 15 |numer = 44, Nr 1 |miejsce = Szczecin |issn = 0552-4245}}
* {{Cytuj |autor = Sebastian Szwajlik |tytuł = Dzieje Kolei Stargardzkiej |data = 2002 |isbn = 83-916325-3-9 |miejsce = Stargard |wydawca = Towarzystwo Przyjaciół Stargardu |oclc = 749272495}}
* {{Cytuj |autor = Jan Zenkner |tytuł = Stargard. Klejnot na pomorskim szlaku |data = 2006 |isbn = 83-916325-6-3 |inni = Andrzej Bierca (fot.) |miejsce = Stargard |wydawca = Towarzystwo Przyjaciół Stargardu |oclc = 839002658}}
* Biuletyn Okręgowej Izby Lekarskiej w Szczecinie, 2010, nr 5/186, {{ISSN|1426-6318}}.
* Miesięcznik Pomorza Zachodniego „Szczecin” nr 7–8, 1961 r.
* Barbara Koziak, Stanisław Pawłowski, LKS Pomorze, Szczecin 1979
* Jurkiewicz J., Majewski M., Stargard i okolice, Stargard 1997
* {{cytuj |autor=A. Maćkowiak |tytuł=Historia Klubu Wojskowego w Stargardzie |wydawca= Agencja Promocyjno-Wydawnicza StarOfService |miejsce= Stargard |data=2018 |odn=tak}}

== Linki zewnętrzne ==
{{Siostrzane projekty
|słownik=Stargard Szczeciński
|books=
|cytaty=Stargard
|źródła=
|commons=Stargard
|news=Kategoria:Stargard
}}
<!-- ============================================================ -->
<!-- NIE DODAWAJ WIĘCEJ LINKÓW. WIKIPEDIA NIE JEST ZBIOREM LINKÓW -->
<!-- ANI  MIEJSCEM   NA  TWOJĄ   (LUB  CZYJĄKOLWIEK)   REKLAMĘ!!! -->
<!-- Jeżeli sądzisz, że Twój link może się przydać, zamiast tutaj -->
<!-- umieść go najpierw na stronie dyskusji tego artykułu.  Linki -->
<!-- umieszczone bez przeprowadzonej weryfikacji ZOSTANĄ USUNIĘTE -->
<!-- WCZEŚNIEJ przeczytaj http://pl.wikipedia.org/wiki/WP:LZ      -->
<!-- ============================================================ -->
* {{SgKP|XI|256|Starogród}}

{{Stargard}}
{{Miasta województwa zachodniopomorskiego}}
{{Powiat stargardzki}}
{{Powiat stargardzki (dawny)}}
{{Hanza}}
{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Stargard| ]]
[[Kategoria:Miasta w Polsce lokowane w XIII wieku]]
[[Kategoria:Miasta w województwie zachodniopomorskim]]
[[Kategoria:Byłe Artykuły na Medal]]