Sterniczka maskowa

Sterniczka maskowa
	Nomonyx dominicus
	(Linnaeus, 1766)
	; samiec
	; samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	sterniczki
Rodzaj	Nomonyx; Ridgway, 1880
Gatunek	sterniczka maskowa
Synonimy
	Anas dominica Linnaeus, 1766; Oxyura dominica (Linnaeus, 1766); Nomonix dominicus (Linnaeus, 1766); Nomonyx dominica (Linnaeus, 1766);
	Anas dominica Linnaeus, 1766; Oxyura dominica (Linnaeus, 1766); Nomonix dominicus (Linnaeus, 1766); Nomonyx dominica (Linnaeus, 1766);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sterniczka maskowa^[8] (Nomonyx dominicus) – gatunek średniej wielkości ptaka z podrodziny sterniczek (Oxyurinae) w rodzinie kaczkowatych (Anatidae). Zwykle spotykany w parach lub stadach.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy opisał w 1766 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz, nadając mu nazwę Anas dominica^[4]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Linneusz wskazał, bazując na „La Sarcelle de S. Dominique” Brissona z 1760 roku^[9], Amerykę Południową (łac. Habitat in America meridionali)^[4] (tj. Santo Domingo)^[10]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Nomonyx, opisanego w 1880 roku przez amerykańskiego ornitologa Roberta Ridgwaya^[3].

Jest to gatunek monotypowy^[10]^[11].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Nomonyx: gr. νομος nomos – zwyczajowy, ustanowiony, od νεμω nemō – rozprowadzać; ονυξ onux, ονυχος onukhos – paznokieć, pazur^[12].
dominicus: Santo Domingo lub San Domingo (obecnie wyspa Haiti), Indie Zachodnie^[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 30–36 cm; masa ciała samców 359–449 g, samic 275–445 g^[10]. Niebieski dziób, ciemno zakończony. U samca maska i czapeczka czarne, kontrastujące z rdzawokasztanowatą potylicą i piersią. Reszta ciała czarno i kasztanowato plamkowana. U samicy charakterystyczny rysunek na głowie: czarne ciemię i białe policzki, poprzecinane 2 czarnymi liniami. Upierzenie spoczynkowe obu płci podobne do upierzenia samicy. W locie widać charakterystyczne białe lusterko na skrzydłach.

Zasięg, środowisko[edytuj | edytuj kod]

Ameryka Południowa, w rozproszeniu od południowego Teksasu do środkowej Argentyny, głównie na wschód od Andów. Występuje na mokradłach i małych oczkach wodnych z pływającą roślinnością.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Nomonyx dominicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Nomonyx, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-07-20] (ang.).
↑ ^a ^b R. Ridgway. Revisions of nomenclature of certain North American birds. „Proceedings of the United States National Museum”. 3, s. 15, 1880. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Cz. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 201. (łac.).
↑ Oxyura dominica, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-11-11] (ang.).
↑ Nomonyx dominica, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-11-11] (ang.).
↑ BirdLife International, Nomonyx dominicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-2 [dostęp 2017-11-10] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Oxyurinae Swainson, 1831 - sterniczki (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-28].
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 472. (fr. • łac.).
↑ ^a ^b ^c C. Carboneras & G.M. Kirwan: Masked Duck (Nomonyx dominicus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-11-10]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-07-28]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Nomonyx [dostęp 2017-11-10] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Dominicensis [dostęp 2017-11-10] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Nomonyx dominicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Nomonyx, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-07-20] (ang.).

[Ridgway-3] R. Ridgway. Revisions of nomenclature of certain North American birds. „Proceedings of the United States National Museum”. 3, s. 15, 1880. (ang.).

[Linnaeus-4] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Cz. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 201. (łac.).

[itis3-5] Oxyura dominica, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-11-11] (ang.).

[itis4-6] Nomonyx dominica, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-11-11] (ang.).

[iucn-7] BirdLife International, Nomonyx dominicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-2 [dostęp 2017-11-10] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-8] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Oxyurinae Swainson, 1831 - sterniczki (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-28].

[Brisson-9] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 472. (fr. • łac.).

[hbwalive-10] C. Carboneras & G.M. Kirwan: Masked Duck (Nomonyx dominicus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-11-10]. (ang.).

[ioc-11] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-07-28]. (ang.).

[12] The Key to Scientific Names ↓, Nomonyx [dostęp 2017-11-10] .

[13] The Key to Scientific Names ↓, Dominicensis [dostęp 2017-11-10] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]