Pierścieniak okazały
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pierścieniak okazały |
| Nazwa systematyczna | |
| Stropharia hornemannii (Fr.) S. Lundell & Nannf Fungi Exsiccati Suecici, Praesertim upsalienses, Fasc. I 1: 7, no. 19 (1934) | |
_S._Lundell_%26_Nannf_230616.jpg)
Pierścieniak okazały (Stropharia hornemannii (Fr.) S. Lundell & Nannf.) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Stropharia, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus hornemannii. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1934 r. Seth Lundell i John Axel Nannfeldt[1].
- Agaricus depilatus Pers. 1801
- Agaricus hornemannii Fr. 1818
- Agaricus hornemannii Fr. 1818 var. hornemannii
- Fungus depilatus (Pers.) Kuntze (1898)
- Geophila depilata (Pers.) Kühner & Romagn. 1953
- Naematoloma hornemannii (Fr.) Singer 1951
- Psilocybe hornemannii (Fr.) Noordel. 1995
- Stropharia depilata (Pers.) Sacc. 1887
W 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował polską nazwę łysiczka okazała[3], jednak jest ona niespójna z obecnym ujęciem taksonomicznym tego gatunku, który zaliczany jest do rodzaju Stropharia (pierścieniak). W 2021 r. Komisja ds. Nazewnictwa Grzybów zarekomendowała nazwę pierścieniak okazały[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnicy 5–12 cm, barwy kości słoniowej, szarożółtawej lub cielistożółtawej. Wyraźnie śluzowaty w stanie wilgotnym, na brzegu czasem ze strzępiastymi pozostałościami osłony[5].
Początkowo jasnoszaro-fioletowawe, potem ciemnopurpurowo-brązowe[5].
Białawy lub bladożółtawy, z bruzdowanym, nietrwałym pierścieniem (lub bez). Poniżej pierścienia na powierzchni trzonu występują odstające drobne łuski[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Anglii[3].
Rozwija się na butwiejącym drewnie w lasach iglastych i liściastych, szczególnie pod jodłą pospolitą oraz w lasach sosnowych z kruszyną pospolitą i jarzębiną[3]. Występuje częściej w górach. Pojawia się od sierpnia do października[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb prawdopodobnie trujący, jednak z powodu bliskiego pokrewieństwa z jadalnym pierścieniakiem uprawnym jego toksyczność jest podawana w wątpliwość. Nie odnotowano także zatruć tym grzybem[5].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- jadalny pierścieniak uprawny (Stropharia rugosoannulata), u którego brak łusek na trzonie[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-07-26].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d e f E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.