Stopnie służbowe w Policji

Stopnie służbowe w instytucjach policyjnych na terytorium Polski – tytuły oznaczające miejsce danego funkcjonariusza instytucji policyjnej w hierarchii służbowej.

Oznaki stopni policyjnych nawiązują do oznak stopni wojskowych i podobnie jak w wojsku nosi się je na mundurze policyjnym. Stopnie policyjne otrzymuje się dożywotnio (jednak, stopień traci się w wypadku utraty obywatelstwa polskiego, orzeczenia prawomocnym wyrokiem sądu pozbawienia praw publicznych lub skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z motywacji zasługującej na szczególne potępienie). Policjanci zwolnieni ze służby mogą używać posiadanego stopnia z dodaniem określenia „w stanie spoczynku”^[1].

Stopnie Policji Państwowej (1918–1939)

posterunkowy – kapral
starszy posterunkowy – plutonowy
przodownik – sierżant
starszy przodownik – starszy sierżant
aspirant – podporucznik
podkomisarz – porucznik
komisarz – kapitan
nadkomisarz – major
podinspektor – podpułkownik
inspektor – pułkownik
nadinspektor – generał brygady odpowiednika^[2]^[3]
generalny inspektor – generał brygady

Dystynkcje

Nazwa stopnia	Naramiennik Policji Państwowej (lata 1936–1938)	Naramiennik Policji Państwowej (lata 1938–1939)
Posterunkowy
Starszy posterunkowy
Przodownik
Starszy przodownik
Aspirant
Podkomisarz
Komisarz
Nadkomisarz
Podinspektor
Inspektor
Nadinspektor
Generalny inspektor

Stopnie obowiązujące w Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa (1939–1945)

W nawiasach podano odpowiedniki stopni Wojska Polskiego i policji niemieckiej:

Funkcjonariusz (Szeregowy/Unterwachtmeister)
Posterunkowy (Kapral/Wachtmeister)
St. posterunkowy (Plutonowy/Hauptwachtmeister)
Przodownik (Sierżant/Meister)
St. przodownik (Starszy sierżant/Obermeister)
Podkomisarz (Podporucznik/Leutnant)
Komisarz (Porucznik/Oberleutnant)
Nadkomisarz (Kapitan/Hauptmann)
Podinspektor (Major)
Inspektor (Podpułkownik/Oberstleutnant)

Stopnie obowiązujące w Milicji Obywatelskiej (1954–1990)

Stan na 21 lipca 1954 r.

Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Dekretu z 20 lipca 1954 r.^[4]:

szeregowcy:

szeregowiec
starszy szeregowiec

podoficerowie:

kapral
plutonowy
sierżant
starszy sierżant

oficerowie:

chorąży
podporucznik
porucznik
kapitan
major
podpułkownik
pułkownik

generałowie:

generał

Stan na 18 lutego 1959 r. i późniejsze zmiany

Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Ustawy z 31 stycznia 1959 r.^[5] oraz zmian wprowadzonych ustawą z 16 grudnia 1972 r.^[6] i Ustawą z 21 listopada 1974 r.^[7]:

szeregowcy:

szeregowiec
starszy szeregowiec

podoficerowie:

kapral
starszy kapral^[9]
plutonowy
sierżant
starszy sierżant
sierżant sztabowy^[9]
starszy sierżant sztabowy^[9]

chorążowie^[8]:

młodszy chorąży^[8]
chorąży^[8]
starszy chorąży^[8]

oficerowie:

młodsi oficerowie:
- podporucznik
- porucznik
- kapitan
starsi oficerowie:
- major
- podpułkownik
- pułkownik
generałowie:
- generał brygady
- generał dywizji
- generał broni^[8]

Stan na 1 stycznia 1986 r.

Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Ustawy z 31 lipca 1985 r.^[10]:

szeregowi:

szeregowy
starszy szeregowy

podoficerowie:

młodsi podoficerowie:
- kapral
- starszy kapral
starsi podoficerowie:
- plutonowy
- sierżant
- starszy sierżant
- sierżant sztabowy
- starszy sierżant sztabowy

chorążowie:

młodsi chorążowie:
- młodszy chorąży
- chorąży
starsi chorążowie:
- starszy chorąży
- chorąży sztabowy
- starszy chorąży sztabowy

oficerowie:

młodsi oficerowie:
- podporucznik
- porucznik
- kapitan
starsi oficerowie:
- major
- podpułkownik
- pułkownik

generałowie:

generał brygady
generał dywizji
generał broni

Stopnie obowiązujące w Policji (1990–1995)

Korpus szeregowych Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
posterunkowy
starszy posterunkowy

Korpus podoficerów Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
sierżant Policji
starszy sierżant Policji

Korpus aspirantów Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
aspirant Policji

Korpus oficerów Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
podkomisarz Policji
komisarz Policji
nadkomisarz Policji
podinspektor Policji
inspektor Policji
nadinspektor Policji
generalny inspektor Policji

Dz.U. z 1990 r. nr 58, poz. 342

W Policji w oddziałach prewencji i pododdziałach antyterrorystycznych używano nazw stopni pochodzących z wojska. Dz.U. z 1991 r. nr 102, poz. 445

Stopnie służbowe Policji (od 2001 roku)

W Policji funkcjonariusze noszący określone stopnie wchodzą w skład Korpusów Policji. Stopniami policyjnymi są następujące rangi^[11]:

Korpus szeregowych Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
posterunkowy
starszy posterunkowy

Korpus podoficerów Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
sierżant Policji
starszy sierżant Policji
sierżant sztabowy Policji

Korpus aspirantów Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
młodszy aspirant Policji
aspirant Policji
starszy aspirant Policji
aspirant sztabowy Policji

Korpus oficerów młodszych Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
podkomisarz Policji
komisarz Policji
nadkomisarz Policji

Korpus oficerów starszych Policji

Nazwa stopnia	Oznaczenie
podinspektor Policji
młodszy inspektor Policji
inspektor Policji

Korpus Generałów Policji

nadinspektor Policji
generalny inspektor Policji

Stopnie służbowe Policji mają swoje odpowiedniki w innych służbach na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 2010 r.^[12]

Mianowanie na stopień

Na stopnie policyjne w korpusie szeregowych mianuje przełożony: Komendant Główny Policji, komendanci wojewódzcy i powiatowi / miejscy Policji oraz komendanci szkół policyjnych^[13]. Na stopnie w korpusach podoficerów i aspirantów, a także na stopień komisarza i nadkomisarza, mianuje przełożony: Komendant Główny Policji oraz komendanci wojewódzcy Policji^[14]. Na stopień podkomisarza, czyli pierwszy stopień oficerski Policji (z wyłączeniem osób, które przeszły do Policji z innej służby mundurowej, a posiadających stopień służbowy podporucznika lub wyższy np. Służby Więziennej, SZ RP i innych) oraz na stopnie nadinspektora i generalnego inspektora mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Na pozostałe stopnie oficerskie (podinspektora, młodszego inspektora, inspektora) mianuje Komendant Główny Policji^[15].

Mianowanie na wyższy stopień następuje stosownie do zajmowanego stanowiska służbowego oraz w zależności od opinii służbowej policjanta. Nadanie stopnia nie może nastąpić wcześniej niż po przesłużeniu w dotychczasowym stopniu:

posterunkowego – 1 roku,
starszego posterunkowego – 1 roku,
sierżanta – 2 lat,
starszego sierżanta – 2 lat,
sierżanta sztabowego – 2 lat,
młodszego aspiranta – 3 lat,
aspiranta – 3 lat,
starszego aspiranta – 2 lat,
aspiranta sztabowego – 4 lat,
podkomisarza – 3 lat,
komisarza – 4 lat,
nadkomisarza – 4 lat,
podinspektora – 3 lat,
młodszego inspektora – 4 lat,
inspektora – 4 lat^[16].

W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek Komendanta Głównego Policji, może mianować każdego policjanta na wyższy stopień, oprócz mianowań zastrzeżonych dla Prezydenta RP^[17].

Obniżenie stopnia

O obniżeniu stopnia decyduje przełożony właściwy do mianowania na ten stopień. O pozbawieniu stopnia oficerskiego decyduje Komendant Główny Policji. O obniżeniu stopnia lub pozbawieniu stopni nadinspektora Policji i generalnego inspektora Policji decyduje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych^[18].

Przywrócenie stopnia

Policjantowi przywraca się stopień w przypadku uchylenia:

prawomocnego skazania na pozbawienie praw publicznych
prawomocnego skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z niskich pobudek
decyzji, na podstawie której nastąpiło pozbawienie stopnia lub kary dyscyplinarnej obniżenia stopnia.

Decyzję o przywróceniu stopnia oficerskiego podejmuje Komendant Główny Policji. W pozostałych przypadkach decyzję o przywróceniu stopnia podejmuje przełożony właściwy do mianowania na ten stopień^[19].

Zobacz też

Przypisy

↑ Ustawa o Policji – art. 53 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Policja Państwowa II RP [online], www.dws-xip.pl [dostęp 2021-01-10] .
↑ Pin on Polski mundur/Polish uniform [online], Pinterest [dostęp 2021-01-10] (pol.).
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 34, poz. 143.
↑ Dz.U. z 1959 r. nr 12, poz. 69.
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 53, poz. 343.
↑ Dz.U. z 1974 r. nr 44, poz. 264.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Od 29 listopada 1974 r.
↑ ^a ^b ^c Od 1 stycznia 1973 r.
↑ Dz.U. z 1985 r. nr 38, poz. 181.
↑ Ustawa o Policji – art. 47 ust. 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Dystynkcje Polskich Służb Mundurowych [online], www.dystynkcje.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).
↑ Ustawa o Policji – art. 48 ust. 1 i art. 32 ust. 1 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Ustawa o Policji – art. 48 ust. 2 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Ustawa o Policji – art. 48 ust. 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Ustawa o Policji – art. 52 ust. 1 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Ustawa o Policji – art. 52 ust. 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Ustawa o Policji – art. 54 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Ustawa o Policji – art. 55 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

Linki zewnętrzne

[1] Ustawa o Policji – art. 53 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[2] Policja Państwowa II RP [online], www.dws-xip.pl [dostęp 2021-01-10] .

[3] Pin on Polski mundur/Polish uniform [online], Pinterest [dostęp 2021-01-10] (pol.).

[4] Dz.U. z 1954 r. nr 34, poz. 143.

[5] Dz.U. z 1959 r. nr 12, poz. 69.

[6] Dz.U. z 1972 r. nr 53, poz. 343.

[7] Dz.U. z 1974 r. nr 44, poz. 264.

[SC-8] Od 29 listopada 1974 r.

[ST-9] Od 1 stycznia 1973 r.

[10] Dz.U. z 1985 r. nr 38, poz. 181.

[11] Ustawa o Policji – art. 47 ust. 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[12] Dystynkcje Polskich Służb Mundurowych [online], www.dystynkcje.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).

[13] Ustawa o Policji – art. 48 ust. 1 i art. 32 ust. 1 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[14] Ustawa o Policji – art. 48 ust. 2 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[15] Ustawa o Policji – art. 48 ust. 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[16] Ustawa o Policji – art. 52 ust. 1 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[17] Ustawa o Policji – art. 52 ust. 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[18] Ustawa o Policji – art. 54 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[19] Ustawa o Policji – art. 55 (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[8]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Komendy wojewódzkie	Białystok Bydgoszcz Gdańsk Gorzów Wielkopolski Katowice Kielce Kraków Lublin Łódź Olsztyn Opole Poznań Radom Rzeszów Szczecin Stołeczna (Warszawa) Wrocław
Komórki organizacyjne utworzone z komórek KGP	Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji „BOA” Centralne Biuro Śledcze Policji Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości Biuro Spraw Wewnętrznych Policji
Rodzaje służb	Kryminalne Prewencyjne Drogowe Logistyczne Oddziały specjalne Sądowe
Ośrodki szkolenia	Akademia Policji w Szczytnie Szkoła Policji w Katowicach Centrum Szkolenia Policji w Legionowie Ośrodek Szkolenia Policji w Łodzi (Sieradz) Szkoła Policji w Pile Szkoła Policji w Słupsku
Inne	Umundurowanie Stopnie służbowe Krajowy System Informacyjny Policji Polski kontyngent policyjny Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji