Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął (powieść)
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
| Wydawca | |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego | |
| Wydawca | |
| Przekład | |
Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął (szw. Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann) – powieść szwedzkiego pisarza Jonasa Jonassona wydana w 2009 r. przez wydawnictwo Piratförlaget, najlepiej sprzedająca się książka w Szwecji w 2010 roku i międzynarodowy bestseller[1]. Prawa do tłumaczenia do 2013 r. zostały sprzedane w co najmniej 35 krajach. Do czerwca 2014 roku książka sprzedała się w ponad 6 milionach egzemplarzy na całym świecie[2].
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]Staruszek, Allan Karlsson, którzy przeżył prawie dziesięć dekad, postanawia uciec z domu starców w Malmköping, który nie oferuje mu nic ponad nudę powszedniości i mało urozmaiconą, monotonną dietę[3]. Decyzję podejmuje kilka godzin przez zaplanowanym, hucznym świętowaniem jego setnych urodzin, na które zaproszono radę miasta i lokalną gazetę. Karlsson jednak nie chce być w centrum takiej uwagi, dlatego wymyka się przez okno w zwykłym, codziennym stroju i w kapciach na nogach[4]. Zabierając ze sobą jedynie kilkaset koron, dociera na dworzec autobusowy, gdzie kupuje bilet, nie mając wcześniej wytyczonego, konkretnego celu podróży. Na tym samym dworcu młody człowiek prosi go o popilnowanie walizki, a gdy podjeżdża autobus, staruszek zabiera bagaż ze sobą. W walizce znajduje się pięćdziesiąt milionów koron. Allan przemierza Szwecję i doświadcza całej serii zabawnych perypetii. Za nim podąża pościg handlarzy narkotyków i policji[5][6].
Równolegle do teraźniejszości z 2005 r. czytelnik poznaje historię stuletniego życia Karlssona, który stał się mimowolnym świadkiem ważnych wydarzeń historycznych i politycznych, a także nierzadko miał znaczący wpływa na dalszy ich kierunek. Uratował życie generałowi Franco, jadł kolację z przyszłym prezydentem Trumanem, podróżował z Song Meiling, żoną chińskiego przywódcy Czang Kaj-szeka, poznał Mao Zedonga, leciał samolotem z premierem Churchillem i pił wódkę ze Stalinem[4][7][8].
W 2010 r. powieść stała się najlepiej sprzedającą się książką w Szwecji, a do lipca 2012 r. sprzedała się w 3 milionach egzemplarzy na całym świecie[9]. W 2010 r. audiobook, czytany przez aktora Björna Granatha, zdobył nagrodę Iris Ljudbokspris[8]. Autor Jonas Jonasson otrzymał za książkę wiele krajowych i międzynarodowych nagród, m.in.: nagrodę Bokhandlarpriset 2010 i w 2012 niemiecką nagrodę księgarzy. W 2013 r. na kanwie powieści został nakręcony film o tym samym tytule, w reżyserii Felixa Herngrena. W dniu premiery pobił rekord oglądalności[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ”Hundraåringen” årets mest sålda bok. Svenska Dagbladet, 2011. [dostęp 2020-06-05]. (szw.).
- ↑ Kevin Maher: The Hundred Year Old Man Who ... became a movie star. The Times, 27 czerwca 2014. [dostęp 2020-06-05]. (ang.).
- ↑ Kristina Maidt-Zinke: Auf einen Wodka mit Einsteins tumbem Bruder. Süddeutsche Zeitung, 2012. [dostęp 2020-06-05]. (niem.).
- ↑ a b Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann. Piratförlaget, 2009. [dostęp 2020-06-05]. (szw.).
- ↑ Ekranizacja „Stulatka, który wyskoczył przez okno i zniknął” w polskich kinach od 27 czerwca. Booklips.pl, 2014. [dostęp 2020-06-05].
- ↑ a b Anna Dutka: Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął – Jonas Jonasson. Szkice Nordyckie, 2015. [dostęp 2020-06-04].
- ↑ Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął. Świat Książki. [dostęp 2020-06-05].
- ↑ a b ”Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann” är Sveriges bästa ljudbok. Mynewsdesk.com, 2010-09-23. [dostęp 2023-03-14]. (szw.).
- ↑ ”Hundraåringen” årets mest sålda bok. Svenska Dagbladet, 2011-01-21. [dostęp 2023-03-14]. (szw.).