Staw przy Książęcej

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Staw przy Książęcej
Staw Żurawka
Ilustracja
Widok od strony południowej, od ulicy Książęcej
Położenie
Państwo

 Polska

Lokalizacja

Warszawa

Wysokość lustra

88,1 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

0,0571 ha

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw przy Książęcej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw przy Książęcej”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw przy Książęcej”
Ziemia52°13′49″N 21°01′42″E/52,230278 21,028333

Staw przy Książęcej[1][2] lub Staw Żurawka[3] – staw w Warszawie, w dzielnicy Śródmieście.

Położenie i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Staw leży po lewej stronie Wisły, w stołecznej dzielnicy Śródmieście, na obszarze MSI Śródmieście Południowe, niedaleko ulic Książęcej, Józefa Czapskiego i Stanisława Lorentza[4][5], na terenie parku Na Książęcem, w sąsiedztwie zdroju wody oligoceńskiej z lat 50. XX w. zbudowanego w stylu klasycystycznym i Elizeum[4][6]. Znajduje się na obszarze zlewni bezpośredniej Wisły[3][7].

Zgodnie z ustaleniami w ramach „Programu Ochrony Środowiska dla m. st. Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.” staw położony jest na terasie nadzalewowej[2]. Zasilany jest wodociągiem, odpływ następuje do kanalizacji[2] – poziom wody jest więc regulowany w sposób sztuczny[6]. Powierzchnia stawu wynosi 0,0571 ha[2]. Według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 88,1 m n.p.m.[4] Identyfikator MPHP to 1409897[4].

Jest glinianką[6], powstał w wyniku zalania wodą wyeksploatowanego wyrobiska iłów zaopatrującego w surowiec cegielnie[8]. Cegielnie w dolinie Żurawki, która w przeszłości płynęła m.in. w miejscu późniejszej ulicy Książęcej, istniały od XVII w.[8] Około 1776 roku zbiornik wodny stał się częścią założenia parkowego autorstwa Szymona Bogumiła Zuga[9]. Na wyspie na stawie przez pewien czas hodowano małpy (tzw. Małpia Kolonia)[10].

Staw stanowi część dawnego ogrodu księcia Poniatowskiego wpisanego do rejestru zabytków (nr rej.: 278 z 1.07.1965)[11]. W 1958 roku w pobliżu stawu ustawiono popiersie Elizy Orzeszkowej autorstwa Romualda Zerycha[12].

W XXI wieku w zbiorniku wodnym zaobserwowano występowanie ropuchy zielonej[6][13] i traszki zwyczajnej[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Biuro Naczelnego Architekta Miasta. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju, Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006, s. 35 [dostęp 2022-06-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  2. ↑ a b c d Rada m.st. Warszawy: Załącznik tekstowy i tabelaryczny do Programu ochrony Środowiska dla miasta stołecznego Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010. [dostęp 2022-06-16]. (pol.).
  3. ↑ a b Zespół Ekovert, Mapa aktualnej sieci układu hydrograficznego miasta stołecznego Warszawy (stan na rok 2015). 1:20 000 [online] [dostęp 2022-06-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-27].
  4. ↑ a b c d Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2022-06-16].
  5. ↑ Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, Obszary MSI. Dzielnica Śródmieście [online] [dostęp 2022-06-16].
  6. ↑ a b c d Park na Książęcem – dawny ogród ks. Poniatowskiego z tajemniczym Elizeum [online], 31 maja 2021 [dostęp 2022-06-16].
  7. ↑ Park na Książęcem w centrum Warszawy. Romantyczne zacisze z podziemną rotundą. Idealne miejsce na wiosenny spacer [online], 22 lutego 2022 [dostęp 2022-06-16].
  8. ↑ a b Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 212, ISBN 83-01-08836-2.
  9. ↑ Anna Różańska, Parki warszawskie. Przemiany układów kompozycyjnych, Warszawa: Katedra Sztuki Krajobrazu Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 2012, s. 56–58.
  10. ↑ Ulica Książęca [online], Warszawa – Dzielnica Śródmieście [zarchiwizowane z adresu 2017-02-04].
  11. ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 31 marca 2022 roku - woj. mazowieckie (Warszawa) – plik PDF, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
  12. ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1990, s. 74. ISBN 83-7005-211-8.
  13. ↑ a b Staw w centrum "zaniedbany". Urząd: tam żyją chronione ropuchy i traszki [online], 10 czerwca 2018 [dostęp 2022-06-16].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Staw_przy_Książęcej&oldid=71087955”